Dyrektywa przyjęta. Ratunek dla twórców czy cenzura internetu? Zwolennicy i przeciwnicy mówią OKO.press

OKO.press jako twórca oryginalnych treści jest za uregulowaniem ochrony praw autorskich w sieci i dlatego w zasadzie popiera dyrektywę. Jesteśmy jednak także medium społecznym, organizacją pozarządową, utrzymywaną nie z reklam, ale z dobrowolnych wpłat czytelników, stąd nasze wsparcie dla tych, którzy dostrzegli w niektórych zaproponowanych regulacjach zagrożenie dla swobody funkcjonowania obywateli w sieci i dla swobodnej wymiany poglądów.

Dyrektywa została przyjęta większością głosów, ale nie miażdżącą - 348 za, 274 przeciw i 36 wstrzymujących się. Debata nad nią trwa od kilku lat i będzie trwać jeszcze co najmniej następne dwa - do wdrożenia dyrektywy do prawa poszczególnych krajów.

OKO.press przedstawia więc trzy dobrze uargumentowane głosy:

- zwolenników (Izba Wydawców Prasy), - przeciwników (Centrum Cyfrowe Alka Tarkowskiego), - i europosła Michała Boniego, który popiera całą dyrektywę z wyjątkiem art. 13.

Wywiady z trójką naszych rozmówców są obszerne i ciekawe. Namawiamy do ich przeczytania i wyrobienia sobie własnego poglądu.

Dyrektywa prawnoautorska czy "ACTA2"?

Dyrektywę "w sprawie prawa autorskiego na jednolitym rynku cyfrowym" Parlament Europejski przegłosował 26 marca 2019. Czeka ją jeszcze głosowanie w Radzie UE, która niemal na pewno przyjmie ją większością głosów w obecnej formie.

Po publikacji w unijnym dzienniku urzędowym państwa członkowskie będą miały dwa lata na jej wdrożenie do krajowych porządków prawnych.

"Dzięki nowym przepisom o prawach autorskich twórcy i wydawcy wiadomości otrzymali możliwość negocjowania z gigantami internetowymi, internet pozostanie jednak przestrzenią wolności słowa" - czytamy w komunikacie prasowym Parlamentu Europejskiego.

Na wynik głosowania z 26 marca 2019 (348 za, 274 przeciw i 36 wstrzymujących się) entuzjastycznie zareagowały organizacje zrzeszające twórców, a także wydawcy prasy. Dzień przed głosowaniem pierwsze strony polskich gazet wydrukowano jako białe, a redaktorzy naczelni apelowali do europarlamentu o poparcie projektu.

Wydawcy i twórcy liczą, że nowa dyrektywa da im narzędzia do obrony praw autorskich do swoich dzieł i zmuszenia do dzielenia się zyskami platform internetowych, które publikują ich dzieła, by przyciągać internautów i zarabiać na reklamach.

Nie wszyscy są jednak przekonani, że po wejściu w życie nowych przepisów internet rzeczywiście "pozostanie przestrzenią wolności słowa". Dyrektywie sprzeciwiły się organizacje broniące wolności sieci, a także liczni indywidualni użytkownicy internetu.

23 marca w całej Europie odbyły się demonstracje pod hasłem "Stop ACTA2". Przeciwnicy dyrektywy mówili o "końcu internetu jaki znamy" i cenzurze grożącej wszystkim użytkownikom sieci w związku z dwoma artykułami - 11 i 13. By jeszcze utrudnić rozmowę o nowych przepisach w ostatecznej wersji artykuły te zmieniły numerację - art. 11 jest teraz art. 15, a art. 13 - art. 17. Ale w tekście i w rozmowach posługiwać się będziemy "starą" numeracją.

Unia Europejska podzielona

Podczas negocjacji w Radzie UE w styczniu 2019 roku aż 11 państw członkowskich - Polska, Włochy, Holandia, Niemcy, Belgia, Szwecja, Chorwacja, Portugalia, Słowenia, Luksemburg i Finlandia - odrzuciło projekt.

Ostatecznie wypracowano porozumienie, które zyskało wymaganą większość, mimo braku zgody Holandii, Włoch, Finlandii, Luksemburga i Polski.

