Ostatni dzień kampanii samorządowej

Co działo się w czwartek 21 marca 2024?

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała miażdżący raport o stanie służb specjalnych w czasach rządów PiS. Kontrolerzy ustalili, że:

• System nadzoru, koordynacji oraz kontroli działalności służb specjalnych jest nieskuteczny i nie opowiada standardom obowiązującym w demokratycznych państwach prawa.
• Nie zapewnia efektywnego nadzoru nad realizacją zadań służb.
• Nie gwarantuje, że w toku ich wykonywania będą przestrzegane obowiązujące przepisy prawa oraz respektowane prawa i wolności obywatelskie.
• Stan ten jest efektem nie tylko wadliwych rozwiązań organizacyjno-prawnych, ale również rażących zaniedbań ze strony ludzi powołanych do nadzoru nad funkcjonowaniem służb specjalnych.

A to oznacza, że służby specjalne funkcjonowały poza kontrolą najważniejszych osób w państwie, w tym premiera Mateusza Morawieckiego i ministra Mariusza Kamińskiego.

A to nie jedyne ustalenia NIK, które godzą w Morawieckiego. Kontrolerzy zarzucają Kancelarii Premiera, że w latach 2020-2021 niegospodarnie, nierzetelnie i niecelowo wydała blisko 200 mln zł na zakup maseczek, kombinezonów i przyłbic. NIK zapowiedział, że złoży w tej sprawie zawiadomienie do prokuratury. Poza Morawieckim odpowiedzialność za działanie na szkodę akcjonariuszy spółek mają ponieść Jacek Sasin i Michał Dworczyk.

Były premier był też bohaterem wewnętrznej rozgrywki w Zjednoczonej Prawicy. I tu także poległ. Podczas posiedzenia Komitetu Politycznego PiS zażądał wyrzucenia z klubu ziobrystów. Ale na ten scenariusz nie zgodził się prezes Jarosław Kaczyński, uznając, że Suwerenna Polska jest zbyt cennym nabytkiem, a konflikt, który rozgrzał na linii Morawiecki-Jaki ma charakter personalny.

Więcej o wojnach podjazdowych na prawicy opowiadają w najnowszym odcinku Programu Politycznego Dominika Sitnicka i Agata Szczęśniak:

Także dziś poznaliśmy treść wniosku o postawienie szefa NBP Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu. I mimo że rządząca koalicja stawia Glapińskiemu poważne zarzuty — w tym osłabienie wartości złotówki czy agitację na rzecz PiS — prezes Jarosław Kaczyński stwierdził, że to wszystko plan Tuska, żeby zniszczyć polską gospodarkę, wprowadzić euro i okraść Polaków.

Zgodnie z przedwyborczą obietnicą minister finansów Andrzej Domański ogłosił zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Pomysł od razu wywołał kontrowersje, bo ulga dla jednych, oznacza nadmierne obciążenie innych. Chodzi o pracowników etatowych, którzy zarabiając pensję minimalną i tak będą dokładać do systemu więcej niż np. samozatrudniony zarabiający 14 tys. zł miesięcznie. Problemem będzie też zasypanie ubytku w budżecie ochrony zdrowia. Ulga dla przedsiębiorców ma kosztować system 4-5 mld zł rocznie. Według ministry Izabeli Leszczyny pacjenci mogą być spokojni, ale wciąż nie wiemy, gdzie w budżecie znajdą się pieniądze na uzupełnienie strat.

W czwartek mogliśmy też śledzić kolejny etap wojny o kontrolę nad prokuraturą. Prezydent Andrzej Duda wystąpił z apelem do premiera, w którym podkreśla, że nie uznaje wyboru nowego prokuratora krajowego Dariusza Korneluka, a rząd powinien powstrzymać się od jakichkolwiek zmian, bo narazi kraj na chaos prawny i paraliż systemu sprawiedliwości. Donald Tusk odpowiedział krótko: „Teraz czas na prokuraturę. Panie Prezydencie, proszę dać jej pracować”.

W nocy ze środy na czwartek Rosjanie przeprowadzili zmasowany atak na Kijów. Pierwszy tak duży od 44 dni. Ukraińska armia informowała, że obrona przeciwlotnicza w rejonie ukraińskiej stolicy zestrzeliła 29 pocisków manewrujących i 2 balistyczne.

