0:000:00

0:00

W grudniu 2016 r. Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, od 25 lat działająca m.in. na rzecz praw reprodukcyjnych, zwróciła się do MEN o podanie kryteriów wyboru ekspertów, w tym prof. Urszuli Dudziak, do zespołu przygotowującego program i podręcznik przedmiotu "wychowanie do życia w rodzinie".

Teraz Ministerstwo Edukacji Narodowej przysłało odpowiedź:

"Prof. Urszula Dudziak (...) jest nauczycielem akademickim, jak również ma bogate doświadczenie dydaktyczne w pracy z uczniami i nauczycielami. Pani profesor jest również wieloletnim rzeczoznawcą MEN ds. podręczników szkolnych do tego przedmiotu. Przy doborze ekspertów do przygotowania projektu podstawy programowej kształcenia ogólnego brane były pod uwagę osoby reprezentujące wysoki poziom merytoryczny w zakresie dyscypliny wiedzy, która stanowi bazę danego przedmiotu, jak również bardzo dobrze znające praktykę szkolną".

Tymczasem wiedza, jaką prezentuje publicznie prof. Dudziak podaje w wątpliwość "merytoryczne kryterium".

W wykładach i publikacjach dostępnych w sieci ekspertka MEN demonstruje nie "wysoki poziom merytoryczny", ale osobiste poglądy. Niektóre jej tezy nie mają żadnego poparcia w badaniach naukowych, a są jedynie aktem wiary.

I nie byłoby problemu (bo każdy ma prawo do przekonań i do wyboru religii), gdyby wiara i pobożne życzenia nie były mylone z wiedzą naukową.

Socjalizacja? Nie pamiętam

28 stycznia 2017 r. Dudziak uczestniczyła w sejmowej konferencji "Doceńmy każde życie", gdzie wygłosiła wykład "Kobiecość jako dar i zadanie". 40-minutowy referat składał się z serii potocznych opinii i stereotypów na temat płci pokutujących w różnych kulturach - przedstawione zostały jako twierdzenia naukowe.

Zgodność tego, co zaprezentowała prof. Dudziak, ze współczesną wiedzą psychologiczną, socjologiczną i seksuologią jest bardzo luźna.

O kobiecości i męskości

"Jeżeli prześledzimy profesje w społeczeństwie, to zdecydowanie częściej kobieta pełni zawód nauczycielki, pielęgniarki, sekretarki czy stewardessy, a mężczyzna górnika, hutnika, ochroniarza czy mechanika.

Mężczyźni bardziej interesuje się urządzeniami, ta specjalistyczna wiedza dotycząca narzędzi, dotycząca instrukcji, konkretnych instrumentów. Natomiast spodziewamy się, że wyposażona w empatię kobieta będzie szybko reagować na potrzeby człowieka, na przykład tego tu chłopczyka, któremu łzy z oczu kapią".

Trudno się nie zgodzić się z tą oczywistą diagnozą, szkoda jednak, że jako wykształcona psycholożka prof. Dudziak nie przedstawiła żadnych przyczyn takiego stanu rzeczy. Nawet pobieżne przejrzenie badań społecznych, już z lat 90., pomaga wyjaśnić, dlaczego mężczyźni częściej wykonują zawody techniczne.

Z badań europejskiej sieci Euridice (wspieranych przez MEN i Komisję Europejską) wynika, że

w czwartym i ósmym roku nauki wyniki z matematyki dziewcząt i chłopców są bardzo zbliżone. Różnice pojawiają się w kolejnych etapach edukacji.

Co więcej, najmniejsze różnice w wynikach oraz w zainteresowaniach obu płci notuje się w przedmiotach ścisłych.

"Za niekobiecą kobietę uznano by osobę, która ma wyłączność dominacji, surową sztywną osobę, w której zachowaniach przejawia się agresywność, kiedy ma silne tendencje rywalizacyjne. Od kobiety nie oczekuje się stanięcia do walki. Oczywistym jest, że w okresie powojennym, gdy mnóstwo mężczyzn wyginęło na froncie kobiety stanęły przed koniecznością odbudowywania kraju. Ale nie jest dobrze, kiedy dzisiaj, kiedy walki nie ma, kobieta formuje z mężczyzny takiego mamisynka, bo jemu to utrudnia życie i podejmowanie zadań typowo męskich".

"Psycholodzy twierdzą, że różna jest proporcja konkretnych cech występujących u konkretnej płci. Na pewno za mężczyznę niemęskiego uznałoby się takiego, u którego występuje wyłącznie pasywność, zależność, jest dominanta submisywności, czyli nieustającego podporządkowania, ustępliwości. (...) taki mężczyzna nie stanie do walki, nie stanie do obrony, gdy ojczyzna będzie zagrożona, gdy dom będzie zagrożony, gdy będzie groziło jakieś niebezpieczeństwo kobiecie.

Czasami to wina kobiet, które tak chcą pokazać swoje wyemancypowanie. Kiedy mężczyzna przepuszcza w drzwiach i chce podtrzymać drzwi usłużnie, jest rycerski i słusznie, to nie, nie, nie, bo jest równouprawnienie.

