Morawiecki przeczy sam sobie. Zawiła historia podatku cyfrowego, który zniknął gdy USA tupnęło nogą

Miał być miliard złotych z podatku cyfrowego. którym objąć planowano wielkie internetowe korporacje działające w Polsce, takie jak Facebook czy Google. Miliarda nie będzie – a przynajmniej nie uwzględniono go w planie budżetu na rok 2020 rok przyjętym przez rząd 27 sierpnia.

Jednak Według premiera Mateusza Morawieckiego miliard to „nie tak wiele środków”.

Spójrzmy na retorykę gabinetu Morawieckiego w ciągu ostatniego półrocza:

• 15 lutego 2019 roku na briefingu prasowym po Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium premier Morawiecki mówił, że popiera inicjatywę prezydenta Francji Emmanuela Macrona, by wprowadzić podatek cyfrowy „nakładany na międzynarodowe firmy, które unikają płacenia podatków w ogóle w Europie, w tym również w Polsce nie płacą podatku proporcjonalnego do biznesu, który mają”;
• 5 marca Kancelaria Premiera podawała, że pozyskany z podatku cyfrowego miliard złotych zostanie przeznaczony na „Piątkę Kaczyńskiego”, czyli przedwyborczy program PiS – Mateusz Morawiecki podczas konferencji przemawiał wtedy na tle ekranu wyświetlającego tę właśnie informację (zdj. powyżej);

Źródła finansowania #NowaPiątka. pic.twitter.com/PnZUNIQzQ2

— Kancelaria Premiera (@PremierRP) March 5, 2019

• Podczas konferencji prasowej 18 marca premier Morawiecki wypowiadał się ostro. „Dość z rajami podatkowymi, wprowadźmy opodatkowanie również gigantów cyfrowych” – mówił o swoim stanowisku w Brukseli. Polska miała twardo zareagować na inercję wspólnoty:

„Chcemy to zrobić razem z wszystkimi państwami Unii Europejskiej, ale jeżeli nie będzie konsensusu, to państwa członkowskie będą musiały podejmować te decyzje samodzielnie”.

I dalej: „Jeżeli ktoś w naszym pięknym kraju sprzedaje swoje produkty, usługi, to niech płaci od tego podatki, a nie rozlicza się minimalną, czasami mikroskopijną stawką”.

• Cyfrowy podatek został zapisany w opublikowanej 24 kwietnia Aktualizacji Planu Konwergencji, czyli części Wieloletniego Planu Finansowania Państwa na lata 2019-2022; mowa była o 1,46 mld zł wpływu, a podatek miał obowiązywać już od 1 stycznia 2020 roku;
• 21 lipca biuro prasowe Ministerstwa Finansów poinformowało PAP, że prowadzi pracę nad przygotowaniem projektu stosownej ustawy; 
• Pod koniec lipca 2019 roku Ministerstwo Finansów potwierdzało „Rzeczpospolitej”, że nad podatkiem pracuje;

Zwrot o 180 stopni nastąpił gdy 2 września wiceprezydent USA Mike Pence (uczestniczący w obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej w zastępstwie Donalda Trumpa) podczas wspólnej konferencji z prezydentem Andrzejem Dudą powiedział, że „Stany Zjednoczone wyrażają głęboką wdzięczność z powodu odrzucenia [przez Polskę] propozycji podatku od usług cyfrowych, który utrudniły wymianę handlową pomiędzy naszymi krajami”.

Wzbudziło to zaskoczenie, gdyż żaden z urzędów nie informował wcześniej o takiej decyzji.

Ilu ministrów, tyle teorii

W ciągu tygodnia po wizycie wiceprezydenta Pence’a przedstawiciele rządu i prezydenta usiłowali nas przekonać do różnych – i mocno rozbieżnych – teorii dotyczących losów podatku:

Teoria ogólnej pochwały – autor: Paweł Mucha

3 września Paweł Mucha, wiceszef Kancelarii Prezydenta RP (która organizowała obchody 1 września) utrzymywał w TVN24, że słowa Mike’a Pence’a „to jest wątek ogólnej pochwały tego, jak w Polsce prawidłowo zbudowany jest system podatkowy”.

Zapytany, kto zdecydował o rezygnacji z opodatkowania internetowych korporacji, stwierdził enigmatycznie, że to „ustalenia, które są ustaleniami, jeżeli chodzi o działalność polskiej administracji”.

Teoria „nie ma, nie było, nie wiem” – autor: Jacek Sasin

Wicepremier Jacek Sasin 4 września w Radiu Zet mówił o podatku cyfrowym, z którego nie zrezygnowano, bo rząd nad nim nie pracuje, pięciokrotnie:

• „Nie wiem, czy jest taka decyzja [o rezygnacji]. W tej chwili na ten temat nie rozmawialiśmy”;
• „Nie ma na razie rozmów na ten temat rządowych, nie ma żadnych regulacji”;
• „Ja nie mam wrażenia, że taka decyzja [o rezygnacji] zapadła”;
• „W tej chwili rząd nie pracuje nad takimi regulacjami”;
• „Takiego projektu [o wprowadzeniu podatku cyfrowego] do rządu, czyli do Rady Ministrów, jeszcze minister finansów nie wniósł, więc na etapie rządowym, prac rządowych takiego projektu jeszcze w tej chwili nie ma”.

