Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Nocą z soboty na niedzielę tysiące Gruzinów wyszły na ulice Tbilisi. Protestowali przeciwko tak zwanej ustawie o „zagranicznych agentach”. Forsuje ją gruziński parlament. Właśnie przeszła przez drugie czytanie.

Według agencji Reutersa w demonstracji uczestniczyło około 50 tysięcy osób.

„Wspierajcie odważnych Gruzinów!”

Po protestach w 2023 roku gruzińska partia władzy wstrzymała prace nad ustawą. Jednak w 2024 roku ponownie próbuje ją przyjąć. Gruzini wychodzą na ulice od kwietnia.

„Świecie, wciąż na to patrzysz? Możliwe, że dziś odbył się największy protest Gruzinów przeciwko wkraczaniu Rosji w [gruzińskie] prawo infiltrowaniu gruzińskiego rządu. Oglądajcie, udostępniajcie, wspierajcie odważnych Gruzinów!”- napisała na portalu X dziennikarka Їne Back Їversen.

„Chronić społeczeństwo przed ideologią pseudoliberalną”

Trzecie i ostatnie czytanie ustawy ma się odbyć już w poniedziałek.

Gdyby prawo weszło w życie, organizacje i media, których budżet w ponad 20 proc. składa się ze środków otrzymywanych z zagranicy, zostałyby uznane za „zagranicznych agentów”. To kopia prawa, które obowiązuje w Rosji i doprowadziło tam do ucieczki większości zagranicznych dziennikarzy i organizacji międzynarodowych.

Rządząca partia Gruzińskie Marzenie twierdzi, że ​​ustawodawstwo jest konieczne, aby „chronić społeczeństwo przed ideologią pseudoliberalną i jej nieuniknionymi szkodliwymi konsekwencjami” – relacjonuje „Guardian”.

Zachód czy Kreml?

„Jesteśmy głęboko zaniepokojeni cofaniem się demokracji w Gruzji. Gruzińscy parlamentarzyści stoją przed krytycznym wyborem — czy poprzeć euroatlantyckie aspiracje narodu gruzińskiego, czy też przyjąć ustawę o zagranicznych agentach w stylu Kremla, która jest sprzeczna z wartościami demokratycznymi” – napisał na portalu X doradca Joe Bidena ds. bezpieczeństwa narodowego Jake Sullivan.

27 czerwca 2014 roku Gruzja podpisała umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską. Zaś 14 grudnia 2023 roku została oficjalnym kandydatem do Unii Europejskiej.

Chcą coś przekazać PiS-owi?

Protest w Tbilisi skomentowali polscy politycy.

„Gruzini chcą coś przekazać PiS-owi” – napisał premier Donald Tusk.

Odpowiedział mu między innymi były rzecznik PiS, poseł Radosław Fogiel:

Poza wyjątkowym wsparciem dla Adama Bielana i Jacka Kurskiego (których porównał do kutrów torpedowych) Jarosław Kaczyński tłumaczył w Siedlcach wyborcom PiS, dlaczego w wyborach do PE powinni głosować na jego partię.

„Oni mogą nas doprowadzić do straszliwego nieszczęścia”

„Te najbliższe wybory mają ogromne znaczenie, to nie będzie normalna kadencja Parlamentu Europejskiego” – mówił Kaczyński. „Mają być podjęte decyzje, które nam Polakom odbiorą wszystko, odbiorą nam suwerenność, walutę, decyzje choćby w takich sprawach jak obrona granic”.

Kaczyński powtórzył tezę, która wydaje się już stałym motywem jego kampanijnych przemówień. Chwalił się, że PiS „wyciągnął Polskę ze sfery Trzeciego Świata, bo tam, gdzie są głodne dzieci, tam jest Trzeci Świat”.

Zastanawiał się, „czy Polska może się rozwijać dalej przy tych wymogach, które są stawiane w Europie, bez energii atomowej?” Według Kaczyńskiego ludzie chcą takich inwestycji jak CPK, „rozumieją, że to jest polska przyszłość”.

Mówił też, że „jak oni rządzą, to zawsze nie ma pieniędzy”. I ostrzegał: „Oni mogą nas doprowadzić do straszliwego nieszczęścia.

„Nie było grzechów? Były”

Według Kaczyńskiego PiS pada ofiarą „obrzydliwej goebbelsowskiej propagandy”, która „okazywała się w wielu przypadkach skuteczna”.

„Czy ja mówię, że byliśmy aniołami? Nie mówię. Czy ja mówię, że nie było grzechów? Były” – powiedział prezes PiS.

Ale jednocześnie stwierdził, że prace komisji śledczych powołanych przez obcene władze dowodzą, że „nie było niczego nielegalnego”.

W sprawie oskarżonego o szpiegostwo byłego sędziego Szmydta mówił o słabości polskiego państwa.

W niedzielę 12 maja 2024 Jarosław Kaczyński przyjechał do Siedlec, by wesprzeć Adama Bielana i Jacka Kurskiego. Obaj kandydują do Parlamentu Europejskiego, PiS może liczyć na co najmniej dwa mandaty w tym okręgu (nr 5).

