Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

Według ukraińskiej Centrali Koordynacyjnej ds. Postępowania z Jeńcami Wojennymi 16 czerwca do Ukrainy wróciły ciała 1245 obrońców, „które według strony rosyjskiej należą do obywateli Ukrainy”.

„Śledczy organów ścigania, wraz z instytucjami eksperckimi Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, przeprowadzą wszystkie niezbędne badania i zidentyfikują repatriowane ciała” – poinformowała Centrala Koordynacyjna.

Jest to ostatnia wymiana poległych żołnierzy, która odbywała się w ramach porozumień stambulskich. 2 czerwca podczas negocjacji pokojowych ukraińska i rosyjska delegacje uzgodniły wymianę ciał żołnierzy: 6 tys. Rosjan na 6 tys. Ukraińców.

W ten sposób w ciągu tygodnia Ukraina w pięciu etapach otrzymała 6 057 ciał. Ciała zostały dostarczone na terytorium Ukrainy ciężarówkami z wyjątkiem jednej wymiany, w której wykorzystano kolej.

W procesie pośredniczyli przedstawiciele Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża.

Aktualizacja 19:35

Minister Spraw Wewnętrznych Ukrainy Ihor Kłymenko w mediach społecznościowych poinformował, że Rosja podczas ostatnich wymian przekazała ciała rosyjskich żołnierzy zmieszane z ciałami Ukraińców.

Według Kłymenki proces identyfikacji ciał jest skomplikowany i długo trwający, a Rosja celowo go komplikuje. „Ciała są zwracane w skrajnie okaleczonym stanie, części ciał są w różnych workach. Zdarzają się przypadki, gdy szczątki jednej osoby są zwracane nawet na różnych etapach repatriacji” – napisał ukraiński minister. „Rosjanie mogli to [oddać ciała rosyjskich żołnierzy] zrobić celowo, aby zwiększyć liczbę przekazanych ciał i przeciążyć naszych ekspertów pracą, uzupełniając wszystko cyniczną presją informacyjną. Albo może to być ich zwykłe zaniedbanie wobec własnego narodu”.

Kłymenko zaznaczył, że ukraińscy eksperci identyfikują wszystkie ciała. Dodał, że „każde badanie jest przeprowadzane dokładnie i więcej niż jeden raz”. Największym wyzwaniem według ministra jest czas. „Rozumiemy ból i oczekiwania rodzin. Przyspieszamy proces identyfikacji tak bardzo, jak to możliwe. Ale z każdą dużą repatriacją staje się to trudniejsze i być może taki jest cel Rosji. Nie mamy prawa popełnić błędu. To nie są dla nas statystyki. To są ludzie i każdy z nich zasługuje na godne traktowanie” – napisał szef MSW Ukrainy.

Jaki jest kontekst?

7 czerwca, doradca Putina oraz przewodniczący rosyjskiego zespołu negocjacyjnego Władimir Miediński, ogłosił, że strona ukraińska „nieoczekiwanie odłożyła na czas nieokreślony zarówno przyjęcie ciał, jak i wymianę jeńców wojennych”. Jak pisała w OKO.press Agnieszka Jędrzejczyk, propaganda rosyjska zaczęła wtedy pokazywać ciężarówki pełne worków z ciałami żołnierzy, które Rosjanie dostarczyli pod granicę. Wmawiała, że Ukraina nie chce przyjmować swoich poległych.

Ukraińska Centrala Koordynacyjna zaprzeczyła temu i podkreśliła, że „strona rosyjska uciekła się do jednostronnych działań, które nie zostały uzgodnione w ramach wspólnego procesu”.

Wcześniej, podczas konferencji prasowej 4 czerwca prezydent Zełenski mówił, że Rosja zidentyfikowała tylko 15-20 proc. zabitych, których zamierza oddać Ukrainie. „Ważne jest, aby uzyskać ciała ukraińskie, a nie rosyjskie, których Moskwa chce się pozbyć – takie przypadki już się zdarzały” – mówił Zełenski.

Mimo manipulacji ze strony rosyjskiej wymiany odbyły się według ustaleń.

Podczas negocjacji 2 czerwca w Stambule Rosja i Ukraina oprócz wymiany ciał żołnierzy uzgodniły wymianę jeńców wojennych, która dotyczy dwóch kategorii – ciężko rannych i ciężko chorych oraz żołnierzy do 25 lat według formuły „wszyscy na wszystkich”. W zeszłym tygodniu do domu wrócili żołnierze należący do tych kategorii. Na razie ukraińskie władze nie podają liczby obrońców, których udało się wymienić. Według danych Centrali Koordynacyjnej w ramach poprzednich 65 wymian do Ukrainy wróciło 5757 obywateli Ukrainy.

Przeczytaj także:

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Pomimo rozpoczętej w piątek wojny z Izraela z Iranem, dramat Gazy nie zatrzymał się ani na chwilę.

Volker Türk, wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw praw człowieka powiedział dziś podczas prezentacji corocznego raportu, że izraelskie „środki i metody prowadzenia wojny powodują przerażające, niedopuszczalne cierpienia Palestyńczyków w Gazie”.

