OKO.press sprawdza, czy politycy mówią prawdę. Analizujemy WYPOWIEDZI POLITYKÓW, wyższych urzędników, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych. Nasz fałszomierz oparty jest na 12 przejrzystych ZASADACH. Każda sprawdzona wypowiedź jest omawiana szerzej w artykule.
Oto 12 zasad, których przestrzegamy
1. Analizujemy wypowiedzi polityków, wyższych urzędników państwowych i samorządowych, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych, przywódców wpływowych organizacji, liderów życia gospodarczego itd. Nie analizujemy wypowiedzi ludzi mediów, artystów, osób postronnych, anonimowych opinii w mediach społecznościowych itd.
2. Codziennie szukamy wartych sprawdzenia stwierdzeń w wystąpieniach publicznych, dokumentach partyjnych i rządowych, mediach, także społecznościowych itp.
3. W wyborze kierujemy się tym, czy stwierdzenie:
• jest weryfikowalne, potrafimy dotrzeć do informacji, które pozwolą je ocenić;
• odnosi się do faktów, opisuje zdarzenia, podaje dane liczbowe itp.
• dotyczy istotnej kwestii i/lub ten, kto mówi, jest liczącą się postacią;
• łatwo wpada w ucho, potwierdza stereotyp, może zainfekować masową wyobraźnię;
• ma taką postać, że odbiorcy bez głębszej wiedzy trudno rozstrzygnąć, czy to prawda czy nie.
4. Trzymamy się zasady, że co najmniej jedną trzecią uwagi poświęcamy wypowiedziom osób spoza obozu władzy.
5. Oceniamy stwierdzenia przy pomocy fałszomierza „Oka”, który może wskazywać sześć stanów:
• fałsz – jawnie sprzeczne z faktami;
• raczej fałsz – trochę prawdy w tym jest, ale całość sprzeczna z faktami i/lub kontekst wprowadza w błąd;
• półprawda – raczej zgodne z faktami, ale brakuje ważnych informacji;
• prawie prawda – w zasadzie tak jest, ale pozostaje niedostatecznie precyzyjne;
• prawda – zgadza się, tak jest, są na to dowody:
• stłuczony fałszomierz – niedorzeczność, insynuacja.
6. Ponadto „Oko” przyznaje dwa „wyróżnienia”:
• koziołka matołka – za wypowiedzi wyjątkowo niemądre, świadczące o braku elementarnej wiedzy czy orientacji w temacie;
• dyzmę – za wypowiedzi obraźliwe, bezwzględne, manipulacje prawdą.
7. Uwzględniamy kontekst.
8. Zakładamy, że wypowiadając stwierdzenie, polityk (osoba publiczna) powinna przedstawić fakty, które je potwierdzają. Dowód spoczywa na tym, kto informuje/dezinformuje opinię publiczną.
9. Sprawdzając prawdziwość danego stwierdzenia „Oko”, podaje rzeczowe argumenty, dane liczbowe, statystyki. Przywołujemy źródła, z których korzystamy.
10. Staramy się nie narzucać naszych ocen i jesteśmy otwarci na krytykę naszej pracy. Uaktualniamy oceny, gdy zmieniło się coś istotnego. Przyjmujemy sugestie, korekty i podpowiedzi. W uzasadnionych przypadkach publikujemy sprostowania i przepraszamy osoby, które nietrafnie oceniliśmy. Każda korekta oceny pozostaje zapisana na pierwotnej wersji i pozostaje widoczna.
11. Nawet jeżeli posługujemy się lżejszym tonem lub żartobliwym tytułem, prowadzimy naszą analizę najrzetelniej i najuczciwiej, jak potrafimy.
12. Każdą ocenę dyskutujemy w zespole, w miarę potrzeby korzystamy też z pomocy ekspertów z danej dziedziny.
„Wiadomości” TVP wyemitowały materiał poświęcony zmarłemu 7 lutego byłemu premierowi Janowi Olszewskiemu. Tylu fałszów historycznych, nieprawd i manipulacji nawet w TVP dawno nie było. Wyliczamy
PiS, partia odmieniająca pojęcie „polityki historycznej” przez wszystkie przypadki, w imię resentymentów swojego lidera niszczy pamięć o jednym z największych dokonań Polaków. O pokojowej rewolucji, która zapoczątkowała upadek komunizmu w Europie
Zbigniew Ziobro nie widzi problemu w przekazywaniu pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości na CBA. A Najwyższa Izba Kontroli problem widzi. W 2018 roku NIK stwierdził: Ministerstwo złamało ustawę o dyscyplinie finansów publicznych i ustawę o CBA. To nie jedyna manipulacja Ziobry na temat Funduszu
W 30. rocznicę rozpoczęcia rozmów przy Okrągłym Stole prezydent Andrzej Duda mówił, że rozmowy z komunistami się opłaciły, ale dzięki nim powstał „postkomunizm”. O co chodzi prezydentowi i czy ma rację?
Politycy PiS próbują przekonywać, że spółka Srebrna, w imieniu której Jarosław Kaczyński próbuje postawić K-Towers, nie jest powiązana z partią. Tymczasem w jej władzach zasiadają wyłącznie najbliżsi współpracownicy prezesa, działacze PiS i członkowie ich rodzin
Według premiera nauczyciele pracują mniej niż inni pracownicy, a zarabiać chcą więcej. W rzeczywistości pracują średnio osiem godzin dłużej niż ogólnie pracownicy w Polsce, a zarabiać chcą chociaż tyle, co średnia w "budżetówce". Nauczyciele oburzeni wypowiedzią premiera apelują, by zaostrzyć kurs i strajkować dłużej niż jeden dzień
Min. Błaszczak uznał za dobry pomysł, by posłowie zaniechali mowy nienawiści. Tuż potem insynuował, że winni śmierci Adamowicza są Owsiak ("oszczędzał na bezpieczeństwie") i sędziowie III RP ("wydali pobłażliwy wyrok"). OKO.press przypomina Błaszczakowi jego skandaliczne słowa o Adamowiczu, Niemcach, LGBT, opozycji, Piotrze S., uchodźcach, Czeczenach...
