Ostatni dzień kampanii samorządowej

Mieszkańcy Strefy Gazy tłoczyli się wokół ciężarówek z paczkami żywnościowymi, kiedy izraelskie czołgi i drony zaczęły strzelać do ludzi na ulicy Harun ar-Raszid w zachodniej części Strefy Gazy. Izraelski urzędnik powiedział CNN, że żołnierze Sił Obronnych Izraela otworzyli ogień do ludzi otaczających ciężarówkę z pomocą, gdy „tłum podszedł w sposób stwarzający zagrożenie dla żołnierzy”.

Według informacji palestyńskiego resortu zdrowia, 112 osoby zginęły, a 760 zostało rannych. Ofiar może być więcej. Na ulicach wciąż leżą ciała, a ambulanse mają trudności z dotarciem do potrzebujących – drogę blokuje gruz. Kierowcy ciężarówek z pomocą humanitarną próbowały uciec ze Strefy Gazy, taranując kolejne osoby.

Organizacja Oxfam International na portalu X napisała, że jest „zbulwersowana doniesieniami o zabijaniu ludzi w Gazie oczekujących na pomoc żywnościową. Izrael celowo atakuje cywilów po tym, jak ich zagłodził, jest rażącym naruszeniem międzynarodowych praw humanitarnych i naszego człowieczeństwa. Ryzyko ludobójstwa jest realne”.

Strona izraelska twierdzi, że do tragedii doszło z powodu tumultu, jaki wybuchł w tłumie próbujących zdobyć pożywienie i ofiary zostały w większości zadeptane lub przejechane przez ciężarówki. Na filmach widać i słychać jednak strzały i wybuchy, a według źródeł palestyńskich ranni mają rany postrzałowe.

„Komisja Europejska przyjęła dziś dwa akty prawne, które umożliwią Polsce dostęp do aż 137 miliardów euro z funduszy unijnych” – informuje KE w oficjalnym komunikacie. „Komisja stwierdza, że ​​Polska w zadowalający sposób osiągnęła dwa »super kamienie milowe«” – czytamy. Chodzi o wzmocnienie „niezależności polskiego sądownictwa poprzez reformę systemu dyscyplinarnego sędziów”, a dokładnie:

• likwidację Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i zastąpienie jej Izbą Sądu Najwyższego spełniającą wymogi prawa Unii Europejskiej dotyczące niezawisłego i bezstronnego sądu utworzonego na mocy ustawy;
• reformę systemu dyscyplinarnego i wprowadzenie zabezpieczenia, dzięki którym sędziowie nie będą już narażeni na ryzyko odpowiedzialności dyscyplinarnej za treść wydawanych przez nich wyroków lub stosowanie prawa UE;
• zapewnienie, że wszyscy sędziowie, których dotyczą orzeczenia Izby Dyscyplinarnej, mają prawo do rozpatrzenia ich sprawy przez nową Izbę Sądu Najwyższego w jasnych ramach czasowych i na podstawie nowych przepisów.

Drugim z „superkamieni milowych” było zobowiązanie się do korzystania z Arachne. To, jak wyjaśnia KE, narzędzie informatyczne wspierające systemy audytu i kontroli państw członkowskich, a tym samym zapewniającego niezbędne zabezpieczenia przed nadużyciami finansowymi".

„Plan działań” Bodnara

Teraz decyzję KE muszą potwierdzić państwa członkowskie. Później Komisja będzie mogła wypłacić Polsce pierwszą transzę – 6,3 mld euro w ramach KPO. Wniosek o wypłatę tych środków złożono 15 grudnia 2023. Co więcej, Polska, zdaniem KE, spełnia warunki umożliwiające dostęp do 76,5 mld euro na politykę spójności na lata 2021–2027.

