Mistrzowie drugich miejsc. W 39 największych miastach KO wygrała 23 razy. PiS – raz, do spółki z SLD

OKO.press przedstawia analizę wyników wyborów prezydentów w 39 największych polskich miastach ponad 100 tys. mieszkańców. Korzystamy z oficjalnych wyników podanych przez PKW.

• 23 wygrane w pierwszej turze to kandydatury Koalicji Obywatelskiej (13) lub przez nią popierane (8). Ci popierani są w różnym stopniu związani z koalicją. Jedni, jak Hanna Zdanowska w Łodzi, Krzysztof Żuk w Lublinie czy Radosław Witkowski w Radomiu są członkami PO, a własny komitet założyli tylko na potrzeby wyborów samorządowych. Inni, jak Tadeusz Ferenc w Rzeszowie Jacek Majchrowski w Krakowie czy Zygmunt Frankiewicz w Bytomiu mają tak silną własną pozycję, że KO wolała ich poprzeć niż wystawiać własnego kandydata;
• SLD ma dwóch zwycięzców: Krzysztofa Matyjaszczyka w Częstochowie i Marcina Bazylaka w Dąbrowie Górniczej i sześciu popieranych.
• PSL tylko popiera dwóch.
• Żaden kandydat PiS nie wygrał wyborów w I turze. PiS – do spółki z SLD – popierał jednak Marcina Krupę,  został już prezydentem w Katowicach.

Wątpliwym pocieszeniem dla PiS jest fakt, że kandydaci partii Kaczyńskiego zajęli drugie miejsce w aż 31 z 39 miast, zwłaszcza, że w 20 przypadkach zakończyli na tym start w wyborach, a zaledwie w 11 przypadkach przeszli do II tury.

• W 39 miastach będą tylko trzy prezydentki, co daje żałośnie niski odsetek 8 proc.
• 13 zwycięzców to kandydaci niezależni, nie byli popierani przez duopol PiS – KO.
• Z 39 miastach 23 mają już prezydenta lub prezydentkę, druga tura nie jest potrzebna.

Druga tura z PiS, ale nie dla PiS

Wynik PiS – bez zwycięstw i masa drugich miejsc – to wyraz stanu posiadania tej partii. Zdyscyplinowany elektorat pozwala PiS zdobywać solidne poparcie dla kandydata czy kandydatki na poziomie średnio 25 proc., ale możliwość mobilizacji dodatkowych wyborców jest niewielka. Nawet najpopularniejsi politycy jak Małgorzata Wasserman w Krakowie (31,9 proc.), Kacper Płażyński w Gdańsku (29,7 proc.), czy Patryk Jaki w Warszawie (28,5 proc.) – mimo ogromnych wysiłków partyjnych liderów i bezpłatnej kampanii w mediach publicznych – w większości nie przekraczają 30 proc.

Wyjątkiem jest Wojciech Skurkiewicz w Radomiu (40,4 proc.) , który traci zaledwie 5 pkt procentowych do zwycięzcy pierwszej tury, Radosława Witkowskiego, popieranego przez KO. I jako jedyny z PiS ma szansę na prezydenturę.

W 20 przypadkach kandydaci PiS, pomimo drugiego wyniku, mogą już sprzątać swoje plakaty wyborcze.

Drugich tur będzie 16. W 11 wystąpią kandydaci lub kandydatki PiS lub popierani przez PiS. W sześciu przypadkach ich strata do do zwycięzcy była  mniejsza niż 10 pkt proc.: w Gdańsku, Radomiu, Kielcach, Dąbrowie Górniczej, Włocławku i Tarnowie. Ale poza Radomiem nigdzie nie mają na prezydenturę większych szans, chyba, że w Kielcach niezależny Bogdan Wenta przegra z rządzącym już cztery kadencje Wojciechem Lubawski, popieranym przez PiS.

W Gdańsku różnica między niezależnym Pawłem Adamowiczem a kandydatem PiS Kacprem Płażyńskim wynosi tylko 7,3 pkt proc. (wg exit polls), ale zdecydowana większość wyborców kandydata nr 3, Jarosława Wałęsy (KO) w drugiej turze zagłosuje na Adamowicza. I to powinno przesądzić o wyniku.

