Dzień na żywo. Europa układa się po wyborach

Politycy Suwerennej Polski nie mieli najlepszego czwartku – by ująć to eufemistycznie. Prokuratura szykuje wnioski o zdjęciu immunitetu ze Zbigniewa Ziobry, Macieja Wosia i Tomasz Romanowskiego, którzy mieli ręcznie sterować Funduszem Sprawiedliwości, kierując fundusze do przyjaznych Zjednoczonej Prawicy organizacji. Były dyrektor w Funduszu Tomasz Mraz wczoraj wskazał na okoliczności przyznawania im środków. Dziś okazało się, że dysponuje nagraniami, które poświadczają jego wersję wydarzeń.

„19:30” TVP upubliczniła nagrania, na którym słychać Marcina Mraza i byłego wiceministra sprawiedliwości Tomasza Romanowskiego:

"– Kurczę, szef chce, żeby w piątek odpalić ten konkurs.

– A to zostawiłeś wisienkę widzę na koniec.

– Teraz pytanie? Recław, Pospieszalski, Lisicki, Rydzyk i Prawicowy Feminizm. Da się to zrobić w jednym?

– Da się.

– To zróbmy." – słyszymy w jednym z nagrań.

Prezydentura? To nie interesuje Tuska

Donald Tusk w rozmowie z TVP Info przyznał, że nie zamierza ubiegać się o prezydenturę.

„Słyszałem kolejne spekulacje, artykuły, komentarze. Pierwszy raz mówię to w sposób tak jednoznaczny. Mam dużo roboty. Ani miesięcy, ani lat nie starczy mi, żeby to wysprzątać” – kontynuował Tusk, odnosząc się do bałaganu po rządach PiS. Dziennikarka dopytywała o to, czy szef rządu bardziej nie chce, czy bardziej nie widzi możliwości ubiegania się o ten urząd.

„Koalicja bez pana by się posypała?” – pytała premiera prowadząca wywiad Justyna Dobrosz-Oracz.

„Przypomina to minione czasy, kiedy wszystko było winą Tuska. Teraz wszystko wisi na Tusku. Ani jedno, ani drugie nie jest do końca prawdą” – przekonywał Tusk. – „Moim zadaniem jest to, by ta koalicja wytrzymała ze sobą. To są napięcia, różne partie, różne poglądy. Moim zadaniem jest to łagodzić, jak na razie daję radę.”

Premier stwierdził, że byłby zadowolony, gdyby o najważniejszy urząd w kraju starał się po raz kolejny Rafał Trzaskowski.

Awantura o ambasadora

Prezydent Andrzej Duda zapowiedział sprzeciw wobec decyzji o wyznaczeniu nowego ambasadora Polski przy NATO. Miałby nim zostać Jacek Najder.

Jak twierdzi DUda, rząd nie dopełnił procedur przy wyznaczaniu nowego ambasadora. Według niego rząd powinien zapytać go o zgodę na taki ruch.

„Tym razem ta procedura została kompletnie złamana przez stronę rządową” – stwierdził Duda sugerując, że w przeddzień szczytu NATO rządząca większość próbuje siłowo usunąć dotychczasowego przedstawiciela RP przy Sojuszu, Tomasza Szatkowskiego. – „Sama sytuacja jest zdumiewająca, że tuż przed szczytem NATO próbuje się zmienić przedstawiciela, który uczestniczy w tej chwili w pracach przygotowawczych nad szczytem. Tym bardziej, że dzieje się to bez jakiegokolwiek usprawiedliwienia i odniesienia się do bieżącej działalności ambasadora” – mówił prezydent.

Rosja atakuje Charków

Rosja nadal nęka Charkowszczyznę. Rano 23 maja wojska rosyjskie przeprowadziły co najmniej 15 ataków na Charków i miejscowości w obwodzie charkowskim. Celem była infrastruktura cywilna.

Ihor Terechow, mer miasta powiedział, że były ataki na infrastrukturę transportową i jeden z oddziałów miejskiego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, które zapewnia miastu wsparcie życiowe.

Do tego rosyjskie wojsko zaatakowało miejscowości Zołocziw oraz Lubotyn w obwodzie charkowskim. W obu miejscowościach są po dwie ranne osoby.

„Rosyjscy terroryści wykorzystują fakt, że Ukraina nadal nie ma wystarczającej ochrony przeciwlotniczej i niezawodnej zdolności do niszczenia wyrzutni terrorystycznych dokładnie tam, gdzie się znajdują – w pobliżu naszych granic."

