OKO.press sprawdza, czy politycy mówią prawdę. Analizujemy WYPOWIEDZI POLITYKÓW, wyższych urzędników, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych. Nasz fałszomierz oparty jest na 12 przejrzystych ZASADACH. Każda sprawdzona wypowiedź jest omawiana szerzej w artykule.
Oto 12 zasad, których przestrzegamy
1. Analizujemy wypowiedzi polityków, wyższych urzędników państwowych i samorządowych, hierarchów kościelnych, liderów ruchów społecznych, przywódców wpływowych organizacji, liderów życia gospodarczego itd. Nie analizujemy wypowiedzi ludzi mediów, artystów, osób postronnych, anonimowych opinii w mediach społecznościowych itd.
2. Codziennie szukamy wartych sprawdzenia stwierdzeń w wystąpieniach publicznych, dokumentach partyjnych i rządowych, mediach, także społecznościowych itp.
3. W wyborze kierujemy się tym, czy stwierdzenie:
• jest weryfikowalne, potrafimy dotrzeć do informacji, które pozwolą je ocenić;
• odnosi się do faktów, opisuje zdarzenia, podaje dane liczbowe itp.
• dotyczy istotnej kwestii i/lub ten, kto mówi, jest liczącą się postacią;
• łatwo wpada w ucho, potwierdza stereotyp, może zainfekować masową wyobraźnię;
• ma taką postać, że odbiorcy bez głębszej wiedzy trudno rozstrzygnąć, czy to prawda czy nie.
4. Trzymamy się zasady, że co najmniej jedną trzecią uwagi poświęcamy wypowiedziom osób spoza obozu władzy.
5. Oceniamy stwierdzenia przy pomocy fałszomierza „Oka”, który może wskazywać sześć stanów:
• fałsz – jawnie sprzeczne z faktami;
• raczej fałsz – trochę prawdy w tym jest, ale całość sprzeczna z faktami i/lub kontekst wprowadza w błąd;
• półprawda – raczej zgodne z faktami, ale brakuje ważnych informacji;
• prawie prawda – w zasadzie tak jest, ale pozostaje niedostatecznie precyzyjne;
• prawda – zgadza się, tak jest, są na to dowody:
• stłuczony fałszomierz – niedorzeczność, insynuacja.
6. Ponadto „Oko” przyznaje dwa „wyróżnienia”:
• koziołka matołka – za wypowiedzi wyjątkowo niemądre, świadczące o braku elementarnej wiedzy czy orientacji w temacie;
• dyzmę – za wypowiedzi obraźliwe, bezwzględne, manipulacje prawdą.
7. Uwzględniamy kontekst.
8. Zakładamy, że wypowiadając stwierdzenie, polityk (osoba publiczna) powinna przedstawić fakty, które je potwierdzają. Dowód spoczywa na tym, kto informuje/dezinformuje opinię publiczną.
9. Sprawdzając prawdziwość danego stwierdzenia „Oko”, podaje rzeczowe argumenty, dane liczbowe, statystyki. Przywołujemy źródła, z których korzystamy.
10. Staramy się nie narzucać naszych ocen i jesteśmy otwarci na krytykę naszej pracy. Uaktualniamy oceny, gdy zmieniło się coś istotnego. Przyjmujemy sugestie, korekty i podpowiedzi. W uzasadnionych przypadkach publikujemy sprostowania i przepraszamy osoby, które nietrafnie oceniliśmy. Każda korekta oceny pozostaje zapisana na pierwotnej wersji i pozostaje widoczna.
11. Nawet jeżeli posługujemy się lżejszym tonem lub żartobliwym tytułem, prowadzimy naszą analizę najrzetelniej i najuczciwiej, jak potrafimy.
