Ostatni dzień kampanii samorządowej

Budżet będzie obowiązywał, choć prezydent Andrzej Duda wyraził swoje wątpliwości co do trybu jego uchwalenia. Jego sprzeciw można jednak odebrać jako pozorny. Prezydent najpierw ustawę budżetową podpisał, by dopiero później skierować go do Trybunału Konstytucyjnego. Według głowy państwa bez Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego w Sejmie decyzje niższej izby parlamentu mogą być nieważne. Prezydent zapowiada, że podobnie będzie działał również w przypadku kolejnych ustaw przegłosowanych przez Sejm. W przypadku budżetu decyzja ta jednak nie ma przełożenia na rzeczywistość. Budżet jest podpisany, więc ważny, co w swoim poście na platformie X (twitter.com) zaznaczył premier Donald Tusk.

Miotła dosięgnęła Szafarowicza i przyjaciółkę prezesa PiS

W tle najważniejszych wydarzeń politycznych obserwowaliśmy końcówkę jednej z najbardziej zaskakujących karier w spółkach skarbu państwa.

Oskar Szafarowicz, niezwykle aktywny w mediach społecznościowych działacz PiS i zarazem nominat tej partii w PKO Banku Polskim, pożegnał się we wtorek z pracą w tym państwowym banku. Zamieścił z tej okazji okolicznościowy wpis na platformie X (wcześniej Twitter):

„Zamiast bajońskich sum, o których pisały media rządowe i politycy PO, w pracy czekały mnie o wiele przyjemniejsze niespodzianki: miłe słowa i urodzinowa słodkość – życzliwość drugiego człowieka jest bezcenna. PKO BP osiągnął prawdopodobnie w minionym roku historyczny sukces finansowy (około 7 mld zł zysku i rekordowe dywidendy dla akcjonariuszy), dlatego już za kilka dni nowa władza wyrzuci dyrektorów-fachowców z wieloletnim doświadczeniem. Radni PO, PSL i Lewicy już w blokach startowych” – irytował się Szafarowicz.

Problem w tym, że informacjami tymi – według oświadczenia banku przekazanego do naszej redakcji – nie miał prawa się dzielić. Nie powinien nawet mieć do nich dostępu i według władz PKO zapewne nie miał, a działacz PiS opierał się jedynie na medialnych prognozach.

Posadę w innej publicznej spółce straciła również bliska przyjaciółka Jarosława Kaczyńskiego. Miejsce w radzie nadzorczej Polskiej Grupy Energetycznej straciła Janina Goss, przyjaciółka Jarosława Kaczyńskiego. Goss należy do kilkuosobowego wąskiego kręgu postaci mających stały dostęp do prezesa PiS. Pożyczała mu m.in. pieniądze na leczenie chorej matki.

Będzie pakiet dla kobiet

Skoro jesteśmy przy zdrowiu, to koalicja rządząca postanowiła przedstawić założenie zmian w systemie ochrony zdrowia dotyczących kobiet. Mają one obejmować:

• in vitro
• onkopłodność
• badania prenatalne
• wytyczne dotyczące terminacji ciąży
• antykoncepcję awaryjną
• edukację zdrowotna, w tym seksualną
• szczepienia przeciw HPV
• opiekę okołoporodową

„Chciałabym, żeby było bezpiecznie, jasno i kolorowo” – mówiła Leszczyna na wstępie. Obiecała wprowadzenie nowych wytycznych dotyczących terminacji ciąży – jasno przypominających, że lekarz nie może powoływać się na „klauzulę sumienia” w wypadku zagrożenia życia lub zdrowia kobiety.

„Zmienimy przepisy w umowach. Będzie z nich wynikać, że podmiot leczniczy nie ma sumienia. Kierownik musi zapewnić pacjentce terminację ciąży zgodnie z polskim prawem w swoim szpitalu. Inaczej straci kontrakt” – zapowiedziała Leszczyna.

Podkreśliła też, że badania prenatalne staną się dostępne dla wszystkich kobiet w ciąży – i że będą one prowadzone najnowocześniejszymi dostępnymi metodami. Ma również zostać wprowadzony nowy program ściślejszego monitorowania opieki poporodowej.

Ministra zdrowia powtórzyła też, że pigułka antykoncepcyjna „dzień po” EllaOne ma być dostępna bez recepty dla osób powyżej 15 roku życia.

„Oskar Szafarowicz, na zajmowanym w banku stanowisku, w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych, nie ma dostępu do danych dotyczących nieopublikowanych wyników banku. Pan Oskar Szafarowicz nie jest także upoważniony do przekazywania do publicznej wiadomości oświadczeń w imieniu PKO Banku Polskiego” – piszą do nas przedstawiciele banku, których zapytaliśmy o zachowanie Oskara Szafarowicza.

Przypomnijmy: działacz Prawa i Sprawiedliwości, a jednocześnie pracownik PKO, na platformie X (twitter.com) przekazał, że bank osiągnął „historyczny wynik finansowy”, zarobił w zeszłym roku 7 mld złotych i wypłacił rekordowe dywidendy.

Problem w tym, że nie miał prawa uzyskać dostępu do takich informacji — przekazuje nam kierownictwo banku.

„W związku z tym wpis na serwisie X z 30 stycznia, dotyczący oczekiwanego zysku PKO BP za 2023 rok, jest wyłącznie jego opinią bez żadnych podstaw faktycznych. Możemy domniemywać, że jego opinia mogła być oparta na ogólnodostępnych informacjach dotyczących konsensusu rynkowego w zakresie wyników banku za ubiegły rok. Taki konsensus dostępny jest np. w serwisie Bloomberga i na wielu internetowych serwisach giełdowych, a PKO Bank Polski publikuje zbierany przez siebie konsensus na stronie relacji inwestorskich”.