W 2019 roku Adam Bielan zdobył tutaj ponad 200 tysięcy głosów. Oprócz niego mandat do europarlamentu wywalczył Zbigniew Kuźmiuk. Tym razem nie kandyduje, jesienią został posłem.

Bielan i Kurski rywalizują ze sobą nie tylko o najlepszy wynik w okręgu, ale również o uznanie Kaczyńskiego. W przeszłości każdy z nich prowadził kampanie wyborcze PiS-u. Dziś są w sztabie i odpowiadają za przekaz eurokampanii.

Kaczyński podkreślał w Siedlcach ich wyjątkową rolę.

Jak „żołnierze jednorazowego przeznaczenia”

„Będzie wyraźna zmiana na rzecz sił konserwatywnych” – mówił prezes PiS o nowej kadencji Parlamentu Europejskiego. I ma rację: obecne sondaże przewidują, że prawicowe i skrajnie prawicowe partie z różnych krajów Europy zdobędą najwięcej głosów w historii.

Tłumacząc, jaką rolę widzi dla Bielana i Kurskiego, Kaczyński użył zaskakującej metaforyki z militarnego arsenału:

„Trzeba tutaj rzucić do walki ludzi najbardziej doświadczonych. Takich, można powiedzieć, żołnierzy z wojsk jednorazowego przeznaczenia” – mówił prezes PiS.

„To są wojska spadochronowe, to są kutry torpedowe i rakietowe, to są takie jednostki, które mają być użyte tylko raz, ponoszą tak wielkie straty, że nie nadają się do dalszej walki. Życzę panom długiego życia. Ale żeby być w tych wojskach, trzeba być człowiekiem o specyficznych cechach fizycznych i psychicznych” – dodał Kaczyński. I zakończył:

„Życzę, żeby przeżyli tę kadencję”.

Według doniesień mediów Bielan i Kurski mają zadbać, żeby kampania PiS-u była ostra.

„Ciężkie czasy dla nas nastały” – napisała na portalu X europosłanka, była szefowa Polskiej Akcji Humanitarnej. Słowa Janiny Ochojskiej to reakcja na ostatnie wypowiedzi Donalda Tuska oraz niedawne wydarzenia na granicy polsko-białoruskiej.

„Bardzo szanuję Donalda Tuska i jego działania na rzecz wolnej, demokratycznej Polski. Ale nie wolno nam zapominać o praworządności, czyli przestrzeganiu prawa, do czego mają prawo również migranci”.

Ochojska odnosi się tu bezpośrednio do doniesień Grupy Granica, która informuje o grupie nastolatków z Somalii cofniętych do Białorusi przez polską straż.

„Szczególnie ciężko o tym pisać. Zwolennicy PiS bedą się cieszyć z krytyki Tuska” – przyznaje Ochojska.

Tusk na granicy — ani słowa o ludziach

W sobotę 11 maja 2024 premier Donald Tusk złożył wizytę funkcjonariuszom służącym na granicy polsko-białoruskiej. W miejscowości Karakule na Podlasiu wziął udział w odprawie z żołnierzami, funkcjonariuszami Straży Granicznej i policji.

„Wiem, że nielegalnych przejść na tej granicy jest coraz więcej, stąd decyzje o wzmocnieniu infrastruktury granicznej. (...) Pracujemy też nad zmianami prawa, które będzie dawało pełne wsparcie funkcjonariuszom” – powiedział Tusk.

Jego wypowiedź komentowała wicenaczelna OKO.press Magdalena Chrzczonowicz:

„Z narracji o granicy zniknęli ludzie. Zostało wojsko, bezpieczeństwo, wojna hybrydowa, bezosobowa presja migracyjna”.

„Premier wpisuje kryzys migracyjny na granicy z Białorusią w narrację o erze przedwojennej, w jakiej się znaleźliśmy, sugeruje wręcz, że wojna jest tylko kwestią czasu” – pisze dalej Magdalna Chrzczonowicz.

„Ofiarą tej wojny grożącej w przyszłości Polsce, czy Europie, padają już teraz Afgańczycy, Syryjki czy Etiopczycy (obecnie głównie mężczyźni). Przedstawiania ich jak szturmującego wojska jest o tyle absurdalne, że gdy uda im się pokonać zaporę, nie przystępują do walki z polskimi żołnierzami czy SG, tylko starają się przed nimi ukryć, licząc na dalszy transport. Ich celem jest ucieczka, a nie atak.

W trosce o nasze „bezpieczeństwo” Polaków premier wymazuje ze swojej opowieści ludzi, którzy Polakami nie są”.

„Polski premier «wypycha» humanitaryzm z dyskusji o granicy” – konkluduje wicenaczelna OKO.press.

Co się dzieje na granicy?

„Zarówno aktywiści i aktywistki, jak i Straż Graniczna raportują coraz większy ruch na granicy. 8-9 maja 2024 odnotowano 651 prób nielegalnego przekroczenia granicy. Organizacje humanitarne na stronie wearemonitoring.org.pl raportują, że od stycznia do 14 kwietnia o pomoc poprosiło 1 236 osób. Wsparcia udzielono 589 osobom. Według tych statystyk dokonano w tym czasie 352 wywózek.

