Mularczyk twierdzi, że w dokumencie ONZ z 1969 roku PRL domaga się reparacji. Ale w nim o reparacjach nic nie ma

Arkadiusz Mularczyk ogłosił w piątek (29 września), że dotarł do dokumentu ONZ z 1969 r., mający rzekomo “łamać narrację środowisk, które twierdziły, że sprawa reparacji jest zamknięta, bo Polska zrzekła się ich w 1953 roku”.

Dokument dostępny na stronie internetowej biblioteki Narodów Zjednoczonych im. Daga Hammarskjolda zawiera odpowiedzi kilkunastu państw, w tym Polski, na zapytanie Sekretarza Generalnego Organizacji w sprawie odpowiedzialności za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Po analizie polskiego stanowiska poseł Mularczyk wraz z Józefem Menesem, który wcześniej zajmował się tematyką reparacji, doradzając Lechowi Kaczyńskiemu jako prezydentowi Warszawy, doszli do następujących wniosków:

Zdaniem Mularczyka dokument z 1969 roku ma dowodzić, że rząd PRL nie uznawał wtedy zrzeczenia się reparacji wojennych od Niemiec, którego dokonał w 1953 roku.

Przypomnijmy: 22 sierpnia 1953 roku ZSRR zrzekł się reparacji ze strony Niemieckiej Republiki Demokratycznej, nowo utworzonego w sowieckiej strefie okupacyjnej we wschodniej części Niemiec państwa satelickiego. Już następnego dnia władze PRL zrobiły to samo – zrzekły się odszkodowań ze strony NRD (od dnia 1 stycznia 1954 roku). W doktrynie państw bloku wschodniego NRD reprezentowała całe Niemcy.

Polska deklaracja była ostatnio kwestionowana przez polityków PiS głównie z dwóch powodów:

1. Deklarację wymusiło ZSRR;
2. Polska nie zarejestrowała jej w spisie umów ONZ.

Oba argumenty na łamach OKO.press zbijał Włodzimierz Cimoszewicz, minister spraw zagranicznych w rządzie Marka Belki:

1. Polska nie mogła domagać się czegokolwiek więcej, bo nasze odszkodowania były określone jako procentowy udział w radzieckich, a nie kwotowy. Nie mogliśmy więc stwierdzić, że prawnie należy się nam więcej.
2. ONZ prowadzi rejestr umów międzynarodowych, który służy jedynie jawności prawa międzynarodowego, ale nie ma wpływu na ważność zawieranych umów.

Nowy argument Mularczyka, powołujący się na polskie stanowisko z 1969 roku, jest jeszcze słabszy od pozostałych. Jeśli naprawdę rząd PRL w 1969 roku nie zgadzał się ze zrzeczeniem się reparacji przez rząd PRL w 1953 roku, nie miałoby to większych skutków prawnych niż niezgoda polskiego rządu z roku 2017.

Stanowisko zawarte w dokumencie przywoływanym przez Mularczyka - wbrew jego słowom - jednak wcale nie domaga się zmiany ustaleń sprzed kilkunastu lat. Polski rząd w swoim stanowisku napisał, że "odpowiedzialność wynikająca ze zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości obejmuje następujący zestaw elementów: ściganie osób winnych tych zbrodni; zadośćuczynienie dla ofiar tych zbrodni".

Zadośćuczynienia (odszkodowania) są przyznawane jednostkowym ofiarom, a reparacje - państwom. “Te dwa typy roszczeń mają odmienny charakter prawny; są odpowiednio cywilne i międzynarodowoprawne” - skomentował sprawę na Facebooku prof. Ireneusz Kamiński.

Polacy dostali odszkodowania

Odszkodowania - w przeciwieństwie do reparacji - były Polakom wypłacane. Według obliczeń historyka prof. Krzysztofa Ruchniewicza, Niemcy wypłacili Polakom ok. 2,5 miliarda euro.

W tekście opublikowanym na łamach OKO.press podał kwoty, które RFN wypłacała od lat 50. do początku XXI wieku.

• 1357 wniosków polskich ofiar eksperymentów medycznych (od lat 50. do początku 70.) – 39.440.000 DM (ok. 76 mln euro).
• w ramach globalnego uregulowania roszczeń wszystkich ofiar eksperymentów medycznych z 16 listopada 1972 roku (ok. 5,5 tys. osób) – 100.000.000 DM oraz 3.000.000 DM – pokrycie kosztów administracyjnych (175 mln euro).
• przyznanie Polsce w 1975 roku w ramach umowy rentowej 1,3 mld DM (w tym 600.000.000 DM miało być przeznaczone na dodatkowe renty dla ofiar nazizmu, 844 mln euro).
• po podpisaniu umowy z 16 października 1991 roku utworzono Fundację Polsko-Niemieckie Pojednanie i przekazano na wypłatę dla ofiar nazizmu 500 mln DM (406 mln euro).
• wypłaty z Federalnej Fundacji „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość“ dla 484 tys. byłych robotników niewolniczych i przymusowych w III Rzeszy – 975,5 mln EURO.

Po zakończeniu wypłat w 2006 roku podsumowała je Fundacja „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość“:

„Wśród 7 organizacji partnerskich i ok. 100 państw świata, FPNP (i Polska) uplasowała się na pierwszym miejscu pod względem liczby beneficjentów i na drugim miejscu co do wartości wypłaconych świadczeń (po Żydowskiej Konferencji Roszczeniowej); co trzeci beneficjent świadczeń niemieckich mieszka w Polsce, a co czwarte euro wypłacone w świecie przez Fundację Federalną „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” trafiło do Polski”.