Dzień na żywo. Wybory samorządowe

Kateryna Czernohorenko, wiceministra obrony Ukrainy poinformowała w Radiu Swoboda, że ministerstwo pracuje nad tym, aby od wejścia w życie ustawy o mobilizacji – 18 maja – była możliwa elektroniczna rejestracja i aktualizacja danych mężczyzn w wieku mobilizacyjnym. Ma temu służyć mobilna aplikacja.

„Od 18 maja osoby podlegające obowiązkowi służby wojskowej będą zobowiązane do zarejestrowania swoich danych, a mianowicie numeru telefonu, adresu e-mail i faktycznego adresu zamieszkania w trzech dostępnych formatach – w Terytorialnych Centrach Rekrutacji i Wsparcia Społecznego [dawne wojenkomaty], centrach usług administracyjnych lub za pośrednictwem elektronicznego profilu osoby podlegającej obowiązkowi służby wojskowej” – powiedziała wiceministra. Dodałą, że aktualne informacje będzie można przesłać z każdego miejsca, w tym z zagranicy. W razie potrzeby pracownicy centrów rekrutacji mogą skontaktować się z osobą, żeby uzupełnić dane.

Miesiąc temu, 2 kwietnia 2024 roku, prezydent Zełenski podpisał ustawę o elektronicznym rejestrze osób podlegających obowiązkowi służby wojskowej, o czym pisaliśmy wcześniej:

Bez aktualizacji wojskowych danych mężczyźni za granicą nie mogą skorzystać z usług konsularnych (oprócz zezwolenia na powrót do Ukrainy). 23 kwietnia 2024 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy tymczasowo zawiesiło obsługę konsularną wniosków obywateli Ukrainy płci męskiej w wieku od 18 do 60 lat.

Po tym, jak 16 kwietnia 2024 roku prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podpisał ustawę o mobilizacji, przed ukraińskimi placówkami dyplomatycznymi i serwisami paszportowymi za granicą ustawiły się kolejki mężczyzn. Przebywający za granicą mężczyźni z obawy przed przymusowym sprowadzeniu do kraju chcieli zdążyć z wyrobieniem paszportu czy załatwieniem innych spraw bez konieczności rejestracji.

Zawieszenie usług konsularnych wywołało falę krytyki, zwłaszcza wśród osób przebywających za granicą oraz ich rodzin. Dokładniej pisaliśmy o tym tu.

Na razie Ukraina nie ma mechanizmów, żeby sprowadzić mężczyzn, którzy wyjechali z kraju po 24 lutego 2022 roku.

W Gruzji, a szczególnie w Tbilisi, od kilku dni trwają demonstracje przeciwko wprowadzeniu prawa o „zagranicznych agentach”. Wzorowana na rosyjskim prawie ustawa zagraża wolnym mediom i organizacjom pozarządowym.

W proteście przed siedzibą parlamentu uczestniczą tysiące osób. Policja we wtorek wieczorem użyła gazu pieprzowego i siły, biła nieuzbrojonych uczestników protestów. W centrum Tbilisi zgromadziły się duże siły policji, w tym oddziały przystosowane do rozpędzania protestów, a także sprzęt, w tym armatki wodne.

Gruziński parlament 17 kwietnia 2024 roku przyjął w pierwszym czytaniu projekt ustawy „O przejrzystości zagranicznych wpływów”. To już drugie podejście rządzącego od dwunastu lat Gruzińskiego. Marzenia do tego tematu. Wiosną 2023 roku wywołało to w Gruzji potężne kilkudniowe protesty oraz ostrą krytykę ze strony Zachodu, w wyniku czego rządząca partia wycofała się z dalszego procedowania projektu. W tym roku przygotowała się zdecydowanie lepiej do wprowadzenia tzw. rosyjskiego prawa, zwanego też prawem o zagranicznych agentach.

Na celowniku organizacje pozarządowe

Prawo o zagranicznych agentach rok temu zakładało, że wszystkie pozarządowe organizacje, w tym także media, które są dotowane w minimum 20 procentach przez podmioty zagraniczne, zostaną wpisane do tzw. rejestru i określane mianem zagranicznego agenta. Tegoroczna ustawa zakłada dokładnie to samo, choć nastąpiła zmiana semantyczna – sformułowanie „zagraniczny agent” zostało zastąpione „organizacją przedstawiającą interesy innego państwa”.

To odwzorowanie prawa, które w 2012 roku wprowadził Władimir Putin i które doprowadziło do całkowitej likwidacji społeczeństwa obywatelskiego oraz wolności słowa w Rosji. Bardzo szybko za „inoagentów” uznano tam m.in. organizację Memoriał oraz takie media jak Dożdż czy Meduza. W rejestrze pojawili się także ludzie, którzy prowadzili swoje kanały na platformie YouTube. Pisaliśmy o tym tutaj:

W 2023 roku w wyniku masowych protestów oraz wezwań państw zachodnich Gruzińskie Marzenie wycofało się z przyjęcia ustawy. Tym razem partia władzy jest zdeterminowana, by uchwalić prawo, które, jak przekonuje, zapewni „przejrzystość finansowania” organizacji pozarządowych, opozycji i mediów.

