Ostatni dzień kampanii samorządowej

W wywiadzie dla portalu Business Insider premier Mateusz Morawiecki rozlicza się z najbardziej kontrowersyjnych decyzji własnego rządu. Poniżej selekcja najważniejszy fragmentów.

Wybory kopertowe

„My tylko wykonywaliśmy konstytucyjne obowiązki i decyzje wynikające z zarządzenia wyborów, tak jak Konstytucja RP nakazuje marszałkowi Sejmu. Jestem przekonany, że to, co robiliśmy w sprawie tych wyborów, trzeba było zrobić, bo cyklicznie i w terminie odbywające się wybory są podstawą demokracji”

Wykorzystanie Pegasusa

„Kilkakrotnie upewniałem się u ministra koordynatora służb specjalnych i jego zastępcy, czy za każdym razem jest decyzja i zgoda sądu na użycie kontroli operacyjnej. Za każdym razem otrzymywałem potwierdzenie, że za zastosowaniem tego typu systemów stoi decyzja niezależnego sądu. Dlatego jestem w pełni spokojny”.

Fundusz Sprawiedliwości

„Nie wiem, jak funkcjonował Fundusz Sprawiedliwości, on był w gestii Ministerstwa Sprawiedliwości, więc nie mam wiedzy na ten temat”

Inwestycja w CPK

„Określiłbym to tak: zaniechanie budowy CPK to albo głupota, albo sabotaż, albo szaleństwo. To jest wielki i ambitny projekt dla Polski. On pozwala zwiększyć nasze dochody budżetowe, a przede wszystkim zyski polskich firm. Poza tym – każdy kraj europejski takiej wielkości jak Polska, ma taki hub lotniczy”

Fuzja Lotosu i Orlenu

„Jeśli chodzi o fuzję Orlenu z Lotosem, to miała ona strategiczne znaczenie. Duży może więcej, ma dostęp do tańszego kapitału i jest podmiotem, a nie przedmiotem na rynku. Może przeznaczyć więcej pieniędzy na badania i rozwój (...) W oparciu o moją najlepszą wiedzę, uważam, że ta transakcja została przeprowadzona według najlepszych europejskich standardów”.

Relacje z UE

„Należę do tych przedstawicieli naszego obozu politycznego, którzy uważali, że trzeba się dogadać z UE. Nawet na ostatniej prostej byliśmy blisko tego i mam tutaj na myśli wypłatę pierwszych pieniędzy z KPO, która została zatwierdzona kiedy byłem premierem, ale pierwsza transza 5 mld euro została przelana już w czasie, gdy premierem został Donald Tusk. Warto sobie zadać przy tej okazji pytanie, czy chcemy żyć w kraju, w którym rząd obalany jest pod gigantyczną presją międzynarodowych instytucji. Z czymś takim mieliśmy do czynienia, bo uważam, że bardzo niepraworządne i agresywne działania KE, które się właśnie odsłoniły, doprowadziły do zablokowania pieniędzy z KPO dla Polaków”.

O TVP

„Nie trzeba długich poszukiwań, żeby się przekonać, że byłem tam często negatywnie przedstawiany jako premier i źle pokazywany przez TVP. To chyba świadczy o tym, że telewizja nie była na usługach rządu (...) Jednocześnie sądzę, że telewizję publiczną można było prowadzić inaczej”

Na stole leży konkretna propozycja: dodanie do wieloletniego budżetu UE na lata 2021-2027 wsparcia o wartości 50 miliardów euro dla Ukrainy. Część pieniędzy – 33 miliardy euro – to gwarancje dla pożyczek; 17 miliardów euro to bezzwrotne wsparcie, tzw. Rezerwa dla Ukrainy, którą mają zasilić m.in. zamrożone aktywa rosyjskich firm i osób objętych sankcjami. Ale przyjęcie pakietu blokuje Victor Orbán.

Jak podaje Politico, w środę podczas briefingów i spotkań z dziennikarzami unijni liderzy i urzędnicy wyrażali zniecierpliwienie postawą węgierskiego przywódcy. Premier Estonii Kaja Kallas mówiła: „Mamy to nadzwyczajne spotkanie z powodu Węgier i oczywiście narasta frustracja. Dlaczego to robimy... I jakich narzędzi możemy użyć?”.

Drogi wyjścia są dwie. Albo Orbán zrezygnuje z blokady pomocy dla Kijowa i powalczy o odbudowę relacji z innymi państwami – a będzie tego potrzebował, jeśli chce odkręcić kurek z unijnymi pieniędzmi dla Węgier – albo tego nie zrobi, zmuszając pozostałe 26 państw do samodzielnego działania. Przywódcy mieliby obejść sprzeciw Orbána, zgadzając się zarówno na długoterminowy budżet UE, jak i pakiet pomocy dla Ukrainy w niepełnym składzie.

Unijni urzędnicy zupełnie poważnie odpowiadają na pytania, czy wyrzucenie węgierskiego przywódcy z pokoju w czasie podejmowania decyzji (do czego doszło już podczas poprzednich szczytów) może pozwolić pozostałym 26 krajom na przeforsowanie porozumienia.