Odblokowanie środków unijnych dla Polski przyspieszyło dzięki „Planowi Działań”, który minister sprawiedliwości Adam Bodnar przedstawił unijnym ministrom spraw europejskich. Plan zawiera rozpisane terminy przyjmowania 9 ustaw sądowniczych rozwiązujących problemy z KRS, SN czy Trybunałem Konstytucyjnym. Opisywał to w OKO.press Mariusz Jałoszewski:

Bartłomiej Sienkiewicz spełni postulat filmowców. Do ustawy o prawie autorskim zostanie wprowadzony zapis o tantiemach z dzieł wyświetlanych w internecie.

„Wpisujemy do ustawy prawo do pobierania tantiem z odtwarzania dzieł w internecie dla twórców i wykonawców audiowideo oraz wykonawców utworów muzycznych” – powiedział w czwartek 29 lutego 2024 podczas konferencji prasowej w ministerstwie kultury Bartłomiej Sienkiewicz.

Ustawa ma być jednym z trzech pierwszych projektów rządowych w tej kadencji.

Prawo o tantiemach z internetu obowiązuje w całej Unii Europejskiej z wyjątkiem Polski. Nie wprowadziły go rządy PiS-u. Jednak zapisu w tej sprawie nie było też w pierwszej wersji nowelizacji ustawy o prawie autorskim, jaką zamierzał wprowadzić rząd Donalda Tuska.

Filmowcy przeprowadzili bezprecedensową akcję informacyjną i protestacyjną, włączyli się w konsultacje. Protestowały szkoły filmowe, uznani twórcy i młodzi artyści. Polskich filmowców poparli scenarzyści z Hollywood, którzy niedawno w historycznym strajku wywalczyli podniesienie tantiem od platform streamingowych.

Minister Sienkiewicz wielokrotnie podkreślał, że ta walka polskich twórców miała wpływ na zmianę ustawy.

„Rewolucja młodego pokolenia”

„Stworzyli jednolity front” – powiedział Sienkiewicz. A na pytanie, jaki wpływ miał głos młodych twórców odpowiedział: „Olbrzymi”.

Delegacja młodych twórców spotkała się z ministrem o 9 rano w czwartek. Formalnie konsultacje kończyły się o godzinie 12. „To było dobre spotkanie” – mówił zarówno minister, jak i osoby reprezentujące filmowców. „Wreszcie był dialog” – usłyszeliśmy od uczestniczek spotkania.

„Stoją za rewolucją młodego pokolenia” – mówił minister. Dodał, że liczy, że będą też aktywni w czasie prac parlamentarnych.

„To nie koniec naszej pracy”

„Jesteśmy poruszeni tym, że w tak krótkim czasie pociągnęliśmy za sobą środowisko” — powiedziała OKO.press po konferencji ministra kultury reżyserka i scenarzystka Zuzanna Grajcewicz.

„Jestem bardzo wdzięczna wszystkim, którzy wspierali nasz protest, najbardziej koleżankom i kolegom z Koła Młodych SFP, którzy zarywali noce, żeby walczyć we wspólnej sprawie” – dodała. Podkreśliła, że był to protest przede wszystkim młodych twórców, którzy nie są na pierwszych stronach gazet. I często mają problem, żeby związać koniec z końcem, bo nie dostają tantiem za wykorzystanie ich pracy w internecie.

„Myślę, że przetarliśmy ścieżkę, mam nadzieję, że minister też tak myśli. Chcielibyśmy zająć się kolejnymi sprawami, które usprawnią pracę w naszych zawodach. Podczas spotkania została wspomniana ustawa o zawodzie artysty” – powiedziała Grajcewicz.

„Teraz musieliśmy działać szybko, ale to nie koniec naszej pracy. Ustawę musi jeszcze podpisać prezydent” – dodała młoda reżyserka.

Netflix może jeszcze zmienić polską ustawę?

Brak zapisu o prawie do tantiem z internetu jest korzystny dla platform streamingowych, takich jak Netflix czy HBO. Jeśli ustawa ich do tego nie zobowiązuje, platformy płacą twórcom tylko jednorazowe wynagrodzenie, a tantiem – nie.