Minister środowiska Henryk Kowalczyk powiedział, że styczniowe polowania wielkoobszarowe na dziki „są ograniczone jedynie do kilku powiatów”. Nie dodał jednak, że pierwotnie miały objąć całą Polskę. Zmiana planów to efekt rosnącego oporu społecznego przeciwko odstrzałom
Prof. Waldemar Paruch, szef CAS, jest częstym gościem prorządowych mediów. Tym razem w TVP 1 przestrzegł opozycję, że jeżeli nadal będzie włączać UE w polskie sprawy, usłyszy od wyborców "stop". Badania opinii publicznej wskazują, że jest odwrotnie: większość Polaków chce interwencji UE
Ministerstwo Środowiska odcina się od zarzutów, że nakazywało odstrzał loch w ciąży. Dementuje też informacje, że w styczniowych polowaniach wielkoobszarowych ma zginąć 210 tys. dzików. Z tym drugim ma rację, pierwsza sprawa nie jest jasna. OKO.press sprawdza wypowiedzi resortu środowiska
W komunikacie przesłanym PAP abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, wypowiedział się na temat rozdziału Kościoła od państwa. Porównał pomysły Barbary Nowackiej (nie wymieniając jej wprost) do prześladowań Kościoła w czasie rewolucji francuskiej i w ZSRR. Podpowiadamy arcybiskupowi, na czym polega różnica
Minister trzykrotnie zawyżyła kwotę, którą rząd PiS wydał na podwyżki (nie 6,5 mld, lecz 2 mld). Samochwalstwo, że to więcej niż kiedykolwiek urąga faktom. Przestrzeliła też, że postulat ZNP - 1000 zł podwyżki netto - kosztowałby budżet 14,5 mld zł. W rzeczywistości 9,6 mld. Przydałby się kurs z matematyki na poziomie gimnazjum, ale minister je zlikwidowała
Rzecznik Konferencji Episkopatu przyniósł do studia TVN24 Konstytucję, żeby udowodnić, że nie wolno "wyrzucać religii ze szkół", czego zresztą nie postulują projekty Nowackiej i "Świecka szkoła". Jego zdaniem z ustawy zasadniczej wynika, że to państwo musi fundować kurs katolickiej tożsamości, na który nie ma wpływu i za który nie odpowiada. Tak nie jest
Minister Dworczyk twierdzi, że nowa ustawa o cenach energii jest zgodna z przepisami UE – powołuje się na analizy, jednak nie potrafi ich pokazać. Eksperci ostrzegają, że dostawcy prądu mogą być zmuszeni do zwrotu rekompensaty z odsetkami jako niedozwolon pomoc publiczną. Dla małych firm energetycznych to widmo upadłości. KE już zajmuje się sprawą
W "Kawie na ławę" ministrowie Dera i Sasin wychwalali kompetencje polityczne Andruszkiewicza, które pomogą mu w kontaktach z parlamentem. Argument jak z kabaretu. Opozycja demokratyczna jest oburzona, a Paweł Kukiz mówi, że nominacja b. członka Kukiz'15 to "korupcja polityczna i bagno". Nawet w PiS nie rozumieją, po co im narodowiec w rządzie
Premier Mateusz Morawiecki domaga się od Komisji Europejskiej wycofania skargi o SN z Trybunału Sprawiedliwości UE i szuka sojuszników w odchodzącej od demokracji Europie Środkowo-Wschodniej i wśród eurosceptyków na Zachodzie. Kalkuluje, że po majowych wyborach do Parlamentu Europejskiego będzie z nimi realizował program PiS, zmieniając UE od wewnątrz
Po tragicznym pożarze escape roomu w Koszalinie min. Brudziński zapowiedział kontrolę takich lokali w całym kraju. W modnych od kilku lat pokojach zagadek dają się zamykać fani łamigłówek – aby się z nich bowiem wydostać, trzeba rozwiązać zaplanowane przez organizatorów zadania. Sprawdzamy czy minister ma rację mówiąc, że nie są kontrolowane przez strażaków
Po tym, jak skandaliczny projekt o przemocy domowej został zatrzymany przez premiera, wiceminister rodziny Elżbieta Bojanowska przyznała, że to jej robota i oddała się "do dyspozycji" min. Rafalskiej. Ale to nie był jednorazowy wyskok. W lutym 2018 Bojanowska twierdziła, że przemocy w związkach nieformalnych jest więcej, czego dowodem są artykuły w mediach
"Kościół w Polsce, jako jedno z niewielu środowisk, zrobił bardzo dużo w zakresie tego, co się nazywa szukaniem i ujawnianiem tych spraw, które nie powinny się nigdy zdarzyć" – przekonywał w rozmowie z PAP kard. Kazimierz Nycz. Niestety optymizm metropolity jest przesadzony
“Rozmowa w oderwaniu od faktów, jest uprawianiem polityki takim na poziomie niegodziwości” - stwierdził poseł Jacek Żalek w noworocznej rozmowie z TVP Info, po czym bez mrugnięcia okiem dodał, że “Polska jest po raz pierwszy trzecią gospodarką świata, jeżeli chodzi o wzrost PKB”. Żalek pomylił się o jakieś pięćdziesiąt miejsc
OKO.press