Kaczyński: świat obawia się Obajtka, który jest nadzieją Polski. W takie "obajtki" wierzy 18 proc.

W wywiadzie dla środowej (7 kwietnia) "Gazety Polskiej" Jarosław Kaczyński wpisał postać Daniela Obajtka - szefa największej polskiej spółki Orlen, niesławnego bohatera serii publikacji "Wyborczej", "Newsweeka", a także OKO.press - w wojnę Polski ze światem, który chce powstrzymać nasz rozwój:

"Nie miejmy złudzeń – nikt na świecie, poza nami samymi, nie jest zainteresowany, byśmy byli zamożnym, nowoczesnym państwem. Bo wówczas będziemy realną konkurencją. Inni woleliby, byśmy pozostali montownią, średniakiem, bo przecież największe marże – czyli zyski – kasują ci, którzy sprzedają cały produkt, a nie ci, którzy tworzą do niego części.

To kolejna wersja kuriozalnej obrony Obajtka, który według relacji niezależnych mediów, jest przykładem kariery opartej na budzących podejrzenia praktykach, układach i niejasnych źródłach dochodu.

W sondażu Kantara dla OKO.press i "Wyborczej" postanowiliśmy sprawdzić, na ile tego typu obrona Obajtka może być skuteczna. Sięgnęliśmy do wcześniejszej laurki Jarosława Kaczyńskiego, który w telewizji wPolsce "namaścił" Obajtka - według niektórych nawet do roli przyszłego premiera:

"To jest zupełnie niezwykły człowiek, jeżeli chodzi o talent organizacyjny, dynamikę, łatwość podejmowania decyzji i to celnych decyzji, słusznych decyzji (...)

Ma ogromne możliwości, ma niezwykłą determinację i coś takiego, co daje pan Bóg, a co trudno zdefiniować. Aurę, która pozwala mu ludzi mobilizować, jednoczyć wokół jakiegoś celu".

Zostawiając Pana Boga w spokoju wybraliśmy sformułowanie o Obajtku jako źródle nadziei. Okazało się jednak, że z prezesem PiS zgadza się tylko 18 proc. Polek i Polaków, a trzy razy więcej wyraża sprzeciw.

Media - Kaczyński 54:18

Z Kaczyńskim zgadza się 18 proc. (w tym zdecydowanie 8 proc.), odrzuca jego pogląd 54 proc. (aż 37 proc. zdecydowanie).

Uderzające, że niemal jedna trzecia osób nie potrafiła powiedzieć, co myśli. Jak wynika też z innych pytań sondażu, sprawa Obajtka nie jest aż tak znana, jakby się wydawało, a wyborcy PiS są tu szczególnie niezorientowani. Może do ich informacyjnej bańki doniesienia niezależnych mediów nie docierają wcale, a przekazy propagandy TVP o szefie Orlenu, które mają je neutralizować, są tak nudne, że nie zostają w pamięci. Z drugiej strony, odrzucenie tezy o Obajtku jako źródle nadziei tylko przez 54 proc. Polek i Polaków, wobec tak oczywistych zarzutów, jakie stawiają media, pokazuje na ograniczoną siłę rażenia niezależnego dziennikarstwa.

Dwie trzecie głosów "na tak" padło z ust wyborców PiS, którzy wykazali się dyscypliną myśli (54 proc.), choć 16 proc. uznało, że Kaczyński przesadził, a aż 31 proc. wybrało "trudno powiedzieć" (oznaczoną na wykresie jako "???").

Oto jak wyglądają odsetki odpowiedzi "tak" wśród:

• wyborców 5 największych partii, które przekroczyłyby prób wyborczy (a zatem bez Koalicji Polskiej),
• tych, którzy deklarują udział w wyborach, ale nie wiedzą, kogo poprzeć (14 proc. wśród głosujących),
• oraz tych, którzy nie zamierzają głosować wcale (17 proc. wśród wszystkich badanych):

Rozkład poparcia obrony Obajtka w grupach wieku, wykształcenia i zamieszkania był zgodny z rozkładem poparcia dla PiS. Z laurką dla Obajtka zgodziło się:

• 27 proc. osób w wieku 60 plus (i tylko 13 proc. 18-29 lat);
• 24 proc. z wykształceniem zawodowym (12 proc. z wyższym);
• 23 proc. mieszkańców wsi (12 proc. w miastach ponad 100 tys.).

Obajtek jest cwaniakiem, a nie geniuszem: 34 do 18

Badanym daliśmy też do wyboru dwie opinie o Obajtku.

Pierwsza to wersja PiS, że jest "sprawnym i energicznym menedżerem" i dlatego - jak mówi Kaczyński w wywiadzie w "Gazecie Polskiej" zagraża obcym siłom, które "wolałyby, byśmy pozostali montownią, średniakiem" (kolor granatowy).

Druga wersja to przedstawiany w mediach niezależnych wizerunek cwaniaka, który niekoniecznie zgodnie z etyką i prawem bogaci się i wykorzystuje układy w polityce (kolor czerwony). Odpowiedzi zgodne z narracją obozu władzy były wybierane dwa razy rzadziej niż przekaz zgodny z ustaleniami dziennikarzy:

Prawie połowa osób (47 proc.) nie zajęła stanowiska, w tym aż 35 proc. przyznało się, że nie wie kim jest Obajtek. W grupie wyborców PiS ten odsetek sięga aż 43 proc.

Ocena Obajtka jako supermenadżera dominowała wśród wyborców PiS, w partiach opozycji demokratycznej występowała śladowo (nieco częściej w Polsce 2050). Osoby niezdecydowane (na kogo) i wcale niegłosujące miały duży odsetek odpowiedzi "nie znam" i "trudno powiedzieć". Narracja niezależnych mediów dociera do elektoratu KO i Lewicy, wyborcy Hołowni, który sięga po elektorat PiS z klasy ludowej (wieś, osoby mniej wykształcone), są tu mniej radykalni.

Ma odejść, czy zostać 64:34

Zapytaliśmy także, czy po ostatnich publikacjach Daniel Obajtek powinien nadal pełnić funkcję prezesa Orlenu? Tym razem 34 proc. było na tak, a 64 proc. na nie, w tym aż połowa badanych zdecydowanie nie. Tylko 2 proc. niezdecydowanych. Być może pytanie o dymisję uruchomiło większe emocje badanych i skłoniło do zajmowania stanowiska, nawet gdy sprawy prawie nie znają.

Podziały polityczne są wyjątkowo wyraziste. Odpowiedzi elektoratu PiS i PO są jak lustrzane odbicia. Za dymisją jest 95 proc. wyborców KO, za utrzymaniem stanowiska dla Obajtka 96 proc. wyborców PiS.

Poza elektoratem PiS broni go jeszcze:

• co trzeci Konfederata;
• co 7. zwolennik Szymona Holowni;
• co 9. Lewicowiec.

Badanie Kantar dla OKO.press i „Gazety Wyborczej”, zrealizowane za pomocą wywiadów telefonicznych CATI, na reprezentatywnej, ogólnopolskiej próbie 1000 dorosłych Polaków, 17-18 marca 2021