Ostatni dzień kampanii samorządowej

Zdominowana przez nominatów Prawa i Sprawiedliwości Rada Mediów Narodowych wybrała Michała Adamczyka na nowego prezesa Telewizji Polskiej – ogłosiła na platformie X Joanna Lichocka, posłanka PiS i członkini RMN. “Jego głównym zadaniem jest przywrócenie ładu korporacyjnego i zatrzymanie działań na szkodę spółki. Mamy nadzieję, że minister kultury zaprzestanie łamania prawa” – napisała Lichocka.

Michał Adamczyk (na zdjęciu z mikrofonem w ręku) pracował w TVP od 2001 r. Za rządów PiS od 2016 r. był jednym z prowadzących wieczorne wydanie “Wiadomości”. W kwietniu 2023 został dyrektorem Telewizyjnej Agencji Informacyjnej. Przestał pojawiać się na antenie, gdy we wrześniu 2023 r. Onet opisał relację byłej partnerki Adamczyka, która oskarżała go, że bił ją pięściami po twarzy, wyrywał włosy i groził śmiercią.

Adamczyk zastąpił Macieja Łopińskiego. którego z kolei 25 grudnia odwołana przez Sienkiewicza Rada Nadzorcza mianowała pełniącym obowiązki prezesa TVP. Łopiński jest związany z PiS, to m.in. były minister w kancelarii prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Łopiński zastąpił z kolei Mateusza Matyszkowicza, który zdaniem polityków PiS był zbyt miękki i niezbyt ostro przeciwstawiał się decyzjom rządu Donalda Tuska.

Dwuwładza w mediach publicznych

Jednocześnie funkcjonują więc obecnie dwie alternatywne władze mediów publicznych. Pierwsza jest powołana na podstawie uchwał nowego ministra kultury Bartłomieja Sienkiewicza – w minionym tygodniu Sienkiewicz powołał rady nadzorcze tych mediów jako przedstawiciel ich właściciela, czyli Skarbu Państwa. Nowe rady nadzorcze powołały zaś zarządy TVP, Polskiego Radia i Polskiej Agencji Prasowej. Prezesem TVP został Tomasz Sygut, były szef Telewizyjnej Agencji Informacyjnej TVP.

Sienkiewicz pominął przy tym Radę Mediów Narodowych. Zgodnie z uchwalonymi za rządów PiS przepisami to ona wyznacza władze mediów publicznych. Wcześniej tę rolę pełniła Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, dziś także zdominowana przez ludzi Prawa i Sprawiedliwości. Szkopuł w tym, że przekazanie RMN prerogatyw do wyznaczania szefów mediów publicznych jest w oczywistej sprzeczności z konstytucją, która rezerwuje te uprawnienia dla KRRiT, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny. Jednak prawowity TK nie wypowiedział się nigdy wprost o samej Radzie Mediów Narodowych, co rodzi szereg interpretacji prawnych dotyczących obecnego stanu rzeczy.

W opinii Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka sposób przejęcia kontroli nad mediami publicznymi przez obecną władzę “budzi poważne wątpliwości w świetle standardów konstytucyjnych”. Ale według profesorów prawa Aleksandra Kappesa i Tomasza Siemiątkowskiego przejęcie władzy w mediach publicznych za pomocą decyzji Sienkiewicza było legalne. Profesorowie swoją opinię wyrazili na łamach OKO.press.

Politycy PiS, co oczywiste, wyznają pierwszy pogląd. W proteście przeciwko utracie wpływów w mediach publicznych posłowie partii Jarosława Kaczyńskiego okupują budynki TVP i PAP. Twierdzą, że robią to w ramach interwencji poselskiej. Jednak w opinii ekspertów przekraczają swoje uprawnienia.

Spór o media publiczne na jakiś czas zakończy dopiero sąd rejestrowy – jeśli wpisze do KRS nowe władze powołane przez ministra Sienkiewicza, zgodnie z obowiązującymi zasadami staną się one niepodważalnie legalnymi ciałami, a PiS będzie musiał się wycofać. Decyzja sądu być może zapadnie jeszcze w tym tygodniu.

PiS wzywa RPO na pomoc

Jednak ponieważ o legalności powołania władz mediów publicznych rozstrzygnie de facto sąd rejestrowy, posłowie PiS próbują wpłynąć na jego decyzję i wzywają Rzecznika Praw Obywatelskich, by przystąpił do postępowań rejestrowych. We wtorek 26 grudnia Krzysztof Szczucki, poseł PiS, poinformował na platformie X, że zawnioskował o to do RPO prof. Marcina Wiącka.

