GOWORIT MOSKWA: Putin może wszystko, więc może być wojna albo pokój. Albo jeszcze coś 

To nie musi oznaczać zwrotu na wojnie. Ale propaganda robi ekipie Kremla (czyli „uogólnionemu Putinowi”) tło, które sprawi, że cokolwiek będzie w długo oczekiwanym orędziu, okaże się sukcesem.

Ruiny, wszędzie ruiny. Wojnę słabo widać

Jeśli chodzi o trzęsienie ziemi w Turcji, to Moskwa uczyniła z niego bardzo ważny przekaz. Wygląda to teraz tak, jakby do każdego zastępu ratowników dołączyła pracownik propagandy, który przesyła filmowe materiały o tym, jak bezcenna jest rosyjska pomoc. Na tym tle obrazki z frontu w Ukrainie wyglądają dziwnie znajomo i nie ma tu przypadku. Bo „Wiesti” to nie program o tym, co się zdarzyło, ale o tym, jak władza widzi świat.

A co władza widzi?

• Że Rosja uderzyła w Ukrainę z mocą gigantycznego trzęsienia ziemi i nic to nie dało?
• Że dopiero zamierza uderzyć?
• Że trzeba się skupić na odbudowie i ratowaniu tego, co się da? (depesz o tym, że okupowane przez Rosję tereny są na progu katastrofy humanitarnej, bo nie działa tam aparat państwowy, jest ostatnio sporo. Są tam wyciskające łzy historyjki o tym, jak dzielni policjanci podwieźli babcię – po polsku „kobietę w średnim wieku bez samochodu” – 25 kilometrów, żeby mogła złożyć wniosek o rosyjski paszport, a także pogróżki, że putinowskie paszporty mają być wydawane sprawniej, bo urzędnicy pożałują, że pomoc ma być dostarczana na miejsce, a ceny w sklepach — niezawyżane przez spekulantów itd. A to wszystko dowód na to, że nic tam nie działa).

Roger Waters, tajna broń Putina

O tym, że wszystko jest możliwe, propaganda przekonuje też w inny sposób. Otóż największym sukcesem rosyjskiej dyplomacji było doprowadzenie do tego, że głos (zdalnie) mógł zabrać na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa NZ w czasie dla Rosji Roger Waters z Pink Floyd. Który uznał, że jako jedyny rozumie istotę konfliktu w Ukrainie i widzi, że Rosja „została sprowokowana do rozpoczęcia operacji specjalnej w Ukrainie. I co powiedział?

To taki wybitny brytyjski muzyk — zachwyciła się propaganda Kremla, łamiąc swą żelazną zasadę, że o Zachodzie mówimy źle albo wcale. Czyli że Waters powiedział jej zdaniem coś bardzo mądrego.

Na dniach propaganda ujawniła też poddanym, że Putin jest prawdziwie wspaniałomyślnym panem: obiecał byłemu premierowi Izraela, i to na samym początku najazdu w 2022 roku, że... nie zabije prezydenta Zełenskiego.

Wszystko jest więc możliwe.

Krym zawsze nasz, a może?

Ciekawy watek propagandy dotyczy Krymu. Mamy dosłownie wysyp pogróżek, że jeśli Ukraina zechce zaatakować Krym, to pożałuje. I nie są to publicystyczne ranty – to oświadczenia oficjeli coraz wyższego szczebla. Przykłady:

• „Próba zaatakowania Krymu przez wojska ukraińskie będzie katastrofalna w skutkach dla Ukrainy” - powiedział Roman Czehriniec, "współprzewodniczący Zgromadzenia Ludów Słowiańskich Krymu".
• "Rosja udzieli twardej odpowiedzi ze wszystkich sił i środków na najmniejsze zagrożenie bezpieczeństwa Krymu — stwierdził Władimir Dżabarow, „pierwszy zastępca szefa międzynarodowego komitetu Rady Federacji".
• „Prawo międzynarodowe szanuje wolę narodu. Krym to Rosja. Atak na Krym oznacza atak na Rosję i eskalację konfliktu” – napisał z kolei na Twitterze Dmitrij Miedwiediew, były prezydent, a dziś wiceprzewodniczący Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej.
• „Rosja nie ogranicza się w odpowiedzi na atak – powiedział Miedwiediew na konferencji prasowej 4 lutego. „Nasza odpowiedź może być dowolna. Prezydent Rosji zdecydowanie to powiedział. Nie stawiamy sobie żadnych ograniczeń i w zależności od charakteru zagrożeń jesteśmy gotowi użyć każdego rodzaju broni”.
• „Dostawy zachodniej broni ofensywnej na Ukrainę mogą prowadzić do działań odwetowych ze strony Rosji i grozić globalną katastrofą — napisał marszałek Dumy Wiaczesław Wołodin na Telegramie.

