OKO.press sprawdza, czy politycy mówią prawdę. Analizujemy WYPOWIEDZI POLITYKÓW, wyższych urzędników, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych. Nasz fałszomierz oparty jest na 12 przejrzystych ZASADACH. Każda sprawdzona wypowiedź jest omawiana szerzej w artykule.
Oto 12 zasad, których przestrzegamy
1. Analizujemy wypowiedzi polityków, wyższych urzędników państwowych i samorządowych, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych, przywódców wpływowych organizacji, liderów życia gospodarczego itd. Nie analizujemy wypowiedzi ludzi mediów, artystów, osób postronnych, anonimowych opinii w mediach społecznościowych itd.
2. Codziennie szukamy wartych sprawdzenia stwierdzeń w wystąpieniach publicznych, dokumentach partyjnych i rządowych, mediach, także społecznościowych itp.
3. W wyborze kierujemy się tym, czy stwierdzenie:
• jest weryfikowalne, potrafimy dotrzeć do informacji, które pozwolą je ocenić;
• odnosi się do faktów, opisuje zdarzenia, podaje dane liczbowe itp.
• dotyczy istotnej kwestii i/lub ten, kto mówi, jest liczącą się postacią;
• łatwo wpada w ucho, potwierdza stereotyp, może zainfekować masową wyobraźnię;
• ma taką postać, że odbiorcy bez głębszej wiedzy trudno rozstrzygnąć, czy to prawda czy nie.
4. Trzymamy się zasady, że co najmniej jedną trzecią uwagi poświęcamy wypowiedziom osób spoza obozu władzy.
5. Oceniamy stwierdzenia przy pomocy fałszomierza „Oka”, który może wskazywać sześć stanów:
• fałsz – jawnie sprzeczne z faktami;
• raczej fałsz – trochę prawdy w tym jest, ale całość sprzeczna z faktami i/lub kontekst wprowadza w błąd;
• półprawda – raczej zgodne z faktami, ale brakuje ważnych informacji;
• prawie prawda – w zasadzie tak jest, ale pozostaje niedostatecznie precyzyjne;
• prawda – zgadza się, tak jest, są na to dowody:
• stłuczony fałszomierz – niedorzeczność, insynuacja.
6. Ponadto „Oko” przyznaje dwa „wyróżnienia”:
• koziołka matołka – za wypowiedzi wyjątkowo niemądre, świadczące o braku elementarnej wiedzy czy orientacji w temacie;
• dyzmę – za wypowiedzi obraźliwe, bezwzględne, manipulacje prawdą.
7. Uwzględniamy kontekst.
8. Zakładamy, że wypowiadając stwierdzenie, polityk (osoba publiczna) powinna przedstawić fakty, które je potwierdzają. Dowód spoczywa na tym, kto informuje/dezinformuje opinię publiczną.
9. Sprawdzając prawdziwość danego stwierdzenia „Oko”, podaje rzeczowe argumenty, dane liczbowe, statystyki. Przywołujemy źródła, z których korzystamy.
10. Staramy się nie narzucać naszych ocen i jesteśmy otwarci na krytykę naszej pracy. Uaktualniamy oceny, gdy zmieniło się coś istotnego. Przyjmujemy sugestie, korekty i podpowiedzi. W uzasadnionych przypadkach publikujemy sprostowania i przepraszamy osoby, które nietrafnie oceniliśmy. Każda korekta oceny pozostaje zapisana na pierwotnej wersji i pozostaje widoczna.
11. Nawet jeżeli posługujemy się lżejszym tonem lub żartobliwym tytułem, prowadzimy naszą analizę najrzetelniej i najuczciwiej, jak potrafimy.
12. Każdą ocenę dyskutujemy w zespole, w miarę potrzeby korzystamy też z pomocy ekspertów z danej dziedziny.
W ksenofobicznym klipie wyborczym PiS nic się nie zgadza. Nawet muzułmański uchodźca, który kopie kobietę okazuje się pijanym Bułgarem. Rzekoma "deklaracja samorządowców PO", by sprowadzić hordy nielegalnych imigrantów, to wyważony dokument Unii Metropolii, który podpisał m.in. prezydent Krupa popierany przez PiS. Straszyć też trzeba umieć!
