Oto 12 zasad, których przestrzegamy
1. Analizujemy wypowiedzi polityków, wyższych urzędników państwowych i samorządowych, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych, przywódców wpływowych organizacji, liderów życia gospodarczego itd. Nie analizujemy wypowiedzi ludzi mediów, artystów, osób postronnych, anonimowych opinii w mediach społecznościowych itd.
2. Codziennie szukamy wartych sprawdzenia stwierdzeń w wystąpieniach publicznych, dokumentach partyjnych i rządowych, mediach, także społecznościowych itp.
3. W wyborze kierujemy się tym, czy stwierdzenie:
• jest weryfikowalne, potrafimy dotrzeć do informacji, które pozwolą je ocenić;
• odnosi się do faktów, opisuje zdarzenia, podaje dane liczbowe itp.
• dotyczy istotnej kwestii i/lub ten, kto mówi, jest liczącą się postacią;
• łatwo wpada w ucho, potwierdza stereotyp, może zainfekować masową wyobraźnię;
• ma taką postać, że odbiorcy bez głębszej wiedzy trudno rozstrzygnąć, czy to prawda czy nie.
4. Trzymamy się zasady, że co najmniej jedną trzecią uwagi poświęcamy wypowiedziom osób spoza obozu władzy.
5. Oceniamy stwierdzenia przy pomocy fałszomierza „Oka”, który może wskazywać sześć stanów:
• fałsz – jawnie sprzeczne z faktami;
• raczej fałsz – trochę prawdy w tym jest, ale całość sprzeczna z faktami i/lub kontekst wprowadza w błąd;
• półprawda – raczej zgodne z faktami, ale brakuje ważnych informacji;
• prawie prawda – w zasadzie tak jest, ale pozostaje niedostatecznie precyzyjne;
• prawda – zgadza się, tak jest, są na to dowody:
• stłuczony fałszomierz – niedorzeczność, insynuacja.
6. Ponadto „Oko” przyznaje dwa „wyróżnienia”:
• koziołka matołka – za wypowiedzi wyjątkowo niemądre, świadczące o braku elementarnej wiedzy czy orientacji w temacie;
• dyzmę – za wypowiedzi obraźliwe, bezwzględne, manipulacje prawdą.
7. Uwzględniamy kontekst.
8. Zakładamy, że wypowiadając stwierdzenie, polityk (osoba publiczna) powinna przedstawić fakty, które je potwierdzają. Dowód spoczywa na tym, kto informuje/dezinformuje opinię publiczną.
9. Sprawdzając prawdziwość danego stwierdzenia „Oko”, podaje rzeczowe argumenty, dane liczbowe, statystyki. Przywołujemy źródła, z których korzystamy.
10. Staramy się nie narzucać naszych ocen i jesteśmy otwarci na krytykę naszej pracy. Uaktualniamy oceny, gdy zmieniło się coś istotnego. Przyjmujemy sugestie, korekty i podpowiedzi. W uzasadnionych przypadkach publikujemy sprostowania i przepraszamy osoby, które nietrafnie oceniliśmy. Każda korekta oceny pozostaje zapisana na pierwotnej wersji i pozostaje widoczna.
11. Nawet jeżeli posługujemy się lżejszym tonem lub żartobliwym tytułem, prowadzimy naszą analizę najrzetelniej i najuczciwiej, jak potrafimy.
12. Każdą ocenę dyskutujemy w zespole, w miarę potrzeby korzystamy też z pomocy ekspertów z danej dziedziny.
"Europa stała się miejscem miękkiej wersji totalitaryzmu", postraszył wiernych abp Stanisław Gądecki. W tej wizji celem UE jest usunięcie wszelkich symboli religijnych i aby to osiągnąć UE manipuluje prostym europejskim ludem. O co tu chodzi? Spróbowaliśmy rozwikłać zawiłą myśl przewodniczącego Episkopatu
"Toczymy wojnę z ASF i trzeba wybić dziki" - powiedział minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski w wywiadzie dla "Sieci". Ale dowodów na skuteczność odstrzału brak. "Wręcz przeciwnie, mimo redukcji co roku występuje coraz więcej przypadków ASF" - piszą naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN. W Polsce dzik stał się ofiarą polityki
W Polskim Radiu 24 poseł PiS Tomasz Latos (na zdjęciu) atakował Rafała Trzaskowskiego, kandydata PO na prezydenta stolicy. Przy okazji opowiadał nonsensy o Powstaniu Warszawskim: „Nie odwoływali się do Rosjan”, „Nie prosili o interwencję”. Posła informujemy, że było dokładnie na odwrót
Zdaniem Medicover Polska, firmy świadczącej prywatną opiekę medyczną, lekarz powołując się na klauzulę sumienia może odmówić nie tylko czynności medycznych (np. in vitro czy aborcja), ale także wypisania recepty lub skierowania na badania. To nieprawda
Na mecie etapu Tour de Pologne rozanielony premier twierdzi, że marzy mu się polityka "konkurencji i współpracy", w której "potrafimy się pięknie różnić". OKO.press przypomina język nienawiści, jakiego używa atakując opozycję: "Nie kochacie Polski", "Myli wam się Warszawa z Berlinem", "Odbieraliście dzieci z powodu biedy", "Zwijaliście państwo"
Z okazji trzeciej rocznicy objęcia urzędu przez prezydenta Andrzeja Dudę minister Krzysztof Szczerski chwalił w mediach swojego szefa. Mówił m.in., że działa ponad sporami oraz jest wielkim autorytetem w kraju i za granicą. Najpierw nas zatkało, potem sprawdziliśmy
W wywiadzie dla tygodnika “Do Rzeczy” Kornel Morawiecki, polityk partii “Wolni i Solidarni”, a prywatnie ojciec premiera, wytrwale bronił Putina i twierdził, że z demokracją w Rosji wszystko jest w porządku. Wyjaśniamy Morawieckiemu, jak jest
Budżet Warszawy "jest porównywalny z budżetem niektórych państw UE" i stać ją na dużo - twierdzi Patryk Jaki, kandydat Zjednoczonej Prawicy na prezydenta Warszawy. Skoro jest porównywalny, to go porównaliśmy. Budżet ratusza jest o jedną piątą mniejszy od centralnego budżetu malutkiej Malty. Inne państwa zostawiają Warszawę już znacznie bardziej w tyle.
