Ostatni dzień kampanii samorządowej

Węgierski parlament ratyfikował w poniedziałek 26 lutego przystąpienie Szwecji do NATO. Wcześniej Węgry od połowy 2022 roku blokowały tę decyzję – uniemożliwiając tym samym Szwecji wejście do Sojuszu. Decyzja o przyjęciu do NATO nowego państwa członkowskiego musi bowiem zapaść jednogłośnie.

To historyczny dzień – oświadczył po głosowaniu premier Szwecji Ulf Kristersson. Szwecja i Finlandia zgłosiły wspólnie akces do NATO 18 maja 2022 roku – niedługo po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Ta zapowiedź została przyjęta bardzo entuzjastycznie przez większość krajów Sojuszu – zarówno położenie Szwecji i Finlandii, jak i ich znaczne nakłady na nowoczesną armię czyniły z obu państw bardzo pożądanych kandydatów na sojuszników w obliczu rosnącego rosyjskiego zagrożenia.

Wejście do Sojuszu obu krajów próbowała jednak początkowo blokować Turcja (ostro domagająca się przede wszystkim zaprzestania wspierania przez Szwecję i Finlandię walczących o niepodległość Kurdów), do której dołączyły proputinowsko nastawione Węgry. Po długich międzynarodowych zabiegach i targach pierwsza została przyjęta do NATO Finlandia – nastąpiło to w marcu ubiegłego roku. W październiku 2023 roku Turcja ratyfikowała z kolei umowę w sprawie przyjęcia Szwecji. Ostatnim krajem, który blokował jej wejście do NATO pozostawały więc Węgry.

Do przełomu w kwestii stanowiska Węgier wobec Szwecji doszło po piątkowym spotkaniu Kristerssona z węgierskim premierem Viktorem Orbanem. Orban zapowiedział po tych rozmowach ratyfikację traktatu. Obietnicy dotrzymał.

Czy zapowiada to jakiś dalej idący zwrot w polityce zagranicznej Węgier znajdującej się dotąd na jednoznacznie antyunijnym i prorosyjskim kursie? W sferze symbolicznej raczej nie. Na tym samym posiedzeniu parlamentu – przed głosowaniem w sprawie Szwecji – opozycja zawnioskowała o uczczenie minutą ciszy pamięci zmarłego w rosyjskim łagrze Aleksieja Nawalnego. Posłowie rządzącego Fideszu razem z parlamentarzystami skrajnej prawicy zignorowali ten apel i nie wstali z ław.

Edgar Kobos, współpracownik wiceministra spraw zagranicznych w rządzie PiS Piotra Wawrzyka oskarżony o przestępstwa korupcyjne związane z wydawaniem wiz, zaczął właśnie zeznawać przed komisją śledczą ds. afery wizowej. W przeciwieństwie do Wawrzyka (który odmówił współpracy z komisją) zapowiedział, że złoży obszerne zeznania. Ogłosił też, że zgadza się na publikację swojego wizerunku.

„Ta afera jest faktem. A jestem być może jedyną osobą, która jest w stanie się przyznać do swoich działań. Chcę spróbować naprawić swoje błędy. Jestem gotowy dzielić się swoją wiedzą z organami ścigania” – stwierdził na wstępie swej swobodnej wypowiedzi przed komisją – jeszcze przed fazą, w której posłowie, członkowie komisji mogą zadawać mu pytania.

„Mam wiedzę o metodach, jakich używali ludzie w centrali MSZ, by wymuszać na konsulach wydawanie wiz określonym osobom. Ci ludzie podlegali pod Raua i Wawrzyka” – mówił Kobos. „Kierownictwo polityczne Zjednoczonej Prawicy próbowało tuszować aferę wizową” – dodawał.

„Posiadam wiedzę na temat powołania Centrum Decyzji Wizowych w Łodzi i Centrum Informacji Konsularnej w Kielcach. Te dwie instytucje powstały w okręgach wyborczych Zbigniewa Raua (byłego szefa MSZ) i Piotra Wawrzyka” – podkreślał. Mówił też o swojej wiedzy na temat działań i kontaktów Piotra Wawrzyka.

Po tych mocnych zapowiedziach jeden z adwokatów Kobosa złożył wniosek o przesłuchanie go na posiedzeniu zamkniętym. Powołał się przy tym na stanowisko lubelskiej prokuratury prowadzącej sprawę i tajemnicę postępowania śledczego.

Komisja najprawdopodobniej uwzględni wniosek – i Kobos będzie przesłuchiwany bez obecności mediów w specjalnym, przygotowanym na takie wypadki pomieszczeniu. Głosowanie w tej sprawie również odbywa się w trybie niejawnym.

To kolejny dzień z protestami rolników. Tym razem na ulice belgijskiej stolicy wyjechało 900 traktorów. Protesty ogniskują się wokół europejskiej dzielnicy, bo postulaty rolników w dużej mierze dotyczą polityki unijnej. Na sztandarach niosą hasła związane z rewizją Zielonego Ładu. Ale nie chodzi tylko o ograniczenie ambitnej polityki środowiskowej. Priorytetem dla protestujących jest „ustalenie uczciwych cen”. Jak tłumaczą, europejscy politycy powinni zrobić wszystko, żeby zbić wysokie koszty produkcji i ograniczyć konkurencję ze strony taniego importu. „Jesteśmy biedni i chcemy godnie żyć” – mówił w rozmowie z mediami Morgan Ody, dyrektor generalny rolniczej organizacji La Via Campesina.

Rano protestujący podpalili stosy opon i siana. Policja musiała użyć armatek wodnych. Część traktorów przebiła się też przez blokady ustawione przez służby w mieście. Według brukselskiej policji, rolnicy zachowują się agresywnie. W stronę funkcjonariuszy lecą petardy, jajka i pomarańcze. Blokada Brukseli ma potrwać do godziny 16:00.

„Pana współpracownik Edgar K., korzystając z pana pośrednictwa, doprowadził do tego, iż 607 osób wjechało do Polski, uzyskało wizy za łapówki. (...) W jaki sposób poznał pan Edgara K? Kto go panu przedstawił?” – pytał Piotra Wawrzyka przewodniczący komisji śledczej ds. afery wizowej Michał Szczerba.

Były szef MSZ, na którym wciąż ciążą zarzuty prokuratorskie, odpowiedział, że nigdy nie miał problemów z prawem. „Przez 5,5 roku pełniąc funkcję wiceministra MSZ, pełniąc mandat poselski zawsze przestrzegałem przepisów prawa. Tak samo w tak przyziemnej sprawie, jak przepisy ruchu drogowego, nie znajdziecie u mnie tego typu zdarzeń” – dodał. I potem powołał się na prawo do odmowy składania zeznań. To oznacza, że nie podzieli się z członkami komisji, ani opinią publiczną żadnymi dodatkowymi informacji.

„Pan Piotr Wawrzyk robił tournée po mediach, ale nie chce odpowiadać na pytania komisji śledczej” – skomentował decyzję Wawrzyka Michał Szczerba. I ogłosił przerwę w pracach komisji do godziny 15:00. Wtedy przesłuchany ma zostać współpracownik Wawrzyka, domniemany pomysłodawca mechanizmu korupcyjnego w procesie wydawania wiz, Edgar K.

11-osobowa komisja śledcza, która obraduje w poniedziałek, ma na celu do zbadanie „legalności, prawidłowości oraz celowości działań, a także występowania nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r.”.