Nie inaczej było w Parlamencie Europejskim, gdzie po burzliwych dyskusjach dyrektywę przyjęto niezbyt imponującą większością 348 do 274 głosów. Żadna z europejskich partii politycznych nie zagłosowała jednomyślnie.

Głosowanie w PE odbiło się też na polskiej scenie politycznej. Politycy PiS zwietrzyli paliwo wyborcze i z dumą stawiają się w roli obrońców wolności słowa i przeciwników internetowej cenzury. Winą za przyjęcie dyrektywy obarczają polską opozycję, a zwłaszcza PO. Tymczasem w szeregach Platformy za nową dyrektywą zagłosowało siedmioro europosłów, przeciw było czworo. Propozycję Komisji odrzucili też wszyscy europosłowie PSL, którzy razem z PO są członkami Europejskiej Partii Ludowej.

"W pracy w PE nie widziałem żadnego posła PiS, który byłby aktywny, a nad tą dyrektywą pracowaliśmy dwa lata. Oni tę sprawę traktują nie merytorycznie, tylko jako element walki politycznej" - mówi OKO.press Michał Boni, europoseł PO i jeden z przeciwników dyrektywy w jej obecnym kształcie.

Kto ma rację?

Czy dyrektywa "prawnoautorska" to rzeczywiście "ACTA2", czy też może szansa na ucywilizowanie internetu i ratunek dla prasy? Kto może skorzystać, a kto stracić na nowych przepisach?

OKO.press rozmawiało o tym z

• Markiem Frąckowiakiem, dyrektorem polskiej Izby Wydawców Prasy,
• Michałem Bonim - europosłem z ramienia PO
• oraz Natalią Mileszyk, prawniczką z Centrum Cyfrowego, organizacji broniącej otwartości internetu.

Wydawcy: Nie ma żadnego zagrożenia dla wolności sieci

Rozmowa z Markiem Frąckowiakiem, dyrektorem polskiej Izby Wydawców Prasy

Maria Pankowska: Dlaczego polscy wydawcy prasy popierają nową dyrektywę?

Marek Frąckowiak: Odpowiedź jest prosta: ta dyrektywa jest słuszna i potrzebna. Tworzy mechanizm, który zmusi wielkie platformy internetowe, korzystające z naszej pracy, by choć częściowo dzieliły się zyskami. Bo zarabiają na artykułach - pracy dziennikarzy i wydawców.

To bardzo potrzebne polskiej prasie, a cała dyrektywa przysłuży się kulturze w ogóle. Głos twórców, producentów kultury, wydawców prasy i dziennikarzy od lat jest w tej sprawie spójny.

Tak, ale są głosy, że jest to cenzura w internecie. Że wielkie platformy zdołają ominąć te regulacje, a mniejsze na tym ucierpią. Będzie trudniej dotrzeć do treści produkowanych przez np. komentatorów, dziennikarzy.

Te nieprawdziwe hasła mają odwrócić uwagę polityków, od których decyzji zależą akty prawne. Nie ma mowy o cenzurze w internecie. Nie ma i nie było żadnego zagrożenia dla prywatnych użytkowników. Jest to wyraźnie zapisane w dyrektywie.

Inne hasło, którym posługują się jej przeciwnicy artykułu 11, to "podatek od linków". Od początku w dyrektywie zapisano, że prawo nie dotyczy linkowania, nie dotyczy niczego, co wchodzi w zakres "dozwolonego użytku".

On w Polsce funkcjonuje od dawna [w prawie autorskim] i jest szeroko zakrojony - dyrektywa jeszcze go rozszerza.

Nie ma żadnego zagrożenia dla prywatnych użytkowników, którzy na tym nie zarabiają.

Powinni podzielić się zyskami z właścicielem praw - twórcą czy wydawcą. Jeśli się korzysta z czyjegoś dzieła - artykułu, filmu, muzyki, to powinno się płacić. Internet uważa, że rządzi się swoimi prawami i płacić nie trzeba, stoi ponad prawem. W zasadzie dlaczego?

