Malaria i denga w Polsce, a inni po prostu utoną. Spór o pół stopnia na COP24

"Mimo postępów w negocjacjach na szczycie klimatycznym w Katowicach, pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Kluczowe kwestie nie zostały jeszcze rozwiązane. Nie jest to zaskakujące, ale kończy nam się czas" - mówił w środę 12 grudnia 2018 podczas COP24 Antonio Guterres. W ten dyplomatyczny sposób sekretarz generalny ONZ wyraził niepokojącą prawdę, że negocjacje w Katowicach utknęły w martwym punkcie.

Jedną z kwestii, które dzieli uczestników COP24 jest to, na jakim poziomie należy zatrzymać ocieplenie klimatu do 2100 roku. Porozumienie Paryskie mówi, że powinny to być 2, a najlepiej 1,5 st. C w porównaniu do epoki przedprzemysłowej (dziś jest to nieco ponad 1 st. C). Naukowcy z Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC) wskazują drugą opcję jako bezpieczniejszą dla ludzkości. Ale nie wszyscy politycy chcą się temu podporządkować, bo to oznacza ambitniejsze cele w odchodzeniu od paliw kopalnych w gospodarce.

Nie wiemy dokładnie, jaką różnicę robi te pół stopnia dla Polski. Jak mówi nam prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, wynika to z tego, że nie mamy dla naszego kraju gotowych modeli klimatycznych, które by pokazywały rozbieżność między 1,5 a 2 st. C. Dlatego możemy jedynie prognozować na podstawie danych międzynarodowych. "Ale jednej rzeczy możemy być pewni - z pewnością nie będą to zmiany pozytywne i pogłębią te problemy, z którymi borykamy się się już dziś" - mówi OKO.press uczony.

2 st. C więcej - co stanie się w Polsce?

"Będziemy doświadczali większej liczby tzw. ekstremalnych zjawisk pogodowych. Mam na myśli susze, fale upałów, nawalne deszcze i huragany, które już dziś zaczynają być dla nas problemem" - mówi prof. Karaczun. Jeszcze bardziej wydłuży się sezon wegetacyjny, choć w ostatnich latach zaczyna się on nawet już w lutym.

Profesor dwa stopnie więcej dla Polski oznaczają również zaburzenia gospodarski wodnej - zaczną się problemy z dostarczeniem wody. "Już teraz obserwujemy, że zmienił się przebieg opadów, w zasadzie nie mamy długotrwałych, trwających kilka dni deszczy o niskim natężeniu. Wzrosła natomiast liczba ulewnych opadów, w trakcie których w kilka godzin spada taka ilość wody, jak kiedyś w okresie całego miesiąca" - mówi naukowiec. "Zjawisko to może się jeszcze bardziej pogłębić. A to oznacza ogromne problemy, nie tylko dla rolnictwa, ale także w zakresie zaopatrzenia ludzi w wodę pitną" - dodaje.

Czeka nas wzrost zachorowań na choroby zakaźne, w tym te o pochodzeniu tropikalnym.

Powód? Przy skoku o 2 st. C większa będzie przeżywalność owadów przenoszących te choroby oraz chorobotwórczych wirusów i bakterii.

Wyrok śmierci

"Są na świecie kraje, dla których te 0,5 st. C, o które toczy się spór, jest kwestią życia i śmierci" - mówi prof. Karaczun. To państwa wyspiarskie leżące na Pacyfiku - jak Fidżi, Malediwy i Vanuatu. I o ile wzrost średniej temperatury do 1,5 st. C jeszcze nie oznacza ich zatopienia, to w przypadku 2 st. znajdą się pod wodą.

Te krytyczne pół stopnia dla wielu krajów o ciepłym klimacie – azjatyckich, afrykańskich czy południowo-amerykańskich - może to oznaczać głód. "Już teraz w wyniku zmian klimatu produkcja rolna stała się w nich niestabilna, a wzrost temperatury jeszcze bardziej naraża uprawy i hodowle na skutki braku wody. Jeszcze większy wzrost temperatury, nawet jeśli będzie to pół stopnia, może dla nich stanowić prawdziwą katastrofę" - mówi prof. Karaczun.

Arktyka bez lodu

Zestawienie potencjalnych skutków wzrostu średniej temperatury o 2 st. C przygotował portal Nauka o Klimacie. Taka zmiana temperatury oznacza m.in.:

• zabójcze dla ludzi i rolnictwa fale upałów - niektóre części Afryki i Bliskiego Wschodu staną się niezdatne do zamieszkania przez ludzi;
• zmiany opadów i związane z nimi problemy z dostępnością wody;
• obumarcie prawie całej rafy koralowej;
• topnienie lodu w Arktyce - przez kilka miesięcy w roku Ocean Arktyczny nie będzie zamarznięty, co jeszcze bardziej przyśpieszy ocieplanie się klimatu;
• śmierć 25 proc. z 80 tys. monitorowanych gatunków zwierząt i roślin żyjących na szczególnie cennych przyrodniczo obszarach, np. w Amazonii i na wyspach Galapagos.