Ataki w Hiszpanii. Minister Błaszczak: zamknijmy drzwi do Europy. Burmistrz Barcelony: nie przestaniemy być miastem otwartym na świat

Odpowiedzialność za tragiczne ataki w Barcelonie i Cambrils z 17 sierpnia 2017 wzięło na siebie tzw. Państwo Islamskie. W momencie pisania tego tekstu policja hiszpańska nadal poszukuje głównego podejrzanego: 18-letniego Marokańczyka Moussy Oukabira. Już zatrzymano trzy osoby, w tym obywatela hiszpańskiej enklawy Melilla w północnej Afryce. Jak na razie nic więc nie wskazuje na to, że z atakiem mieli coś wspólnego uchodźcy.

Według Konwencji Genewskiej, którą ratyfikowała Polska, uchodźca to osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem. Jest to więc kategoria prawna – i z tego, co dotychczas wiemy, nikt z osób odpowiedzialnych za atak w Barcelonie i Cambrils nie należał do tej kategorii.

Tymczasem minister Błaszczak już wydał wyrok – winni są uchodźcy i unijna procedura relokacji. Minister – być może nieświadomie – pomaga w ten sposób terrorystom w osiągnięciu ich celu, czyli zastraszeniu społeczności międzynarodowej. Taka retoryka wpisuje się zresztą w szerszą strategię PiS: tworzenia atmosfery zagrożenia, a następnie zarządzania strachem. W czasie, gdy minister Błaszczak napędzał atmosferę strachu, burmistrz Barcelony Ada Colau napisała na Twitterze:

Dzień po zamachach, 18 sierpnia, Hiszpanie wyszli na ulice Barcelony, by oddać hołd ofiarom, ale także z okrzykami "nie boimy się!".

Sprawdzamy, co z komentarza ministra Błaszczaka jest prawdą.

Przypomnijmy: relokacja to transfer osób ubiegających się o azyl z Grecji i Włoch do innych członków Wspólnoty. Procedurę relokacji rozpoczęły w 2015 roku decyzje Rady Unii Europejskiej, wydane na podstawie art. 78.3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z bezprecedensową liczbą migrantów do Grecji i Włoch. Art. 78.3 dotyczy pomocy krajom członkowskim, które znajdują się w sytuacji kryzysowej w związku z napływem obywateli krajów trzecich.

Proces miał potrwać dwa lata i zakończyć się we wrześniu 2017 roku. Relokacja jest więc procedurą, która została uchwalona, żeby poradzić sobie ze skutkami kryzysu migracyjnego – rozdzielić między kraje członkowskie 160 tys. osób, które do Europy już dotarły albo w najbliższej przyszłości miały dotrzeć. Procedurą relokacji objęte są osoby pochodzące z państw, których lista jest stale aktualizowana przez Komisję Europejską – obecnie to m.in.: Syria, Bahrajn, Erytrea i Jemen.

Do tej pory przesiedlono 25 tysięcy osób, w tym ani jednej do Polski. Czechy przyjęły zaledwie 12 osób, Węgry nie zaproponowały miejsc dla nikogo i nikogo też nie przyjęły. Tymczasem inne kraje członkowskie solidarnie wzięły na siebie część odpowiedzialności od Włoch i Grecji. Pełny wykaz osób relokowanych z Włoch i Grecji do poszczególnych państw członkowskich, według stanu z 24 lipca 2017, znajdziesz tu.

Minister Błaszczak nie ma racji twierdząc, że kwestia przyjęcia uchodźców z relokacji łączy się z bezpieczeństwem narodowym i w związku z tym leży w gestii rządów narodowych. Rada Unii Europejskiej wydała dwie prawnie wiążące decyzje, dotyczące procedury relokacji – w lipcu 2015, dotyczącą relokacji 40 tysięcy osób, a we wrześniu 2015 - o relokacji 120 tysięcy osób.

Komisja ma więc niezbędną podstawę prawną, żeby wymagać od Polski wypełnienia zobowiązań. Ma też podstawy, żeby postawić Polskę przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, jeśli tego nie zrobi. W związku z odmową przyjęcia uchodźców 26 lipca 2017 Komisja Europejska rozpoczęła drugi etap procedury dyscyplinującej wobec Polski, Czech i Węgier. Jeśli polski rząd przez miesiąc nie ustosunkuje się do zalecenia Komisji - stanie przez Trybunałem Sprawiedliwości UE.

Jeśli zaś chodzi o bezpieczeństwo Polek i Polaków – w maju 2016 roku rząd PiS wprowadził poprawki do ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP, zakładające, że każdy uchodźca przybywający do Polski w ramach relokacji będzie prześwietlony trzykrotnie (już po pierwszej kontroli przez urzędników unijnych): przez policję, Straż Graniczną i ABW. Jeśli którakolwiek z tych instytucji uznałaby daną osobę za zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, nie zostałaby ona relokowana do Polski (art. 86 Ustawy o cudzoziemcach). To oznacza, że polski rząd ma faktyczną wolność w ustalaniu, kto stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.

W tej kwestii stuprocentowo zgadzamy się z ministrem Błaszczakiem: enklawy i getta etniczne są zarzewiem frustracji społecznych, a więc bardzo podatnym gruntem dla wszelkich idei ekstremistycznych, w tym terroryzmu. Dlatego trzeba stworzyć i stale pracować nad polityką integracyjną cudzoziemców – właśnie po to, żeby uniknąć powstawania takich enklaw. Tymczasem w Polsce nie istnieje przemyślana polityka integracyjna – mało tego, nie ma nawet dokumentu, który by taką politykę definiował.

Kalina Czwarnóg, członkini zarządu Fundacji Ocalenie, która od 10 lat pomaga uchodźcom i migrantom w Polsce, mówi OKO.press: "Polska polityka integracyjna nie istnieje: nie ma sensownego pomysłu na to, jak ułatwiać cudzoziemcom integrację z polskim społeczeństwem, czy odnalezienie się na rynku pracy. Systemowe niezajmowanie się tym wyzwaniem przez polskie rządy też jest wyborem politycznym. To polityka zaprzeczania rzeczywistości i udawanie, że zjawiska nie ma".

Procedura oczekiwania na decyzję w sprawie przyznania statusu uchodźcy może ciągnąć się nawet dwa lata, a w tym czasie cudzoziemcy w przeważającej większości przebywają w ośrodkach, gdzie nie mają kontaktu z Polakami i polskim językiem, poza okazjonalnymi lekcjami języka. Przez pierwszych sześć miesięcy pobytu w Polsce nie mają też prawa do pracy, więc jeśli chcieliby wyprowadzić się z ośrodka, nie mają za co. W ogromnej mierze ciężar integracji cudzoziemców w Polsce wzięły więc na siebie organizacje pozarządowe – pomimo kurczących się środków finansowych.