Dzień na żywo. Wybory samorządowe

9 maja był gorącym dniem w ukraińskiej polityce. Rada Najwyższa zagłosowała za odwołaniem Mykoły Solskiego ze stanowiska ministra polityki rolnej i żywności Ukrainy. Pod koniec kwietnia 2024 roku Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy poinformowało, że Solski odpowiadał za przejęcie gruntów państwowych o wartości 291 mln hrywien i próbę przejęcia gruntów o wartości kolejnych 190 mln.

Według Solskiego sprawa dotyczy okresu 2017-2018, kiedy był prawnikiem i nie pełnił funkcji ministra czy przewodniczącego komisji Rady Najwyższej ds. polityki rolnej i gruntowej.

Jak podaje portal hromadske, Solski utrzymuje, że „dochodzenie po prostu wysunęło błędne podejrzenia”.

26 kwietnia Najwyższy Sąd Antykorupcyjny Ukrainy zastosował wobec Solskiego tymczasowy areszt – nakazano zatrzymanie go na 60 dni z możliwością zwolnienia za kaucją w wysokości ponad 75 mln hrywien. W tym samym dniu kaucję zapłacono. Wcześniej minister złożył rezygnację ze stanowiska.

„Zawiódł we wszystkim”

9 maja odwolany został także Ołeksandr Kubrakow, wicepremier ds. odbudowy Ukrainy – minister rozwoju społeczności, terytoriów i infrastruktury. Rozmowy o tej decyzji toczyły się od dłuższego czasu.

„Kierownictwo frakcji [Słuha Narodu] i premier Denys Shmyhal nie rozmawiali ze mną o tej decyzji” – napisał Kubrakow na Facebooku. Dodał, że jest gotów przedstawić szczegółowy raport z prac ministerstwa. Według źródeł New Voice w Biurze Prezydenta, Kubrakow „zawiódł we wszystkim w swojej działce”.

Do tego planowane jest rozdzielenie ministerstwa, którym zarządzał Kubrakow, na Ministerstwo Rozwoju Społeczności i Terytoriów oraz Ministerstwo Infrastruktury – tak, jak było kilka lat wcześniej.

Według źródeł „Ukraińskiej Prawdy” propozycję podziału resortu złożyli członkowie Komitetu Rady Najwyższej ds. Organizacji Władzy Państwowej, Samorządu Lokalnego, Rozwoju Regionalnego i Urbanistyki. Ich zdaniem ministerstwo „zawiodło w polityce regionalnej”.

Według ekspertów Kubrakow miał ambicje na stanowisko premiera, zdobył wysokie zaufanie wśród zachodnich partnerów Ukrainy. A jego dymisja jest skutkiem wewnętrznych walk politycznych.

Załużny ambasadorem

Wołodymyr Zełenski zwolnił ze służby wojskowej byłego głównodowodzącego sił zbrojnych Walerija Załużnego. Prezydent mianował Załużnego ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym Ukrainy w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Według Zełenskiego, praca na polu dyplomatycznym była własną inicjatywą Załużnego.

Informacje o tej decyzji pojawiły się ponad dwa miesiące temu.

W związku z ostatnim zmasowanym atakiem na infrastrukturę energetyczną w Ukrainie, który Rosja przeprowadziła w nocy z 7 na 8 maja – zwiększyła się liczba uszkodzonych lub zniszczonych obiektów. Ukraińskie miasta zostały zaatakowane 55 rakietami i 21 dronami.

„Zniszczono lub uszkodzono ponad 800 obiektów ciepłowniczych” – poinformował Denys Szmyhal, premier Ukrainy. Dodał, że aby przywrócić to, co zostało utracone, trzeba około 1 mld dolarów.

Ukraina już myśli o sezonie grzewczym 2024/2025. Do jego rozpoczęcia władze planują „dostosować systemy paliwowo-energetyczne do nowych wyzwań, żeby zapewnić w domach Ukraińców ciepło i światło jesienią i zimą”.

