Ostatni dzień kampanii samorządowej

Na pytanie o podpis prezydenta Andrzeja Dudy pod ustawą budżetową, zastępca szefa Kancelarii Prezydenta Piotr Ćwik odpowiedział: „Pan prezydent na ten temat zabierał głos i mówił o tym, że jeśli trafi do niego budżet, zostanie zbadana ścieżka legislacyjna – bo w tym zakresie prezydent ją bada – i prezydent budżet podpisze. Należy oczekiwać, że stanie się to bez zbędnej zwłoki, w terminach, które prezydenta do tego obligują”.

W Programie I Polskiego Radia był pytany o to, czy „nie ma zagrożenia, że Prezydent skieruje ustawę do Trybunału Konstytucyjnego”.

Odpowiedział: „Jak budżet trafi do Kancelarii Prezydenta, zostanie przeanalizowana ścieżka formalna, budżet zostanie podpisany”. Dodał również, że wokół sprawy „narosły mity, mówiące o tym, że prezydent ma zakusy, żeby dążyć do rozwiązania parlamentu”.

„Nie było takiej narracji ze strony Pana Prezydenta” – mówił.

W rozmowie pojawił się również wątek legalizacji aborcji do 12. tygodnia ciąży. O projektach w tej sprawie pisaliśmy w OKO.press:

Ćwik zaznaczał, że Andrzej Duda „jest za życiem”.

„Znając doświadczenia i wcześniejsze wypowiedzi pana prezydenta, nie jest on skłonny do tego, żeby podpisywać ustaw, które liberalizują kwestie aborcji” – powiedział.

Większość prawników, którzy wypowiadają się w mediach albo publikują swoje analizy, nie ma wątpliwości: Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik, po prawomocnym wyroku skazującym, nie są już posłami.

„Rzeczpospolita” zapytała o to 38 ekspertów. 32 osoby kategorycznie stwierdziły, że mandaty skazanych polityków wygasły. Cztery osoby miały odmienne zdanie, a dwie uznały, że sprawa nie jest jednoznaczna. Wiesław Kozielewicz, sędzia SN i były szef Państwowej Komisji Wyborczej podkreślał, że sytuacja obydwu polityków jest różna: Wąsik wciąż jest posłem, a Kamiński nie. W jego ocenie dopiero „publikacja w Monitorze Polskim prawomocnego postanowienia marszałka Sejmu o wygaśnięciu mandatu powoduje, że dana osoba przestaje być parlamentarzystą” – cytuje „RP”.

Nie wszyscy się z tą oceną zgadzają.

Wąsik i Kamiński stracili mandaty

„Publikacja postanowienia przez marszałka Sejmu nie ma wpływu na to, czy taki mandat wygasł, czy nie. Wygaśnięcie następuje z mocy prawa. Marszałek tylko potwierdza, że coś się w przeszłości zdarzyło, że zapadł prawomocny wyrok skazujący. Istotą postępowania marszałka jest poinformowanie osób trzecich, że do takiego wygaśnięcia doszło i podanie jego przyczyn” – mówił z kolei OKO.press Wojciech Hermeliński, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej w latach 2014-2019.

„RP” cytuje również byłego prezesa TK i byłego szefa PKW prof. Andrzeja Zolla, który podkreśla, że politycy PiS utracili mandaty „z mocy prawa 20 grudnia 2023 r., w momencie ogłoszenia prawomocnego wyroku przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Wynika to i z konstytucji, i z kodeksu wyborczego”.

Moc prawna dokumentu – nie słów prezydenta

Stanisław Zabłocki, sędzia SN w stanie spoczynku i były prezes Izby Karnej w swojej analizie opublikowanej na Facebooku wskazuje: „Podczas konferencji pan prezydent podkreślał, że wymienieni panowie nadal są posłami, gdy tymczasem z treści postanowienia o zastosowaniu aktu łaski żadną miarą nie można tego wniosku wyprowadzić”. Jak dodał, „moc prawną ma nie oświadczenie wygłoszone podczas konferencji, ale dokument podpisany przez pana prezydenta”.