To kolejna odsłona bratobójczej walki w obozie Zjednoczonej Prawicy. W ostatnich dniach ziobryści otwarcie krytykowali byłego premiera między innymi za poparcie Zielonego Ładu.

„Ktoś te wszystkie dziadostwa w Unii podpisywał, ktoś za to wszystko odpowiada. To nie jest tak, że u nas nie ma ludzi odpowiedzialnych. Ja to mówiłem wprost i powiem jeszcze raz: jeżeli będzie jeszcze raz Morawiecki premierem, to ja nie daję gwarancji, że nie będzie tak samo. Musimy wyciągać wnioski” – mówił Patryk Jaki podczas spotkania z wyborcami w Pabianicach.

W odpowiedzi Michał Dworczyk, zaufany człowiek Morawieckiego, stwierdził, że Suwerenna Polska to „układ pasożytniczy”.

O szczegółach politycznej wojny na prawicy w najnowszym odcinku Programu Politycznego opowiadają dziennikarki OKO.press Dominika Sitnicka i Agata Szczęśniak:

Jak podaje Onet, podczas czwartkowego Komitetu Politycznego Prawa i Sprawiedliwości wyciągnięcia konsekwencji wobec ziobrystów domagał się sam Mateusz Morawiecki. Miał zażądać od kolegów i koleżanek usunięcia posłów Suwerennej Polski z klubu PiS. Pomysł nie spodobał się jednak Jarosławowi Kaczyńskiemu, który stwierdził, że krytyka, której dopuścili się ziobryści, dotyczy personalnie byłego premiera, a nie partii. W dyskusji pojawiły się też obawy, że Suwerenna Polska połączy się z Konfederacją, tworząc silną frakcję na prawo od PiS. A Zjednoczona Prawica, wraz z utratą tak wyrazistych postaci jak Patryk Jaki zniszczy kolejne kanały kontaktu z wyborcami (chodzi o zasięgi w mediach społecznościowych).

Jeszcze przed posiedzeniem Komitetu Politycznego ziobrystów otwarcie bronił Przemysław Czarnek. „Jeśli ktokolwiek zechce wyrzucać ze Zjednoczonej Prawicy Suwerenną Polskę, to wyjdę razem z nimi” — deklarował.

„Szereg wskaźników finansowych, gospodarczych i wojskowych sugeruje, że Rosja przygotowuje się do konfliktu konwencjonalnego z NATO na dużą skalę” – pisze w najnowszym raporcie ISW.

Eksperci zauważają, że Władimir Putin skupia się szczególnie na długoterminowej stabilności finansowej Rosji. I właśnie dlatego zamierza obciążyć wyższymi podatkami część zamożnych przedsiębiorców, o czym mówił w przemówieniach rozpoczynających szóstą kadencję prezydentury. Putin chce także kontynuować kurs omijania sankcji. Międzynarodowy Fundusz Walutowy ocenia, że w 2024 roku PKB Rosji wzrośnie o 2,6 proc.

ISW powołuje się także na słowa prezydenta Andrzeja Dudy, który w wywiadzie dla CNBC stwierdził, że Rosja przechodzi na gospodarkę wojenną „z zamiarem możliwości ataku na NATO już w 2026 lub 2027 roku”. Eksperci ISW cytują słowa duńskiego ministra obrony Troelsa Lund Poulsena, który stwierdził, że „nowe dane wywiadowcze wskazują, że Rosja może podjąć próbę ataku na kraj NATO w ciągu trzech–pięciu lat”.

Amerykański think tank zwraca uwagę na wysiłki związane z rozbudową rosyjskiej armii. Według ekspertów ISW nie chodzi tylko o utrzymanie gotowości bojowej podczas przedłużającej się wojny w Ukrainie. Podobnie należy odbierać zmiany personalne w rosyjskim Ministerstwie Obrony – twierdzą Amerykanie. Nowi dowódcy mają intensywnie zająć się „kwestiami logistycznymi, aby wesprzeć trwające reformy konwencjonalnej armii, ustanawiając warunki dla długoterminowych wysiłków na rzecz budowy konwencjonalnych zdolności Rosji”.

W czwartek 21 marca 2024, podczas drugiego dnia posiedzenia Sejmu, posłowie i posłanki wysłuchali nowych informacji na temat naruszenia przestrzeni powietrznej Polski. Chodzi o incydent z 16 grudnia 2022 roku, gdy rosyjski pocisk manewrujący Ch-55 zdolny do przenoszenia broni jądrowej przeleciał przez pół Polski.

