Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło

Do katastrofy doszło około 19.30 w czwartek 28 sierpnia. Podczas wykonywania akrobacji samolot z grupy Tiger Demo Team zaczął pikować i spadł na pas startowy. Pilot zginął na miejscu.

Moment wypadku zarejestrowali widzowie przyglądający się próbom:

Za sterami F-16 siedział major Maciej „Slab" Krakowian, pilot pokazowy i lider F16 Tiger Demo Team oraz instruktor-pilot 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu-Krzesinach. Pilot-legenda, laureat międzynarodowych nagród, którego występy przyciągały widzów z całej Polski.

Szersza publiczność mogła go zobaczyć na plakatach przygotowanych przez MON z okazji święta Wojska Polskiego 15 sierpnia.

Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych tak pożegnało majora Krakowiana na portalu X:

„Żegnaj, Mistrzu. Twoje loty pozostaną w naszej pamięci jako symbol doskonałości, pasji i poświęcenia – tej samej, która od dziesięcioleci wyznacza standard polskiego lotnictwa".

Odbywające się co dwa lata i przyciągające tysiące widzów Międzynarodowe Pokazy Lotnicze Air Show zostały odwołane. „To tragiczny wieczór dla polskich sił powietrznych. To pierwsza katastrofa samolotu F-16" – powiedział w TVN24 Tomasz Siemoniak, koordynator służb specjalnych.

Wiadomo, że pas startowy lotniska w Radomiu, na który spadł samolot, uległ zniszczeniu. Nie ma jeszcze informacji, czy oznacza to odwołanie lotów cywilnych z tego portu lotniczego.

Jaki jest kontekst

Samoloty wielozadaniowe F-16 Fighting Falcon stanowią trzon lotnictwa bojowego Sił Powietrznych i służą do wykonywania zadań w ramach walki o powietrzną przewagę, do wsparcia innych rodzajów sił zbrojnych oraz do prowadzenia rozpoznania. W 2023 roku rządy Polski i Stanów Zjednoczonych podpisały kontrakt na dostawę 36 jednomiejscowych samolotów bojowych F-16C i 12 dwumiejscowych samolotów szkolno-bojowych F-16D. Dotarły one do Polski w latach 2006-2006.

Polskie F-16 stacjonują w bazach w Krzesinach pod Poznaniem (skąd pochodził samolot, który dziś się rozbił) i w Łasku pod Łodzią.

Na Air Show w Radomiu do tej pory dwukrotnie doszło do śmiertelnych wypadków: w 2007 roku zderzyli się w powietrzu dwaj piloci z grupy akrobacyjnej AZL Żelazny, obaj zginęli. W 2009 roku na ziemię spadł białoruski SU-27 z dwoma pilotami na pokładzie. Na wniosek strony białoruskiej wyniki dochodzenia wspólnej polsko-białoruskiej komisji badającej przyczyny wypadku zostały utajnione.

Co się wydarzyło

28 sierpnia 2025 rząd przyjął projekt budżetu państwa na 2026 rok.

Podstawowe dane:

• Prognozowane dochody: 647 mld zł.
• Limit wydatków: 918,9 mld.
• Deficyt: 271,7 mld, czyli 6,5 proc. PKB.

„Jeżeli chodzi o przewidywaną relacją do PKB długu wg definicji unijnej, to wyniesie ona 66,8 proc. na koniec 2026 roku. Po skorygowaniu o część pożyczkową KPO będzie to 63,7 proc.” – poinformował minister finansów i gospodarki Andrzej Domański.

Minister stwierdził, że na budżet trzeba patrzeć w szerszym kontekście. „Polska dołącza do grupy 20 największych gospodarek na świecie” – mówił. Podkreślił, że wzrost gospodarczy wyniesie 3,4 proc., a „Polska to najszybciej rosnąca duża unijna gospodarka”. „Gospodarka rośnie szybciej od oczekiwań, szybciej od oczekiwań spada inflacja” – cieszył się minister. „Widzimy również pierwsze oznaki ożywienia w polskim eksporcie”.

Budżet zakłada wzrost wynagrodzeń o 6,4 proc.

Znaczną część budżetu stanowią wydatki na obronność. To 200 mld zł – „Rekordowa kwota” – powiedział Domański. Te wydatki to 4,8 proc. PKB

„Stawiamy na inwestycje” – mówił też minister finansów. Dynamika inwestycji ma wynieść 8 proc. powyżej wieloletnich średnich. „Będą środki na kluczowe inwestycje infrastrukturalne, jak pierwsza polska inwestycja jądrowa”. Stwierdził też, że dla przedsiębiorców ceny energii to największy problem. Dlatego rząd stawia na energetykę wiatrową. W budżecie zaplanowano 6 mld zł na program „Czyste powietrze”.