Wielkie koncerny internetowe mówią o cenzurze, wolności słowa - to nieprawda. Szkoda, że mało kto zadaje sobie trud, by zajrzeć do tekstu dyrektywy. Tam jest wszystko napisane: nie wolno wręcz wprowadzać mechanizmów, które zagroziłyby prywatnym użytkownikom i wolności słowa.

Przeciwnicy artykułu 13 mówią, że nie istnieje jeszcze technologia, która pozwoliłaby w prawidłowy sposób filtrować treści.

Wielkie firmy od dawna mają takie mechanizmy, niech pani spyta kogoś z YouTube. Artykuł 13 zresztą dotyczy tylko największych graczy. A oni już mają te mechanizmy albo stać ich na taki zakup.

Jeśli chodzi o artykuł 11, (obecnie 15), dotyczący praw pokrewnych, to prawa te nie są naszym wymysłem. One już istnieją systemach prawnych wielu krajów, także w Polsce. Mają je wszyscy producenci poza wydawcami prasy. Bo ktoś kiedyś nie dopisał ich do odpowiedniej dyrektywy. I teraz wszyscy producenci filmów, muzyki, gier komputerowych mają ochronę prawa pokrewnego, a wydawcy nie. W końcu to wywalczyliśmy, choć w interesie wolności słowa jest to ochrona bardzo okrojona.

Spotkałem się z głosem, że to inicjatywa wielkich wydawców prasy. Miałaby zagrozić małym - przeciwnicy dyrektywy przywołują jedno konkretne wydawnictwo. Ale od początku naszych starań o przyznanie wydawcom prawa pokrewnego jednym głosem mówią w Polsce niemal wszyscy wydawcy. Wielokrotnie głos zabierały dwa stowarzyszenia wydawców prasy lokalnej, oni także są "za". Wydawcy lokalni pisali zresztą w tej sprawie do ówczesnej premier Beaty Szydło.

Bo pomysł polskiego Ministerstwa Kultury, by wydawców objąć nie prawem, a "domniemaniem prawa", był absurdalny z punktu widzenia małych wydawców. Domniemanie oznacza, że za każdym razem wydawca musi iść do sądu i dochodzić swoich praw w długotrwałym procesie. Kogo na to stać? Być może właśnie wielkich wydawców, ale nie małych.

W dyskusjach przywoływane są przykłady Hiszpanii i Niemiec. Tam rozwiązanie podobne do art. 11 miało mieć katastrofalne skutki.

W Hiszpanii Google News zamknął swój serwis i po jakimś czasie okazało się, że ruch w internecie wrócił do poziomu podobnego jak wcześniej. Tylko teraz prowadzi wprost do stron wydawców.

A w Niemczech sytuacja jest tymczasowa, bo sprawa jest w sądzie. Wydawcy zaskarżyli politykę Google'a. Czekają na wyrok, zapowiadając, że jeśli sąd rozstrzygnie sprawę na ich korzyść, to natychmiast wypowiedzą umowy z Google'em. Prawo powinno być jasne i klarowne: coś jest uczciwe albo nieuczciwe. Albo komuś należy się zapłata za jego pracę, albo się nie należy.

Proszę wyjaśnić termin "prawa pokrewne".

Prawo aktorskie przysługuje twórcy: muzykowi, malarzowi, dziennikarzowi. To ochrona autora bądź posiadacza tych praw, bo twórca ma prawo sprzedać majątkowe prawa autorskie swojemu pracodawcy, wydawcy.

Natomiast, żeby to dzieło mogło się ukazać, dotrzeć do odbiorców, potrzebny jest jeszcze "producent". Czyli ktoś, kto wyprodukuje dane dzieło. Dla dziennikarzy takim producentem jest wydawca prasy. On musi opłacić pensję dziennikarza, redakcję, sprzątanie, wyjazdy służbowe, drukować gazetę. Prawo pokrewne to prawo producenta, w naszym przypadku wydawcy, do zwrotu części nakładów, które poniósł, żeby to dzieło mogło trafić do odbiorców.

Dyskusja o tej dyrektywie trafiła do krajowej polityki.

