"Mane, tekel, fares". Mec. Stępiński w obronie obywatela Bajkowskiego, który wyświetlił memento na Pałacu Prezydenta

"Uważam, że Sąd powinien ustalić, że Pan Bajkowski zachował się nie tylko odważnie, ale i mądrze " - mówił podczas procesu mecenas Krzysztof Stępiński.

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia uniewinnił 7 marca 2018 roku działacza OSA Macieja Bajkowskiego, który podczas kontrmiesięcznicy 10 marca 2017 roku wyświetlał przez kilkanaście minut na murach Pałacu Prezydenckiego napis: „Zdradza ojczyznę, kto łamie jej najwyższe prawo”. Policja wnosiła o ukaranie go grzywną w wysokości 500 zł.

Sędzia Łukasz Biliński uznał, że choć Bajkowski złamał prawo, jego czyn nie był „szkodliwy społecznie”, „miejsca publiczne służą całemu społeczeństwu”, a chwilowe zakłócenie estetyki nie może być ważniejsze od prawa do wyrażania poglądów.

Poniżej publikujemy mowę końcową mecenasa Krzysztofa Stępińskiego wygłoszoną podczas rozprawy.

Wysoki Sądzie!

Proszę o uniewinnienie Pana Macieja Bajkowskiego z powodów oczywistych. W ogólnoludzkim rozumieniu słowa "czynić zło" Pan Bajkowski nie zrobił nic złego. Nie zrobił nic, co byłoby sprzeczne z prawem.

Na wstępie chciałbym zaznaczyć, że ja w ramach tego procesu nie będę się domagał od Wysokiego Sądu, aby Wysoki Sąd przesądził - bo przecież oceniamy zachowanie Pana Bajkowskiego - czy i ile razy pan prezydent Andrzej Duda złamał Konstytucję. Proszę natomiast, żeby z pola widzenia Sądu nie uciekł oto ten rzeczywisty fakt.

W procesie, w którym mamy oceniać, czy działanie oskarżonego było umyślne, Pan Bajkowski twierdzi z podniesioną przyłbicą, że działał z premedytacją, w sposób umyślny. I żadnych faktów, jeśli chodzi o to zdarzenie, nie kwestionujemy.

Najciekawszym problemem jest proces motywacyjny.

Chciałbym zaznaczyć - i tu posłużę się ulubioną formułą posła Morawieckiego seniora i pana posła Piotrowicza - że ten budynek [Pałac Prezydencki] należy do suwerena. To nie jest własność pana prezydenta Andrzeja Dudy. To nie jest również własność Kancelarii Prezydenta. To jest własność nas wszystkich.

A więc jak wszyscy, to wszyscy. Jest więc w takim razie w jakiejś części również własność pana Bajkowskiego. (...)

Chciałbym, żebyśmy przez chwilę zastanowili się i poddali analizie to, co pan Bajkowski na tym budynku wyświetlił. Pan Bajkowski wyświetlił na tym budynku przy pomocy laserowego rzutnika – [a czyn ten] w żaden sposób nie mógł uszkodzić budynku - napis następujący: "Zdradza ojczyznę ten, kto łamie jej najwyższe prawo".

Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w tym napisie nie ma nic wulgarnego. W tym napisie nie ma nic obraźliwego, nie ma w tym napisie żadnej groźby. W tym opisie wyrażona jest pewna opinia. Albo coś więcej.

Ale o tym "coś więcej" będę mówił w dalszej części mojego wystąpienia.

Zdrada

Bardzo ciekawy jest desygnat słowa zdrada. Zdrada, Wysoki Sądzie, to - cytując za słownikiem - "świadome złamanie przysięgi lub odstępstwo od przyjętych (przez siebie, najbliższe osoby lub daną społeczność) norm czy wartości, działanie przeciwko tym normom i wartościom, zaparcie się ich, a także jawna lub skryta ich negacja".

Czy konstytucja jest najwyższym prawem? W tym kraju Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym prawem. Ponieważ zdaję sobie sprawę z tego, że nasza procedura prawna nie przewiduję pytań kierowanych przez obrońcę do sędziego, to ja rzucę takie pytanie w próżnię.

Będzie to więc tak zwane pytanie retoryczne. Mianowicie moje pytanie brzmi w sposób następujący: "Czy Pan, panie Sędzio zgadza się ze stwierdzeniem in abstracto, że »zdradza ojczyznę ten, kto łamie jej najwyższe prawo«"?

Ja to pytanie rzucam w próżnię

Zaznaczę, że ja nie odnoszę [tego pytania] do prezydenta Andrzeja Dudy. Ja to pytanie rzucam w próżnię. My mieliśmy już iluś prezydentów i będziemy mieli kolejnych iluś prezydentów. W związku z czym ja mówię o osobie, która jest niezdefiniowana.

Moje pytanie brzmi: "Czy prezydent, który łamie konstytucję zdradza najwyższe prawo?". Ja uważam, że łamie. Dlaczego? Dlatego, że przysięgał na Konstytucję, że Konstytucji będzie przestrzegał.

Wysoki Sąd śledzi z pewnością publikacje i zna na pewno listę tych wszystkich profesorów konstytucjonalistów - łącznie z profesorami akademickimi z macierzystej uczelni prezydenta Andrzeja Dudy - którzy twierdzą i udowodnili to, że prezydent Duda wielokrotnie złamał Konstytucję.