Taśmy Ziobrystów ujawnili dziennikarze programów „19:30” w TVP1 i „Niebezpieczne związki” w TVP Info. Ich autorem ma być Tomasz Mraz, słychać na nich czołowych polityków Suwerennej Polski, którzy ręcznie mieli sterować Funduszem Sprawiedliwości. Pieniądze w nim umieszczone miały być przekazywane na pomoc ofiarom przestępstw. Zamiast do poszkodowanych, środki często trafiały do organizacji społecznych bliskich działaczom Zjednoczonej Prawicy.

W nagraniach Mraza słychać nazwiska

„19:30” upubliczniła nagranie, na którym słychać Marcina Mraza i byłego wiceministra sprawiedliwości Tomasza Romanowskiego:

"– Kurczę, szef chce, żeby w piątek odpalić ten konkurs.

– A to zostawiłeś wisienkę widzę na koniec.

– Teraz pytanie? Recław, Pospieszalski, Lisicki, Rydzyk i Prawicowy Feminizm. Da się to zrobić w jednym?

– Da się.

– To zróbmy." – słyszymy w jednym z nagrań.

Potrzebny listek figowy

"– Tak się zastanawiam, wiesz... bo może potrzebujemy listka figowego do tego konkursu.

– A jaki?

– Właśnie może coś... coś po prostu, do czego nikt się nie przyczepi, uzasadni cały ten konkurs i będziemy mieli taki główny punkt narracyjny. Nie wiem, jakaś może to nie jest najlepsza organizacja, ale La Strada albo coś takiego, co tak wprost po prostu wpływa na los uchodźców, jakichś kobiet z Ukrainy, coś takiego, prawicowy feminizm nie łączy się z tym tak wprost. Wtedy mielibyśmy taki mocny punkt zaczepienia: »Tak? Krytykujecie ten konkurs, krytykujecie te podmioty, a krytykujecie też to?« Mielibyśmy jeden akapit do zaczepienia się" – słychać w kolejnym.

Według dziennikarzy WP to jedynie przedsmak – Mraz miał nagrać 50 godzin materiału, który ma dowodzić nieprawidłowościom w Funduszu Sprawiedliwości.

„Nie” – odpowiedział krótko premier Donald Tusk na pytanie Justyny Dobrosz-Oracz o możliwość jego kandydowania na stanowisko głowy państwa.

„Słyszałem kolejne spekulacje, artykuły, komentarze. Pierwszy raz mówię to w sposób tak jednoznaczny. Mam dużo roboty. Ani miesięcy, ani lat nie starczy mi, żeby to wysprzątać” – kontynuował Tusk, odnosząc się do bałaganu po rządach PiS. Dziennikarka dopytywała o to, czy szef rządu bardziej nie chce, czy bardziej nie widzi możliwości ubiegania się o ten urząd.

„Koalicja bez pana by się posypała?” – pytała premiera

„Przypomina to minione czasy, kiedy wszystko było winą Tuska. Teraz wszystko wisi na Tusku. Ani jedno, ani drugie nie jest do końca prawdą” – przekonywał Tusk. – „Moim zadaniem jest to, by ta koalicja wytrzymała ze sobą. To są napięcia, różne partie, różne poglądy. Moim zadaniem jest to łagodzić, jak na razie daję radę.”

Czy to więc Rafał Trzaskowski będzie kandydatem Koalicji Obywatelskiej w czekających nas w przyszłym roku wyborach?

„Byłbym bardzo zadowolony” – stwierdził Tusk. – „Poprzednie wybory prezydenckie nie były sfałszowane, ale były w oczywisty sposób nieuczciwe. Jestem przekonany, że gdyby wybory były w pełni uczciwe, to Rafał Trzaskowski byłby prezydentem RP. Mam pełne przekonanie, że byłby dobrym prezydentem. ”

Odwołany ambasador? Były powody

Dziennikarka TVP zapytała też o ewentualną kandydaturę pracującej w Polsacie Doroty Gawryluk.

„Nie robi to na mnie wrażenia. Chciałbym, by w Polsce standardy były na jak najwyższym poziomie, bez powiązań polityki z biznesem, mediami. Ale każdy ma prawo kandydować” – odpowiedział Tusk, który później odniósł się do sprzeciwu prezydenta Andrzeja Dudy wobec kandydatury na polskiego ambasadora przy NATO. Ma nim być Jacek Najder.

„Jeśli podejmujemy decyzję, by ktoś przestał być ambasadorem, to mamy powód” – przekonywał Tusk, dodając, że w koalicji nie ma żądzy odwetu. Ważne jest bezpieczeństwo państwa, które wymaga spokoju. „Ambasador Polski przy NATO tak czy inaczej zostanie przywołany do kraju” – zapowiedział szef rządu.