W Kaliszu i Legnicy kandydaci KO będą gonić niezależnych. Szczególnie w Kaliszu nie można wykluczyć żadnego scenariusza, ponieważ Dariusz Grodziński z KO (20 proc.) otrzymał mniej o zaledwie 1,3 punktu procentowego od niezależnego Krystiana Kiniastowskiego (21,3 proc). Z kretesem przegrał w Kaliszu prezydent Grzegorz Sapiński (8,2 proc), członek partii Porozumienie Jarosława Gowina.

W Olsztynie obecny prezydent Piotr Grzymowicz musi przekonać mieszkańców miasta, że powrót na stanowisko oskarżonego o gwałt Czesława Małkowskiego (prezydent Olsztyna 2001-2008) nie jest w ich interesie. Obaj sa niezależni.

Nie dla kobiet prezydentura

W grze o prezydenturę Zabrza zostały dwie kobiety. Niezależna Małgorzata Mańka-Szulik powalczy z kandydatką KO Agnieszką Rupniewską. Jest to więc jeden z dwóch przypadków, gdzie możemy z pewnością powiedzieć, że wybory wygrała kobieta. Drugi to imponujący wynik Hanny Zdanowskiej, która zdobyła 70,2 proc. głosów.

Poza tym, w Rudzie Śląskiej wygrała niezależna Grażyna Dziedzic z 41 proc. głosów. Na drugich miejscach uplasowały się Małgorzata Wassermann w Krakowie, Mirosława Stachowiak-Różecka we Wrocławiu, Grażyna Welon w Sosnowcu, Anita Skapczyk w Tychach, Violetta Porowska w Opolu i Wioletta Kulpa w Płocku. Wszystkie z PiS.

Innymi słowy w 39 miastach będą trzy prezydentki (8 proc.), a wśród 39 par (I i II miejsce) kobiet było 10, czyli 14 proc. To żałośnie niska proporcja. W Sejmie jest obecnie 130 kobiet na 460 osób, czyli 28 proc.

Między 84,4 proc. a 21,3 proc.

Pięciu kandydatom udało się przekonać ponad 70 proc. głosujących.

Rekordzistą jest popierany przez KO Roman Szełemej w Wałbrzychu, na którego zagłosowało 84,4 proc. wyborców. Poza nim 70 proc. przekroczyli Andrzej Dziuba w Tychach (75,7 proc.), Zygmunt Frankiewicz w Gliwicach (72,6 proc.) Arkadiusz Wiśniewski w Opolu (70,4 proc.) i Hanna Zdanowska w Łodzi (70,1 proc.). Wszyscy startowali z własnych komitetów.

W ogóle w 10 najlepszych wyników osiem uzyskali kandydaci, którzy założyli własne komitety. Pięcioro z nich startowało z poparciem KO, a dwóch jako kandydaci KO.

Dwóch zwycięzców pierwszej tury zdobyło mniej niż 30 proc.: to Krystian Kniastowski w Kaliszu (21,3 proc.) i kandydat KO Marek Wojtkowski (26,5 proc.) we Włocławku.

Aż ośmiu zdobywców drugiego miejsca nie przekroczyło 20 proc – wszyscy z PiS. Mierzyli się z silnymi lokalnymi przeciwnikami jak Wojciech Szczurek z Gdyni czy Roman Szełemej z Wałbrzycha.

Pechowy wynik osiągnął Sławomir Nitras z KO. W Szczecinie zabrakło mu 283 głosów, aby wyprzedzić kandydata PiS Bartłomieja Sochańskiego i wejść do drugiej tury.

Tabela z wynikami 39 miast ponad 100 tys. Znajdź swoje miasto

Prezydent obiecuje. OKO rozlicza.
Wesprzyj nas, byśmy mogli działać dalej.

WSPIERAM

Jakub Szymczak

Absolwent historii na UJ, arabistyki na UAM i Polskiej Szkoły Reportażu. Publikował m.in. w Res Publice Nowej, magazynie Kontakt, miesięczniku Znak i Tygodniku Powszechnym. W OKO.press pisze o gospodarce i polityce społecznej.