Nauczycielowi, który dopuści się czynu pedofilnego grozi więzienie i dożywotni zakaz wykonywania zawodu. A ksiądz? Ksiądz może liczyć na wsparcie biskupa i tuszowanie sprawy. Ofiary wobec Kościoła są bezbronne. Właśnie dlatego potrzebna jest niezależna Komisja. Jan Kanthak, szef gabinetu politycznego Ziobry i rzecznik ministerstwa, udaje, że tego nie wie
Sukces lubelskiego Marszu Równości boli PiS. Joachim Brudziński głosi więc tezę o chuliganach po obu stronach. Próbuje zaprzeczyć prawdzie: legalne zgromadzenie i ochraniająca je policja zostały brutalnie zaatakowane przez faszyzujących narodowców. OKO.press przedstawia dowody korzystając z materiałów samej Policji (m.in. tego zdjęcia)
„Trudno, żeby nasz rząd finansował mosty dla Rafała Trzaskowskiego” — powiedział Patryk Jaki w Polsacie. Opozycja natychmiast to wykorzystała, a prawica broniła swojego kandydata. Co Jaki naprawdę powiedział? Jak próbowano przykryć jego wpadkę?
Tak na dobrą sprawę można by pozwać marszałka Tyszkę za kłamstwo w trybie wyborczym. Gdyby ktoś chciał, OKO.press przygotowało dokumentację, jak Kukiz kobiety obrażał, poniżał i w ogóle jaki z niego damski bokser. Zaczynamy od uroczego żartu z nazwiska dziennikarki Opozdy, a potem jest coraz lepiej
Wojewoda lubelski chce, by prezydent Lublina zakazał Marszu Równości na podstawie nieistniejącego przepisu prawa i subiektywnej opinii. Uważa też, że ma prawo nazywać homoseksualizm "zboczeniem", bo bez zrozumienia sprawdził w słowniku jedną definicję. Wyjaśniamy: w polskim prawie nie ma zgody na dyskryminację i zakazywanie nielubianych demonstracji
Mateusz Morawiecki w wywiadzie dla CNN wykreował nowe określenie "brukselo-sceptycyzmu". Widocznie nie było to wystarczająco zabawne, bo dodatkowo stwierdził, że w Polsce "ogromna większość członków KRS wybierana jest przez sędziów". Premierowi chodzi o tę samą KRS, w której 21 na 25 członków wybieranych jest przez większość parlamentarną
Odpowiadając "Frankfurter Allgemeine Zeitung" minister zapewnia, że "nie dali pieniędzy na »Kler«" (PISF dał 3,5 mln zł dotacji), teatry mają się świetnie (zniszczono tylko dwie duże i ważne sceny), prawicowi twórcy byli prześladowani przez "lewacki monopol" (za rządów konserwatywnej PO, gdy mieli się dobrze). Wyliczamy fałsze i półprawdy
"Jeżeli pytać o miarę wolności i demokracji w Polsce i Europie, to jesteśmy w czołówce, a ja nawet bym zaryzykował, że na pierwszym miejscu". Orzekł Jarosław Kaczyński w monologu z Danutą Holecką. W UE i na świecie nikt nie musi pytać prezesa PiS o stan demokracji w Polsce, bo niewesołe odpowiedzi widać gołym okiem
Jarosław Kaczyński mówi, że Polska będzie w Europie dopiero, gdy polski turysta, podczas wakacji na Bliskim Wschodzie, zamieszka w takim samym hotelu, jak Niemiec czy Francuz. Sprawdzamy: już załatwione! (JK może sam sprawdzić, jeśli kiedyś wyjedzie zagranicę). Gorzej z liczbą Polek i Polaków, których w ogóle stać na wakacje
Linia obrony Piotrowicza: nie umarzał śledztwa w sprawie molestowania dzieci przez proboszcza Tylawy, on tylko cytował świadków.
