Abp Gądecki zaprosił ofiary pedofilii na spotkanie. Gdy się zgodzili, przełożył je “na wiosnę”

„Pierwszym krokiem musi być przyznanie prawdy o tym, co się stało. Z tego powodu nalegamy, aby każdy przewodniczący Konferencji Episkopatu przed spotkaniem w Rzymie skontaktował się z ofiarami seksualnego wykorzystywania ze strony duchownych w swoim kraju, by osobiście zapoznał się z cierpieniami, jakich doznały” – napisali w liście z 18 grudnia 2018 do przewodniczących episkopatów organizatorzy spotkania “Ochrona małoletnich w Kościele”, które odbędzie się w Watykanie w dniach 21-24 lutego. Taki list dostał między innymi arcybiskup Stanisław Gądecki, metropolita poznański i przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

Zgodnie z tym zaleceniem polski episkopat polecił wszystkim biskupom, kierującym poszczególnymi diecezjami, by na indywidualne spotkania z abp Gądeckim zaprosili osoby poszkodowane przez duchownych. Oprócz przewodniczącego episkopatu w spotkaniach ma wziąć udział o. Adam Żak, koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży przy KEP. Poszkodowani mają też możliwość przyjścia w towarzystwie “osoby najbliższej”. Biskupi mieli obowiązek zaprosić na spotkania wszystkie osoby, w których sprawach zapadł wyrok kanoniczny.

Między 10 a 14 stycznia z maili i rozmów telefonicznych z delegatami kurii dowiedzieli się, że planowane daty spotkania z przewodniczącym KEP to 5 i 9 lutego.

List bez odpowiedzi

Fundacja czeka na takie spotkanie od pięciu lat. Ostatnią próbę nawiązania kontaktu z hierarchami podjęła 14 kwietnia 2018 roku. Jej przedstawiciele wręczyli wtedy prymasowi Polski abp. Wojciechowi Polakowi list z postulatami ofiar i wezwaniem do rozmowy. Marek Lisiński pisał w nim:

“Od lat postulujemy, by hierarchia kościelna podjęła z nami dialog. To jedyny i prawdziwy test na intencje przełożonych kościelnych, na ile poważnie traktują pokrzywdzonych. Co prawda, również wśród ofiar jest wiele emocji, związanych z obroną przez hierarchię naszych krzywdzicieli. Czas jednak wznieść się ponad to. Emocje mogą się tylko pogłębiać, a brak dialogu utrwalać uprzedzenia.

A oto postulaty poszkodowanych zrzeszonych przy fundacji:

• stworzenie niezależnej od Kościoła Katolickiego komisji, która zajmie się przeanalizowaniem skali kościelnej pedofilii w Polsce i wypracuje rozwiązania chroniące dzieci w przyszłości, składającej się m.in. z przedstawiciel ofiar oraz prawników i psychologów;
• zniesienie przedawnień przestępstw seksualnych;
• pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców i przełożonych, kryjących ich działania oraz Kościoła katolickiego jako instytucji;
• wykluczenie ze stanu kapłańskiego sprawców przestępstw seksualnych wobec dzieci oraz kryjących ich zwierzchników;
• zapewnienie ofiarom pełnego wglądu w akta dotyczących ich procesów kanonicznych.

Fundacja idzie na kompromis

Przedstawiciele fundacji “Nie lękajcie się” przyjęli zaproszenia na spotkania z abp. Gądeckim między 11 a 20 stycznia, czyli od jednego do dziesięciu dni od ich otrzymania. Poprosili jednak, żeby spotkanie odbyło się na neutralnym gruncie, czyli w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. RPO Adam Bodnar wspierał fundację od dnia jej powstania, jeszcze jako członek zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Marek Mielewczyk w liście do delegata kurii toruńskiej uzasadniał: "Wierzę, że przedstawiona propozycja spotkania płynie z dobrej woli, a

Zapewnił przy tym, że RPO Adam Bodnar wyraził zgodę na zorganizowanie takiego spotkania.

29 stycznia Marek Mielewczyk napisał do delegata z prośbą o termin spotkania, tłumacząc, że musi postarać się o zastępstwo w pracy. Do 5 lutego, kiedy przedstawiciele fundacji chcieli spotkać się z arcybiskupem, został zaledwie tydzień.