Będą też środki na świadczenia socjalne: Aktywny rodzic, 800 plus, 13. i 14. emeryturę.

Nakłady na ochronę zdrowia wrosną o 25 mld zł.

Przyjęcie budżetu skomentował też premier: „To jest budżet przełomowy. Często używamy takich sformułowań, że jest to budżet rekordowy pod wieloma względami, a nie ukrywamy też, że to budżet trudny”.

„Ten bardzo ambitny program, który spowoduje, że Polska wykona kolejny wielki krok cywilizacyjny to program, gdzie podjęliśmy naprawdę bardzo poważne też ryzyka, nie wahaliśmy się, nie baliśmy się zaproponować takiej konstrukcji budżetu, gdzie wszystko jest naprawdę wyśrubowane, powiedzielibyśmy tak kolokwialnie, na maksa i zdajemy sobie sprawę z tego, że wykonanie tego budżetu będzie wymagało precyzji, perfekcji, a decyzje, jakie za tym budżetem się kryją, będą wymagały odwagi i wyobraźni” – mówił Donald Tusk.

Dodał: „Ostatecznie żegnamy się z pisowską drożyzną. Żegnamy drożyznę i żegnamy stagnację”.

Inne teksty OKO.press na ten temat

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Podczas wspólnej konferencji prasowej ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska i minister energii Miłosz Motyka zapowiedzieli regulacje, które mają być odpowiedzią na weta prezydenta dotyczące energetyki.

„Nasz rząd chce, żeby rachunki były niskie i proste” – deklarował minister energii.

Minister zapowiedział, że przedłużone zostanie mrożenie cen energii w wysokości 500 zł za MWh. Rząd ma też wprowadzić bon ciepłowniczy skierowany do najuboższych gospodarstw domowych, które doświadczają wysokich cen ciepła odbiorcom. Bon będzie wypłacany w dwóch transzach od 2026 roku. Projekt ustawy można przeczytać tutaj.

Natomiast Paulina Hennig-Kloska opowiedziała, jak rząd zamierza odpowiedzieć na zawetowanie ustawy wiatrakowej.

„Dwa z trzech komponentów ustawy wiatrakowej zamierzamy zrealizować pomimo weta pana prezydenta, w formie pozaustawowej, w innych przepisach i rozwiązaniach bądź też korzystając z innych przepisów i ustaw, które zostały wprowadzone do polskich przepisów” – zapowiedziała Hennig-Kloska.

Jedna z tych dróg to zmiana rozporządzenia Rady Ministrów z 2019 roku ws. przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. „Zmiana tych przepisów pozwoli nam wprowadzić szybką ścieżkę modernizacji turbin wiatrowych na lądzie, które już funkcjonują w Polsce, do 30 proc.” – mówiła.

rząd pracuje nad zmianami, które pozwolą na przyśpieszenie procedur związanych z inwestycją w OZE z 5 do 2,5-3 lat.

Czytaj więcej na https://biznes.interia.pl/energetyka/news-rzad-szykuje-zmiany-w-przepisach-chcemy-chronic-polakow-prze,nId,8014923#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome

Jak jest kontekst

Już w pierwszych dniach urzędowania Karol Nawrocki zawetował dwie ustawy, które dotyczyły energetyki. Najgłośniejsza regulowała budowę wiatraków na lądzie. Druga -miała deregulować energetykę i obniżyć koszty energii elektrycznej w przemyśle energochłonnym. Jak pisał w OKO.press Bartłomiej Derski, „miała ułatwić polskiemu przemysłowi budowę własnych źródeł energii”.

Sprzeciw wobec budowy wiatraków był ważnym elementem kampanii wyborczej Karola Nawrockiego. Kandydat popierany przez PiS nagłaśniał lokalne protesty w tej sprawie. Obecnie prezydent przedstawia się jako głos Polek i Polaków przeciwko wiatrakom.

Badania opinii pokazują, że ponad połowa pytanych popiera rozwój energetyki wiatrowej. „Mamy badania, które pokazują, że nawet 50 proc. elektoratu PiS popiera rozwój elektrowni wiatrowych na lądzie” – mówiła ministra Paulina Hennig-Kloska.

Inne teksty OKO.press na ten temat

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło?

