Oto 12 zasad, których przestrzegamy
1. Analizujemy wypowiedzi polityków, wyższych urzędników państwowych i samorządowych, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych, przywódców wpływowych organizacji, liderów życia gospodarczego itd. Nie analizujemy wypowiedzi ludzi mediów, artystów, osób postronnych, anonimowych opinii w mediach społecznościowych itd.
2. Codziennie szukamy wartych sprawdzenia stwierdzeń w wystąpieniach publicznych, dokumentach partyjnych i rządowych, mediach, także społecznościowych itp.
3. W wyborze kierujemy się tym, czy stwierdzenie:
• jest weryfikowalne, potrafimy dotrzeć do informacji, które pozwolą je ocenić;
• odnosi się do faktów, opisuje zdarzenia, podaje dane liczbowe itp.
• dotyczy istotnej kwestii i/lub ten, kto mówi, jest liczącą się postacią;
• łatwo wpada w ucho, potwierdza stereotyp, może zainfekować masową wyobraźnię;
• ma taką postać, że odbiorcy bez głębszej wiedzy trudno rozstrzygnąć, czy to prawda czy nie.
4. Trzymamy się zasady, że co najmniej jedną trzecią uwagi poświęcamy wypowiedziom osób spoza obozu władzy.
5. Oceniamy stwierdzenia przy pomocy fałszomierza „Oka”, który może wskazywać sześć stanów:
• fałsz – jawnie sprzeczne z faktami;
• raczej fałsz – trochę prawdy w tym jest, ale całość sprzeczna z faktami i/lub kontekst wprowadza w błąd;
• półprawda – raczej zgodne z faktami, ale brakuje ważnych informacji;
• prawie prawda – w zasadzie tak jest, ale pozostaje niedostatecznie precyzyjne;
• prawda – zgadza się, tak jest, są na to dowody:
• stłuczony fałszomierz – niedorzeczność, insynuacja.
6. Ponadto „Oko” przyznaje dwa „wyróżnienia”:
• koziołka matołka – za wypowiedzi wyjątkowo niemądre, świadczące o braku elementarnej wiedzy czy orientacji w temacie;
• dyzmę – za wypowiedzi obraźliwe, bezwzględne, manipulacje prawdą.
7. Uwzględniamy kontekst.
8. Zakładamy, że wypowiadając stwierdzenie, polityk (osoba publiczna) powinna przedstawić fakty, które je potwierdzają. Dowód spoczywa na tym, kto informuje/dezinformuje opinię publiczną.
9. Sprawdzając prawdziwość danego stwierdzenia „Oko”, podaje rzeczowe argumenty, dane liczbowe, statystyki. Przywołujemy źródła, z których korzystamy.
10. Staramy się nie narzucać naszych ocen i jesteśmy otwarci na krytykę naszej pracy. Uaktualniamy oceny, gdy zmieniło się coś istotnego. Przyjmujemy sugestie, korekty i podpowiedzi. W uzasadnionych przypadkach publikujemy sprostowania i przepraszamy osoby, które nietrafnie oceniliśmy. Każda korekta oceny pozostaje zapisana na pierwotnej wersji i pozostaje widoczna.
11. Nawet jeżeli posługujemy się lżejszym tonem lub żartobliwym tytułem, prowadzimy naszą analizę najrzetelniej i najuczciwiej, jak potrafimy.