"Gdyby tak, nie daj Panie Boże, niczego złego nie życzę, ale może też [Pierwsza Prezes SN] umrzeć i wtedy według (...) mediów niechętnych rządowi, w dalszym ciągu pełniłaby tę funkcję co dotychczas" - dowcipkował Kaczyński w TVP. Miało to obrazować oczywistą oczywistość, że skrócenie sześcioletniej kadencji prof. Gersdorf w niczym nie narusza Konstytucji RP
PiS odrzucił w czwartek 25 lipca w Senacie wniosek prezydenta RP o przeprowadzenie referendum konstytucyjnego. Ale obwinia za to senatorów PO. To jedna z najbardziej zaskakujących akrobacji politycznych, w których partia rządząca jest mistrzem
Używamy słowa "bezczelnych" nie w celu obrażenia premiera, ale by podkreślić, że jego wypowiedzi dotyczą kwestii wymiernych, statystyk, liczb. To nie jest przesada, zła interpretacja, manipulacja czy półprawda. To zwykłe kłamstwa, w dodatku powtarzane w kółko. Prawdziwe liczby łatwo znaleźć w GUS, dostawaliśmy je też od instytucji rządowych i z Eurostatu
"Pracownik nie może być ubogi. Jesteśmy w ogonie Europy. Nie wiem, jak premier rządu polskiego nie wstydzi się rozmawiać z innymi premierami" - mówił w radiu TOK FM Jan Guz, przewodniczący OPZZ. Stwierdził, że udział płac w PKB spada, a wynagrodzenia w Polsce są jednymi z najniższych w Europie. Ile w tym prawdy? Sprawdziliśmy: dużo
NIK uważa, że w 2017 roku MS złamało prawo przekazując 25 mln zł z Funduszu Sprawiedliwości CBA. Resort Ziobry absurdalnie tłumaczy, że CBA może przyjmować pieniądze z innych źródeł niż budżet państwa (to FAŁSZ), a ustawa o sądach powszechnych nawet... nakazuje przekazywanie środków takim jednostkom jak CBA
13 lipca, w dziesięciolecie tragicznej śmierci Bronisława Geremka opublikowano wspomnienia i reportaże o tym wybitnym historyku i polityku. Przy okazji napisano też i powiedziano rzeczy krzywdzące i nieprawdziwe. Prostujemy niektóre insynuacje i nieprawdy. I przypominamy, za co prawica tak prof. Geremka nie znosi
PO i .Nowoczesna zbojkotowały organizowane przez władze Sejmu uroczystości obchodów 550. rocznicy parlamentaryzmu w Polsce. Z tej okazji wicemarszałek Ryszard Terlecki (PiS) zarzucił opozycji zrywanie obrad Sejmu, rokosz i liberum veto. To nietypowy nawet jak na marszałka Terleckiego bluzg polityczny
Julia Przyłębska powołuje się na nieistniejące przepisy ustawy o TK. Podważa wiarygodność raportu, który ujawnił jej manipulacje składami orzekającymi. W dwóch pierwszych miesiącach urzędowania zrobiła to 50 razy! Wytyka też, że dokument jest nieopublikowany. Pani magister, cierpliwości! Raport Fundacji Batorego ukaże się szybciej, niż niektóre wyroki TK
Duda głosi, że podważanie polityki partii rządzącej to "łamanie podstawowej zasady demokracji". To ulubiona teza PiS, a także Orbána, Erdoğana i Putina. Wszyscy oni podważają prawdziwe zasady demokracji, m.in. trójpodziału władzy, i wprowadzają autokrację wyborczą. Raz jeden Duda przypomniał sobie, na czym demokracja polega - gdy wetował ustawy o KRS i SN
Morawiecki zarzucił elitom III RP, że chciały Polaków furmankami zawstydzić i pognębić narodową dumę. W tej samej wypowiedzi premier wskoczył jednak na tradycyjny chłopski wóz i zadeklarował miłość do furmanek, bo są polskie. W efekcie Naród - zarówno na wsi, jak w mieście - już nie wie, co myśleć o furmankach. Wstydzić się, czy być dumnym?
Na szczycie NATO w Brukseli prezydent USA Donald Trump oskarżył Niemcy, że są „całkowicie kontrolowane przez Rosję” i strofował państwa Sojuszu. Tymczasem politycy PiS są zachwyceni. „Pan prezydent Trump porównywał wydatki” - mówił Andrzej Duda
"2/3 miejsc pracy, które powstały w europejskim przemyśle w 2017, powstały w Polsce" - mówił premier w rozmowie z braćmi Karnowskimi. Te liczby brzmiały nam trochę zbyt pięknie, więc zwróciliśmy się o pomoc do Eurostatu, który przesłał nam dokładne statystyki. Wniosek? Słowa premiera to kolejna niepoparta niczym konfabulacja. Opisujemy jej historię
OKO.press