Szczucki oczekuje, że Rzecznik opowie się przeciwko wpisaniu do Krajowego Rejestru Sądowego nazwisk członków rad nadzorczych powołanych przez ministra kultury Bartłomieja Sienkiewicza i wyłonionych przez nich zarządów.

Poseł PiS domaga się też, by RPO zawnioskował o zabezpieczenie przez sąd (czyli zatrzymanie zmian do czasu rozstrzygnięcia postępowania) oraz wytoczył powództwo o stwierdzenie nieważności uchwał wydanych przez nowe rady nadzorcze.

Anna Paluch zasiadała w Sejmie od 2005 roku. Po porażce w wyborach parlamentarnych przesiądzie się na fotel wiceprezesa Małopolskich Dworców Autobusowych. Spółka podlega Urzędowi Marszałkowskiemu w Krakowie, którym rządzi partia Jarosława Kaczyńskiego. Zarządza dworcami w Krakowie i Nowym Sączu.

Dlaczego urząd powołał na to stanowisko byłą posłankę PiS z Krościenka nad Dunajcem? Onet przypomina, że z wykształcenia jest geodetką, a w Sejmie nie zajmowała się komunikacją.

“Nasz urząd bardzo dba o rozwój komunikacji samorządowej w Małopolsce. Zarówno tej autobusowej, jak i kolejowej. Myślę, że ta zmiana pomoże nam w realizacji celów, jakie sobie stawiamy” – tłumaczył w rozmowie z Onetem Łukasz Smółka, wicemarszałek województwa małopolskiego.

Nie wiadomo, ile dokładnie Anna Paluch będzie zarabiać jako członkini zarządu. Inny wiceprezes MDA pobrał w 2022 r. ponad 263 tys. zł.

Barbara Nowacka, ministra edukacji w rządzie Donalda Tuska, zapowiedziała ograniczenie roli religii w nauczaniu szkolnym. Jej pierwsza propozycja to finansowanie z budżetu państwa do jednej godziny tygodniowo. Obecnie jest nauczana przez dwie godziny w tygodniu przez cały okres edukacji szkolnej.

Poza tym Nowacka chce usunąć ocenę z religii ze świadectw. W konsekwencji religia nie liczyłaby się do średniej ocen.

Co więcej Nowacka chce doprowadzić do tego, żeby lekcje religii odbywały się wyłącznie na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.

Dwie ostatnie propozycje ułatwiłyby rezygnację z religii. Często uczniowie nie decydują się na to tylko dlatego, że w czasie lekcji religii i tak musieliby zostać w szkole albo żeby poprawić sobie średnią.

Sondażownia spytała ankietowanych o ocenę pierwszej propozycji ministry Nowackiej. 67 proc. oceniło te zmiany pozytywnie. W tym 41 proc. wybrało odpowiedź “zdecydowanie dobrze”, a 26 proc. “raczej dobrze”.

Ograniczenie godzin religii do jednej w tygodniu nie spodobało się 29 proc. badanych. “Raczej źle” ocenia tę propozycję 9 proc., a “zdecydowanie źle” – 20 proc. Odpowiedź “nie wiem” lub “trudno powiedzieć” wybrało 4 proc. badanych.

Wyborcy koalicji za, opozycji przeciw

Wirtualna Polska przyjrzała się odpowiedziom na to pytanie pod kątem preferencji wyborczych ankietowanych. Wyborcy koalicji rządzącej (KO, Trzeciej Drogi i Lewicy) popierają pomysł Nowackiej. 61 proc. z nich ocenia go zdecydowanie dobrze, a kolejne 31 proc. raczej dobrze. Odpowiedź “zdecydowanie źle” lub “raczej źle” wybrało zaledwie 5 proc. ankietowanych w tej grupie.

Ograniczenia religii chcieliby też ankietowani, którzy nie wiedzą, na kogo zagłosowaliby w najbliższych wyborach. Zdecydowanie dobrze ograniczenie religii ocenia 47 proc. z nich, raczej dobrze – 40 proc. Nie spodobałoby się zaledwie 9 proc. wyborcom niezdecydowanym.

Wyborcy opozycji, czyli PiS i Konfederacji, mają na ten temat zdanie przeciwne. 64 proc. z nich ograniczenie godzin religii ocenia zdecydowanie źle, 23 proc. raczej źle. 8 proc. z nich ocenia ja dobrze. 6 proc. nie potrafiło wskazać odpowiedzi.