Z wewnętrznego dokumentu ujawnionego przez Financial Times wynika, że na wypadek braku porozumienia, szefowie państw członkowskich publicznie będą informowali o tym, że w związku z niekonstruktywną postawą Węgier na forum UE, nie wyobrażają sobie, żeby środki unijne miały do Węgier popłynąć. Takie publiczne deklaracje mają wzbudzić popłoch wśród inwestorów, a być może nawet zachwiać węgierską walutą i wpłynąć na wzrost kosztów obsługi węgierskiego długu.

W środę, 31 stycznia, Orbán nie pojawił się na kolacji przywódców UE. Odbył jednak kilka indywidualnych spotkań w hotelu Amigo. Spotkał się z premierem Włoch Giorgią Meloni i, według relacji urzędników, z prezydentem Francji Emmanuelem Macronem.

Budżet będzie obowiązywał, choć prezydent Andrzej Duda wyraził swoje wątpliwości co do trybu jego uchwalenia. Jego sprzeciw można jednak odebrać jako pozorny. Prezydent najpierw ustawę budżetową podpisał, by dopiero później skierować go do Trybunału Konstytucyjnego. Według głowy państwa bez Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego w Sejmie decyzje niższej izby parlamentu mogą być nieważne. Prezydent zapowiada, że podobnie będzie działał również w przypadku kolejnych ustaw przegłosowanych przez Sejm. W przypadku budżetu decyzja ta jednak nie ma przełożenia na rzeczywistość. Budżet jest podpisany, więc ważny, co w swoim poście na platformie X (twitter.com) zaznaczył premier Donald Tusk.

Miotła dosięgnęła Szafarowicza i przyjaciółkę prezesa PiS

W tle najważniejszych wydarzeń politycznych obserwowaliśmy końcówkę jednej z najbardziej zaskakujących karier w spółkach skarbu państwa.

Oskar Szafarowicz, niezwykle aktywny w mediach społecznościowych działacz PiS i zarazem nominat tej partii w PKO Banku Polskim, pożegnał się we wtorek z pracą w tym państwowym banku. Zamieścił z tej okazji okolicznościowy wpis na platformie X (wcześniej Twitter):

„Zamiast bajońskich sum, o których pisały media rządowe i politycy PO, w pracy czekały mnie o wiele przyjemniejsze niespodzianki: miłe słowa i urodzinowa słodkość – życzliwość drugiego człowieka jest bezcenna. PKO BP osiągnął prawdopodobnie w minionym roku historyczny sukces finansowy (około 7 mld zł zysku i rekordowe dywidendy dla akcjonariuszy), dlatego już za kilka dni nowa władza wyrzuci dyrektorów-fachowców z wieloletnim doświadczeniem. Radni PO, PSL i Lewicy już w blokach startowych” – irytował się Szafarowicz.

Problem w tym, że informacjami tymi – według oświadczenia banku przekazanego do naszej redakcji – nie miał prawa się dzielić. Nie powinien nawet mieć do nich dostępu i według władz PKO zapewne nie miał, a działacz PiS opierał się jedynie na medialnych prognozach.

Posadę w innej publicznej spółce straciła również bliska przyjaciółka Jarosława Kaczyńskiego. Miejsce w radzie nadzorczej Polskiej Grupy Energetycznej straciła Janina Goss, przyjaciółka Jarosława Kaczyńskiego. Goss należy do kilkuosobowego wąskiego kręgu postaci mających stały dostęp do prezesa PiS. Pożyczała mu m.in. pieniądze na leczenie chorej matki.

Będzie pakiet dla kobiet

Skoro jesteśmy przy zdrowiu, to koalicja rządząca postanowiła przedstawić założenie zmian w systemie ochrony zdrowia dotyczących kobiet. Mają one obejmować:

• in vitro
• onkopłodność
• badania prenatalne
• wytyczne dotyczące terminacji ciąży
• antykoncepcję awaryjną
• edukację zdrowotna, w tym seksualną
• szczepienia przeciw HPV
• opiekę okołoporodową

„Chciałabym, żeby było bezpiecznie, jasno i kolorowo” – mówiła Leszczyna na wstępie. Obiecała wprowadzenie nowych wytycznych dotyczących terminacji ciąży – jasno przypominających, że lekarz nie może powoływać się na „klauzulę sumienia” w wypadku zagrożenia życia lub zdrowia kobiety.

„Zmienimy przepisy w umowach. Będzie z nich wynikać, że podmiot leczniczy nie ma sumienia. Kierownik musi zapewnić pacjentce terminację ciąży zgodnie z polskim prawem w swoim szpitalu. Inaczej straci kontrakt” – zapowiedziała Leszczyna.

Podkreśliła też, że badania prenatalne staną się dostępne dla wszystkich kobiet w ciąży – i że będą one prowadzone najnowocześniejszymi dostępnymi metodami. Ma również zostać wprowadzony nowy program ściślejszego monitorowania opieki poporodowej.

Ministra zdrowia powtórzyła też, że pigułka antykoncepcyjna „dzień po” EllaOne ma być dostępna bez recepty dla osób powyżej 15 roku życia.