I nawet kobiety chcą agresją słowną zareagować, gdy jakiś mężczyzna chce je pocałować w rękę. Więc to może czasem kobiety oduczają mężczyzn zachowań typowych dla płci męskiej, tej rycerskości silniejszego. Niedobrze, jeżeli oduczamy tego chłopców".

Przyuczenie do ról społecznych

Niektóre tezy profesorka popiera badaniami... opinii publicznej, z których wyciąga wnioski uniwersalne. Z faktu, że część badanych uznaje wrażliwość za zasadniczą cechą kobiet, nie wynika, że owa wrażliwość jest elementem genotypu każdej kobiety. A z pewnością nie powinna tego twierdzić absolwentka nauk społecznych.

Dudziak zapomniała choćby o podstawowym w naukach społecznych pojęciu "socjalizacji", czyli potocznie mówiąc: przyuczenia do ról społecznych.

Co prawda, naukowcy wciąż nie rozwiązali, i zapewne nie rozwiążą, zagadki, co w zachowaniu człowieka jest nabyte, czyli społeczne, a co wrodzone i jakie są proporcje. Jednak całkowite pominięcie aspektu "tresury społecznej" w aspekcie ról płciowych jest poważnym uchybieniem (zwłaszcza, jeżeli jest się psychologiem).

Przeczytaj także:

Nawet jeżeli prof. Dudziak uznaje, że świat tak właśnie powinien wyglądać (mężczyźni do woja, kobiety na sekretarki), rodzajem nieuczciwości naukowej jest pominięcie pojęć takich jak "stereotyp" czy "stereotypowe role płciowe".

Nie można nie wspomnieć o podstawowym społecznym mechanizmie, jakim jest stereotypizacja, która prowadzi do reprodukcji stereotypu.

Być kobietą: dziewictwo albo macierzyństwo

"Co to znaczy być kobietą? Odpowiadam: być kobietą to być matką. Ale nie tylko w aspekcie zrodzenia dzieci. Żeby kobieta umiała promieniować macierzyństwem wobec tych wszystkich, których spotka na swojej drodze, którzy potrzebują jej troski, opieki.

Powołaniem kobiety jest zarówno dziewictwo, jak i macierzyństwo. To są dwa rodzaje powołania kobiety".

"Mówiąc o dziewictwie możemy mówić zarówno o roli sióstr zakonnych, ale możemy też mówić o roli osób zajmujących się sprawami społecznymi, osób samotnych. Osoby samotne nie są de facto samotne, są dyspozycyjne dla wielu. Wybranie drogi samotności, czy to rzeczywiście dziewictwa konsekrowanego, czy tej samotności w pracy zawodowej, w służbie drugiemu człowiekowi, to decyzja na dyspozycyjność dla wielu. Dziewictwo to oddanie bogu i ludziom. Promieniowanie macierzyństwem duchowym.

Zagrożenia: reifikacja, czyli urzeczowienie kobiet. Pornografia urzeczawia, jeszcze bardziej handel żywym towarem, jeszcze bardziej rozwiązłość seksualna, antykoncepcja. Skrajny feminizm, kiedy próbuje się zwulgaryzować kobietę, sprowadzić do szmaty. Nie wolno tak robić. Skrajny liberalizm i konkubinaty. W 1994-1995 r. prowadziłam badania, które wskazywały na skutki tej demoralizacji. Co trzecia z badanych kobiet zawierająca małżeństwo nie była dziewicą, a co dziesiąta była w ciąży".

Powyższe twierdzenia nie mają w ogóle charakteru naukowego, etycznego ani nawet wychowawczego.

Twierdzenie, że powołaniem kobiety jest dziewictwo lub macierzyństwo jest deklaracją religijną i wyrazem przywiązania do nauczania Jana Pawła II, który takie tezy przedstawił w "Liście do kobiet". Tymczasem Konstytucja RP gwarantuje neutralność światopoglądową państwa i rozdział kościoła od państwa (art. 25).

W jaki sposób niewierzący uczniowie lub wierzący, ale nie podzielający etyki katolickiej, mają znaleźć swoje miejsce na takiej lekcji? Czy jest właściwe, by uczniowie z zajęć wynieśli przekonanie, że antykoncepcja jest gorsza niż handel żywym towarem?

To nie tylko nieetyczne, ale także niezgodne z polskim porządkiem prawnym - antykoncepcja nie jest u nas zakazana, a handel ludźmi zdecydowanie tak.

Ślub kościelny jako jedyna forma związku

W sieci można znaleźć także wykłady prof. Dudziak skierowane stricte do młodzieży. Są o tyle istotne, że mogą pokazać, jaki stosunek do wychowania ma ekspertka MEN. Zwłaszcza przyszła autorka podręcznika do "wychowania do życia w rodzinie".