Minister dodał, że w zakończonych w czwartek konsultacjach wzięło udział 30 podmiotów, w tym przedstawiciele platform. Zaznaczył jednak, że była to normalna ścieżka urzędowa.

„Chcemy uzyskać w finale, że rząd, większość parlamentarna i twórcy będą stali ramię w ramię za tym nowym prawem. To wtedy w Sejmie, gdzie jest miejsce na debatę, będą mogły stanąć koncerny i inni interesariusze i będą mogli powiedzieć temu zjednoczonemu frontowi, dlaczego ktoś nie chce wprowadzenia tantiem dla polskich artystów. Dlaczego polscy twórcy mają być w innej sytuacji niż ich koleżanki i kół w UE?” – mówił na konferencji prasowej Sienkiewicz.

Unijne kary i polityka w tle sporu o tantiemy

Dlaczego twórcy w ogóle musieli walczyć o zapis o tantiemach? Podczas dotychczasowych spotkań z twórcami przedstawiciele ministerstwa twierdzili, że ustawa musi przejść jak najszybszą ścieżkę, żeby Polska uniknęła płacenia kar. A wprowadzenie zapisu miało opóźnić prace nad ustawą.

Kary grożą Polsce za wprowadzanie unijnej dyrektywy o jednolitym rynku praw autorskich. Polska jest opóźniona już o dwa i pół roku, Komisja Europejska skierowała sprawę do TSUE. Właśnie tę dyrektywę miała wprowadzać nowelizacja ustawy o prawie autorskim, o której mówił w czwartek Sienkiewicz.

„Wysokość kar 33 mln miesięcznie – to był jeden z powodów, dlaczego tak, a nie inaczej procesowaliśmy te ustawę” – powiedział minister kultury.

„Próbujemy uciec spod ostrza gilotyny, którą ustawił nam poprzedni rząd, żeby w ostatnim etapie było absolutnie jasne, kto jest za, a kto przeciw. Mamy nadzieję, że uciekniemy od ryzyka [płacenia kar]” – powiedział Sienkiewicz OKO.press.

Do OKO.press dotarły nieoficjalne informacje, że Donald Tusk osobiście zaangażował się w sprawę tantiemów dla twórców. Politycznie byłoby to zrozumiałe: Tusk ma teraz na głowie protest rolników, nie potrzebuje konfliktu z kolejnym środowiskiem. W dodatku filmowcy wprost wyrażali rozczarowanie rządem Tuska. Przypominali, że wielu z nich brało udział w akcjach profrekwencyjnych, które pomogły odsunąć od władzy Prawo i Sprawiedliwość.

Portal Onet opisuje kulisy operacji specjalnej prowadzonej wobec prezesa Orlenu. Dziennikarz śledczy Onetu, Jacek Harłukowicz, dotarł do nagrań rozmów telefonicznych Daniela Obajtka. Nagromadzenie wątków rodem z komedii sensacyjnej jest tu takie, że trudno uwierzyć, by wszystko to wydarzyło się naprawdę.

Kryptonim „Vampiryna”

Jak doszło do tego, że CBA podsłuchiwało szefa Orlenu – jednej z najważniejszych postaci w obozie Prawa i Sprawiedliwości? Mogli w tym mieć udział bohaterowie ostatnich tygodni – Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik.

CBA podejrzewało najbardziej zaufanego zastępcę Obajtka – Adama Buraka – o korupcję. W związku z tym Ernest Bejda (to z kolei zaufany człowiek Kamińskiego i Wąsika) na przełomie 2019 i 2020 wystąpił o kontrolę operacyjną telefonów Buraka. Jeden z tych wniosków mógł dotyczyć stosowania Pegasusa – pisze Harłukowicz.

Przez kilka miesięcy CBA podsłuchiwało Buraka i jego rozmówców, w tym Daniela Obajtka. Onet dotarł do raportu z tych podsłuchów zatytułowanego „Analiza materiałów operacyjnych zgromadzonych w ramach SOR o kryptonimie »Vampiryna« nr rej. 15/19/WA”.