Teoria ignorancji – autor: Michał Dworczyk

Szef Kancelarii Premiera Michał Dworczyk w radiowej Jedynce, również 4 września, twierdził, że sprawę wprowadzenia podatku cyfrowego „zna przede wszystkim z informacji medialnych”. Choć sama Kancelaria, jak widać powyżej, informowała o planowanym podatku – to jej szef rzekomo nie pokusił się, by skonsultować się z Ministerstwem Finansów.

Teoria innych zysków bilateralnych – autor: Jan Dziedziczak

Język rozwiązał się nieco bardziej po południu 4 września byłemu wiceministrowi spraw zagranicznych w rządzie Morawieckiego, Janowi Dziedziczakowi. „Inne zyski polityczne i bilateralne z tego [wycofania się] mamy z innym państwem, na współpracy z którym nam zależy” – mówił na antenie RMF FM.

W toku rozmowy potwierdził, że to ewidentny ukłon w stronę Amerykanów. Jakie to zyski „polityczne i bilateralne” – nie wiadomo.

Teoria niejako scedowanych prac polityczno-wdrożeniowych – autor: Mateusz Morawiecki

Sam premier Mateusz Morawiecki zabrał głos wieczorem 4 września  na antenie Polsat News. Wyjaśnił, że „prace na poziomie polityczno-wdrożeniowym zostały niejako scedowane na tym etapie na poziom UE”. „My dopingujemy, żeby jednolite zasady podatku cyfrowego zostały jak najszybciej wypracowane i wdrożymy takie, jakie będą obowiązywały w Unii Europejskiej” – mówił.

A Ministerstwo Finansów na to: w resorcie trwają prace

W dniu, kiedy politycy dawali te imponujące popisy niedawania konkretnego stanowiska, dziennik „Rzeczpospolita” opublikował odpowiedź Ministerstwa Finansów, wedle którego w resorcie cały czas trwają prace nad stosownym podatkiem.

„W projekcie ustawy budżetowej na 2020 rok nie zostały zapisane wpływy z tzw. podatku cyfrowego. W tym zakresie kontynuujemy dyskusje na forum unijnym oraz OECD. Trwają również wewnętrzne prace analityczne”.

5 września „Rzeczpospolita” przedstawiła rozmowę z premierem podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy, gdzie ten nadzwyczaj euroentuzjastycznie i z pewną dezynwolturą wobec pieniędzy stwierdził:

„My jako państwo członkowskie w bardzo dobrej harmonii z Unią Europejską czekamy, zgodnie z ustaleniami z Komisją Europejską, na propozycje KE wsparte przez OECD. W ramach tego podatku zaplanowanych mieliśmy nie tak wiele środków, więc nie jest to dla nas jakieś istotne źródło podatkowe”.

Miliard w budżecie

Premier Morawiecki i przedstawiciele jego rządu z pewnością dobrze wiedzą, że projekt wspólnego unijnego podatku dla technologicznych gigantów na unijnej liście zadań widnieje od 2018 roku, ale porozumienie skutecznie blokowane jest m.in. przez Irlandię, Szwecję, Danię i Finlandię, które na obecności cyberkorporacji korzystają gospodarczo.

Ta grupa 28 listopada 2018 roku zawetowała propozycję Komisji Europejskiej dotyczącą wprowadzenia tymczasowego 3-procentowego podatku od usług cyfrowych. Przedstawiona w marcu propozycja miałaby dotyczyć firm o globalnej wartości powyżej 750 mln euro (ok. 3,25 mld zł). 

Zrzekając się odpowiedzialności za podatek cyfrowy Morawiecki ma ciastko i zjada ciastko. W marcu zbudował sobie opinię twardego gracza, który w imię socjalnego dobrobytu Polaków w Brukseli walczy z podejrzanymi korporacjami.

Teraz grzecznie wycofuje się pod naciskiem USA, których administracja już wcześniej krytycznie wypowiadała się o podatku.

„Wprowadzenie podatku cyfrowego może być jednym z czynników, który może ograniczyć napływ bezpośrednich inwestycji do Polski” – mówił PAP Kevin Hasset, szef Rady Doradców Ekonomicznych prezydenta USA w maju 2019 roku.

Miliard złotych w świetle całego budżetu to rzeczywiście nie tak dużo – plan na 2020 roku zakłada 429,5 mld wpływów do państwowej kasy, a więc podatek składałby się na ok. 2,5 promila przychodów. Jednak dla władzy PiS to nie fakty są ważne, a aktualne potrzeby propagandowe. Jak widać po historii podatku cyfrowego – jej oficjele sami potrafią się w nich pogubić.

---