Ostatni dzień kampanii samorządowej

„Ja nic nie mogę mówić, to jest decyzja premiera Mateusza Morawieckiego” – powiedział w niedzielę wieczorem Piotr Gliński. Dotychczasowy wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego wystąpił w „Gościu Wiadomości” TVP.

Rząd Morawieckiego? „Efekt ostatnich wyborów”

W poniedziałek o godzinie 16:30 Andrzej Duda ma dokonać zaprzysiężenia nowego rządu Mateusza Morawieckiego. Jego skład jest trzymany w największej tajemnicy. Według zapowiedzi polityków PiS to Andrzej Duda ma go poznać jako pierwszy. „Rzeczpospolita” zapowiedziała, że nazwisko jednego z członków nowego rządu (poza Morawieckim) ujawni w poniedziałek.

„Premier Mateusz Morawiecki walczy, sam mówi, że te szanse nie są duże, ale są. Chwała mu, że ma taką postawę” – powiedział w niedzielę w programie „Woronicza 17” TVP Inf prezydencki minister Wojciech Kolarski.

„Wszystkie decyzje są zgodne z polskim prawem. Normalna procedura, która jest efektem ostatnich wyborów” – zapewniał w TVP Info Gliński. O tym, co przygotowuje Morawiecki powiedział: „Programowo [jest to] szersza propozycja niż tylko program PiS”.

TVP o komisjach śledczych: zemsta

Gliński odniósł się też do zapowiedzi powołania komisji śledczych przez nową większość. Donald Tusk mówił o powołaniu trzech komisji (dotyczącą użycia Pegasusa, afery wizowej, wyborów kopertowych). W niedzielnym programie „Kawa na ławę” w TVN24 Barbara Nowacka z Koalicji Obywatelskiej powiedziała, że komisji może być nawet sześć.

„Jutro może usłyszymy o szesnastu” – ironizował Gliński.

Wcześniej „Wiadomości” TVP wyemitowały materiał pod tytułem „Dekalog polskich spraw czy koalicja zemsty?”

„Głównie to służy zasłonę dymną” – mówił o planowanych komisjach śledczych dotychczasowy minister kultury. „Żeby w Polsce wprowadzać konflikt. W demokracji konflikt to jest natura spraw politycznych. Ale jeśli ten konflikt opiera się na wulgarności, opozycja wprowadziła język wulgarny, to trudno jest prowadzić debatę”.

Gliński mówił też o swoich dokonaniach w ministerstwie kultury. Przypomniał 300 inwestycji muzealnych. „Trzykrotnie zwiększyliśmy wydatki na zabytki”. Na błoniach Stadionu Narodowego Gliński chciałby zbudować dwa muzea: historii naturalnej i narodowe muzeum techniki.

W niedzielę 26 listopada 2023 r. doszło do trzeciej wymiany jeńców między Hamasem a Izraelem. Hamas wypuścił 17 osób, w tym 14 Izraelczyków i troje obcokrajowców – potwierdził rzecznik Izraelskich Sił Obronnych (IDF) Daniel Hagari.

Hamas oświadczył, że uwolnił też jednego z rosyjskich zakładników „w odpowiedzi na wysiłki prezydenta Rosji Władimira Putina”. Ma to być dowód uznania dla stanowiska Moskwy w sprawie wojny. Izraelskie radio podało, że chodzi o obywatela o podwójnym obywatelstwie: izraelsko-rosyjskim.

W zamian Izrael wypuścił 39 więźniów palestyńskich – potwierdził Izrael. Trwa trzeci dzień rozejmu.

„Mama została zabita na jej oczach”

Jedną z uwolnionych osób jest Abigail Edan, czterolatka z amerykańskim i izraelskim obywatelstwem. Została wzięta jako zakładniczka 7 października. O jej uwolnieniu poinformował prezydent Joe Biden na konferencji prasowej.

„Przeszła przez straszną traumę” – dodał Biden. „Jej mama została zabita na jej oczach. Abigail pobiegła wtedy do swojego taty, który również został zastrzelony, gdy próbował chronić małą Abigail” – opowiadał amerykański prezydent.

Rozejm dłużej niż do wtorku?

Biden zapowiedział, że będzie kontynuował współpracę z rządami Izraela, Egiptu i Kataru. Stwierdził, że ta współpraca działa. „Dowodem na to jest mała Abigail. Ponad 20 innych dzieci w wieku 18 lat i młodszych zostało uwolnionych. One również zostały uwolnione dzięki tej umowie”.

Amerykański prezydent stwierdził też, że to dzięki współpracy rządów z regionu i Stanów Zjednoczonych do Gazy trafiła pomoc humanitarna.