Jest to formalnie odpowiedź na komunikat Pentagonu, że Waszyngton pozostawia w gestii Kijowa możliwość użycia nowoprzysyłanej ze Stanów broni na Krym. Ale może to oznaczać, że Rosja zaraz zaatakuje albo że nie zaatakuje wcale. Bo Krym jest wpisany do konstytucji Rosji, a w Rosji konstytucję interpretuje Putin.

Simonjan: Putin podbija, ile może

Po sieciach społecznościowych krąży nagranie odznaczonej niedawno przez Putina za „dziennikarskie osiągnięcia" propagandystki Margarity Simonjan. Ogłasza w nim poddanym Putina, że domaganie się wyjaśnienia, co ma osiągnąć operacja specjalna, jest niesłuszne.

(Oglądając to poczułam się źle, bo podzielałam pogląd, że propaganda powinna wyjaśnić, po co jest ta „operacja specjalna". A tu się okazało, że po prostu mam mózg wyprany przez tzw. liberalne wartości „kolektywnego Zachodu”. I niesłusznie uważam, że władza musi powiedzieć, co chce osiągnąć, żeby można ją było z tego rozliczyć).

Z wypowiedzi Simonjan dowiadujemy się, że za „złożonymi i niejasnymi” hasłami „demilitaryzacja”, „denazyfikacja” i „obrona ludności Donbasu” krył się plan podboju terytorialnego. Specjalnie nie był jednak opisany precyzyjnie, by nie można było przypisać Putinowi porażki, jeśli czegoś ze swojej listy nie zdobędzie.

Z trzech haseł udało się zrealizować w ciągu roku tylko punkt trzeci. Putin zajął obwody: ługański, doniecki, a dodatkowo jeszcze zaporoski i chersoński, choć żadnego nie zajął w całości. „I na pewno trzeba je całe odbić” - mówi Simonjan. Ale jeśli chodzi o Odessę i Mikołajów — to choć są Putinowi potrzebne, może zdecydować się podbój odłożyć.

„Pytania, czy odbijemy Kijów i czy dojdziemy do Lizbony, są niesłuszne” – wyjaśnia Simonjan. – O konkretach nie należy rozmawiać. BOWIEM

Sprawdzałam, czy to nagranie nie jest fejkiem, ale wygląda na to, że nie. Jednego możemy być pewni: Simonkan sama tego, co mówi, nie wymyśliła.

Lwowa Putin nie chce?

A że w propagandzie nic nie dzieje się przypadkiem, równocześnie pojawiła się deklaracja, że Putin nie potrzebuje zachodniej Ukrainy. To nie jest nowy wątek propagandy (osobny odcinek GOWORIT MOSKWA poświeciliśmy temu przy okazji wypowiedzi Radosława Sikorskiego o dylematach, przed którymi musiał stać polski rząd na początku najazdu Putina).

W tym tygodniu propaganda wpuściła tę myśl metodą „na zagranicznego eksperta”: Oto RIA Nowosti przepisała sobie kawałek dyskusji na amerykańskim Twitterze

„Rosja nie potrzebuje terytorium całej Ukrainy, jej zadaniem jest demilitaryzacja i denazyfikacja – powiedział na Twitterze amerykański polityk Demokratów, kandydat na gubernatora stanu Kentucky Jeffrey Young.

W odpowiedzi na wpis użytkownika BurningBrightLiberty, uznał, że do Rosji należy nie tylko Krym i Donbas, ale także reszta Ukrainy, Yang odpowiedział, że zgadza się z pierwszym i drugim punktem, ale Moskwa «raczej nie potrzebuje Zachodniej Ukrainy, w tym Lwowa»”.