Czego się dowiedzieli agenci CBA?

„Analiza to 85 stron opisujących nieprawidłowości, do jakich dochodzić miało w latach 2019-2020 w Orlenie. Nieprawidłowości, za które agenci winą obarczają nie tylko Buraka, ale również Daniela Obajtka” – pisze Onet.

Pusty samolot. „Nikt o tym nie wie, więc spokojnie”

Jeden z wątków dotyczy współpracy Orlenu z Andrzejem Izdebskim. Znany jako „handlarz bronią” Izdebski sprzedał Ministerstwu Zdrowia niesprawne respiratory. Orlenowi zaś – maseczki, których nie było. Orlen wyczarterował samolot, Boeinga 767, który miał przywieźć maseczki z Chin. Ale maseczki na Polaków nie czekały. Samolot w obie strony przeleciał pusty.

Ze stenogramów:

Burak: „nikt o tym nie wie”. Obajtek: „halo?”. Burak: „mówię, że nikt o tym nie wie, więc spokojnie”. Obajtek: „dobra, to na razie, cześć, cześć, cześć”.

Agenci CBA oszacowali stratę Orlenu na 500 tys. do 1 mln dolarów amerykańskich.

Orlen jedzie do Watykanu

Kolejny wątek: „8 maja 2020 r. w godzinach porannych PKN Orlen wysłał do Stolicy Apostolskiej konwój kilku tirów ze środkami ochrony przeciwko wirusowi COVID-19” – czytamy w analizie CBA.

„Na ich pokładzie, w szczycie pandemii, kiedy w kraju brakuje niemal wszystkiego, znalazło się w sumie: 3 tys. 600 pięciolitrowych baniaków z płynem do dezynfekcji rąk, 3 tys. 200 pięciolitrowych pojemników z płynem do dezynfekcji powierzchni, 705 tys. trójwarstwowych maseczek ochronnych, 30 tys. maseczek wielorazowego użytku oraz 10 tys. kombinezonów.

Łączny ich koszt agenci CBA wycenili na 3 mln 378 tys. 300 zł” – opisuje Onet.

Ale koszt liczony w złotówkach to nie wszystko.

„Papież bardzo zadowolony”, „okleimy Orlenem”

Onet publikuje zapisy kilku rozmów Obajtka i Buraka dotyczących konwoju do Watykanu. Oto próbki:

Obajtek: „a Franciszek wie, że już Orlen ma dać płyn i wyobraź sobie, że Franciszek…”. Burak: „papież?”. Obajtek: „... dziękował prezydentowi... papież…”. Burak: „kur... hehehe”. Obajtek: „...dziękował prezydentowi w rozmowie telefonicznej, że Orlen przekaże im płyn kur..., wyobrażasz to sobie?”. Burak: „hehehe, no zajebi... no”. Obajtek: „kur... Adam, szykujmy tira płynu do Watykanu”.

Inna rozmowa:

Obajtek: „… i prezydent mówi, że tak, papież bardzo zadowolony i ustalili my tak, że w połowie tygodnia spakujemy te tiry w maski te... okleimy Orlen dar Watykan. Słuchaj i on to ogłosi na swoich mediach społecznościowych, że poprosił... że po rozmowie z papieżem Franciszkiem, poprosił prezesa Orlenu Daniela Obajtka, a no... i Orlen przekazał to do Watykanu! Zrobimy zdjęcia i w ogóle [...] słuchaj, dwa tiry załadujemy, okleimy, oni to…”. Burak: „no”. Obajtek: „słuchaj, to jest naprawdę... te maski zajebi...te, te, te ze srebrem damy, słuchaj, no wiesz, no”. Burak: „no”.

Agenci CBA uznali, że wobec Obajtka i Buraka należy wszcząć śledztwo związane z nieprawidłowościami w Orlenie. „Zebrany materiał należy przesłać do Prokuratora Generalnego celem podjęcia decyzji o wszczęciu postępowania przygotowawczego” – napisali.