Rosyjskie wpływy i Antoni Macierewicz

Premier wskazał też na działania polityków, które mogą swoimi działaniami sprzyjać Rosji – i wskazał między innymi na Antoniego Macierewicza.

„Jestem odpowiedzialny za bezpieczeństwo państwa polskiego. Nie będę unikał tej odpowieedzialności. Notujemy każdego tygodnia aktywność agentury i wynajętych sabotażystów w Polsce. Nie chcę straszyć, działamy razem z NATO bardzo efektywnie, ale prawdziwym problemem w polskiej polityce jest to, że czołowi politycy poprzedniego obozu rządzącego zachowywali niefrasobliwość, aż do zakłamania” – stwierdził Tusk. Jako jednego z głównych winnych tej sytuacji wskazał Antoniego Macierewicza. – „Jego pierwszym pomysłem jako szefa MON był atak na placówkę NATO w Polsce” – wspomniał lider Koalicji Obywatelskiej.

„Nie ma bezpiecznej Polski, gdy Europa jest podzielona, w Parlamencie Europejskim zasiadają proputinowscy politycy. To nie jest »Stawka większa niż życie«, James Bond, ale naprawdę są poważne siły polityczne w Polsce i w Europie, które pracują na rzecz rosyjskich interesów. To jest każdy, kto chce rozbić jedność w Europie” – przekonywał Tusk.

Tusk: Żelazna kopuła ze wsparciem

Premier mówił również o pomyśle na „europejską żelazną kopułę”. Jak stwierdził, jest w stałym kontakcie z liderami innych krajów, którzy wspierają takie rozwiązanie. Nie robi na nim wrażenia krytyka tego pomysłu, który według niektórych z polityków PiS ma opierać się na niemieckich rozwiązaniach.

„To wymaga koordynacji na szczeblu politycznym – żeby nie było tak, że Niemcy mają swoją, Francuzi swoją. Mnie mało interesuje, kto da więcej pieniędzy i sprzętu. Czy to będą niemieckie pieniądze, francuskie instalacje, polska myśl techniczne, amerykańskie wsparcie. Chce, by Polska była bezpieczna. W jakimś sensie, przepraszam za to sformułowanie, dzięki wojnie, w Europie wszyscy zrozumieli, że wobec zagrożenia rosyjskiego musimy być zjednoczeni” – stwierdził premier.

Jak dodał, w Komisji Europejskiej w kolejnej kadencji europarlamentu może pojawić się stanowisko sekretarza ds. przemysłu obronnego. Tusk widziałby na tym stanowisko Radosława Sikorskiego – „o ile będzie wyposażony w prawdziwe instrumenty”.

Lewica będzie wymagać od swoich koalicjantów odpowiedzi w sprawie rozdziału kościoła od państwa. Rząd KO, Trzeciej Drogi i Lewicy miał zajmować się tą sprawą, co gwarantuje treść umowy koalicyjnej. Mimo to wciąż nierozwiązana pozostaje sprawa Funduszu Kościelnego – zauważa Anna Maria Żukowska.

„Dlatego złożyliśmy interpelację do premiera Donalda Tuska, bo chcemy wiedzieć, ile wydaje się na wszelkie aspekty związane z funkcjonowaniem Kościoła katolickiego w Polsce – ile z tych rzeczy związanych jest z Funduszem Kościelnym, a ile środków wydawanych jest poza Funduszem” – wyjaśniała polityczka Lewicy.

„Nie jesteśmy przeciwko wierze i wiernym” – przekonywał wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty. – „Jednak w sprawie kleru i jego finansowania mamy swoje zdanie. Chcemy zabezpieczyć Polaków przed tym, żeby była jedna grupa wyjątkowo chroniona i nieuczciwie finansowana” – stwierdził Czarzasty. Jak dodał, władza nie może ograniczać się do symboli, takich jak usunięcie krzyży z urzędów. Na taki krok zdecydował się ostatnio prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

„Mamy nadzieję, że w odpowiedzi na tę interpelacji będą szły konkrente działania. Chcemy dowiedzieć się, ile na Fundusz Kościelny szło pomiędzy 2018 a 2023 rokiem. Ile poszło na kapelanów w Służbie Ochronie Kolei, w Służbie Celnej, Agencji Wywiadu, ABW? Jakie są koszty świadczeń emerytalnych dla kleru? Jakie były dopłaty do nieruchomości rolnych posiadanych przez kler z UE?” – wyliczał lider Nowej Lewicy. Jak dodawał, rocznie do kieszeni duchowieństwa może iść nawet 8 mld złotych z budżetu państwa. Lewica wolałaby, by środki te zasiliły na przykład budżet na obronność kraju.

