Antysemityzm w mediach prorządowych. Trzy przykłady: „Wiadomości”, Mularczyk, Waszczykowski

Zarówno TVP, jak i media prorządowe poświęcają kryzysowi w stosunkach z Izraelem bardzo dużo uwagi. W odróżnieniu od kryzysu sprzed roku, wywołanego nowelizacją ustawy o IPN, kryzys nie został w całości wywołany przez stronę polską.

Prezentem dla mediów prorządowych była wypowiedź izraelskiego ministra spraw zagranicznych Israela Katza - w istocie obraźliwa i nienadająca się do obrony. W czasie wywiadu telewizyjnego w niedzielę 18 lutego 2019 Katz zacytował z aprobatą słowa b. premiera Izraela Icchaka Szamira, którego ojciec został zabity przez Polaków: „Polacy wyssali antysemityzm z mlekiem matki”.

Rzecz w tym, że politycy i dziennikarze z mediów prorządowych protestujący przeciwko obciążaniu wszystkich Polaków winą za współudział w Zagładzie czy antysemityzm, sami nie mieli kłopotów, żeby przypisać po prostu „Żydom” złe cechy czy złe intencje - powielając przy tym sięgające stulecia z okładem (lub starsze) antysemickie stereotypy.

„To Żydzi kolaborowali”

Tę tezę sprzedaje widzom kuriozalny i pełen historycznych przekłamań materiał „Wiadomości” z 18 lutego pod tytułem „Polacy nie odpowiadają za niemieckie zbrodnie”. Polecamy jego obejrzenie - jest to godne uwagi dzieło propagandowe.

Struktura materiału wygląda tak: najpierw dowiadujemy się, że ojciec Icchaka Szamira, Szlomo Jeziernicki, należał do Judenratu, przedstawionego tu jako samorząd żydowski kolaborujący z Niemcami podczas okupacji.

„Wiadomości” poświęcają też dużo uwagi utworzonej w gettach żydowskiej policji, cytując pojedyncze i wyrwane z kontekstu zdania żydowskich autorów podkreślających jej brutalność i gorliwość we współpracy z Niemcami.

Czego się nie dowiadujemy? Że Judenraty powoływali Niemcy i że nie miały one nic wspólnego z samorządem, ale były tylko „pasem transmisyjnym” niemieckich poleceń do mieszkańców gett. Niektórzy członkowie Judenratów wykonywali polecenia gorliwie, inni starali się uratować jak największą liczbę Żydów w „swoich” gettach. Wszyscy, zarówno członkowie Judenratów, jak i żydowscy policjanci, byli skazani na śmierć z tego tytułu, że byli Żydami.

Manipulacja polega więc na tym, że nie ukazano tego zasadniczego faktu — wszyscy ci ludzie stali w obliczu śmierci (czym mogła się skończyć także odmowa współpracy). Działali pod niewyobrażalną presją. To zupełnie inna jakościowo sytuacja od np. polskich szmalcowników, którzy kolaborowali z własnej woli, dla zysku i nikt ich do tego nie zmuszał.

Później dowiadujemy się z „Wiadomości” o kolaboracji „rządu Francji” (to nie był rząd Francji, tylko marionetkowego „Państwa Francuskiego” marszałka Pétaina) oraz o tym, że polskie państwo podziemne tworzyło instytucje pomagające Żydom - takie jak Żegota - oraz skazywało na śmierć szmalcowników.

Manipulacja polega na zatajeniu kontekstu i proporcji. „Żegota” została powołana do życia w grudniu 1942 roku, kiedy 90 proc. polskich Żydów już nie żyło, i pomogła nielicznym. Wykonano także bardzo niewiele wyroków na szmalcownikach, a i te bardzo późno - nawet ogłoszenie o wyroku pokazane przez „Wiadomości” pochodzi z lata 1943 roku, po powstaniu w getcie warszawskim i wymordowaniu resztek pozostających w nim Żydów.

Widz „Wiadomości” nie dowie się także nic o skali współpracy np. policji granatowej czy grup szmalcowników z Niemcami.

Za to całe bohaterstwo - mówią widzowi „Wiadomości” TVP - Izrael „wbił nam symboliczny nóż w plecy” (to cytat ze strony TVP).