1 maja rosyjska armia przeprowadziła atak rakietami balistycznymi na Odessę. Jedna z rakiet uderzyła w magazyn i oddział „Nowej Poczty”.

Na skutek ataku rannych zostało 14 osób, jedna osoba została hospitalizowana. Wśród pracowników nie ma ofiar śmiertelnych.

Dzień wcześniej, w nocy z 30 kwietnia na 1 maja, rosyjska armia również atakowała miasto. Wtedy zginęły trzy osoby, a trzy zostały ranne.

Ataki w innych obwodach

Po południu 1 maja rosyjska armia zaatakowała miasto Hirnyk w obwodzie donieckim za pomocą systemu wyrzutni rakietowych Uragan. Zginęły dwie osoby – 57-letnia kobieta oraz 64-letni mężczyzna.

1 maja doszło także do ataków na Charkowszczyźnie. W rejonie kupiańskim zginęła kobieta, w bohoduhiwskiem nie żyją dwie osoby, 13 zostało rannych.

Policja zatrzymała osobę podejrzaną o próbę podpalenia synagogi Nożyków w Warszawie. Jak informuje wiceszef resortu spraw wewnętrznych i administracji Czesław Mroczek, to 16-letni Polak.

„Policjanci z KRP Warszawa I wspólnie z policjantami KSP przy współpracy z ABW zatrzymali 16-letniego mężczyznę, obywatela Polski mającego związek ze zdarzeniem, do którego doszło dziś w nocy na terenie synagogi przy ul. Twardej w Warszawie” – napisał na portalu X Mroczek.

Przypomnijmy, że do próby podpalenia doszło w nocy z wtorku na środę w synagodze im. Nożyków w Warszawie.

Incydent stanowczo potępił prezydent Andrzej Duda. „Nie ma w Polsce miejsca na antysemityzm! Nie ma w Polsce miejsca na nienawiść!” — napisał w mediach społecznościowych.

Do sprawy odniósł się także szef MSZ Radosław Sikorski oraz ambasada USA w Polsce.

„Rabin Schudrich [naczelny rabin Polski – red.] pisze, że ktoś próbował podpalić synagogę Nożyków przy pomocy koktajlu Mołotowa. Dzięki Bogu nikt nie ucierpiał. Ciekawe, kto nam próbuje zakłócić rocznicę wstąpienia do UE? Może ci sami, którzy bazgrali gwiazdy Dawida w Paryżu?” – napisał Sikorski na platformie X, robiąc aluzję do niedawnych sterowanych z Moskwy prowokacji w stolicy Francji.

Zareagowała także Ambasada USA w Warszawie. „Misja USA w Polsce zdecydowanie potępia atak na Synagogę im. Nożyków w Warszawie. Jesteśmy solidarni z członkami Synagogi i całą społecznością żydowską w Polsce. Wspieramy wszystkich tych, którzy działają na rzecz zwalczania antysemityzmu” – czytamy na platformie X.

Jak donosi Reuters, ponad 200 demonstrantów zostało aresztowanych, a policja użyła wobec usiłującego forsować blokady wokół placu Taksim tłumu gaz łzawiący oraz gumowe kule.

Taksim to tradycyjne miejsce zgromadzeń publicznych w Stambule. Zdaniem prawników i obrońców praw człowieka decyzja prezydenta Turcji o zakazie demonstracji na placu to pogwałcenie konstytucyjnej zasady wolności zgromadzeń. Orzeczenie w tej sprawie wydał w 2023 roku nawet turecki Trybunał Konstytucyjny.

„Taksim jest dla nas ważnym symbolem. Taksim to miejsce ludzi pracy” – mówił AFP Arzu Cerkezoglu, sekretarz generalny największego związku zawodowego pracowników w Turcji DISK.

Pomimo zakazu wydanego przez administrację prezydenta, do prób wejścia na plac Taksim protestujących zachęcał także biorący osobiście udział w demonstracji lider największej partii opozycyjnej w Turcji – Özgür Özel z Partii Republikańskiej.

„Jeśli 1-go maja nie można świętować na głównym placu stolicy, oznacza to, że demokracja jest w kłopocie. Będziemy kontynuować walkę, aż plac Taksim zostanie uwolniony [od otaczającej go policji – red.]” – mówił Özel cytowany przez agencję Reutersa.

W demonstracji udział wziął także burmistrz Stambułu Ekrem İmamoğlu. İmamoğlujest politykiem opozycyjnym wobec Recepa Tayyipa Erdoğana i w tym roku ponownie wygrał wybory na burmistrza tureckiej stolicy.