MSZ wie, ale nie powie, skąd minister Waszczykowski wie, że Tusk został wybrany nielegalnie

Głosowanie nad wyborem Donalda Tuska na drugą kadencję na szefa Rady Europejskiej odbyło się na szczycie UE 9 marca 2017. Polski rząd jako jedyny Tuska nie poparł (co zapowiadał od miesięcy). W dodatku zgłosił pozbawionego szans kontrkandydata - Jacka Saryusza-Wolskiego.

27 państw zagłosowało za Tuskiem, przeciwko była tylko Beata Szydło. Wynik 27:1 został uznany za porażkę polskiego rządu - również przez komentatorów bliskich PiS, a nawet przez wielu wyborców PiS, co pokazał sondaż OKO.press.

Politycy PiS na czele z Jarosławem Kaczyńskim bronili się, argumentując, że szczyt ujawnił niedemokratyczność unijnych struktur, a „sukces” polegał na tym, że polski głos został usłyszany w całej Europie. Wszystkich przebił szef dyplomacji, który w rozmowie z Bogdanem Rymanowskim w programie "Jeden na jeden" (27 marca 2017 r.) powiedział, że Tuska wybrano nielegalnie.

Co prawda jeszcze tego samego dnia minister Waszczykowski tłumaczył, że swoją wiedzę oparł na felietonie z "Do Rzeczy": „Nawiązywałem dzisiaj rano do wypowiedzi opublikowanych chociażby w tygodniku «Do Rzeczy» prof. Jacka Czaputowicza, który nawiązywał do m.in. jednego z artykułów traktatu, zgodnie z którym, gdyby go zastosowano, to wybór powinien wyglądać inaczej. Są więc takie ekspertyzy”.

Pokażcie ekspertyzy

Jednak OKO.press nie wierzy, że podstawą polskiej dyplomacji może być publicystyka. Wystąpiliśmy więc do Ministerstwa Spraw Zagranicznych o udostępnienie ekspertyz, o których mówił Witold Waszczykowski. Oto odpowiedź, którą otrzymaliśmy 10 kwietnia 2017:

Identyczną odpowiedź dostała Sieć Obywatelska Watchdog Polska, z którą OKO.press współpracuje.

"Swoją drogą, to ciekawa praktyka - dobrowolne przyjmowanie ekspertyz. Chciałbym wiedzieć, jak to wyglądało: ktoś zadzwonił do ministra Waszczykowskiego i zaproponował swoją ekspertyzę? Czy podszedł do niego, a może wysłał mejla? Opinia publiczna powinna znać dokumenty, o których mówią politycy. Zwłaszcza jeśli dotyczą kwestii, o które toczy się gorąca debata - a tak jest w tym przypadku" - argumentuje Bartosz Wilk .

Sprawa ekspertyz trafi do sądu

Sieć Obywatelska Watchdog Polska zaskarżyła więc MSZ do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - za bezczynność.

"Polskie sądownictwo nie zawsze jest przychylne jawności" - zastrzega Bartosz Wilk. "Mieliśmy już podobny przypadek: Kancelaria Prezydenta Dudy nie chciała pokazać ekspertyz dotyczących konfliktu wokół Trybunału Konstytucyjnego. Poszliśmy do sądu, który uznał, że to nie jest «informacja publiczna», więc społeczeństwo nie ma prawa ich poznać. Złożyliśmy skargę kasacyjną, obecnie sprawą zajmuje się Naczelny Sąd Administracyjny".

OKO.press nie uznaje odpowiedzi resortu za satysfakcjonujące i zwróciło się o podanie nazwisk tajemniczych ekspertów, nazw instytucji, które oni reprezentują, i tytuły analiz, na których minister Waszczykowski oparł swoją opinię, że Tusk został wybrany nielegalnie.

Kolejne pytania do MSZ skierowała też Sieć Obywatelska: o liczbę ekspertyz, datę ich przekazania do ministerstwa (lub ministra) i formę, w jakiej zostały przekazane.

OKO.press stale walczy o dostęp obywateli do informacji o działalności instytucji publicznych. Dość powszechna jest praktyka ignorowania wniosków o dostęp do takiej informacji. W kilku przypadkach byliśmy zmuszeni wystąpić do sądu ze skargą na bezczynność urzędników, którzy ignorowali nasze prośby, lub podawali absurdalne uzasadnienia odmowy (m.in. twierdzili, że muszą wiedzieć, po co nam te informacje).

Np. dopiero gdy złożyliśmy skargę w sądzie administracyjnym, Kancelaria Premiera ujawniła rejestr umów (choć wcześniej twierdziła, że taki rejestr nie istnieje). A tutaj opisaliśmy, jakich sztuczek używają pracownicy rządowych agend, by unikać odpowiedzi na pytania dziennikarzy.