OKO.press sprawdza, czy politycy mówią prawdę. Analizujemy WYPOWIEDZI POLITYKÓW, wyższych urzędników, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych. Nasz fałszomierz oparty jest na 12 przejrzystych ZASADACH. Każda sprawdzona wypowiedź jest omawiana szerzej w artykule.
Oto 12 zasad, których przestrzegamy
1. Analizujemy wypowiedzi polityków, wyższych urzędników państwowych i samorządowych, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych, przywódców wpływowych organizacji, liderów życia gospodarczego itd. Nie analizujemy wypowiedzi ludzi mediów, artystów, osób postronnych, anonimowych opinii w mediach społecznościowych itd.
2. Codziennie szukamy wartych sprawdzenia stwierdzeń w wystąpieniach publicznych, dokumentach partyjnych i rządowych, mediach, także społecznościowych itp.
3. W wyborze kierujemy się tym, czy stwierdzenie:
• jest weryfikowalne, potrafimy dotrzeć do informacji, które pozwolą je ocenić;
• odnosi się do faktów, opisuje zdarzenia, podaje dane liczbowe itp.
• dotyczy istotnej kwestii i/lub ten, kto mówi, jest liczącą się postacią;
• łatwo wpada w ucho, potwierdza stereotyp, może zainfekować masową wyobraźnię;
• ma taką postać, że odbiorcy bez głębszej wiedzy trudno rozstrzygnąć, czy to prawda czy nie.
4. Trzymamy się zasady, że co najmniej jedną trzecią uwagi poświęcamy wypowiedziom osób spoza obozu władzy.
5. Oceniamy stwierdzenia przy pomocy fałszomierza „Oka”, który może wskazywać sześć stanów:
• fałsz – jawnie sprzeczne z faktami;
• raczej fałsz – trochę prawdy w tym jest, ale całość sprzeczna z faktami i/lub kontekst wprowadza w błąd;
• półprawda – raczej zgodne z faktami, ale brakuje ważnych informacji;
• prawie prawda – w zasadzie tak jest, ale pozostaje niedostatecznie precyzyjne;
• prawda – zgadza się, tak jest, są na to dowody:
• stłuczony fałszomierz – niedorzeczność, insynuacja.
6. Ponadto „Oko” przyznaje dwa „wyróżnienia”:
• koziołka matołka – za wypowiedzi wyjątkowo niemądre, świadczące o braku elementarnej wiedzy czy orientacji w temacie;
• dyzmę – za wypowiedzi obraźliwe, bezwzględne, manipulacje prawdą.
7. Uwzględniamy kontekst.
8. Zakładamy, że wypowiadając stwierdzenie, polityk (osoba publiczna) powinna przedstawić fakty, które je potwierdzają. Dowód spoczywa na tym, kto informuje/dezinformuje opinię publiczną.
9. Sprawdzając prawdziwość danego stwierdzenia „Oko”, podaje rzeczowe argumenty, dane liczbowe, statystyki. Przywołujemy źródła, z których korzystamy.
10. Staramy się nie narzucać naszych ocen i jesteśmy otwarci na krytykę naszej pracy. Uaktualniamy oceny, gdy zmieniło się coś istotnego. Przyjmujemy sugestie, korekty i podpowiedzi. W uzasadnionych przypadkach publikujemy sprostowania i przepraszamy osoby, które nietrafnie oceniliśmy. Każda korekta oceny pozostaje zapisana na pierwotnej wersji i pozostaje widoczna.
11. Nawet jeżeli posługujemy się lżejszym tonem lub żartobliwym tytułem, prowadzimy naszą analizę najrzetelniej i najuczciwiej, jak potrafimy.