Szafarowicz „na wylocie”

Dodatkowo pojawiają się już pierwsze prognozy domów maklerskich dotyczące wyników banku w czwartym kwartale 2023 r., które uaktualniają oczekiwania rynku również co do wyników całego roku. Oczekiwania dotyczące zysku spółki i wypłaty dywidendy były także przedmiotem szeregu artykułów prasowych.

Niezależnie od źródeł spekulacji pana Oskara Szafarowicza, tego typu aktywność medialna pracownika banku nie powinna mieć miejsca. Spekulacje na temat wyników spółki publicznej przed ich publikacją nie mieszczą się w kanonie zachowań przedstawicieli spółek notowanych na GPW. Zgodnie z wcześniej przekazanymi informacjami pan Oskar Szafarowicz kończy zatrudnienie w banku 31 stycznia 2024 r." – czytamy w oświadczeniu przedstawicieli banku.

Podpisał, ale się nie cieszył – tak można podsumować działanie Andrzeja Dudy w sprawie ustawy budżetowej.

„Z uwagi na wątpliwości związane z prawidłowością procedury uchwalenia ww. ustaw tj. brakiem możliwości udziału w pracach Sejmu nad tymi ustawami przez posłów Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika, Prezydent zdecydował o skierowaniu powyższych ustaw, w trybie kontroli następczej do Trybunału Konstytucyjnego, celem zbadania ich zgodności z Konstytucją”.

Tak brzmi oświadczenie Kancelarii Prezydenta umieszczone między innymi w mediach społecznościowych. Potwierdziły się wcześniejsze zapowiedzi Pałacu Prezydenckiego o zastrzeżeniach Dudy co do trybu uchwalania ustaw w Sejmie bez Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego w składzie.

Oświadczenie to może też oznaczać, że podobnego działania można spodziewać się również w przypadku innych ustaw — podobnie jak budżetowa procedowanych bez udziału skazanych posłów.

Co decyzja prezydenta oznacza w praktyce? Budżet obowiązuje, a decyzja Trybunału (który ma na jej podjęcie dwa miesiące) nie będzie miała wpływu na jego realizację. Po podpisie prezydenta ustawa w pełni obowiązuje.

Do decyzji Andrzeja Dudy odniósł się już Donald Tusk.

W praktyce, w przypadku budżetu Trybunał Konstytucyjny ma niewielkie prawo manewru. „Jeśli Trybunał orzeknie, że ustawa jest niezgodna z Konstytucją, prezydent nie może jej podpisać. Ale gospodarka państwa cały czas prowadzona jest na podstawie projektu budżetu przedłożonego przez radę ministrów. To jest zresztą regułą – właściwie nie zdarza się, by ustawy budżetowe wchodziły w życie 1 stycznia. Jak długo może potrwać taki stan? Powinien trwać jak najkrócej. Ale w praktyce nie ma żadnego terminu przewidzianego na wykonanie przez Sejm takiego wyroku i na uchwalenie budżetu zgodnego z Konstytucją” – wyjaśniał na naszych łamach prof. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

„Ostatnie osiem lat dały nam do myślenia, ale też stawiają nas w miejscu w którym musimy wziąć odpowiedzialność. Chcę przeprosić was za krzywdę, która spotkała was ze strony państwa polskiego. To była kwestia, którą odczuwaliście bardzo osobiście. Czujemy się zobowiązani w ministerstwie, jeśli chodzi o kolejne działania. Także w ramach prac prokuratury” – tymi słowami minister sprawiedliwości Adam Bodnar rozpoczął w środę, 31 stycznia, spotkanie w przedstawicielami społeczności LGBT+.

„W końcu usłyszeliśmy to symboliczne »przepraszam«” – mówi OKO.press po wizycie w ministerstwie Bart Staszewski, prezes Fundacji Basta. „To było pokazanie, że coś się kończy, że nowa władza jest gotowa do współpracy. Minister Adam Bodnar i wiceminister Krzysztof Śmiszek pokazali się jako profesjonaliści, którzy pamiętają sprawy, które toczyły się przeciwko osobom LGBT przed polskimi sądami. Dobrze znają też losy naszej walki o równość przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Czujemy, że nie będą mydlić nam oczu, a dziś dostali od nas kredyt zaufania” – dodaje.

Staszewski przypomina, że gmach ministerstwa sprawiedliwości był w ostatnich latach „centrum sterowania nienawiścią”. „Powiedziałem, że jesteśmy gotowi do współpracy przy rozliczeniach. Dobrze pamiętamy, co działo się w latach 2019-2020. To była nagonka bez precedensu. Musimy to wspólnie zbadać, napisać raport, pociągnąć ludzi do odpowiedzialność – i to dopiero będzie prawdziwe zamknięcie” — mówi aktywista.

Rozmowa dotyczyła m.in. projektu nowelizacji kodeksu karnego, który w najbliższych dniach zostanie opublikowany w Rządowym Centrum Legislacji. Chodzi o ochronę osób LGBT przed przestępstwami z nienawiści. Ministerstwo Sprawiedliwości będzie też przyglądać się roli prokuratury w postępowaniach sądowych o uzgodnienie płci. „Rozmawialiśmy też o SLAPP-ach” – mówi Staszewski. Chodzi o sprawy sądowe wymierzone w osoby działające na rzecz społeczności LGBT+. „Przekazaliśmy sygnatury poszczególnych postępowań, dzieliliśmy się doświadczeniami, wiemy, że to nie koniec” – dodaje aktywista.