12. Każdą ocenę dyskutujemy w zespole, w miarę potrzeby korzystamy też z pomocy ekspertów z danej dziedziny.
Podczas posiedzenia komisji ds. Unii Europejskiej w Sejmie wiceminister energii Michał Kurtyka przekonywał, że suwerenność energetyczna Polski wymaga inwestowania w wydobycie węgla
Radosław Sikorski odpiera zarzuty eurosceptyków, którzy powtarzają, że biurokracja Unii Europejskiej jest droga. OKO.press sprawdza, czy rację mają krytycy Unii, czy były minister spraw zagranicznych
Poseł Sasin jeszcze przed V Kongresem Prawa i Sprawiedliwości ogłosił, że prezes jest bezkonkurencyjny, ponieważ zapewnił swojej partii historyczne zwycięstwo. To twierdzenie jest jednak prawdziwe tylko jeśli odniesie się je do PiS
Elżbieta Rafalska uzasadnia decyzję o podniesieniu minimalnego wynagrodzenia za pracę do 2 tys. złotych od 2017 roku tym, że polska pensja minimalna jest kilkakrotnie niższa niż za Odrą
Bolesław Piecha twierdzi, że poza Brytyjczykami są narody, którym nie podoba się kierunek obrany przez Unię Europejską. Europoseł ma rację, jeśli chodzi o Francję, jednak myli się co do Włoch i Polski
Duda stosuje “prawo Kaczyńskiego”. Może to robić legalnie, nawet jeśli ma złe intencje. Taką mamy konstytucję
Leszek Balcerowicz w wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" powiedział, że wyższa płaca minimalna uderzy w gorzej wykształcone osoby młode. To rozpowszechniony w Polsce pogląd na temat funkcjonowania rynku pracy, dlatego OKO.press sprawdza, czy ma oparcie w danych statystycznych
Zbigniew Boniek twierdzi, że Lewandowski nie jest w kryzysie. „Oko” sprawdza jak jest
Wbrew temu, co mówi minister Zalewska, polscy nauczyciele mają bardzo niskie pensum. Nie znaczy to wcale, że mało pracują. OKO.press sprawdza krok po kroku, ile pracują nauczyciele w Polsce i w Europie
Po publikacji “Gazety Wyborczej” o powiązaniach ministra Antoniego Macierewicza z Robertem Luśnią, współpracownikiem SB, premier Szydło dołączyła do chóru prawicowych polityków, którzy twierdzą, że krytykowanie Macierewicza przed szczytem NATO szkodzi Polsce
Według ustawy zasadniczej prezydent ma stać na straży porządku konstytucyjnego. Jego opinie o zgodności ustaw z konstytucją mają znaczenie i są dopuszczalne. Ale nie są decydujące
Europoseł Piecha bardzo wysoko ocenił dojrzałość Brytyjczyków, którzy przegłosowali Brexit. Twierdzi, że kto jak kto, ale właśnie mieszkańcy wysp na pewno wiedzą, co robią. Doniesienia z Wielkiej Brytanii wskazują jednak, że wcale niekoniecznie
Posłanka Anna Zalewska apelowała do MEN, by nie łączyć gimnazjów ze szkołami podstawowymi. Pani minister Anna Zalewska odrzuca jej argumenty
Politycy PiS od dawna twierdzą, że KOD organizują ludzie, którzy tracą na zmianach wprowadzanych przez rząd. Nie ma to żadnych dowodów, a KOD ma zupełnie inne cele
Posłanka PiS Anna Paluch twierdzi, że zwolennicy Brexitu mieli w referendum wyraźną przewagę, podczas gdy zazwyczaj różnice w takich głosowaniach były mniejsze. Sprawdzamy
Szef .Nowoczesnej w wywiadzie dla Rzeczpospolitej stwierdził, że "tylko kwestią czasu" jest kiedy Unia Europejska zetnie nam fundusze. Zdaniem posła będzie to jeden z negatywnych skutków Brexitu. Aby odpowiedzieć sobie na pytanie czy naprawdę istnieje zagrożenie trzeba przeanalizować sposób wydawania przez Unię Europejską pieniędzy
Minister spraw zagranicznych wczoraj poinformował, że rząd wysłał odpowiedź na list Komisji Europejskiej dotyczący procedury praworządności w Polsce. Tym samym poinformował, że miesiąc temu powiedział nieprawdę, twierdząc, że list był adresowany do parlamentu
Lech Wałęsa twierdzi, że zanim skoryguje się demokrację, czyli zmieni konstytucję, należy zapytać o zdanie społeczeństwo. Jest odwrotnie: zanim wypowie się społeczeństwo, trzeba zmienić konstytucję. W Sejmie
Mariusz Błaszczak w programie pierwszym Polskiego Radia przez 42 sekundy mówił o Unii Europejskiej, kryzysie uchodźczym i roli jednego z państw zachodnich w tym kryzysie. W tych 42 sekundach OKO znalazło dwa stwierdzenia ewidentnie fałszywe i jedno prawdziwe w połowie
Zestawianie Unii Europejskiej z ZSRR, nawet w takim kontekście, w jakim to zrobił Waszczykowski, jest nonsensem i głupstwem. Minister - z wykształcenia historyk - powinien te różnice dostrzegać
OKO.press