Awantura w łonie zrzeszającej partie antyeuropejskiej, skrajnej prawicy grupy Tożsamość i Demokracja zaczęła się 18 maja od publikacji wywiadu lidera partii, niemieckiego europosła Maksymiliana Kraha (na zdjęciu powyżej) z włoskim dziennikiem La Repubblica. Krah wyraził w nim opinię, że nie wszyscy członkowie SS byli przestępcami.

„Nigdy nie powiedziałbym, że każdy, kto nosił mundur SS, był automatycznie przestępcą” – stwierdził polityk AfD.

Relatywizacja zbrodni

Na pytanie, czy członkowie SS byli zbrodniarzami wojennymi, odpowiedział: „Na pewno był tam duży odsetek przestępców, ale nie wszyscy nimi byli”. Jako przykład podał nagrodzonego Noblem niemieckiego pisarza Güntera Grassa, który dopiero pod koniec swojego życia wyznał, że w młodości służył w Waffen-SS, co zupełnie zmieniło jego społeczny odbiór.

Komentarz Kraha wywołał skandal w Niemczech.

Waffen SS była zbrojnym ramieniem odpowiedzialnej m.in. za zarządzanie obozami koncentracyjnymi organizacji SS, która po wojnie została przez trybunał wojskowy w Norymberdze uznana za organizację zbrodniczą. Podlegała pod nadzór jednego z głównych przywódców III Rzeszy, zbrodniarza wojennego Heinricha Himmlera. Była też bezpośrednio odpowiedzialna za masowe mordy na ludności.

Reakcja Marine Le Pen

Szefostwo AfD na słowa Kraha zareagowało dopiero po reakcji francuskiego Frontu Narodowego, który jest drugą co do wielkości (po włoskiej Ledze Mattea Salviniego) delegacją w grupie Tożsamość i Demokracja. FN ma 18 europosłów w liczącej 58 członków grupie; delegacja AfD liczy dziewięć osób.

To poważna deklaracja ze strony francuskiej skrajnej prawicy, bo bez niemieckiego AfD grupa ID ma aż o dziewięcioro europosłów mniej. Front Narodowy mógł sobie jednak pozwolić na taki ruch, bo i bez AfD grupa jest w stanie przetrwać. Aby możliwe było istnienie grupy w PE, współpracować musi ze sobą co najmniej 23 członków PE z 7 krajów.

Grupa Tożsamość i Demokracja z AfD liczy osiem delegacji krajowych; bez AfD 7. Sytuacja po zbliżających się wyborach do PE 6-9 czerwca (w Polsce 9 czerwca, w niedzielę) może się jednak zmienić dla niej na lepsze. Sondaże pokazują bowiem wzrosty skrajnej prawicy. Najbardziej antyeuropejska grupa w PE może też liczyć na nowy nabytek np. w postaci europosłów Konfederacji. Według sondaży Konfederacja może zdobyć nawet trzy mandaty.

Krah rezygnuje, ale to nie wystarczy

Tuż po ogłoszeniu przez Front Narodowy swojego stanowiska AfD ogłosiła, że Maksymilian Krah wycofuje się z kampanii i rezygnuje ze stanowiska w partii. To jednak nie wystarczyło.

W czwartek 23 maja szefostwo grupy Tożsamość i Demokracja podjęło decyzję o wydaleniu AfD ze swoich szeregów ze skutkiem natychmiastowym.

„Prezydium Grupy Tożsamość i Demokracja w Parlamencie Europejskim podjęło dziś decyzję o wykluczeniu niemieckiej delegacji AfD ze skutkiem natychmiastowym. Grupa ID nie chce być dłużej kojarzona z incydentami z udziałem Maximiliana Kraha, szefa listy AfD w wyborach europejskich” – poinformowała grupa w mediach społecznościowych.

Front Narodowy przoduje w przedwyborczych sondażach we Francji. Partia Marine Le Pen może wprowadzić do Parlamentu Europejskiego nawet dziewięcioro lub 10 europosłów więcej. (nawet 28). W ostatnich latach Marine Le Pen uczyniła wiele, by przemówić do wyborców głównego nurtu i zdystansować się od swojej przeszłości. Tymczasem niemieckie AfD podąża w odwrotnym kierunku.

Dobra wiadomość dla Europy

Rozłam w łonie europejskiej prawicy to pozytywna wiadomość dla europejskich wyborców. Grupy polityczne mają istotny wpływ na tworzenie prawa w UE, a im mniejsza grupa zrzeszająca antyeuropejskich radykałów, tym mniejsze ryzyko ich dużego wpływu na tworzenie prawa.