Hasła o obronie wolności i walce z cenzurą dobrze brzmią w ustach polityków. Nie wypada powiedzieć "bronię czyichś interesów, pieniędzy", zwłaszcza pieniędzy wielkich światowych koncernów. Podnosi się hasła szczytne, a chodzi o to, żeby dołożyć tej drugiej partii. Mamy o to żal do polityków. Mimo wielokrotnych apeli wszystkich środowisk twórczych w tym kraju, oni nie biorą nas pod uwagę. To nie jest dbanie o dobro polskiej kultury.

Mówi się, że to koniec internetu, jaki znamy.

Wmawianie wydawcom, że chcą zaszkodzić internetowi to absurd. Chodzi tylko o to, żeby było uczciwie. Z punktu widzenia prywatnego użytkownika nie ma żadnej zmiany ani zagrożenia. Jaki tu koniec internetu? Dlaczego wydawcy, którzy wchodzą w internet, rozwijają swoje subskrypcje cyfrowe, mieliby chcieć końca internetu?

To prawo wymierzone w tych, którzy biorą sobie Wasz artykuł i umieszczają gdzieś, żeby zarobić na reklamach. Albo biorą kawałeczek z tego artykułu, ale taki, który wystarczy czytelnikowi. Bo coraz więcej ludzi przeczyta lead i nie klika dalej. Stąd ta wojna - czy zamieszczać długie, czy krótkie linki. To wojna o to, że jak ktoś weźmie kawałek pani artykułu i zamieści go w swoim znanym serwisie, który przyciąga uwagę, to tam pójdą reklamy. I to oni będą na tym zarabiać, a nie wasza redakcja, wasi autorzy.

Jesteśmy portalem non-profit, nasza sytuacja jest specyficzna.

Ale większość redakcji utrzymuje się z reklam albo sprzedaży swoich treści. To nie jest kwestia tego, czyje są te media. To kwestia, czy media istnieją w ogóle. Czy przetrwają media profesjonalne, produkujące dobre treści dziennikarskie.

Już teraz ludzie wiedzę czerpią z np. Facebooka. To tam jest cenzura. Tam reglamentowane są treści, oni decydują, co pani zobaczy, co pani przeczyta, kogo pani obejrzy - na podstawie własnych algorytmów. I oni mają czelność mówić o wolności słowa?

Boni: Art. 13 wprowadza element prewencyjnego filtrowania

Rozmowa z Michałem Bonim, europosłem PO.

Maria Pankowska: We wtorek zagłosował Pan przeciwko dyrektywie.

Michał Boni: Z jednej strony od początku ją wspierałem, bo powstała, by dostosować prawa autorskie do świata cyfrowego. Ale też jako sprawozdawca w Komisji Wolności uznałem, że artykuł 13 rodzi zagrożenia. Bo w ostatecznej wersji przenosi na platformy całą odpowiedzialność za sprawdzanie, czy różne treści, które są w internecie, mają licencję i mogą być udostępniane.

Nie mówimy tu o treściach, które w oczywisty sposób mają licencję, czyli o filmach, muzyce, tekstach literackich. Mówimy o milionach przekazów, które trafiają do sieci. O małych wideo, komentarzach, które produkują kreatorzy czy ludzie prowadzący biznes, w ramach marketingu. Używają do tego obrazków, zdjęć. Część z nich to wyjątki, które można zgodnie z dyrektywą stosować np. w ramach pastiszu i parodii.

Problem polega na tym, że sprawdzanie automatyczne może nie wyłapać pastiszu i parodii. Co spowoduje mnóstwo pomyłek, sytuacji, w których różne treści albo zostaną zdjęte, albo w ogóle nie zostaną dopuszczone do wyświetlenia na danej platformie.

Z ostrożności, strachu przed karami finansowymi platformy będą dmuchały na zimne, stosowały prewencję. I komentator, który użyje jakiegoś zdjęcia w swojej wypowiedzi, nie zobaczy jej na swoim profilu, bo dana platforma zatrzyma ją na kilka godzin, żeby dokładnie sprawdzić, czy mógł posłużyć się tym zdjęciem. A po kilku godzinach taki komentarz traci sens. Żyjemy w cyfrowym świecie, w którym łapie się chwilę.

Wydawcy prasowi są przychylni tej dyrektywie.