„Żydzi chcą od nas pieniądze”

Ten kolejny klasyczny stereotyp - pazernego Żyda, którego nie obchodzi prawda, ale wykorzystuje nawet swoją krzywdę, żeby zarobić - reanimował poseł PiS Arkadiusz Mularczyk w wywiadzie dla wpolityce.pl. Zacytujmy:

Niewiele tu trzeba komentować. Zauważmy tylko, jak poseł Mularczyk używa słowa „Żydzi”. Nie mówi „Izrael”, „rząd Izraela” czy „organizacje żydowskie w USA”. „Żydzi” są jedną grupą - działającą razem na szkodę Polaków w perfidny sposób.

To dokładnie to samo, co zrobił minister izraelskiego rządu Israel Katz: przypisał intencje i postawy całej grupie etnicznej. Tym razem jednak portalu wpolityce.pl to nie oburza.

Przy okazji poseł Mularczyk reaktywuje jeszcze jeden stereotyp - „Żydzi mają tupet”. W domaganiu się pieniędzy od Polaków okazują żydowską hucpę. Poseł mówi:

A zatem: Żydzi są hucpiarzami, arogantami i sami zasługują na to, że na świecie ich się nie lubi (a więc prowokują antysemityzm). Należą także do obcego „kręgu kulturowego i cywilizacyjnego”. Wiemy też, o co może chodzić Żydom - z pewnością o pieniądze.

Jest to retoryka rodem z przedwojennej endeckiej prasy: wszystkie te stereotypy pojawiają się tam na każdej stronie.

„Żydzi monopolizują cierpienie”

Ten antysemicki stereotyp przywołał b. minister spraw zagranicznych Witold Waszczykowski. W wywiadzie (znów dla wpolityce.pl”) powiedział m.in.:

Powiedzmy na wstępie, że Zagłada była zbrodnią wyjątkową w dziejach ludzkości i na tle II wojny światowej — zarówno ze względu na skalę, jak i motywy oraz zastosowane w niej metody.

Po pierwsze, wymordowano niemal cały naród żydowski na terytoriach okupowanych przez III Rzeszę. Po drugie, Żydów zabijano tylko dlatego, że byli Żydami - był to powód jedyny i wystarczający. Polaków zabijano w ramach represji, odwetu, za wyimaginowane przestępstwa przeciw okupantowi - ale III Rzesza nie miała programu eliminacji całego narodu.

Po trzecie, zabijano ich metodami przemysłowymi, w specjalnie zaprojektowanych obozach zagłady.

Nie wiadomo też, dlaczego Żydom (znów Waszczykowski mówi po prostu „Żydzi”, jak gdyby byli oni jednolitą grupą) miałoby zależeć na tym, aby zacierać pamięć o innych ofiarach, i w jaki sposób mieliby to robić.

Być może b. minister nawiązuje tutaj do mitu „przedsiębiorstwa holocaust” - popularnego wśród antysemitów poglądu, że Żydzi zbijają polityczny i finansowy kapitał na cierpieniach przodków. Tylko wtedy mogłoby im zależeć na tym, aby świat pamiętał wyłącznie o ich cierpieniach. Bazuje on na jeszcze starszym antysemickim stereotypie - że Żydzi na wszystkim chcą zrobić interes, a więc w tym i na Zagładzie.

Zupełnie osobną sprawą jest jawna absurdalność tej wypowiedzi Waszczykowskiego. W jaki sposób mogą „Żydzi” nie zgadzać się na „rozszerzenie narracji” o wojnie? Jaki to ma związek z polskimi cierpieniami?

Nikt nie kwestionuje faktu - i nie robią tego np. izraelscy historycy - że Polacy byli także masowo mordowani przez niemieckiego okupanta w czasie wojny. Nikt tego nie podważa ani nie zakazuje Polsce troszczyć się o pamięć swoich ofiar.

Nie bez powodu Waszczykowski nie przywołuje żadnego konkretnego przykładu takiej „niezgody na pokazanie, że inne narody też cierpiały”.

To tylko trzy przykłady z wielkiego festiwalu antysemickich stereotypów, który odżył w czasie kryzysu z Izraelem. Bez trudu można byłoby z nich złożyć książkę - taką, jaką językoznawca Michał Głowiński napisał o antysemickiej propagandzie Marca 1968 roku.

Być może ktoś pisze taką i dzisiaj - warto wiedzieć, czego się możemy wstydzić.