„Pilnie pracowaliśmy, aby wykorzystać rozejm, żeby dostarczyć pomoc do Strefy Gazy. Każdego dnia do Strefy Gazy dociera około 200 ciężarówek z żywnością, wodą, lekarstwami, paliwem i gazem do gotowania” – powiedział Joe Biden. „Potrzeba więcej, ale to porozumienie przynosi rezultaty ratujące życie. Najpilniej potrzebna pomoc jest dostarczana, a zakładnicy są uwalniani”.

Amerykański prezydent powiedział też, że rozejm będzie można przedłużyć. Wedle obecnej umowy trwa do poranka we wtorek. Jednak negocjatorzy z USA i Kataru pracują nad jego przedłużeniem.

„To jest mój cel, to jest nasz cel, aby ten rozejm trwał dłużej niż do jutra. Aby jak więcej zakładników wyszło i napłynęło więcej pomocy humanitarnej dla potrzebujących w Gazie”.

Poprzednie wymiany jeńców odbyły się w piątek i w sobotę. Hamas uwolnił 26 izraelskich jeńców w zamian za 78 więźniów palestyńskich. Według warunków rozejmu, który obowiązuje od piątku, za każdego zakładnika izraelskiego ma zostać uwolnionych trzech palestyńskich więźniów.

Niedzielna wymiana planowana na poranek opóźniła się o siedem godzin. Hamas twierdził, że Izrael naruszył warunki rozejmu.

Pośrednikiem w wymianie jeńców był Czerwony Krzyż.

„W ciągu niecałych dwóch miesięcy w Strefie Gazy zginęło ponad dwa razy więcej kobiet i dzieci niż na Ukrainie po dwóch latach wojny” – napisał w sobotę amerykański dziennik „New York Times”.

Autorka tekstu zaznacza, że dokładnych szacunków nie ma, a porównywanie różnych wojen z przeszłości nie jest możliwe, a jednak w Gazie cywile giną „w historycznym tempie”.

Tekst spotkał się z ogromną liczbą komentarzy i polemik. A odbiorcy na portalu X (dawniej Twitter) dodali informacje kontekstowe, które wyświetlają się razem z tweetem odsyłającym do tekstu.

Co napisał „New York Times”?

„Eksperci twierdzą, że chociaż liczba ofiar śmiertelnych w czasie wojny nigdy nie będzie dokładna, nawet ostrożne odczytywanie liczby ofiar w Strefie Gazy pokazuje, że tempo śmierci podczas kampanii Izraela ma niewiele precedensów w tym stuleciu” – pisze „New York Times.

W długim na prawie 15 tysięcy znaków tekście „New York Times” powołuje się na opinie ekspertów, specjalistów od wojskowości i statystyki, a także na doniesienia własnych reporterów i innych dziennikarzy.

„Mówi się, że ludzie giną w Strefie Gazy szybciej niż nawet w najbardziej śmiercionośnych momentach ataków USA w Iraku, Syrii i Afganistanie, które były szeroko krytykowane przez organizacje praw człowieka” – pisze amerykański dziennik.

Jak wskazuje dziennik, chodzi nie tylko o liczbę ofiar. Izrael celuje w obszary zamieszane przez cywilów czy w szpitale. Używa do tego ogromnych bomb.

Izraelczycy twierdzą, że wynika to z tego, że w Gazie terroryści z Hamasu ukrywają się właśnie na osiedlach czy nawet w szpitalach.

Oszacowanie ofiar cywilnych jest trudne – zwracają uwagę eksperci, na których powołuje się NYT. Zwłaszcza, że administracja Strefy Gazy podaje łączną liczbę ofiar: wojskowych i cywilnych. Mimo to przyjmuje się – pisze NYT – że w Gazie zabito dotąd około 10 tysięcy kobiet i dzieci i jest to szacunek konserwatywny. Międzynarodowa opinia publiczna polega na doniesieniach Hamasu – i za to krytykuje te szacunki Izrael.

„Międzynarodowi urzędnicy i eksperci obeznani z opracowywaniem danych liczbowych przez urzędników służby zdrowia w Strefie Gazy twierdzą, że liczby te są generalnie wiarygodne” – pisze „New York Times”.

Liczbą 15 tysięcy zabitych Palestyńczyków posługuje się jeden z najbardziej znanych dziennikarzy Izraelskich, Amos Harel z dziennika „Haaretz”.

Więcej niż w Iraku

„Według szacunków Iraq Body Count, niezależnej brytyjskiej grupy badawczej, w ciągu niespełna dwóch miesięcy w Strefie Gazy zginęło więcej kobiet i dzieci niż około 7700 cywilów zabitych przez siły USA i ich międzynarodowych sojuszników w całym pierwszym roku inwazji na Irak w 2003 roku” – pisze „New York Times”.

Liczba zabitych w Gazie kobiet i dzieci zbliża się też do liczby 12,4 tys. cywilów zabitych przez Stany Zjednoczone i ich sojuszników przez dwadzieścia lat wojny w Afganistanie.