Rozumiem wydawców - ich dotyczy przede wszystkim artykuł 11 i dobrze, że on w tej dyrektywie jest. Bo chroni ich prawa i prawa dziennikarzy.

Natomiast artykuł 13 dla pomijanej w dyskusjach grupy twórców internetowych - w Polsce to kilkaset tysięcy osób, w UE kilka milionów - nie tworzy poczucia bezpieczeństwa. Tworzy natomiast zagrożenia. Niebezpieczeństwo prewencji, cenzurę. Która będzie kosztowała utratę pozycji biznesowej, reputacji, możliwości wypowiedzenia się.

W tym sensie wydawało się, że należało szukać głębszego kompromisu w artykule 13. Na to część krajów nie była gotowa - głównie Francja i Niemcy, które wywarły presję na pozostałe państwa członkowskie. Na początku około dziewięciu z nich było przeciwnych artykułowi 13. Za tym sprzeciwem stały konkretne argumenty, to nie są kraje "na pasku Google'a".

Dopóki nie będziemy mieli orzeczeń sądowych, które czarno na białym pokażą, co możliwe, a co nie, platformy będą bardzo ostrożne. Orzecznictwo będzie powstawać w ciągu dwóch, trzech lat.

Co można zrobić, by zapobiec prewencji?

To jest dyrektywa - należy zastanowić się nad tym, jak ją wdrożyć. Potrzebne będą rozwiązania elastyczne, może wręcz europejski okrągły stół. Żeby porozmawiać o artykule 13, zastanowić się jak bez nadmiernych szkód realizować główne przesłania tego prawa, zapobiec masowej prewencji. Na podstawie wyników takiego okrągłego stołu można by przekazać rekomendacje dla państw członkowskich.

Tym bardziej, że internet działa ponad granicami. Wprowadzenie różnych rozwiązań w różnych krajach utrudni życie biznesowi, nie będzie dobre dla komentatorów i artystów.

Skąd rozłam w szeregach PO? Za dyrektywą zagłosowało siedmioro europosłów, przeciw było czterech, w tym Pan.

Każdy ma prawo do swojego wyboru. Ale wydaje mi się, że wiele osób uległo propagandzie. Mówią o groźbie utraty dochodów przez artystów. Ale przecież my nie żyjemy dziś w dzikim świecie. Nie jest tak, że twórcy, ich licencje i ich prawa nie są chronione. Może 20 lat temu tak, ale nie dziś. Już dziś YouTube ma Content ID, który pozwala rozpoznawać różne treści i eliminować kradzieże licencji. Nawiasem mówiąc, małe platformy tego nie mają i być może będą musiały je kupić, by wypełnić wymagania tej dyrektywy.

Sporo osób nie rozumie też, że nie chodzi o to, by w prosty sposób zaaplikować dzisiejsze analogowe prawa autorskie do świata cyfrowego i pilnować własności. Tylko żeby sobie uzmysłowić, że w świecie cyfrowym istnieją nowe typy produktów i usług. One rządzą się swoimi prawami i powinna być jakaś logika ich udostępniania.

Większość autorów małych wideo nie ma żadnych licencji. Może zapiszą się do organizacji zbiorowego zarządzania, które już funkcjonują, ale na dziś dzień dla nich jest to problem.

To różnica w rozumieniu czym jest dziś świat cyfrowy. Nie chodzi tylko o artystów czy dziennikarzy, którzy powinni być wynagradzani, czy o cytowanie. Ja to wszystko popieram.

Ale artykuł 13 wprowadza element prewencyjnego filtrowania. To groźne dla wszystkich tych, którzy nie są dziś tradycyjnie skatalogowani - twórców, autorów treści w internecie.

Ale YouTube i duże platformy mają już skuteczne narzędzia do filtrowania treści.

Technologie są. YouTube może sobie na nie pozwolić, ale już niekoniecznie mała platforma udostępniająca treści. To dość drogie.

Po drugie teraz nie ma przymusu prawnego stosowania tych narzędzi, ten przymus de facto teraz wprowadzamy. Chociaż zapis jest taki, że niby nie ma obowiązku filtrowania i monitorowania. Ale platformy mają dostarczyć pełną informację o tym, co ma licencję, a co nie. Żeby praktycznie wykonać to zadanie, będą zmuszone przeglądać wszystko.