Z informacji, które „Gazeta Wyborcza” uzyskała od białoruskiej organizacji opozycyjnej BYPOL, białoruski reżim planuje w najbliższym czasie wysłać na granicę 700-800 migrantów, którzy mieliby podjąć próbę sforsowania granicy polsko-białoruskiej” – pisze Magdalena Chrzczonowicz.

Po godzinie 3 nad ranem w hali targowej przy ul. Marywilskiej na warszawskiej białołęce wybuchł pożar. Po 11 minutach od powiadomienia przez czujniki zainstalowane w budynku, o godz. 3:41, na miejsce przyjechały pierwsze dwa oddziały Straży Pożarnej. Hala spłonęła całkowicie, zawalił się dach. Podczas akcji gaśniczej strażacy używali drona i robota gaśniczego.

Tysiące osób, które były właścicielami stoisk na terenie centrum Marywilska, straciły dorobek życia.

Przed południem w niedzielę 12 maja 2024 służby odpowiedziały na część pytań dotyczących pożaru.

Czy w budynku na Marywilskiej zadziałały systemy pożarowe?

„Gołym okiem widać, że nie wszystkie systemy [w hali] zadziałały lub być może były pozastawiane. Niekoniecznie zadziałały strefy [dzielące budynek]” – powiedział dziennikarzom szef Państwowej Straży Pożarnej nadbryg. Mariusz Feltynowski.

Dziennikarze pytali na konferencji prasowej, dlaczego nie uruchomiły się kurtyny wodne.

„Systemy nie są uruchamiane zdalnie, tylko z wewnątrz budynku” – odpowiedział zastępca mazowieckiego komendanta wojewódzkiego straży pożarnej st. bryg. Piotr Gąska. „Ciężko mówić na temat sprawności systemu. Monitorowanie czujek to kwestia administratora obiektu” – dodał st. bryg. Gąska.

Zaznaczył, że zgłoszenia telefoniczne wpływały już po tym, jak straż dotarła na miejsce.

Czy w hali działał monitoring?

Dziennikarze chcieli też wiedzieć, czy policja lub straż mają informacje na temat działania monitoringu w centrum handlowym. Wiadomo, że taki monitoring został zainstalowany na zewnątrz hali.

„Będziemy ustalać, co z monitoringiem” – odpowiedział rzecznik Komendy Głównej podinsp. Robert Szumiata. „Nie wiadomo, czy był monitoring, czy nie”. Dodał, że jeśli monitoring wewnątrz został zainstalowany, to nie można w tej chwili stwierdzić, czy się zachował.

„W tej sprawie kluczowe będą zeznania świadków” – powiedział podinsp. Szumiata.

Czy na miejscu była ochrona?

Pytany, czy ochroniarze byli nocą w budynku oraz czy zostali już przesłuchani, rzecznik Komendy Głównej podinsp. Robert Szumiata odpowiedział:

„Nie ma informacji, ilu było w nocy ochroniarzy”.

Czy do płonącej hali wtargnął mężczyzna z bronią?

Niektóre media podały, że do centrum Marywilska wtargnął w trakcie pożaru mężczyzna z bronią palną. Według tych doniesień mężczyzna miałby mierzyć z broni do strażaków.

„Dementuję informacje, że [do hali] wbiegł uzbrojony mężczyzna” – powiedział rzecznik Komendy Głównej podinsp. Robert Szumiata. Powiedział dziennikarzom, że na teren płonącego budynku próbowali wejść kobieta i jej 27-letni syn. Kobieta była właścicielką jednego ze sklepów.

„Zauważyliśmy, że syn ma za paskiem atrapę broni” – opowiadał rzecznik KGP. Mężczyzna został wylegitymowany. „Dementuję, że mierzył do strażaków”. Według niego zachowanie mężczyzny było podyktowane silnymi emocjami.

Podinsp. Robert Szumiata powiedział też, że nie było prób wtargnięcia. Dodał, że to jest zrozumiałe, że osoby, które mają sklepy w płonącej hali, chciały zobaczyć, co się dzieje

Co z odszkodowaniami dla kupców? Co z halą?

Teren, na którym stało centrum Marywilska w całości należy do miasta Warszawa. Właściciel hali ma podpisaną umowę na dzierżawę do 2033 roku.

Zastępca prezydenta Warszawy, Tomasz Bratek, zaprzeczył doniesieniom, że miasto planowało sprzedaż działki.

Czy przedsiębiorcy, którzy często stracili dorobek życia, mogą liczyć na odszkodowania?

„Będziemy się spotykać z przedstawicielami miasta” – powiedział dziennikarzom wojewoda mazowiecki Mariusz Frankowski. „Będziemy rozważać możliwości uruchomienia dodatkowych środków. Ze względu na to, że to są przedsiębiorcy, może to być utrudnione, bo nie ma takiej procedury, co nie znaczy, że nie zostanie uruchomiona”.