Wyjaśnił jednocześnie, że Kamiński i Wąsik będą mogli wystartować w kolejnych wyborach, jeśli do tej pory nie zostaną skazani innym prawomocnym wyrokiem. Posłami jednak już nie są.

Zatarcie skazania

Profesor Włodzimierz Wróbel, sędzia Izby Karnej Sądu Najwyższego, w swojej analizie wyjaśnia:

„»Zatarcie skazania« polega na tym, że dana osoba, która popełniła przestępstwo, po spełnieniu pewnych warunków, nie jest już traktowana w różnych urzędowych postępowaniach jak osoba »karana« ale tak, jak każdy inny obywatel. Z Krajowego Rejestru Karnego, w którym odnotowuje się wszystkie wyroki karne, usuwa się stosowny wpis o jej ukaraniu i w efekcie urzędy »nie widzą« tego, że kiedyś sąd wydał w stosunku do tej osoby wyrok skazujący”.

Profesor Wróbel tłumaczy, że zatarcie skazania następuje automatycznie po upływie pewnego okresu od wykonania kary (np. 10 lat w przypadku kary więzienia). Wcześniejsze zatarcie skazania może zarządzić sąd lub prezydent stosując prawo łaski.

„Zatarcie skazania nie oznacza wszakże, że znika wyrok, którym dana osoba został uznana winną popełnienia przestępstwa. Nie niszczy się akt sądowych, nie usuwa się informacji o tym wyroku i nie ma zakazu informowania o takim skazaniu w mediach” – podkreśla. Dodaje jednak, że to nie oznacza powrotu do tego, co było przed skazaniem.

„Zatarcie skazania nie przywraca więc nikomu mandatu posła lub senatora, jeżeli mandat ten utracono na skutek prawomocnego wyroku skazującego” – czytamy w analizie.

„Nie wyobrażam sobie, aby elektrownia jądrowa w Polsce nie powstała. Musimy mieć świadomość, że zaczynanie od nowa dyskusji o lokalizacji może opóźnić budowę nawet o dziesięć lat, z potencjalnego 2033 r. zrobiłby się 2043. Polska – aby wypełnić cele klimatyczne – potrzebuje elektrowni jądrowej jeszcze w latach 30. XXI w” – podkreśla ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”.

Pierwsza elektrownia jądrowa ma powstać w Lubiatowie-Kopalinie w nadmorskiej gminie Choczewo. Prace nad jej budową są najbardziej zaawansowane od czasu próby postawienia elektrowni w Żarnowcu. 17 stycznia 2024 wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz publicznie ogłosiła, że być może Choczewo nie będzie ostateczną lokalizacją wielkiej inwestycji.

Powiedziała, że „decyzja środowiskowa dla lokalizacji w Lubiatowie została wydana ale cały czas rozważamy czy słusznie. Są też różne głosy na temat wybranej technologii. Najbliższe miesiące będą decydujące”.

„Dyskusja o lokalizacji w Choczewie to burza w szklance wody. Nie było i nie ma żadnych podstaw do wszczęcia na nowo dyskusji dotyczącej lokalizacji pierwszej elektrowni jądrowej. Rozumiem jednak obawy i wątpliwości mieszkańców okolicy Choczewa. Widać, że w niedostateczny sposób wciągnięto społeczność lokalną i miejscowe samorządy w proces decyzyjny” – odpowiedziała w „RP” Hennig-Kloska.

W wywiadzie podkreśliła również, że trwają prace nad ustaleniem lokalizacji drugiej elektrowni. „Energia z węgla będzie coraz droższa” – zaznaczała. Według ministry konieczne jest szybkie, ale przemyślane odejście od węgla, a system energetyczny ma opierać się zarówno na OZE, jak i na atomie.

Zapowiedziała, że do końca lutego zostanie opublikowany Krajowy Plan Energii i Klimatu oraz zaktualizowana Polityka Energetyczna Państwa do 2040 – czyli dokument wyznaczający kierunki w transformacji energetycznej na następne lata. Do tej pory w PEP2024 nie poświęcano uwagi m.in. wiatrakom na lądzie, zapowiadając jednocześnie duże inwestycje w offshore, czyli wiatraki na morzu.

W 2050 roku – podkreśla Hennig-Kloska – musimy dojść do neutralności klimatycznej.