12. Każdą ocenę dyskutujemy w zespole, w miarę potrzeby korzystamy też z pomocy ekspertów z danej dziedziny.
W wystąpieniu 27 czerwca 2018 na konferencji poświęconej podpisanej deklaracji polsko-izraelskiej po zmianie ustawy o IPN premier Morawiecki groził „kłamcom historycznym” procesami i mówił, że deklaracja uniewinnia Polaków ze współudziału w Holocauście. Sprawdziliśmy: nic tam takiego nie ma. Są za to stwierdzenia, którym premier zaprzecza
Premier Morawiecki po raz kolejny oznajmił, że w Polsce przebywa 25 tysięcy Czeczenów. To stwierdzenie jest kłamstwem – do tego powtórzonym po raz drugi. Nasuwa się krótkie i bolesne pytanie: no i co z tego, że premier kłamie? Kogo to obchodzi? Szukam odpowiedzi na własną bezsilność i frustrację w epoce postprawdy
Ministerstwo Kultury ogłosiło podpisanie z fundacją o. Tadeusza Rydzyka umowy, powołującej Muzeum im. Jana Pawła II, choć jeszcze tydzień temu zapewniało, że to fake news. Resort zapewnia, że muzeum zapełni lukę w polskim muzealnictwie. Tymczasem same muzea JPII są już co najmniej trzy, nie wspominając o jednym sanktuarium, dwóch centrach i uniwersytecie
Mateusz Morawiecki chwalił się Angeli Merkel, że w Polsce jest 25 tysięcy czeczeńskich uchodźców, dwa razy więcej niż w Niemczech. Według Urzędu ds. Cudzoziemców jest ich jednak tylko ok. 4 tys. Lepiej, by premier się wytłumaczył z tego, co dzieje się na "granicy bezprawia" w Brześciu
Twierdzenie Trzaskowskiego, że tylko wygrana PO, "sił prodemokratycznych", pozwoli odmrozić środki unijne dla Polski wywołało burzę wśród prawicowych polityków i mediów, którzy oskarżają Brukselę i opozycję o "spisek", mający na celu odsunięcie PiS od władzy. Mimo, że sformułowanie było niefortunne, Trzaskowski ma rację – i PiS dobrze o tym wie
Według wicemarszałka Ryszarda Terleckiego rewolucja w oświacie musiała się dokonać, bo rażąco spadała jakość edukacji. Jak marszałek doszedł do tego wniosku? Nie wiadomo. Największe badanie edukacyjne PISA od 2006 r. pokazuje, że Polscy uczniowie są w czołówce krajów OECD, jeśli chodzi o umiejętności. A największą zaletą gimnazjów było wyrównywanie szans
Minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel chce rozwiązania Polskiego Związku Łowieckiego. Mówi, że myśliwi myśliwi nie walczą skutecznie z ASF, bo zabijają za mało dzików. Ale masowy odstrzał jest bez sensu. Skoro tak, to i rozwiązanie PZŁ nie ma znaczenia dla sprawy. Jurgiel po prostu próbuje zrzucić winę za własną porażkę w walce z afrykańskim pomorem świń
Wyrok Sądu Najwyższego, który 14 czerwca oddalił skargę kasacyjną min. Zbigniewa Ziobry i uznał winę homofobicznego drukarza, zdenerwował polityków PiS. Bo żaden z nich nie wsłuchał się z uwagą w uzasadnienie wyroku. Gdyby to zrobili, nie mówiliby, że Sąd uznał prawo mniejszości za "nadrzędne" wobec innych. Nie mówiliby też wielu innych rzeczy ...
