0:00
Prawa autorskie: NBPNBP

Narodowy Bank Polski wypuścił 15 marca 2023 nową monetę z okolicznościowej serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni". Przedstawia ona Józefa Kurasia „Ognia", dowódcę partyzanckiego oddziału, który przez pewien czas podporządkował się AK, jednak ze względu na kłopoty z subordynacją został przez Armię Krajową skazany na śmierć. Potem współpracował z ludowcami, komunistami (także Armią Czerwoną), by wreszcie zostać szefem powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Nowym Targu, skąd zdezerterował. Wtedy zwrócił się przeciwko przedstawicielom nowej władzy.

Sumienie „Ognia" obciąża zbrodnia w Krościenku 2 maja 1946 roku, gdzie jego oddział zabił 13 ocalonych z Holokaustu, którzy próbowali przedostać się do Palestyny.

Seria „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni" jest publikowana od 2017 roku i do tej pory nie znalazły się w niej tak kontrowersyjne postacie – przedstawia m.in. rotmistrza Witolda Pileckiego i generała Augusta Emila Fieldorfa „Nila".

Publikujemy list otwarty badaczy, środowisk i organizacji żydowskich w sprawie emisji przez Narodowy Bank Polski monety z wizerunkiem „Ognia".

Przeczytaj także:

07 listopada 2017

Muzeum II Wojny Światowej: "wyklęci" ze zbrodniami na sumieniu, "Bury" i "Ogień", bohaterami nowej w...

Szanowni Państwo,

jako historycy, jako reprezentanci środowisk żydowskich i organizacji społecznych działających na rzecz tolerancji i wzajemnego szacunku oraz Żydzi – kombatanci, nie możemy milczeć, gdy Narodowy Bank Polski wybija i promuje monetę ku czci Józefa Kurasia. Postaci, której działalność – nawet biorąc pod uwagę wyjątkowy kontekst historyczny – dalece odbiega od wizerunku bohatera zasługującego na szczególną cześć i narodową pamięć. Szczególnie gdy weźmie się pod uwagę, że dzieje się to na miesiąc przed oficjalnymi, państwowymi obchodami 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.

Powojenne Podhale było miejscem, gdzie antyżydowska przemoc przybrała drastyczne formy. Za część dokonanych tam zbrodni odpowiadają bojowcy oddziału „Błyskawica" dowodzonego przez majora Józefa Kurasia „Ognia". Opisując jedną z nich, popełnioną 2 maja, podkomendny „Ognia" Jan Batkiewicz „Śmigły" zeznał:

„Po wydaniu rozkazu przeze mnie strzelali wszyscy do wymienionych obywateli narodowości żydowskiej. […]. Dokumentów nie zabieraliśmy, tylko żywność, która znajdowała się na samochodzie, i części garderoby".

Zamordowanie zatrzymywanych Żydów było, obok ich ograbienia, jednym z głównych celów żołnierzy. Nie była to jedyna zbrodnia na Żydach popełniona przez oddział podległy Kurasiowi. Wśród ofiar oddziału byli nie tylko mężczyźni, ale również kobiety i dzieci, często osoby, które ze strachu przed narastającym w Polsce antysemityzmem starały się uciec z powojennej Polski do Czechosłowacji.

Pod pojęciem „Żołnierzy Niezłomnych" kryje się zarówno działalność tych, którzy nie godząc się na dyktat Związku Sowieckiego nie rzucili broni i walczyli dalej z przedstawicielami komunistycznej władzy, jak i osób, które w imię nacjonalistycznych haseł mordowały przedstawicieli wszelkich mniejszości narodowych żyjących od wieków w Polsce. Mają oni na sumieniu śmierć niewinnych cywili. Mieszanie tych postaw i postaci jest fałszowaniem historii oraz manipulowaniem zbiorową pamięcią.

Tysiące Polaków w czasie wojny i po niej „zachowało się jak trzeba". Nie należy do nich jednak Józef Kuraś ps. „Ogień". Pamiętajmy, że postać ta zapisała się po czarnej stronie historii.