O wiele więcej osób podczas wojen w Iraku czy Syrii zostało zabitych nie przez Amerykanów, lecz przez lokalne grupy militarne czy syryjski rząd. Jednak nie działo się to w tak krótkim czasie – zaznacza prof. Neta C. Crawford z Brown University, którą cytuje „New York Times”.

Więcej niż w Ukrainie?

„Według danych ONZ dotyczących zweryfikowanych zgonów dzieci w konfliktach zbrojnych, od czasu rozpoczęcia izraelskiego ataku w Strefie Gazy zginęło więcej dzieci niż w głównych strefach konfliktów na świecie łącznie – w dwóch tuzinach krajów – przez cały ubiegły rok” – pisze „New York Times”.

„Według szacunków Organizacji Narodów Zjednoczonych w Gazie zginęło już ponad dwa razy więcej kobiet i dzieci niż na Ukrainie po prawie dwóch latach rosyjskich ataków” – stwierdza amerykański dziennik.

Zwłaszcza to ostatnie statystyczne porównanie spotkało się z krytyką. Krytycy tych szacunków zwracają uwagę, że liczba zabitych w Ukrainie może być znacząco wyższa niż oficjalne dane. W samym Mariupolu miało zginąć według Associated Press 75 tysięcy osób, czyli siedem razy więcej niż szacunki ONZ dla całej Ukrainy.

W środę 22 listopada 2023 roku Sejm debatował nad projektem ustawy o finansowaniu in vitro ze środków publicznych. To pierwszy projekt ustawy procedowany w Sejmie X kadencji. Jest to projekt obywatelski z 2021 roku, a nowy marszałek Szymon Hołownia wyjął go z sejmowej zamrażarki.

Dlaczego akurat ten projekt wybrała nowa większość na początek swojej działalności? Jak wyglądała debata? O tym opowiadały Dominika Sitnicka i Agata Szczęśniak w najnowszym odcinku Programu politycznego:

Ustawa o in vitro. Duda podpisze?

„Te dobre projekty, które będą wychodzić od którejkolwiek z rządów, który powstanie i z którejkolwiek strony sceny politycznej, ze stron, [pan prezydent] będzie popierał” – powiedział Piotr Ćwik z Kancelarii Prezydenta w programie „Kawa na ławę” w TVN24 w niedzielę 26 listopada 2023 roku.

„Czy Andrzej Duda podpisze ustawę o in vitro?” – pytał prowadzący program Konrad Piasecki.

„Projekt ustawy wpłynął do parlamentu i jest na początku procedowania. Kiedy przejdzie przez parlament, dojdzie do prezydenta, prezydent podejmie decyzję” – odpowiedział prezydencki minister.

„Prezydent nie potrzebuje szczegółów ustawy, żeby wiedzieć, czy wspiera in vitro” – zwrócił uwagę Piasecki.

„Nie będzie blokował decyzji, jeśli zapisane tam rozwiązania będą się zgadzały ze światopoglądem, spojrzeniem pana prezydenta i będą oczekiwane przez większość Polaków” – odpowiedział Piotr Ćwik.

„Jaki to światopogląd?” – chciał wiedzieć Konrad Piasecki.

„Pan prezydent o tym, czy jest za życiem, czy jest za in vitro wypowiadał się zapewne wiele razy” – brzmiała odpowiedź prezydenckiego ministra. „Pan prezydent podejmie decyzję. Nie będzie blokował ustawy” – zakończył temat.

Co Andrzej Duda sądził o in vitro w przeszłości?

Sejmowa debata pokazała, że wielu polityków Prawa i Sprawiedliwości zmieniło zdanie w sprawie in vitro. Niektórzy, np. były rzecznik rządu Mateusza Morawieckiego Piotr Müller, zadeklarowali, że poprą ustawę.

Czy zdanie zmienił również Andrzej Duda? I jaki był jego światopogląd w tej sprawie?

W programie kandydata Andrzeja Dudy w 2020 roku nie było wzmianki o in vitro.

A wcześniej?

W 2015 roku kluczenie Andrzeja Dudy w sprawie in vitro było tematem debaty publicznej.

„W 2012 roku Andrzej Duda podpisał się pod projektem ustawy zakładającej karę więzienia dla osoby wykonującej zapłodnienie pozaustrojowe” – przypomniał wtedy TVN24.

Później mówił między innymi, że jego stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem Episkopatu. Oraz, że jako człowiek wierzący jest przeciwko in vitro.

„Jako Andrzej Duda nie popieram in vitro. Ale jako prezydent Andrzej Duda rozumiem, że są rodzice, którzy nie mogą mieć dzieci i szukają rozwiązania tej sytuacji. Dlatego zaakceptuję in vitro, ale bez zamrażania zarodków” – stwierdził Andrzej Duda w wywiadzie dla Wirtualnej Polski w 2015 roku.