30 stycznia wszyscy trzej dostali od ks. Tomasza Ślesika, sekretarza przewodniczącego episkopatu, maile z informacją, że abp Gądecki zgodził się na spotkanie poza Sekretariatem KEP, ale nie w Biurze RPO.

"To instytucja państwowa, która nie wydaje się być miejscem odpowiednim na pierwszy osobisty kontakt" - tłumaczył sekretarz abp. Gądeckiego. W zamian zaproponował Ośrodek Pomocy Psychologicznej „Bednarska”. "Jest to miejsce wolne od skojarzeń kościelno-urzędowych i politycznych" - zaznaczył ksiądz.

Abp Gądecki nie ma czasu

Mimo to 31 stycznia sekretarz Gądeckiego powiadomił ich, że arcybiskup nie spotka się z nimi ani 5, ani 9 lutego, ponieważ “w międzyczasie chęć spotkania wyraziły inne osoby poszkodowane”. Uprzedzając propozycję zmiany terminu, dodał, że

Na wiosnę, czyli już po watykańskim spotkaniu przewodniczących episkopatów w sprawie ochrony małoletnich w Kościele.

Czy to możliwe, że “w międzyczasie” znalazło się tak wiele osób wykorzystywanych seksualnie przez księży, które chciałyby porozmawiać o tym z abp. Gądeckim?

Mariusz Milewski na maile z kurii toruńskiej odpowiadał na bieżąco. Spotkanie w Biurze RPO zaproponował już 11 stycznia, a tego samego dnia ks. Mariusz Stasiak z kurii toruńskiej zastrzegł: “Szczegółowy termin i godzinę – jak pisałem wcześniej – będziemy ustalać indywidualnie. Na przykład mogą Panu te dwa terminy [5 i 9 lutego] nie pasować, więc będziemy szukać dalszych".

Co więcej, sekretarz abp. Gądeckiego prawdopodobnie przypadkiem przesłał Milewskiemu maila od ks. Stasiaka z 21 stycznia, skierowanego do episkopatu.

Zaznaczył przy tym, że preferowaną przez Milewskiego datą spotkania jest 5 lutego. Ks. Stasiak dodał też, spośród osób, z którymi kontaktował się telefonicznie i listownie, dwie nie udzieliły żadnej odpowiedzi, a pozostałe odmówiły spotkania.

Rzecznik episkopatu unika odpowiedzi

Z ujawnionego w ten sposób listu delegata toruńskiej kurii do sekretariatu episkopatu wynika, że:

1. sekretarz abp. Gądeckiego najpóźniej 21 stycznia otrzymał informację, że dwie osoby z Fundacji “Nie lękajcie się” zgodziły się na spotkanie,
2. a mimo to dopiero po tygodniu odpisał im, że zaproponowany termin jest już zajęty,
3. tłumacząc, że w międzyczasie zgłosiły się inne osoby, choć w danej diecezji innych chętnych nie było.

Żeby rozwiać wątpliwości, zadaliśmy rzecznikowi Konferencji Episkopatu Polski szereg pytań.

W odpowiedzi ks. Paweł Rytel-Andrianik tłumaczył, że to prośba o spotkanie poza siedzibą KEP “pociągnęła za sobą konieczność szukania dodatkowych terminów”. Zapewnił przy tym, że “każda osoba poszkodowana jest ważna, bez względu na to czy jest zrzeszona w Fundacji »Nie Lękajcie się«, czy też nie. Stąd propozycja innego terminu nie jest w żadnym wypadku wykluczeniem z wysłuchania przedstawicieli Fundacji”.

Zapytaliśmy jednak m.in.:

• Z iloma osobami ustalono miejsce i datę spotkania przed 21 lutego?
• Kiedy dokładnie termin spotkania ustaliły osoby, które uprzedziły przedstawicieli Fundacji “Nie lękajcie się”?
• Ilu poszkodowanych zaproszonych na spotkania z abp. Gądeckim poinformowano o konieczności przełożenia terminu "na wiosnę"?
• Jakie dokładnie zobowiązania uniemożliwią abp. Gądeckiemu znalezienie czasu na spotkanie z przedstawicielami fundacji przed 21 lutego?

Rzecznik episkopatu nie odpowiedział na żadne z powyższych pytań.