Ja tylko przypomnę, że prezydentowi Dudzie przytrafiły się następujące zachowania, które można potraktować jako złamanie, czy też zdradzenie Konstytucji:

• odmówił przyjęcia przysięgi przez prawidłowo wybranych członków sędziów Trybunału Konstytucyjnego,
• zaprzysiągł dublerów wybranych na obsadzone miejsca, podpisał ustawę o Trybunale Konstytucyjnym,
• podpisał pakiet ustaw sądowych i ustaw o Sądzie Najwyższym,
• ułaskawił niewinnego.

Te działania są kontynuowane.

Różnego rodzaju podpisy pana prezydenta Dudy mają prawo usprawiedliwiać działania obywateli niezadowolonych z takich działań. Klasycznym przykładem jest podpisanie ostatnio ustawy o IPN. I dzisiejsza wycieczka szefa gabinetu prezydenta, który jedzie - przepraszam za wyrażenie - ze spuszczonymi uszami wyjaśniać, co takiego wydarzyło się, że w Departamencie Stanu zapanowała powszechna niechęć do tego, żeby Biały Dom był odwiedzany przez naszego prezydenta.

Pan Bajkowski, który interesuje się tym, co się dzieje w tym kraju - i ma prawo się tym interesować - działa w oparciu o przepis artykułu 54. Konstytucji, który to zapis każdemu z nas zapewnia wolność wyrażania swoich myśli i poglądów.

Pan Bajkowski również ma świadomość tego, że istnieje Europejska Konwencja Praw Człowieka, która ma nie mniejsze znaczenie w Polsce, bo jest ponad ustawowa. Zapewnia ona każdemu z nas prawo wolności wyrażania opinii.

Wiem, że już o tym mówiłem jakiś czas temu, w tym samym składzie, na tej samej sali. Ale ponownie chciałbym zwrócić uwagę, że konstrukcja wykroczenia zawiera w sobie pewne elementy materialne i formalne.

Przepis artykułu pierwszego kodeksu wykroczeń mówi o tym, że wykroczenie to nie czyn społecznie szkodliwy, to jest tak zwany element materialny. Wskazówką do tego, jak należy oceniać taką szkodliwość czynu niech będzie wyrok Sądu Najwyższego. A tutaj się kłania zasada samodzielności sądu, która niestety w [coraz częstszych] sytuacjach zostaje ograniczana.

Chciałbym wspomnieć o dwóch wyrokach Sądu Najwyższego w dwóch procesach rehabilitacyjnych, gdzie Sąd wyraźnie stwierdził, że

Zapytam więc: jeśli mamy do czynienia z prezydentem, który łamie Konstytucję i mamy do czynienia z obywatelem, który widzi, że dzieje się to na jego oczach, to czy ten obywatel - któremu Konstytucja gwarantuje prawo wyrażania poglądów, który zgodnie z Europejską Konwencją Praw Człowieka ma prawo wyrażać takie poglądy - czy on dopuszcza się czynu społecznie szkodliwego?

Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiemu Sądowi, że w 31 października 1517 roku na drzwiach kościoła w Wittenberdze Marcin Luter przybił kilkadziesiąt - a nawet sto ileś - tez. To były tak zwane tezy odpustowe.

Marcin Luter widział, co się dzieje z kościołem. Jak się frymarczy pewnego rodzaju wartościami i jaki jest upadek pewnych wartości. I ja nie przypominam sobie, żeby Marcin Luter - od którego zaczęła się historia protestantyzmu i którego poglądy oraz zasady wyznawania religii i stosunku do Boga (a w uproszczeniu stosunku do reguł panujących w kościele rzymskokatolickim) - poniósł jakąś karę.

Druga rzecz na którą chciałbym zwrócić uwagę Wysokiego Sądu, to jest rok 539 przed Chrystusem - uczta Baltazara. Są tacy, którzy twierdzili, że Księga Daniela jest księgą napisaną przez autora i nie koresponduje z faktami [historycznymi]. Jednakże badacze, którzy przekopywali Bliski Wschód odkryli napisy, z których świadczyło, że król Baltazar rzeczywiście żył.

Mane tekel fares

Żydzi to jest naród, który często walczy o wolność. Chyba częściej niż inne narody. W każdym razie ów Baltazar był ciemiężycielem narodu wybranego i któregoś dnia 539 roku p.n.e. podczas uczty Baltazara tajemnicza ręka za plecami króla namalowała napis następującej treści: "Mane, tekel, fares".

"Mane" - Bóg obliczył twoje panowanie i ustalił jego kres.

"Tekel" - zważono cię na wadze i okazałeś się zbyt lekki.

"Fares" - twoje królestwo uległo podziałowi, oddano je Medom i Persom.

Po polsku, tak jak to się przyjmuje tłumaczyć, napis ten znaczy: "Policzono, zważono, rozproszono".

Oczywiście, ja nie życzę panu prezydentowi Dudzie losu króla Baltazara. Wręcz przeciwnie. Życzę mu, żeby dożył późnej starości otoczony wnukami. Życzę panu prezydentowi również, żeby w kolejkach linowych nie malowano mu nad głową: "mane, tekel, fares", by mógł spokojnie jeździć na nartach.

Poniżej zapis wideo mowy końcowej mecenasa Krzysztofa Stępińskiego.