12. Każdą ocenę dyskutujemy w zespole, w miarę potrzeby korzystamy też z pomocy ekspertów z danej dziedziny.
Artur Dunin (PO) i Beata Kempa (PiS) w Sejmie przedstawili sprzeczne opinie na temat wydatków na Światowe Dni Młodzieży. OKO.press sprawdza, czy rację ma poseł Platformy, czy szefowa kancelarii Beaty Szydło
„Oko” wzięło na warsztat wydaną właśnie autobiografię Jarosława Kaczyńskiego. W pierwszym odcinku sprawdzamy jego twierdzenie, że nie internowano go w stanie wojennym, ponieważ „odmówił”. Poszło raczej o to, że SB nie uznała go za „pierwszej kategorii aktywnego ekstremistę”. Mówiąc językiem prezesa PiS, Kaczyński był wtedy działaczem drugiego sortu
Michał Kamiński nie pamięta, że pomagał Prawu i Sprawiedliwości raczej zdobywać władzę niż ją tracić. Przypominamy dwie dekady biografii polityka, który sześć razy zmieniał barwy partyjne
Marek Jakubiak (K'15) oskarżył Ryszarda Petru o używanie języka nienawiści. Odpowiedziała Joanna Scheuring-Wielgus (.N), która o to samo oskarżyła Pawła Kukiza. OKO.press sprawdza, kto pluje nienawiścią
Wbrew tezom „Raportu otwarcia” sygnowanego przez kancelarię Andrzeja Dudy, Najwyższa Izba Kontroli nie wykryła nieprawidłowości finansowych podczas prezydentury Bronisława Komorowskiego
Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym przegłosowana przez Senat dopuszcza do orzekania „prezydenckich” sędziów i zwiększa uprawnienia prezydenta. Reguluje kolejkę orzeczeń, ale wprowadza też „zamrażarkę”
Grzegorz Schetyna w TOK FM prosił Jacka Żakowskiego, żeby pokazać mu przynajmniej jednego wiceministra, który jest zarazem ekspertem. OKO.press postanowiło spełnić prośbę przewodniczącego Platformy Obywatelskiej
Patryk Jaki w programie #RZECZoPOLITYCE zadeklarował, że popiera wprowadzenie kary śmierci, m.in. za terroryzm. I ma rację twierdząc, że kościół katolicki taką karę dopuszcza
W historii weryfikacji "Oka" taka sytuacja zdarza się po raz pierwszy: polityk - Paweł Szałamacha w "Sygnałach dnia" Programu I Polskiego Radia - wypadł bezbłędnie. Mówił prawdę, nie kręcił i nie przypisywał sobie cudzych zasług
Krystyna Pawłowicz zarzuciła bierność Komisji Weneckiej i Parlamentowi Europejskiemu w sprawie łamania zasad demokracji w Turcji. Napisała też, że Angela Merkel popiera przywracanie islamskiego porządku w tym kraju
Kto padł ofiarą zamachowca z Oslo? Marek Jakubiak z Kukiz'15 w stwierdził, że byli to muzułmanie. Nic na to nie wskazuje - muzułmanie byli ofiarami terrorysty tak samo, jak wszyscy inni.
Patryk Jaki przytacza dwie statystyki mające świadczyć o tym, że brytyjscy muzułmanie popierają terroryzm i są zagrożeniem. Najwyraźniej jednak wiceminister sprawiedliwości nie ma świetnej głowy do liczb
Według Słownika Języka Polskiego PWN pucz to „zamach stanu dokonany przez grupę wojskowych”. Internetowy Słownik Języka Polskiego podaje nieco inną definicję: „przewrót wojskowy, próba zamachu stanu podjęta przez spiskowców”
Mariusz Błaszczak w TVN24 ogłosił, że Prawo i Sprawiedliwość, wygrywając wybory, uratowało Polskę przed zamachami terrorystycznymi. Trudno jednak znaleźć te decyzje rządu, o których mówi minister spraw wewnętrznych
Beata Kempa pochwaliła rząd za wyniki gospodarcze. Ma rację, ale na euforię jest za wcześnie - dobra kondycja polskiego budżetu w 2016 roku wynika z jednorazowych zysków. W kolejnych latach deficyt może zacząć rosnąć
Poseł PiS Dariusz Piontkowski twierdzi, że ekshumacja ofiar pogromu w Jedwabnym może być wskazana, żeby „raz na zawsze wszystko wyjaśnić”
Minister spraw wewnętrznych oskarża multikulturalizm Zachodniej Europy o doprowadzenie do zamachu terrorystycznego w Nicei. Ekstrawagancka interpretacja. Zwłaszcza że „multi-kulti” w Europie praktycznie nie ma
Jarosław Kaczyński podczas spotkania z czytelnikami powiedział, że to Lech Kaczyński faktycznie kierował "Solidarnością". OKO sprawdza, ile o Lechu i Jarosławie Kaczyńskich można dowiedzieć się z książek historyków specjalizujących się w czasach "S"
Minister Zalewska nie chce przyznać, że to Polacy spalili Żydów w stodole w Jedwabnem w lipcu 1941 r. i twierdzi, że nie wiadomo, jak było naprawdę. Przypominamy pani minister ustalenia historyków Instytutu Pamięci Narodowej
Donald Tusk słusznie twierdzi, że PiS nie uzyskał premii zwycięzcy. Sondaże pokazują wręcz, że po wyborach stracił nieco poparcia. Ale to wcale nie znaczy, że program 500+ nie poprawia notowań Kaczyńskiego. Sondaż "Oka" potwierdza przypuszczenia, że troska o najsłabszych równoważy polityczne awantury w kraju i zagranicą.
OKO.press