"Normami szczególnie chroniącymi małżeństwo i rodzinę jest czystość przedmałżeńska, wierność, nierozerwalność małżeńska, odpowiedzialne rodzicielstwo wyrażające się w zakazie eliminowania i niszczenia płodności przez antykoncepcję. Akt płciowy powinien mieć miejsce wyłącznie w małżeństwie".

O ile faktycznie trudno nie zgodzić się z faktem, że pożądanym społecznie zachowaniem jest założenie rodziny (niekoniecznie poprzez małżeństwo, ale poprzez wychowanie dzieci), to jednak

uznawanie za najwyższą wartość czystości przedmałżeńskiej i odrzucenie antykoncepcji jest raczej kuriozalne.

Uprawianie seksu jedynie w małżeństwie nie jest dziś normą społeczną i nikt, poza kościołem, się przy niej nie upiera. Znowu więc mamy do czynienia z pobożnym życzeniem i wyrazem osobistej wiary, a nie z przekazywaniem wartości obowiązujących w naszej kulturze.

W tym kontekście niepokoi przekaz, który może kryć się pod punktem 16. podstawy programowej: "Dojrzałość do małżeństwa oraz motywy jego zawierania; czynniki warunkujące trwałość i powodzenie małżeństwa".

Tymi czynnikami jest zapewne czystość przedmałżeńska i odrzucenie antykoncepcji. Zwłaszcza, że w innym artykule prof. Dudziak prezentuje pogląd, że małżeństwo nie kościelne nie ma w ogóle sensu.

Według badań WHO z lat 2013/2014 (Health Behaviour in School-aged Children) niemal co piąty polski 15-latek uprawiał seks co najmniej raz. W porównaniu z 2010 r. to o 5 punktów procentowych więcej. Średni wiek inicjacji wynosił zaledwie 14 lat.

Aż 40 proc. badanych nie stosowało prezerwatywy podczas stosunku, co mogło zwiększyć zagrożenie chorobami przenoszonymi drogą płciową i oczywiście niechcianą ciążą.

Niezależnie od tego, jak ocenia się wczesną inicjację seksualną, nie można jej ignorować. Tymczasem prof. Dudziak w ogóle nie wspomina o czymś takim, jak współżycie przed ślubem.

W jaki sposób na takie nauczanie zareagują nastolatki, które mają pierwszy seks za sobą, zdążyły się już przestraszyć spóźniającą się miesiączką lub boją się wirusa HIV? A może spotykają się z falą hejtu z powodu swojej orientacji psychoseksualnej?

Jak zaznacza Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny w liście do MEN, z badań wśród młodzieży i rodziców wynika, że na zajęciach z wychowania do życia w rodzinie powinno się rozmawiać o:

masturbacji, pornografii, kwestii przemocy i chorób przenoszonych drogą płciową, wstrzemięźliwości czy inicjacji seksualnej, aborcji, ciąży, życiu seksualnym.

Tymczasem w zgodnie z podstawą programową "zajęcia w szkołach mają na celu niemal wyłącznie promowanie postaw prorodzinnych i tradycyjnego modelu rodziny oraz wartościowanie etyczne stosowania antykoncepcji. Przewagę treści stanowią zagadnienia życia małżeńskiego i rodzinnego (zadziwia brak kwestii chociażby antykoncepcji awaryjnej czy akceptacji seksualności nieheteronormatywnej)".

W podstawie nie ma także mowy o przemocy seksualnej oraz o mowie nienawiści, która staje się w szkołach coraz bardziej palącym problemem.

Kolejny mało naukowy wykład wygłosiła prof. Dudziak w Legnicy w 2014 r. Cytaty z niego krążyły w sieci w grudniu 2016 r., kiedy na stronie MEN ukazała się podstawa programowa.

Według Urszuli Dudziak antykoncepcja powoduje kolejno: brak satysfakcji seksualne, brak troski o jakość współżycia, spowszednienie, ograniczenie więzi do płaszczyzny ciała i korzystania z usług, niechęć do współżycia, oziębłość, ucieczka, bunt, smutek, irytację i agresję, nudę, zdrady i rozwody. U kobiet dodatkowo: depresja, nerwica hipochondryczno - histeryczna.

Ponadto antykoncepcja rozrywa jednoczący prokreacyjny dar aktu małżeńskiego, narusza godność osoby, umniejsza wzajemny dar, dowodzi niedojrzałości seksualnej i prokreacyjnej.

Udostępnij:

Magdalena Chrzczonowicz

Wicenaczelna OKO.press, redaktorka, dziennikarka. W OKO.press od początku, pisze o prawach człowieka (osoby LGBTQIA, osoby uchodźcze), prawach kobiet, Kościele katolickim i polityce. Wcześniej przez 15 lat pracowała w organizacjach poarządowych (Humanity in Action Polska, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Amnesty International) przy projektach społecznych i badawczych, prowadziła warsztaty dla młodzieży i edukatorów/edukatorek, realizowała badania terenowe. Publikowała w Res Publice Nowej. Skończyła Instytut Stosowanych Nauk Społecznych na UW ze specjalizacją Antropologia Społeczna.

Przeczytaj także:

Komentarze