Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Po śmierci w niedzielnej katastrofie lotniczej prezydenta Iranu Ebrahima Raisiego, jego obowiązki na mocy irańskiej konstytucji przejmie I wiceprezydent kraju – Mohammad Mochber. Mochber to człowiek z samego jądra irańskiego systemu władzy. Uważany jest za polityka bardzo bliskiego Najwyższemu Przywódcy Iranu. Za rządów Raisiego – a także wcześniej – powierzano mu misje wymagające najwyższego zaufania ajatollahów. To on prowadził rozmowy z Rosją zakończone umową o dostawach irańskich dronów i amunicji na potrzeby rosyjskiej armii usiłującej podbijać Ukrainę. Wcześniej natomiast kierował instytucją o nazwie Setad – to rodzaj funduszu inwestycyjnego działającego na rzecz ajatollahów. Setad zaczął swoją działalność od wyprzedaży nieruchomości przejętych przez nowe władze po tzw rewolucji islamskiej z 1979 roku, w kolejnych latach fundusz zaczął też prowadzić operacje finansowe mające na celu obejście sankcji nałożonych na Iran.

Mochber od 2010 do 2012 roku objęty był sankcjami personalnymi nałożonymi przez Unię Europejską za udział w irańskim programie rozwoju broni atomowej. Od 2013 roku na amerykańskiej liście sankcyjnej znajduje się natomiast fundusz Setad i kilkadziesiąt powiązanych z nim firm.

Mochber przejmie obowiązki prezydenta tylko tymczasowo. Wymagana jest do tego zgoda Najwyższego Przywódcy Iranu ajatollaha Aliego Chameneiego. W terminie 50 dni od śmierci Raisiego muszą się natomiast odbyć kolejne wybory prezydenckie. Mochber może być w nich kandydatem irańskiego obozu władzy.

Irański Czerwony Półksiężyc poinformował około 5 rano polskiego czasu, że żaden z pasażerów prezydenckiego śmigłowca, który rozbił się w niedzielę na dalekiej północy Iranu, nie przeżył. Irańska telewizja państwowa potwierdziła tę informację dopiero po 6 rano polskiego czasu.

Na pokładzie maszyny byli prezydent Iranu Ebrahim Raisi, minister spraw zagranicznych Hossein Amirabdollahian i ajatollah Mohammad Ali Ale-Haszem, przedstawiciel najwyższego przywódcy Iranu w prowincji Azerbejdżan Wschodni. Wszyscy wracali z uroczystości oficjalnego otwarcia nowej tamy na dalekiej północy kraju w pobliżu granicy z Nachiczewańską Republiką Autonomiczną będącą eksklawą Azerbejdżamnu.

Do katastrofy doszło w rejonie irańskiej Dżolfy, w trudnym, słabo zaludnionym i trudno dostępnym terenie. Odnalezienie śmigłowca i dotarcie do wraku dodatkowo utrudniały ratownikom warunki atmosferyczne – przede wszystkim bardzo gęsta mgła. Akcja trwała więc wiele godzin, także w trakcie nocy. Swoje ekipy ratownicze i sprzęt przysłały na pomoc Irańczykom m.in. Rosja, Turcja i Armenia. Ostatecznie pomogły wyposażone w noktowizję i termowizję drony przysłane przez Turcję – to jeden z nich namierzył szczątki maszyny.

Irańska konstytucja przewiduje, że po śmierci prezydenta jego stanowisko tymczasowo obejmie I wiceprezydent Mohammad Mochber. Niezbędna jest jednak do tego akceptacja irańskiego Najwyższego Przywódcy – ajatollaha Alego Chameneiego. W ciągu najbliższych 50 dni będą natomiast musiały odbyć się wybory prezydenckie.

Prezydent Ebrahim Raisi był konserwatywnym islamskim duchownym, jednym z rządzących Iranem ajatollahów. Prowadził zgodny z doktryną islamskich władz Iranu twardy kurs – zaostrzony zresztą w ostatnim czasie w trakcie trwających przez kilka lat protestów na rzecz demokratyzacji kraju.

W niedzielę, 19 maja 2024 roku, około godziny 11:00 armia rosyjska uderzyła w ośrodek rekreacyjny pobliżu wsi Czerkaska Łozowa w gminie Małodanyliwka w obwodzie charkowskim. Według służb atak został przeprowadzony przez rakiety Iskander-M.

Po przybyciu służb ratunkowych rosyjska armia powtórzyła atak po tym samym miejscu.

W wyniku ataków zginęło

Osiem osób jest w stanie ciężkim. Wśród rannych są policjant i dwóch medyków, którzy przybyli na miejsce ataku.

Policja przeszukuje teren.

„Teren jest zarośnięty roślinami, więc podzieliliśmy teraz całe terytorium bazy na kwadraty i współpracujemy z Państwową Służbą Ratowniczą. [...] Na przykład jeden z mężczyzn zginął w odległości 100 metrów od bazy.

Dlatego przeczesujemy cały obszar” – mówił w komentarzu dla Gwara Media, Wołodymyr Tymoszko, szef regionalnej policji.

„Celowe zabijanie cywilów stało się powszechną praktyką rosyjskich najeźdźców. Dokładnie rejestrujemy każdą zbrodnię. Każdy zbrodniarz wojenny musi otrzymać sprawiedliwą karę” – powiedział Ihor Kłymenko, minister spraw wewnętrznych Ukrainy.

Rosyjska armia też zaatakowała centrum Charkowa. Rakiety trafiły w cmentarz i park.

Rano rosyjscy żołnierze z wyrzutni rakietowych ostrzelali również wsie Nowoosynowe i Kiwszariwka w rejonie kupiańskim.

Dwa Patrioty

„W rzeczywistości co godzinę pojawiają się nowe doniesienia o rosyjskich atakach terrorystycznych. Pociski rakietowe, bomby, artyleria to jedyne, co pozwala Rosji kontynuować agresję. To okazja do terroryzowania naszych miast i społeczności, do zabijania zwykłych ludzi” – napisał prezydent Ukrainy w mediach społecznościowych.

Systemy obrony powietrznej dla innych naszych miast i wystarczające wsparcie dla naszych żołnierzy na linii frontu zapewnią pokonanie rosyjskiego terroru”.

Do wypadku miało dojść w miejscowości Jolfa — około 600 kilometrów na północny zachód od Teheranu. Ebrahim Raisi wracał z ceremonii otwarcia tamy na granicy Iranu z Azerbejdżanem. O incydencie poinformowała w niedzielę irańska telewizja państwowa. Doniesienia o problemach śmigłowca potwierdziły m.in. Reuters i Associated Press. Z Raisim podróżowali minister spraw zagranicznych Iranu Hosejn Amir Abdollahijan, gubernator irańskiej prowincji Azerbejdżan Wschodni i inni urzędnicy.

Jak informuje Associated Press, minister spraw wewnętrznych Ahmad Vahidi powiedział w irańskiej telewizji, że jeden z helikopterów był zmuszony do twardego lądowania z powodu „złej pogody i mgły”. Różne zespoły ratownicze są w drodze do regionu, ale ze względu na złą pogodę i mgłę dotarcie do helikoptera może zająć im trochę czasu” – mówił Vahidi.