Nagranie z 2001 roku ujawnione przez Scheuring-Wielgus przypomina, że cytował tylko księdza i wbrew oczywistym dowodom mówił, że "dzieci były szczęśliwe. Nie było żadnego podtekstu seksualnego". Piotrowicz się odgraża, ale tonie
"Podstawy programowe są praktyczne i nowoczesne, a nauka wciąż rozłożona na 12 lat" - mówiła Anna Zalewska w wywiadzie dla Polskiego Radia przed głosowaniem nad wotum nieufności dla minister edukacji. Tak minister odpowiadała na zarzuty, że uczniowie są przeciążeni i nowe podstawy nierealne. "Królowa szkolnego chaosu" znów zwyczajnie kłamała
Uzasadnienie decyzji o umorzeniu dochodzenia jest skandaliczne. Chodziło o Marsz Żołnierzy Wyklętych w Hajnówce. Śledczy z policji i prokuratury uznali m.in., że walka o wolność ojczyzny usprawiedliwia ludobójstwo, a krzyż celtycki nie tylko nie jest symbolem rasistowskim, ale jest wręcz prawnie chroniony. W sprawie interweniuje RPO Adam Bodnar
W wywiadzie w tygodniku “Sieci” prezydent Duda tłumaczył, dlaczego podpisywał polsko-amerykańską deklarację stojąc, kiedy Donald Trump siedział. Chwali też amerykańskiego prezydenta - niestety, zupełnie nieprawdziwie
Zdaniem rzecznika Ministerstwa Sprawiedliwości Jana Kanthaka w 2008 roku Trybunał Sprawiedliwości UE wykluczył możliwość orzekania w sprawie systemów sądownictwa państw członkowskich. Stwierdzenie Kanthaka jest albo przykładem rażącej niewiedzy, albo cynicznej manipulacji opinią publiczną. Pokazujemy, dlaczego rzecznik mija się z prawdą
Na pytanie o imigrantów minister Brudziński opowiada o uchodźcach, których w końcu i tak nazywa imigrantami zarobkowymi. Rząd gubi się w zeznaniach, a podtrzymywanie antyimigranckiej narracji nijak się ma do ogromnej liczby przyjmowanych do pracy cudzoziemców
Jarosław Kaczyński użył nazwiska zamordowanej w 2011 roku działaczki lokatorskiej w opowieści o cudownych rządach swojego brata w Warszawie, po których nastąpił “wielki rabunek Polaków”, czyli afera reprywatyzacyjna. Odpowiedziała mu HGW: Lech Kaczyński zwrócił 14 budynków z lokatorami. Obydwoje manipulują, do tego wyjątkowo niestosownie
Prezydencki minister Paweł Mucha sformułował nową zasadę apolityczności sędziów. Według niego sędziowie nie mogą wypowiadać się w mediach o konstytucyjności ustaw i działań organów władzy. Chyba że nazywają się Julia Przyłębska
Morawiecki w Szczecinie wzywa partię do pokory i umiaru, ale ogłasza, że jego rząd jako pierwszy po 1989 r. broni Polski przed wyprzedażą "przemysłu banków, wszystkich przedsiębiorstw" (mógłby sobie darować chociaż banki, które "wyprzedawał" jako prezes BZ WBK). Opozycji zarzuca... próbę "rozbicia dzielnicowego" Polski. Umiar w metaforach i pokora w ocenach
Abp Gądecki skrytykował rząd PiS za podejście do uchodźców i odrzucenie oferty Kościoła w tworzeniu korytarzy humanitarnych. W dwóch sprawach był jednak zbyt łaskawy. Uznał, że rząd PiS "rozwiązał kwestię pomocy na miejscu" (nieprawda), a polski Kościół katolicki pochwalił za to, że jednoznacznie wspiera przyjęcie uchodźców (wspiera, ale bez skutku)
OKO.press