Według Szmyhala w Ukraińskim Funduszu Wsparcia Energetycznego zebrano ponad 410 milionów euro. Wcześniej Stany Zjednoczone przeznaczyły ponad 190 milionów dolarów na wsparcie ukraińskiego sektora energetycznego w ciągu pięciu lat.

„Projekt »Securing Power, Advancing Resilience and Connectivity« (SPARC) skupi się na poprawie odporności, niezawodności, przystępności cenowej i bezpieczeństwa sektorów energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepłownictwa w Ukrainie oraz zapewni kluczową pomoc techniczną, wsparcie reform oraz sprzęt i usługi w celu utrzymania dostaw energii” – podaje USAID w komunikacie prasowym.

Pomoże też Wielka Brytania. W Ministerstwie Energetyki Ukrainy informują, że kraj przekaże dodatkowe 23 mln euro pomocy. W kwietniu Wielka Brytania przeznaczyła 150 mln euro na odbudowę ukraińskiego sektora energetycznego.

„Pomoc naszych partnerów jest niezbędna do przeprowadzenia napraw, przywrócenia uszkodzonych obiektów i zwiększenia zdolności na następny sezon grzewczy” – powiedział Herman Hałuszczenko, minister energetyki Ukrainy.

„Wyłączenia awaryjne są możliwe w przypadku wzrostu zużycia energii” – informuje Ukrenerho, operator elektroenergetycznego systemu przesyłowego w Ukrainie, prosząc o oszczędne korzystanie z energii elektrycznej w godzinach wieczornych. „Ograniczenie zużycia energii jest środkiem koniecznym do utrzymania stabilności systemu energetycznego po piątym w tym roku ataku rakietowym na elektrownie”.

Według ukraińskich komentatorów politycznych w tym roku Rosja zmieniła taktykę – atakuje infrastrukturę energetyczną w sezonie letnim. Jest to związane z tym, że próbuje niezauważalnie, bez ryzyka międzynarodowego potępienia – bo latem przecież nikt nie zamarznie – zniszczyć ukraiński system energetyczny.

Postanowienie TK związane jest z wnioskiem, który grupa posłów PiS złożyła w sprawie Komisji ds. Pegasusa 25 marca 2024 r. W piśmie posłowie zarzucają, że w uchwale powołującej komisję do życia jej zakres działania został określony nieprecyzyjnie, „niepoprawnie z punktu widzenia logiki”. Ponadto w ich ocenie „afera Pegasusa” nie jest sprawą do zbadania w rozumieniu przepisów Konstytucji, ponieważ „obejmuje bardzo wiele postępowań w odrębnych sprawach”, zbyt obszerny horyzont czasowy, a do tego w nieuprawniony sposób stawia sobie za cel ocenę legalności działań poszczególnych organów państwa, podczas gdy powinna ograniczać się do ustalania stanu faktycznego.

W piśmie opublikowanym dziś przez Patryka Michalskiego z Wirtualnej Polski czytamy, że TK 8 maja na posiedzeniu niejawnym zdecydował się „zabezpieczyć wniosek grupy posłów przez zobowiązanie Komisji Śledczej (…) do powstrzymania się od dokonywania jakichkolwiek czynności faktycznych lub prawnych do czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny ostatecznego orzeczenia w sprawie o sygn. Akt U 4/24”.

Postanowienie zostało wydane w składzie Zbigniew Jędrzejewski, Stanisław Piotrowicz, Jarosław Wyrembak. Ten ostatni jest w świetle orzecznictwa międzynarodowego oraz polskiego osobą nieuprawnioną do zasiadania w TK.

Co zrobi Komisja ds. Pegasusa?

W marcu 2024 Sejm przyjął uchwałę dotyczącą Trybunału Konstytucyjnego, w którym wskazano na szereg nieprawidłowości w funkcjonowaniu tego organu. Chodzi nie tylko o tzw. sędziów-dublerów, ale także piastowanie funkcji prezesa przez Julię Przyłębską.

„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stoi na stanowisku, że uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy” – głosi przyjęta uchwała.