Z tego możemy wnosić, że cokolwiek Putin powie, nie będzie tam słowa o aneksji Lwowa.

Co Putin ma w konstytucji?

Widzimy więc, że dziś tylko Putin (a raczej to coś, co rządzi na Kremlu) wie, jakie ma cele w Ukrainie.

• Może zaatakować pod pretekstem ostrzału terytorium Rosji (co jednak trwa cały czas i dotyczy terytorium niespornego, np. w Biełgorodzie).
• Albo może powiedzieć, że chwilowo udało się mu Ukrainę zdemilitaryzować, i kończy wojnę. Tak mogłoby być, gdyby rzeczywiście doniesienia o opłakanym stanie budżetu Rosji przeraziły tego „uogólnionego Putina” wystarczająco (najnowsza przerażająca wiadomość: budżet w styczniu miał najgorsze wyniki w historii, a mięsa jest dosyć, ale zabrakło osłonek do produkcji kiełbas. Bo były importowane).
• A może coś pośrodku? Np. wystarczy zakomunikowany przez Szojgu sukces „w rejonie Ugledaru i Artemowska” (czyli Wuhłedaru i Bachmutu)?
• A może Putin ogłosi w końcu prawdziwą wojnę (co pozwoli ekonomistom uwzględnić jej koszty w budżecie). I do tego powszechną mobilizację?

Teoretycznie właśnie tego ma dotyczyć orędzie Putina do Dumy.

Trwający od kwietnia zeszłego roku serial „A kiedy Putin przemówi do Dumy?” zmierza powoli do finału.

Pojawiły się „przecieki” – już nie anonimowe i dementowane przez rzecznika Putina Pieskowa, ale pod nazwiskiem, choć chudopacholskim — że orędzie zostanie wygłoszone 22 lutego. Poza tym Łukaszenka odważył się zapowiedzieć swoją „wielką konferencję prasową" na luty — nie robiłby tego chyba, gdyby nie ustalił z Putinem, co może powiedzieć? Więc i Putin musi już swoje wiedzieć, przynajmniej mniej więcej.

[Aktualizacja: 10 lutego Kreml oficjalnie poinformował, że Putin wystąpi z orędziem 21 lutego, zaś 22 lutego wystąpi na stadionie na Łużnikach, gdzie na koncercie z okazji "Dnia Obrońcy Ojczyzny" ma się zebrać 200 tysięcy ludzi]

Orędzie Putina zostanie wygłoszone w 22 miesiące po poprzednim, mimo, że konstytucja każe Putinowi wygłaszać orędzie co roku. To mniej więcej pokazuje, że Putin może wszystko. Krym i cztery zagarnięte Ukrainie obwody Putin też wpisał sobie do konstytucji. Ale przecież może objąć to „klauzulą 24 miesięcy” i ogłosić, że przynależność do Rosji można interpretować szerzej.

Putin sobie zdecyduje

Miałam ten felieton skończyć słowami: że trzeba się od Moskwy uczyć, jak się robi propagandę. Ale nie. Bo Parlament Europejski elegancko pokazał Putinowi środkowy palec.

Zrobił to przy pomocy orkiestry symfonicznej, która po przemówieniu w PE Wołodymyra Zełenskiego najpierw odegrała hymn Ukrainy:

Jeszcze nie umarła Ukrainy ni chwała, ni wola; Jeszcze do nas, bracia młodzi, uśmiechnie się dola.

A potem odegrała hymn Unii Europejskiej:

Wstańcie ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam. Na gwiaździstym firmamencie bliska radość błyszczy nam.

Było to wykonanie bez słów, ale każdy je zna. I tak się przeciwstawia świat, w którym tylko Putin decyduje, świat, którego los zależy od wielu.

***

Od początku napaści Rosji na Ukrainę śledzimy, co mówi na ten temat rosyjska propaganda. Jakich chwytów używa, jakich argumentów? Co wyczytać można między wierszami?

Nasz cykl GOWORIT MOSKWA znajdziecie pod tym tagiem.

UWAGA, niektóre ze wklejanych do tekstu linków mogą być dostępne tylko przy włączonym VPN

Rosyjska propaganda: rys. Weronika Syrkowska/OKO.press