Ostatni dzień kampanii samorządowej

Sonda „Odyseusz” to komercyjny projekt firmy Intuitive Machines z Houston, wspierany finansowo przez NASA. Został wystrzelony z Ziemi tydzień temu, w środę (21 lutego) wszedł na orbitę Księżyca, a w nocy z czwartku na piątek przystąpił do lądowania. Nie obyło się bez problemów: na orbicie okazało się, że nie działają laserowe dalmierze, które miały mierzyć prędkość opadania i odległość do powierzchni księżyca.

Na szczęście „Odyseusz” miał na pokładzie jeszcze lidar od NASA, który miał być testowany w tym locie. W ostatniej chwili zaktualizowano oprogramowanie statku, przełączając go na sprzęt NASA.

Połączenie po północy

Pierwsze, dość słabe, połączenie z Księżyca „Odyseusz” nawiązał w nocy z czwartku na piątek o godzinie 0:23 CET (czasu środkowo europejskiego). Po około dziesięciu minutach uległo wzmocnieniu.

„Odyseusz” stanął na płaskiej równinie niedaleko krateru Malapert A, ok. 300 km od południowego bieguna Księżyca – żaden statek nie lądował tak blisko bieguna. Planowo ma spędzić tam siedem dni. Wcześniej wykryto, że w niektórych kraterach w tym rejonie jest lód, a naukowcy poinformowali o możliwych „miliardach ton wody” na Księżycu. Szef NASA Bill Nelson podkreślał, że ryzyko misji jest tego warte, „aby sprawdzić, czy wody jest pod dostatkiem. Bo jeśli jest woda, jest też paliwo rakietowe: wodór i tlen. I moglibyśmy mieć stację benzynową na południowym biegunie Księżyca".

Amerykańskie marzenie

„Odyseusz, napędzany przez firmę o nazwie Intuitive Machines, wystrzelony na rakiecie SpaceX i przewożący mnóstwo instrumentów naukowych NASA, niesie marzenie o nowej przygodzie w nauce, innowacjach i amerykańskim przywództwie w przestrzeni kosmicznej” – powiedział szef NASA Bill Nelson.

To pierwsza w historii prywatna misją, która wylądowała na Księżycu – wcześniejsze komercyjne próby zakończyły się porażkami. Dla Stanów Zjednoczonych to drugie takie lądowanie – po misji Apollo z 1972 roku. W ostatnich latach udane lądowania przeprowadziły agencje kosmiczne z Chin, Indii, Japonii.

Spotkanie Ursuli von der Leyen z Donaldem Tuskiem jest zaplanowane na godzinę 11. Stacja RMF FM podaje, że podczas wizyty szefowa Komisji Europejskiej ma poinformować premiera o odblokowaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy, co da Polsce dostęp do 60 mld euro z tej puli. Ale to nie wszystko: Komisja Europejska ma również odblokować fundusze spójności, czyli 76 mld euro dla polskich regionów.

Co z KPO?

Jak podaje Katarzyna Szymańska-Borginon, dziennikarka RMF FM, KE wyda pozytywną ocenę w sprawie spełnienia przez Polskę tzw. praworządnościowych kamieni milowych, dotyczących niezawisłości sądownictwa. To odblokuje pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy. Formalnie Komisja ma zaakceptować pierwszy wniosek – o wypłatę 6,3 mld euro – dopiero w przyszłym tygodniu. Wcześniej dobrą informacje ma przekazać Tuskowi Ursula von der Leyen.

Procedura przewiduje, że następnie Rada UE ma miesiąc na akceptację pozytywnej decyzji KE. Pieniądze powinny trafić do Polski na początku kwietnia.

KPO to w sumie 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek.

Zablokowane środki dla regionów

Ostateczna decyzja w sprawie funduszy spójności ma zapaść w przyszłym tygodniu. Wypłaty zostały zamrożone w czasie rządów Zjednoczonej Prawicy, po części z tych samych powodów, co wypłata pieniędzy z KPO.

Przypomnijmy: pod koniec 2021 roku Polska podpisała umowę partnerstwa z Komisją Europejską, która jest podstawą do wypłaty funduszy unijnych. Zaznaczono w niej, że Polska nie spełnia jednego z warunków, bez których wypłata jest niemożliwa. Chodzi o zgodność z wymogami Karty Praw Podstawowych – dokumentu traktatowego, który wymienia wszystkie najbardziej fundamentalne prawa człowieka i obywatela, do których przestrzegania zobowiązują się państwa członkowskie.

Opisywała to w OKO.press Paulina Pacuła:

Rząd Donalda Tuska zmienił tę deklarację, zapewniając, że Polska spełnia warunek zapisany w Karcie. KE miała ocenić to do połowy marca. Wszystko wskazuje na to, że decyzja zapadnie wcześniej.

Podsumowujemy wydarzenia z czwartku 22 lutego 2024 roku.

Adam Bodnar zostaje

Sejm odrzucił dziś wniosek o wotum nieufności dla ministra sprawiedliwości Adama Bodnara. Za jego odwołaniem zagłosowało 172 posłów i posłanek PiS, 17 z Konfederacji i dwóch posłów Kukiz'15. Przeciw były Koalicja Obywatelska, Polska 2050, PSL i Lewica.

Podczas debaty Adam Bodnar podkreślał, że jego celem jest odpolitycznienie prokuratury poprzez rozdzielenie urzędów ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Obiecał przyspieszenie postępowań sądowych i odbudowanie zaufania obywateli do sądownictwa.