Argumentowali między innymi tak:

„Jak wynika ze zgromadzonego materiału, transport pomocy medycznej do Watykanu został zorganizowany i wysłany na polecenie Prezydenta RP Andrzeja Dudy po rozmowie telefonicznej Prezydenta RP Andrzeja Dudy z Papieżem Franciszkiem i

Te ustalenia nigdy nie zostały przekazane do prokuratury – pisze Jacek Harłukowicz.

Co się wydarzy w czwartek 29 lutego 2024?

Tusk zapowiada 1,5 mld euro z KPO dla rolników

Premier Donald Tusk zwołał na czwartek „szczyt rolniczy”. Szef rządu spotka się z liderami rolniczych protestów. O godzinie 14 mają rozmawiać w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” w Warszawie.

Być może właśnie dziś zostanie wypłacona pierwsza transza środków z KPO. Ma ona trafić właśnie do rolników. Chodzi o 1,5 mld euro.

W środę Tusk mówił, że Polska jest najbardziej proukraińskim państwem w Europie, ale jednocześnie ma największe problemy wynikające z wojny. „Chcemy pomóc Ukrainie, ale nie możemy pozwolić na to, żeby ta pomoc przyniosła bardzo negatywne skutki dla naszych obywateli. Musimy znaleźć rozwiązanie, które (...) ochroni nasz rynek i naszych rolników przed nierówną konkurencją” – powiedział Tusk.

Premier poinformował też, że rozmawia ze stroną ukraińską o całkowitym zamknięciu granicy. Jest to jeden z głównych postulatów protestujących.

Drugi to wypowiedzenie Zielonego Ładu. Co prawda Tusk powiedział, że w sprawie Zielonego Ładu jest gotowy do rozmów o wszelkich scenariuszach. Jednak zaznaczył, że wycofanie się Polski z Zielonego Ładu, oznaczałoby, że rolnicy przestaną dostawać dopłaty.

Co Sienkiewicz powie filmowcom?

Chodzi o projekt ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Polska musi zmienić tę ustawę, żeby wprowadzić w życie dyrektywę Unii Europejskiej. A we wprowadzaniu dyrektywy jesteśmy spóźnieni o dwa i pół roku. Polsce grożą unijne kary.

Kiedy w połowie lutego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego opublikowało projekt ustawy, okazało się, że nie ma w nim zapisu, o który od lat walczy środowisko filmowe. Filmowcy nie dostają tantiem za filmy i seriale pokazywane w internecie (na platformach streamingowych takich jak Netflix i na kanałach VOD). Twórcy, zwłaszcza młodzi, czują się okradani, bo to właśnie internet stał się głównym kanałem dystrybucji ich dzieł.

Nowa ustawa miała to załatwić, ale zapisu, który by to gwarantował, nie ma.

Brak zapisu o tantiemach z internetu jest zaskakujący. Ministerstwo kultury zapowiedziało, że najpierw przyjmie ustawę w obecnym kształcie – żeby nie płacić unijnych kar, co Polsce grozi – a potem ustawę znowelizuje.

Środowisko filmowe nie chce czekać i od wielu dni protestuje.

W końcu na rozmowę z filmowcami zgodził się minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz. Spotkanie odbędzie się o godzinie 9:00.

„Jesteśmy nieugięci, ten zapis to nasz jedyny postulat. Chodzi o naszą przyszłość” – powiedziała OKO.press Katarzyna Warzecha, reżyserka m.in. serialu „Absolutni debiutanci”, która będzie uczestniczyć w tym spotkaniu.

„Cieszymy się, że minister się z nami spotka. Jesteśmy nastawieni na dialog. Szłam spać z przekonaniem, że to jest myśląca władza, której daliśmy do zrozumienia, że jesteśmy jej sprzymierzeńcami” – dodała Warzecha. „Uważam, że powinniśmy być partnerami.