Sondaż United Surveys dla Wirtualnej Polski przeprowadzono w dniach 15-17 grudnia metodą CAWI na grupie 1000 osób.

„Jestem adwokatem i przewodniczącym rady nadzorczej Telewizji Polskiej S.A. Jedynym prezesem Telewizji Polskiej S.A. zgodnie z uchwałą rady nadzorczej, którą tworzę razem z panią mecenas Anisą Gnacikowską i panem mecenasem prof. Maciejem Taborowskim jest pan redaktor Tomasz Sygut. Dla mnie jako dla adwokata nie ma piękniejszego uczucia niż to, kiedy mój klient odzyskuje wolność. Moim klientem od 19 grudnia jest słowo — i na państwa oczach, także w telewizji publicznej tę wolność odzyskuje” – ogłosił Piotr Zemła, przewodniczący rady nadzorczej TVP na antenie nowego programu informacyjnego „19.30”.

To odpowiedź na dzisiejsze wydarzenia, czyli „mianowanie” Maciej Łopińskiego prezesem TVP przez odwołaną przez ministra Sienkiewicza rade nadzorczą. Mianowanie miało nastąpić w 24 grudnia. Informację z entuzjazmem przyjęli politycy PiS.

W odpowiedzi minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz opublikował oświadczenie, w którym czytamy:

"Oświadczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego reprezentującego Skarb Państwa – właściciela 100% akcji w spółce Telewizja Polska S.A.

Niniejszym, jako reprezentujący Skarb Państwa, który posiada 100% akcji w kapitale zakładowym spółki pod firmą Telewizja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie („Spółka”), oświadczam, że w związku z odwołaniem w dniu 19 grudnia 2023 roku przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki („WZA”) poprzedniej Rady Nadzorczej Spółki oraz powołaniem w tym dniu przez WZA nowej Rady Nadzorczej Spółki, wszelkie czynności odwołanej przez WZA Rady Nadzorczej są nieważne z mocy prawa. Zatem uchwała odwołanej Rady Nadzorczej Spółki z 24 grudnia 2023 roku nr 148/X/2023 o delegowaniu członka odwołanej Rady Nadzorczej (Pana Macieja Łopińskiego) na stanowisko prezesa Zarządu Spółki, jest prawnie bezskuteczna, ponieważ została podjęta przez organ nieistniejący".

Wigilia w PAP i TAI

Z tekstów publikowanych w sprzyjającym PiS portalu Wpolityce oraz wpisów w mediach społecznościowych wynika, że w siedzibie Telewizyjnej Agencji Informacyjnej okupowanej przez PiS i byłych pracowników TVP odbyła się Wigilia, a nawet pasterka. Obecny był m.in. Mariusz Błaszczak, Samuel Pereira, Marcin Romanowski. Pod Tai odbył się niewielki protest zwolenników poprzedniej władzy.

Codzienne posiedzenia Rady Mediów Narodowych

Nie rezygnują także politycy PiS należący do Rady Mediów Narodowych. Jak poinformował Marek Rutka, jeden z dwóch członków RMN z innej niż PiS partii, na portalu X:

Posiedzenia będą odbywały się codziennie – od 26 grudnia do 31 grudnia. Zdaniem nowych władz Rada Mediów Narodowych działa w sposób niekonstytucyjny. Rozmawialiśmy o tym z prawnikami, prof. Aleksandrem Kappesem i prof. Tomaszem Siemiątkowskim:

Jednocześnie publikowaliśmy tekst, w którym pokazujemy wątpliwości wobec działań nowego ministra:

Międzynarodowe organizacje także mają wątpliwości

„Europejskie i Międzynarodowe Federacje Dziennikarzy (EFJ i IFJ) potępiają powtarzające się ingerencje partii politycznych ze wszystkich stron w zarządzanie publiczną radiofonią i telewizją w Polsce. W sobotę prezydent Polski Andrzej Duda, sojusznik byłych populistów rządzących Polską, powiedział, że zawetuje dotacje dla mediów państwowych zaproponowane w ustawie budżetowej w ramach sporu o rządową reformę mediów państwowych. Weto spowoduje eskalację narastającego konfliktu między Dudą a nowym prounijnym rządem premiera Donalda Tuska” – piszą Międzynarodowa Federacja Dziennikarzy i Europejska Federacja Dziennikarzy.

„Nowy rząd nie może jednak powtórzyć błędów poprzedniego. Reformy te muszą szanować praworządność i niezależność redakcji prasowych” – zaznaczyły organizacje w piśmie.