Bodnara bronił w Sejmie także premier Donald Tusk. Potwierdził doniesienia dziennikarzy (m.in. RMF FM), że w piątek Komisja Europejska ogłosi odblokowanie pieniędzy z KPO.

„Wszystko wskazuje na to, że wreszcie po latach zwłoki i po tygodniach intensywnej pracy, głównie pana Bodnara, jutro wreszcie usłyszymy, że Polska ma odblokowane środki z KPO” – powiedział Tusk. „Minister Bodnar będzie pracę kontynuował. Wszyscy będziemy dumni z tego, że mamy takiego ministra sprawiedliwości” – dodał.

Pigułka „dzień po” bez recepty?

Posłowie i posłanki przyjęli projekt ustawy zmieniający prawo farmaceutyczne. Chodzi w nim o to, by antykoncepcja awaryjna była w Polsce dostępna bez recepty. Przeciwko projektowi zagłosowało konserwatywne skrzydło PSL, ale i tak zdobył on wymaganą większość. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu, a następnie – jeśli zostanie przyjęta – na biurko prezydenta Dudy.

Tu zaczynają się schody, bo prezydent dał dziś wyraźnie do zrozumienia, że sprzeciwia się takim rozwiązaniom.

„Ja na wnioski składane tutaj przez specjalistów z zakresu dermatologii zgłaszałem i jako projekt prezydencki została uchwalona ustawa, która ogranicza dostęp do solariów osobom poniżej 18. roku życia... Czyli do solariów, a nie do bomby hormonalnej, jaką jest ta pigułka” – stwierdził prezydent.

Projekt Kai Godek trafił do kosza

Sejm odrzucił projekty zgłoszone jeszcze w poprzedniej kadencji przez środowiska skrajnej prawicy. Projekty zostały złożone jako obywatelskie, stąd nie wygasły po wyborach 15 października 2023. Posłowie i posłanki nie będą już zajmować się:

• projektem „Tak dla rodziny, nie dla gender”, za którym stoi Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris oraz były poseł Marek Jurek. Projekt zobowiązywał prezydenta do wypowiedzenia tzw. konwencji stambulskiej o przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet.
• projektem „Stop LGBT”, który zakładał zmiany m.in. w ustawie prawo o zgromadzeniach. Chodziło w nim o delegalizację marszów równości i publicznej aktywności osób LGBT, co postulowali skrajnie prawicowi działacze: Kaja Godek i Krzysztof Kasprzak z Fundacji Życie i Rodzina.

Macierewicz zgubił części Tupolewa?

Wiceminister obrony Cezary Tomczyk sprawozdawał w Sejmie działania zespołu do spraw oceny funkcjonowania podkomisji smoleńskiej.

Ze wstępnych ustaleń zespołu wynika, że prokuratura przekazała podkomisji Macierewicza 23 elementy tupolewa, który rozbił się pod Smoleńskiem. Części zostały następnie zdeponowane – bez protokołu – w siedzibie podkomisji, a pięć z nich wysłano do badań w Wojskowej Akademii Technicznej.

„Wiecie, co stało się z dowodami rzeczowymi? Zostały zniszczone w toku badań” – stwierdził Tomczyk. „Pozostałe 18 części oryginalnego samolotu Tupolew, który roztrzaskał się pod Smoleńskiem, podkomisja zgubiła. Te dowody zniknęły i pan Macierewicz doskonale o tym wiedział” – dodał.

Trwa spór o protest rolników

Na konferencji prasowej w Sejmie premier Donald Tusk zapowiedział, że rząd wpisze na listę obiektów infrastruktury krytycznej przejścia graniczne z Ukrainą, niektóre drogi i tory kolejowe. „To kwestia najbliższych kilku godzin” – zapowiedział Tusk. To reakcja rządu na trwające protesty rolników, mogące spowodować utrudnienia w transporcie m.in. pomocy wojskowej dla Ukrainy.

Na deklarację Tuska zareagował Mateusz Morawiecki.

„Wpisanie przejścia granicznego z Ukrainą na listę infrastruktury krytycznej oznacza w praktyce siłową blokadę protestu rolników. Tusk po raz kolejny chce rozwiązać problem poprzez eskalację napięcia. Drodzy rolnicy, nie dajcie się!” – napisał.

O rolniczych postulatach i gorącej politycznej dyskusji wokół nich mówią w najnowszym odcinku Programu Politycznego Dominika Sitnicka i Agata Szczęśniak.

Jak dowiedział się Onet, klub parlamentarny Trzeciej Drogi zamierza w piątek 23 lutego zaprezentować w Sejmie własny projekt dotyczący liberalizacji prawa aborcyjnego. Jego osią ma być powrót do stanu prawnego sprzed wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 roku.

— To pierwszy krok, na który teraz pozwalają realia polityczne — powiedział Onetowi jeden z posłów Trzeciej Drogi.

Trzecia Droga od dawna stoi na stanowisku, że dopóki prezydentem jest Andrzej Duda, nie ma szans na liberalizację prawa aborcyjnego według założeń projektów Lewicy i Koalicji Obywatelskiej. Oba projekty dopuszczają aborcję bez podania przyczyny do 12. tygodnia ciąży. Trzecia Droga prezentuje się jako ugrupowanie pragmatyczne.

— Dlatego chcemy zrobić, chociaż pierwszy krok, by przywrócić sytuację sprzed wyroku TK i sprawić, że przepisy będą bardziej ludzkie — powiedział Onetowi jeden z posłów, którzy pracowali nad projektem TD.

Poza sprawą aborcji, w dokumencie ma się znaleźć także punkt dotyczący refundacji środków antykoncepcyjnych.