  • Anna Chipczyńska
  • Wit Derkowski, Członek zarządu B'nai B'rith Loża Polska
  • Patrycja Dołowy, JCC Warszawa
  • Anna Dodziuk, Członek zarządu B'nai B'rith Loża Polska
  • Prof. Barbara Engelking, Centrum Badań Nad Zagładą Żydów, IFiS PAN
  • Andrzej Friedman, Przewodniczący zarządu B'nai B'rith Loża Polska
  • Andrzej Folwarczny, Prezes Forum Dialogu
  • Jan Grabowski, PhD; Fellow, Royal Society of Canada
  • Krzysztof Hegemejer, Członek zarządu B'nai B'rith Loża Polska
  • Artur Hofman, Prezes TSKŻ
  • Zofia Jankiewicz, Członek zarządu B'nai B'rith Loża Polska
  • Marian Kalwary Prezes Zarządu, Stowarzyszenie Żydów Kombatantów
  • Sergiusz Kowalski, B'nai B'rith Loża Polska
  • Elżbieta Magenheim, Członkini GWŻ w Warszawie
  • Michał Majewski, Dyrektor Operacyjny Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce
  • Katarzyna Markusz, portal Jewish.pl
  • Piotr Nawrocki, Członek zarządu B'nai B'rith Loża Polska
  • Dr Karolina Panz
  • Krzysztof Persak, Historyk Muzeum POLIN
  • Elżbieta Petrajtis-O’Neill
  • Piotr Puchta, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego
  • Dr Sebastian Rejak, Dyrektor, American Jewish Committee Central Europe
  • Anda Rottenberg
  • Sebastian Rudol, JCC Kraków
  • Marta Saracyn, JCC Warszawa
  • Paula Sawicka, Przewodnicząca Rady Programowej Otwarta Rzeczpospolita
  • Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski
  • Albert Stankowski, Członek Zarządu TSKŻ
  • Zygmunt Stępiński, Dyrektor Muzeum POLIN
  • Prof. Dariusz Stola, Historyk, Instytut Studiów Politycznych Polska Akademia Nauk
  • Alina Świdowska wraz z Zarządem Stowarzyszenia Drugie Pokolenie – Potomkowie Ocalałych z Holokaustu
  • Gołda Tencer, Fundacja Shalom
  • Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir, Polska Akademia Nauk
  • Michał Trębacz, Historyk Muzeum POLIN
  • Marian Turski, Przewodniczący Rady Muzeum POLIN
  • Tomasz Ulatowski
  • Katarzyna Winiarska, Fundacja Edukacyjna Jacka Kuronia / Wirtualne Muzeum Historii Żydów w Białowieży
  • Piotr Wiślicki, Przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce
  • Natalia Woroszylska, Członkini Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita
  • Ludwika Wujec
  • Damian Wutke, Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita

Udostępnij:

Redakcja OKO.press

Jesteśmy obywatelskim narzędziem kontroli władzy. Obecnej i każdej następnej. Sięgamy do korzeni dziennikarstwa – do prawdy. Podajemy tylko sprawdzone, wiarygodne informacje. Piszemy rzeczowo, odwołując się do danych liczbowych i opinii ekspertów. Tworzymy miejsce godne zaufania – Redakcja OKO.press

Przeczytaj także:

05 czerwca 2023

Tuleya będzie pozywał za atak prawicy. Zarzucili mu, że popiera Marsz, choć sędzia na nim nie był

05 czerwca 2023

Wyrok TSUE ws. ustawy kagańcowej nie psuje humoru rządzącym: „To nie Polska łamie prawo, tylko KE”

05 czerwca 2023

Prezes Iustitii: Za niewykonanie wyroku TSUE mogą być wysokie kary i blokada funduszy dla Polski

05 czerwca 2023

Róża Rzeplińska: Komisja rosyjska PiS ma służyć do karania infamią

05 czerwca 2023

Marsz 4 czerwca: PiS zmiażdżony w sieci. Media społecznościowe zalane relacjami uczestników marszu

Komentarze