Chcesz Mieszkanie plus? Musisz zgodzić się na eksmisję na bruk. Skandaliczny zapis w rządowym projekcie

Krajowy Zasób Nieruchomości ma gospodarować tymi nieruchomościami Skarbu Państwa, które można przeznaczyć pod budowę mieszkań. Chodzi o stworzenie banku ziemi pod inwestycje mieszkaniowe. Rząd planuje, że dzięki temu do 2030 roku liczba mieszkań przypadająca na 1000 mieszkańców wzrośnie z 363 do 435. A deficyt mieszkań jest jednym z największych problemów społecznych Polski.

Jesteśmy w absolutnej czołówce europejskiej, jeśli chodzi o poziom przeludnienia mieszkań. Krajowy Zasób Nieruchomości ma temu zaradzić.

Nowa forma najmu, ze zrzeczeniem się praw

Właśnie warunki tego najmu wzbudziły kontrowersje. O sprawie napisał Adrian Zandberg z Razem. Projekt ustawy o KZN zmienia bowiem obowiązującą ustawę o ochronie lokatorów i dopisuje do niej rozdział o najmie instytucjonalnym. W jednym z punktów czytamy:

"Do umowy najmu instytucjonalnego lokalu załącza się oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu, o którym mowa w art. 19i ust. 3, oraz przyjął do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje".

Już wcześniej rząd próbował przy okazji Mieszkania Plus zlikwidować katalog osób objętych szczególną ochroną przed eksmisją na bruk. Wówczas po tekście Wyborczej i protestach środowisk lokatorskich wycofał się z pomysłu. Tym razem zabrał się do tego inaczej.

Z Mieszkania Plus eksmisja bez wyroku

W praktyce zapis oznacza, że aby móc skorzystać z programu Mieszkanie Plus, będziemy musieli się zrzec - w formie oświadczenia notarialnego - swoich praw lokatorskich. Jeśli zdarzy nam się choroba uniemożliwiająca pracę, a nie będziemy mogli liczyć na wsparcie rodziny by opłacić czynsz, po prostu zostaniemy usunięci z mieszkania wprost na ulicę, bez wyroku sądu.

Co do zasady prawo dopuszcza eksmisję tylko na podstawie wyroku sądu. Sąd w wyroku orzeka o prawie (lub jego braku) do lokalu socjalnego. Taki lokal bezwzględnie przysługuje m.in.:

• kobietom w ciąży
• obłożnie chorym
• emerytom i rencistom spełniającym kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej
• bezrobotnym
• osobom z niepełnosprawnością

Jest to rozwiązanie analogiczne do tzw. umowy o najmie okazjonalnym, w której lokator również notarialnie oświadcza, że poddaje się egzekucji opróżnienia lokalu. Fakt, że prawo dopuszcza dziś taką możliwość samo w sobie może być dyskusyjne. Rzecz w tym, że w przypadku Mieszkania Plus, stroną umowy nie będzie już raczej typowy polski wynajmujący - właściciel niewielkiego mieszkania po zmarłej babci, dla którego czynsz jest istotną częścią miesięcznych dochodów - lecz firma deweloperska. Dla niej wynajem będzie biznesem na dużą skalę.

Państwo bez litości

Jest sporą zasługą Prawa i Sprawiedliwości, że postanowiło zmierzyć się z problemem gigantycznego deficytu mieszkań w Polsce. Można mieć mnóstwo zastrzeżeń do programu Mieszkanie plus (nie tylko w kwestii praw lokatorów), ale niezaprzeczalnie jest on krokiem w dobrą stronę.

Jednak systemowe odarcie lokatorów budowanych mieszkań z elementarnych praw jest z kolei ogromnym krokiem wstecz. Państwo polskie - właściciel budowanych osiedli - pokazuje w ten sposób, że jest właściwie niewrażliwe na los mieszkańców i ich poczucie bezpieczeństwa.