Sprawę postanowienia wydanego przez TK skomentowała już w mediach społecznościowych przewodnicząca komisji Magdalena Sroka:

„Pseudo TK wydał postanowienie zobowiązujące Komisję Śledczą ds. Pegasusa do powstrzymania się od dokonywania jakichkolwiek czynności do czasu rozpatrzenia wniosku grupy posłów o zbadanie zgodności z konstytucją uchwały Sejmu. Komisja nie da się uciszyć. Wyjaśnimy aferę do końca!”

Jak poinformował wczoraj minister sprawiedliwości Adam Bodnar, Prokuratura Krajowa skierowała do sądu dyscyplinarnego przy Naczelnym Sądzie Administracyjnym wniosek o uchylenie immunitetu sędziego Tomasza Szmydta. Śledczy wnieśli również o zezwolenie na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie sędziego pod zarzutem szpiegostwa.

Jak poinformował PAP rzecznik Naczelnego Sądu Administracyjnego Sylwester Marciniak, sąd dyscyplinarny przy NSA „podjął dziś uchwałę zezwalającą na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego Szmydta, zezwolił na jego zatrzymanie i na zastosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania oraz zawiesił z urzędu w czynnościach służbowych”.

Podczas dzisiejszego posiedzenia Sejmu posłowie rozmawiali o politycznej karierze Tomasza Szmydta. Posłanka Koalicji Obywatelskiej Kamila Gasiuk-Pihowicz pytała Ministra Sprawiedliwości: „Rodzą się pytania, na które musimy znać odpowiedź. Jak ten człowiek trafił do Ministerstwa Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry? Czyj podpis widnieje pod dokumentami dotyczącymi jego zatrudnienia? Jak trafił do zespołu ds. prześladowania sędziów? Czyj podpis widnieje pod jego powołaniem do tego zespołu? Czy prawdą jest, że do neo-KRS polecał go wiceminister i bliski współpracownik Zbigniewa Ziobry Łukasz Piebiak?”

Pilne notatki Łukasza Piebiaka

Na te pytania odpowiadał wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha (KO).

„Mamy do czynienia z tajemniczą historią człowieka, który w krótkim okresie zrobił zawrotną karierę w polskim wymiarze sprawiedliwości dzięki wsparciu i zaangażowaniu polityków Prawa i Sprawiedliwości. I mówię to z pełną odpowiedzialnością, nie w oparciu o jakieś swoje wewnętrzne przeczucia, tylko w oparciu o fakty i dokumenty zgromadzone w tej sprawie. Kariera sędziego Szmydta do pewnego momentu rozwijała się w sposób taki całkowicie normalny, do 2017 roku. To wówczas nastąpił pewien moment zwrotny i ta kariera zaczęła gwałtownie przyśpieszać” – mówił Arkadiusz Myrcha.

Wiceminister zaczął następnie odtwarzać ścieżkę kariery Szmydta. Sędzia wkrótce zostaje delegowany do MS w trybie pilnym na polecenie wiceministra Łukasza Piebiaka.

„Tak, pan minister Piebiak, który dzisiaj twierdzi, że […] »nie przyjmowałem tego pana do ministerstwa, robił to zupełnie ktoś inny, do normalnej pracy, ja w ogóle z tym człowiekiem nie miałem nic wspólnego«” – mówił Myrcha.

Łukasz Piebiak był także autorem notatki zlecającej pilne przygotowanie dokumentów do delegowania sędziego Szmydta do biura Krajowej Rady Sądownictwa. Piebiak nie był jedynym politykiem ZP, który promował zbiegłego sędziego. Michał Wójcik wystawiał sędziemu Szmydtowi upoważnienie do dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone”. Zbigniew Ziobro powołała go w 2018 roku do zespołu ds. czynności ministra sprawiedliwości podejmowanych w postępowaniach dyscyplinarnych sędziów i asesorów sądowych.

Skany dokumentów, o których wspominał w Sejmie, Arkadiusz Myrcha opublikował także na Twitterze (X).