PiS mówi, że PO chce cenzurować internet...

W ciągu dwóch lat pracy w PE nad tą dyrektywą nie widziałem żadnego posła PiS, który byłby aktywny. Oni nie traktują tej sprawy merytorycznie, tylko jako element walki politycznej. Uważam, że powstaje niepotrzebne napięcie. Mając dyrektywę jako prawo musimy się zastanowić jak osłabić jej negatywne skutki.

W klimacie wojny, posądzania jednych i drugich to będzie trudne. Wczoraj do sieci wyciekły fałszywe listy głosowania, na których ja niby głosowałem za dyrektywą. To poniżej wszelkiego poziomu.

Centrum Cyfrowe: art. 13 zagraża. Problemem technologia

(Fundację Centrum Cyfrowe prowadzi Alek Tarkowski, jedną z głównych misji Centrum jest działanie na rzecz otwartych zasobów internetu)

Maria Pankowska: Dlaczego Centrum Cyfrowe sprzeciwiało się dyrektywie o prawach autorskich?

Natalia Mileszyk, Centrum Cyfrowe: Dyrektywa powstała w oparciu o założenie, że prawo autorskie dotyczy tego, na co umawiają się platformy internetowe i pośrednicy tradycyjni, czyli wydawcy, wytwórnie muzyczne i filmowe. Zupełnie zapomniano o indywidualnych użytkownikach i twórcach.

Dyrektywa teoretycznie ma zabezpieczenia praw użytkowników, ale tylko na papierze. Internet jest w ogóle trudny do uregulowania, technologia wyprzedza prawo.

Niebezpieczne są oba kontestowane artykuły? 11 i 13?

Nasz problem z artykułem 11 o prawie pokrewnym wydawców prasowych jest ideologiczny. Nie uważamy, żeby prawo autorskie było dobrym mechanizmem do rozwiązywania problemów ekonomicznych konkretnej branży. Takie prawo, to złe prawo.

Duży problem praktyczny widzimy w artykule 13. Zapis ten zmienia odpowiedzialność platform internetowych za treści, które publikują. Oczywiście zapisano na papierze, że użytkownicy nie zostaną pozbawieni swojego prawa cytatu, prawa do parodii, pastiszu i innych "dozwolonych użytków".

Ale ten artykuł w praktyce wymusza proaktywne stosowanie filtrów treści, sprawdzanie, czy to, co my wrzucamy do internetu, narusza prawa autorskie czy nie. Prawo autorskie nie jest zero-jedynkowe. Nie ma jeszcze takiego algorytmu, który byłby w stanie sobie z nim poradzić. Na przykład rozróżnić cytat od nie-cytatu albo parodię od nie-parodii. To, że coś zapisano na papierze nie oznacza, że jest to technologicznie możliwe.

Może będzie za dwa lata, jak dyrektywa będzie wdrażana w życie w poszczególnych krajach, chociaż wątpię.

Technologie filtrujące treści już istnieją.

Owszem, istnieją. Content ID to sytem YouTube'a, który filtruje treści. Ale po pierwsze, to są bardzo drogie technologie, polskich podmiotów na nie nie stać. Po drugie, to są systemy niedoskonałe. Podam przykład sprzed paru dni. W całej Polsce odbyły się protesty dla Ziemi i nagranie z jednego z nich zostało usunięte przez filtr YouTube'a. Bo w tle nagrania było słychać muzykę z jakiejś kawiarni, obok której przechodził protest. Filtr nie rozumie kontekstu. A prawo autorskie jest bardzo kontekstualne.

Wracając do pieniędzy. UE dokonała pewnego wyboru: wspiera sektory kreatywne, a niekoniecznie europejską branżę internetową. Stworzyła takie prawo, które nie zaszkodzi ani Facebookowi, ani Google'owi, ale które sprawi, że inne podmioty nie będą konkurencyjne.

Chodzi o artykuł 13. To on jest największym problemem, budzi największe kontrowersje. Bo realnie zagraża temu, co użytkownicy będą mogli, a czego nie będą mogli robić w internecie.