„Pan minister Mariusz Błaszczak wiedział o zagrożeniu, które pojawiło się po stronie ukraińskiej, które mogło spowodować zagrożenie dla Polski” – poinformował wiceminister obrony Cezary Tomczyk. Według ustaleń obecnego szefostwa MON, informacja o incydencie znalazła się w meldunku dobowym z 16 grudnia, z którym zapoznał się Błaszczak.

Dzień później, 17 grudnia w kolejnym meldunku pojawiła się wzmianka o niezidentyfikowanym obiekcie w polskiej przestrzeni powietrznej. Minister Błaszczak meldunku nie odebrał.

Kolejna adnotacja o śledzeniu obiektu powietrznego pojawia się 23 grudnia 2022. Dotyczy ona dokładnie: „śledzenia w polskiej przestrzeni powietrznej obiektu powietrznego 16 grudnia 2022 roku przez około 20 minut, lecącego ze wschodu na zachód, oraz poderwaniu MIG-29 w celu identyfikacji i wysłania patrolu policji w miejsce utraty sygnału w okolicach Bydgoszczy”.

Według Tomczyka ówczesny szef resortu obrony zapoznał się z meldunkiem dopiero 2 stycznia, dwa tygodnie później.

„Polskie ministerstwo obrony, ale też polskie państwo do momentu odnalezienia rakiety w tej sprawie de facto nie zrobiło nic, a informacja ad acta zakończyła tę sprawę” – podkreślał w Sejmie Tomczyk.

„Niestety cały system informowania najważniejszych osób w państwie nie gwarantował przekazania pełnej informacji dla najważniejszych osób w państwie. Błędy zostały popełnione zarówno na szczeblu wojskowym, jak i politycznym” – dodał we wpisie na portalu X.

Błaszczak: O niczym nie wiedziałem

Do słów Tomczyka odniósł się były szef MON Mariusz Błaszczak. „Podtrzymuję wszystkie moje dotychczasowe wypowiedzi w sprawie incydentu z dnia 16 grudnia 2022 roku” – napisał w mediach społecznościowych. „Nie zostałem poinformowany o żadnej rakiecie, która przekroczyła polską przestrzeń powietrzną. Jeśli Pan Tomczyk twierdzi, że było inaczej, to niech wskaże cytat z meldunku z dnia 17 grudnia 2022 r., na który się powołuje, w którym rzekomo wskazane jest, że zostałem poinformowany o przekroczeniu przez rakietę lub jakikolwiek inny obiekt granicy Polski”. I zaapelował o ujawnienie raportu NIK w tej sprawie. „Miejcie odwagę to zrobić, wtedy Wasze kłamstwa wyjdą na jaw” – dodał.

Na platformie X Donald Tusk odniósł się krótko do listu prezydenta w sprawie prokuratora krajowego, upublicznionego kilka godzin wcześniej. „Teraz czas na prokuraturę. Panie Prezydencie, proszę dać jej pracować” – napisał.

W czwartek 21 marca prezydent Andrzej Duda wysłał pismo do premiera Donalda Tuska, w którym stwierdza, że prokuratorem krajowym wciąż jest Dariusz Barski. A jego następca Dariusz Korneluk objął funkcję nielegalnie.

Prezydent ocenił, że Polsce grozi chaos prawny i paraliż wymiaru sprawiedliwości. A do czasu rozstrzygnięcia przez TK „sporu kompetencyjnego” między prezydentem, premierem i prokuratorem generalnym, żadne działania w prokuraturze nie powinny zostać podjęte.

„Należy sformułować jednoznaczne żądanie odstąpienia przez premiera i ministra sprawiedliwości od prób nielegalnych zmian w prokuraturze, w szczególności na stanowisku prokuratora krajowego” – podkreślił prezydent.

Spór o prokuraturę

Andrzej Duda od początku nie zgadzał się na porządki w prokuraturze, twierdząc, że do odwołania prokuratora krajowego potrzebny jest jego podpis. Tyle że Adam Bodnar utrzymuje, że Barski w ogóle nie został skutecznie powołany na stanowisko. Dlatego nie ma mowy o odwołaniu.