Inspektor zamieni śmieciówkę na umowę o pracę? Sprawdzamy reformę PIP

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. Nowe przepisy, które mają wejść w życie już od 2026 roku, wywołały popłoch wśród przedsiębiorców.

W branżowej prasie – i nie tylko – można przeczytać dziś o „koszmarze dla firm”. Kary za łamanie przepisów wzrosną dwukrotnie – do 60 tys. zł. Jednak największy strach budzą nowe uprawnienia inspektorów.

Do tej pory o ustalenie stosunku pracy inspektor musiał wnioskować do sądu. Na rozstrzygnięcie spraw czekało się średnio 2-3 lata, a większość procesów kończyła się fiaskiem. W tym czasie nawet sami pracownicy tracili zainteresowanie procesem, zgadzając się np. na pracę na kontraktach.

Do tej pory o ustalenie stosunku pracy inspektor musiał wnioskować do sądu. Na rozstrzygnięcie spraw czekało się średnio 2-3 lata, a większość procesów kończyła się fiaskiem. W tym czasie nawet sami pracownicy tracili zainteresowanie procesem, zgadzając się np. na pracę na kontraktach.

Statystyki mówią same za siebie: w pierwszym półroczu 2025 inspektorzy wnieśli do sądów zaledwie 9 powództw o ustalenie stosunku pracy.

Nowe przepisy – według resortu ministry Agnieszki Dziemianowicz-Bąk – mają lepiej chronić pracowników przed nadużywaniem przez pracodawców umów cywilnoprawnych.

Z danych GUS wynika, że pod koniec marca 2025 pracę wyłącznie na podstawie umów zlecenie i pokrewnych wykonywało w Polsce 1 mln 394,9 tys. osób. Gdy uwzględnić ludzi, którzy prowadzą działalność gospodarczą lub pozostają w stosunku pracy, liczba „śmieciówek” rośnie do 2 429 tys. (dane GUS z września 2024). Duża część rynku to fikcyjne umowy zlecenia lub fikcyjne samozatrudnienie (niesławne B2B, business to business).