Szef Rady Mediów Narodowych Krzysztof Czabański chwali media publiczne za wzorowe wypełnianie misji. I twierdzi, że ich zadaniem jest przedstawianie "polskiej racji stanu", co ma oznaczać popieranie rządu. Tyle, że w ustawie o radiofonii i telewizji nie ma takiego zapisu. Jest za to dużo o "bezstronności", "niezależności", "pluralizmie" i "wyważeniu"
Morawiecki uspokaja, że szkolna wyprawka nie ogranicza "innych naszych programów", w tym darmowych podręczników. Po pierwsze, ograniczy. Po drugie, podręczniki dał rząd PO-PSL. Samozachwyt Morawieckiego rymuje się propagandowym filmem, w którym wyprawka przywraca radość życia trzem małżeństwom wyposażonym w sumie w 11 dzieci
Patryk Jaki - ucywilizowany, ugrzeczniony, prawie tolerancyjny - na homofobicznym Marszu dla Życia i Rodziny wystąpił z odważną obroną rodziny i polskości zarazem. Hasła "Stop dewiacjom" i "Swastyka była tęczowa" dopowiadały to, czego nie chce teraz mówić
"Rząd PiS zwiększył budżet gospodarstw domowych osób z niepełnosprawnością z ok. 2 tys. zł do ok. 3 tys. zł, a więc o 50 proc." - stwierdził Mateusz Morawiecki w sejmowej debacie nad wotum nieufności dla Beaty Szydło. To nieprawda i pozostanie nieprawdą, nawet jeśli Morawiecki powtórzy to zdanie jeszcze 3 tysiące razy. Przypominamy, jak jest w rzeczywistości
Mówiąc o "groszowych waloryzacjach" emerytur za PO-PSL i wychwalając te z 2017 i 2018 r. Morawiecki tak mija się z prawdą, że aż trudno uwierzyć. Odrzucając hipotezę skrajnej ignorancji, musimy wybierać: albo premier świadomie kłamie tworząc post-prawdę o IV RP, która nareszcie zadbała o seniorów albo emocje podczas odebrały mu rozum
Przyszła ambasador USA w Polsce ostro skrytykowała nowelizację ustawy o IPN, oraz wyraziła zaniepokojenie stanem praworządności w Polsce. Odesłanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego nie załagodziło kryzysu w stosunkach polsko-amerykańskich – PiS nadal nie umie wydostać się z pułapki, którą sam sobie zbudował
Pytany po spotkaniu z Franciszkiem o temat migracji Mateusz Morawiecki odparł, że "Papież absolutnie zgadza się z naszą polityką". Nie sposób w to uwierzyć, bo „wizja Europy”, w której Polska nie chce przyjmować uchodźców, jest w zasadniczy sposób sprzeczna z „wizją Europy papieża Franciszka”, przedstawianą przez niego w przemówieniach i homiliach
Abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Episkopatu, postanowił włączyć się w prace legislacyjne nad projektem "Zatrzymaj aborcję" Kai Godek. Prawniczkom Biura Analiz Sejmowych wytknął błędy w opinii i stwierdził, że stosują "retorykę nazistowską". A to wszystko w Boże Ciało, jedno z najważniejszych katolickich świąt
Kancelaria Sejmu jako "odpowiedzialny gospodarz" pomagała protestującym znieść "trudy pobytu" na sejmowym korytarzu - w ten sposób Centrum Informacyjne Sejmu podsumowało 40-dniowy protest osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Oświadczenie CIS roi się od manipulacji i nieścisłości. I zawiera groźbę kolejnych ograniczeń w dostępie do Sejmu
Nie jest łatwo przytaczać wypowiedzi Kai Godek, autorki bezdusznego projektu ustawy Zatrzymaj aborcję, o "zboczonym" homoseksualizmie. To nie tylko przykład dyskryminacji ze względu na orientację psychoseksualną, ale i ignorancji. Takie poglądy wyklucza nauka Kościoła katolickiego i papieża Franciszka
Ofiarą megalomanii narodowej obu premierów i ich obozu politycznego pada nie tylko wybitna badaczka Holocaustu, ale i reputacja Polski gotowej - jak przystało na dumny i pewny siebie naród - na przyjęcie także gorzkiej prawdy o przeszłości. Władze lansują obronę dobrego imienia Polski opartą na "uchylaniu się od win", przed czym ostrzegał Jan Józef Lipski
Prof. Andrzej Zoll krytykuje PiS: "Nie mogę zaakceptować skłonności prawicy do wzmacniania skuteczności wartości moralnych normami prawnymi". I jako przykład podaje prawo aborcyjne. To brzmi dziwnie w ustach byłego prezesa TK, który w 1997 roku orzekł, że aborcja z powodów społecznych jest niekonstytucyjna i chce karać kobiety
OKO.press