Dlaczego to prawo nie zagrozi Facebookowi i Google'owi?

Oni sobie poradzą. YouTube i Facebook po prostu będą bardziej niż teraz przypominały telewizję. Ponieważ te platformy będą z góry decydowały, czy użytkownik może zamieścić daną treść, czy nie.

Ta dyrektywa nakłada na nie odpowiedzialność za naruszenia prawa autorskiego przez użytkowników, ale nie nakłada odpowiedzialności za nadmierne filtrowanie lub blokowanie treści. Mamy dysproporcję. Platformy zadbają więc raczej o interesy np. wytwórni muzycznych, a nie użytkowników i mogą nadmiernie blokować treści, żeby uniknąć tej odpowiedzialności.

Wielu ekspertów prawnych mówi zresztą, że implementacja tego prawa zrodzi jeszcze więcej problemów - możemy mieć 28 (a po Brexicie 27) różnych porządków prawnych regulujących internet.

Jakie byłoby dobre rozwiązanie?

Na przykład lepsza egzekucja prawa autorskiego w internecie. Bo prawo autorskie już tam istnieje. Dzięki tej dyrektywie wcale nie znikną portale, które nielegalnie rozpowszechniają np. filmy. One już teraz łamią prawo i nadal będą to robić, bo na tym polega ich model biznesowy. Ta dyrektywa wpłynie na podmioty działające legalnie, które już wykupują licencje. One będą musiały aktywnie szukać naruszeń na tych platformach.

Skoro YouTube ma już technologię filtrowania, to dlaczego tak ostro protestuje?

Rzeczywiście nie chodzi o filtrowanie, bo ono już działa. Ale duże serwisy nie chcą brać na siebie odpowiedzialności za publikowane treści, boją się tego. Natomiast społeczeństwo obywatelskie protestuje przeciwko artykułowi 13, bo obawia się proaktywnego filtrowania. Oczywiście na koniec dnia wygląda to, że mówimy o tym samym. Ale to są inne interesy.

Dyrektywa będzie jeszcze głosowana w Radzie UE.

Tak, ale musiałby zdarzyć się cud, żeby została odrzucona. Rada już raz zatwierdziła tekst, który trafił do Parlamentu.

Dużo ciekawych rzeczy wydarzyło się wokół tej reformy. Na przykład śledztwo niemieckich dziennikarzy z Frankfurter Allgemeine Zeitung. Pokazali, że rząd Niemiec poparł Francję w sprawie artykułu 13 w zamian za poparcie dla gazociągu Nord Stream 2. Mnie coś w tym poparciu nie pasowało. Bo Niemcy w swojej umowie koalicyjnej mają zapisany zakaz filtrowania internetu. A tu nagle wspierają art. 13, na którym zależało Francji. Jeżeli to prawda, to to jest skandal.

Co więcej Axel Voss, poseł-sprawozdawca tego projektu w PE, bez zażenowania przyznaje, że kontaktował się z wydawcami prasy i że ci wydawcy dawali mu jasno do zrozumienia, że to prawo autorskie ma być takie, jak oni chcą. Albo Vossa czekają konsekwencje w zakresie tego, jak się będzie o nim pisało.

Polscy wydawcy prasy popierają tę dyrektywę.

Prasa jest stroną w sporze o artykuł 11. Ale przez długi czas nie przyznawali tego otwarcie i pisali o dyrektywie bardzo jednostronnie. Mam do nich o to duży żal. Nie odbieram prasie prawa do zabierania głosu na temat legislacji, która jej dotyczy, ale chciałabym, żeby robili to w sposób przejrzysty. Mam też żal o to, że chociaż są za artykułem 11 nie było ich stać na obiektywizm w stosunku do artykułu 13, który moim zdaniem jest najgorszym zapisem dyrektywy.

Bali się, że razem z artykułem 13 odrzucony zostanie cały projekt?

Tak, to by tłumaczyło, dlaczego przemilczeli ten temat.

Wydawcy twierdzą, że ta dyrektywa ma zapisy, które doskonale chronią użytkowników.

Problem polega na technologii. Zapisy mogą być dobre, ale na pytanie, czy da się to technologicznie wdrożyć odpowiedź brzmi "nie".