W wyniku ukraińskich ataków dronowych przeprowadzonych w nocy ze środy na czwartek 28 sierpnia doszło do poważnych pożarów w dwóch rosyjskich rafineriach. Ukraińskie drony uderzyły w rafinerię w Nowokujbyszewsku w obwodzie samarskim i w rafinerię w miejscowości Afipskie w rejonie siewierskim. Nie są znane dokładne skutki ataków.

Jaki jest kontekst?

W tym tygodniu Reuters szacował, że w wyniku sierpniowej fali ukraińskich ataków dronowych na rosyjskie rafinerie, składy paliw i terminale naftowe, rosyjski przemysł paliwowy stracił nie mniej niż 17 procent całych swych mocy produkcyjnych. W niektórych regionach Rosji doszło do niedoborów paliw.

Przeczytaj także:

W ostatnim miesiącu Ukraina zaatakowała dronami m.in zakłady Łukoilu w Wołgogradzie, Rosnieftu w Riazaniu i szereg innych zakładów w obwodach rostowskim, samarskim, saratowskim i krasnodarskim. Ukraińskie drony zaatakowały również rurociąg Przyjaźń łączący Rosję z Węgrami i terminal naftowy w nadbałtyckiej Ust-Łudze.

Rosyjska gospodarka w ogromnej mierze opiera się na eksporcie ropy naftowej i gazu. Stanowi to mniej więcej jedną czwartą rosyjskich dochodów budżetowych i umożliwia m.in. sfinansowanie 25-procentowego wzrostu wydatków na obronność

Co się wydarzyło?

Sprawcy pobicia Adama Niedzielskiego, byłego ministra zdrowia w rządzie Mateusza Morawieckiego, sami zgłosili się na komendę – poinformowała policja. Niedzielski został pobity przez 2 pijanych napastników w środę 27 sierpnia w centrum Siedlec przed jedną z tamtejszych restauracji. Po ataku trafił do szpitala. Udało mu się uniknąć poważniejszych obrażeń.

„Kilka godzin temu padłem ofiarą brutalnego ataku. Zostałem pobity przez dwóch mężczyzn krzyczących ”śmierć zdrajcom ojczyzny„. Dostałem cios w twarz, a następnie zostałem skopany, leżąc na ziemi. Całe zajście trwało kilkanaście sekund, a potem sprawcy uciekli” – tak opisywał zdarzenie sam Adam Niedzielski.

Niedzielski we wpisie w mediach społecznościowych twierdził, że do pobicia przyczyniło się odebranie mu ochrony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji Marcina Kierwińskiego. Tę narrację natychmiast podchwyciło PiS." „Panie Kierwiński: albo dymisja jutro, albo wstyd na całe życie” – pisał na portalu X Janusz Cieszyński, były minister cyfryzacji, w latach 2018-2020 wiceminister zdrowia. W podobnym tonie wyrażają się inni politycy PiS.

Jaki jest kontekst?

Adam Niedzielski był ministrem zdrowia w trakcie epidemii COVID-19. Podczas urzędowania wielokrotnie otrzymywał pogróżki od antyszczepionkowców i przeciwników metod ograniczania epidemii stosowanych przez rząd. W 2021 roku antyszczepionkowcy nachodzili Niedzielskiego w jego domu. Anna Mierzyńska z OKO.press ujawniła wtedy, że wśród uczestników najścia byli działacze z aktywnych w Polsce środowisk prorosyjskich.

Przeczytaj także:

Po zmianie władzy w grudniu 2023 roku Niedzielski – jako były już minister – został pozbawiony ochrony przez Służbę Ochrony Państwa. Zdaniem PiS – bezpodstawnie. Zdaniem MSWiA – w pełni zgodnie z procedurami.

„Pan minister Niedzielski został odwołany ze swojej funkcji na początku sierpnia. Do końca grudnia 2023 przysługiwała mu ochrona Służby Ochrony Państwa. Ale SOP nie chroni wszystkich byłych ministrów ani premierów. Przeprowadzane są dokładne analizy. Już w październiku 2023 szef SOP wnioskował o zdjęcie tej ochrony” – tak tłumaczył to szef MSWiA Marcin Kierwiński w trakcie czwartkowego briefingu prasowego w tej sprawie. Minister spraw wewnętrznych podkreślił, że Niedzielski nie wnioskował również o ochronę policyjną.

Kierwiński poinformował również, że natychmiast po zakończeniu urzędowania Niedzielski zażądał usunięcia środków ochrony technicznej zainstalowanych w jego miejscu zamieszkania. „Sam wystąpił o zdjęcie tejże techniki 9 sierpnia (2023 roku – przyp. red), czyli dzień po tym, jak przestał być ministrem zdrowia” – mówił Kierwiński