„Wzywam do natychmiastowych, bezstronnych śledztw w sprawie śmiertelnych ataków na zdesperowanych cywilów próbujących dotrzeć do centrów dystrybucji żywności. Niepokojąca, odczłowieczająca retoryka wysokich rangą izraelskich urzędników państwowych przypomina najcięższe zbrodnie" – mówił Türk w Genewie.

Kontrowersyjna, wspierana przez Izrael Gaza Humanitarian Foundation dalej rozprowadza pomoc humanitarną w Strefie Gazy. Grupa otworzyła zaledwie cztery punkty dystrybucji pomocy. Niewielka liczba punktów powoduje, że są one przepełnione, a ludzie spędzają często całą noc w ich okolicy, by mieć pewność, że otrzymają paczkę z podstawowymi produktami żywnościowymi.

Niedoświadczona fundacja nie potrafi zapewnić bezpieczeństwa w otwieranych przez siebie punktach dystrybucji. W sobotę 14 czerwca Ministerstwo Zdrowia Gazy podawało, że 274 osoby zginęły, próbując dotrzeć do punktów GHF. Al Dżazira, powołując się na „źródła medyczne” podaje, że dziś rano w pobliżu jednego z punktów zginęło kolejne 15 osób. Brakuje szczegółów dzisiejszego incydentu, ale w poprzednich wypadkach często dochodziło do otwarcia ognia ze strony stacjonujących w pobliżu izraelskich żołnierzy do oczekujących na pomoc.

W artykule z 15 czerwca brytyjski „Guardian” cytuje 32-letniego Mahmuda Abu Haluba, który mówi, że od rozpoczęcia wojny z Iranem w piątek 13 czerwca sytuacja w Strefie Gazy się pogorszyła.

„Liczba ciężarówek z pomocą zmalała, a dla tych, którzy idą po pomoc, ryzyko jest teraz większe. Izraelska armia stała się bardziej zabójcza niż wcześniej, gdy ostrzeliwuje nas i bombarduje. To powoduje wiele ofiar, a nikt o tych masakrach nie mówi”.

Jaki jest kontekst

Sytuacja humanitarna Strefy Gazy nieustannie pogarsza się, odkąd Izrael zaatakował palestyńską enklawę po atakach Hamasu na Izrael w październiku 2023 roku. Od marca do maja 2025 roku Izrael wprowadził pełną blokadę humanitarną — żadna pomoc humanitarna nie docierała do Gazy, a to pogarszało kryzys żywnościowy.

Od końca maja dystrybucją pomocy zajmuje się wspomniana kontrowersyjna GHF. Większość specjalistów od pomocy humanitarnej zgodnie twierdzi, że działania tej fundacji to katastrofa, która nie ma wiele wspólnego z faktycznym i godnym pomaganiem głodującym mieszkańcom Strefy Gazy.

Wojna Izraela z Iranem odwróci część światowej uwagi od głodującej Gazy. Na dziś trudno jest znaleźć informacje, które dawałyby nadzieję na szybkie zawieszenie broni w Gazie.

Przeczytaj inne teksty na ten temat w OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

„Do Prokuratury Rejonowej Gdańsk-Śródmieście w Gdańsku zostały przekazane dwa zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa w związku z nabyciem mieszkania położonego w Gdańsku przez kandydata na urząd Prezydenta RP. Jedno zawiadomienie o przestępstwie zostało złożone przez Senator Magdalenę Biejat, a drugie przez osobę prywatną. Do tych zawiadomień zostało dołączone kolejne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożone przez Prezydenta Miasta Gdańska” – powiedział dziś Mariusz Duszyński z Prokuratury Okręgowej w Gdańsku.

Prokurator podjął decyzję, że należy przeprowadzić dochodzenie po przesłuchaniu osoby pracującej w urzędzie miejskim w Gdańsku i po zapoznaniu się z dokumentacją przesłaną przez różne instytucje. Chodzi między innymi o Areszt Śledczy w Gdańsku, Zakład Karny w Czarnem, czy Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku.

Na tej podstawie prokuratura uznała, że istnieje uzasadnione podejrzenie, że Karol Nawrocki wprowadził Jerzego Ż. w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Jak jest kontekst

1 czerwca Karol Nawrocki jako kandydat Prawa i Sprawiedliwości został wybrany na prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej na kolejną kadencję, która zakończy się w 2030 roku. Najgłośniejszą aferą w kampanii wyborczej była sprawa kawalerki należącej do Karola Nawrockiego.

Media ujawniły, że Nawrocki przejął kawalerkę w niejasnych okolicznościach od Jerzego Ż. w zamian za niespełnioną obietnicę opieki nad mężczyzną. Jerzy Ż wykupił mieszkanie z 90 proc. bonifikatą (za 12 tysięcy złotych) z zasobów komunalnych miasta. Pieniądze na wykup mężczyźnie przekazał Karol Nawrocki, który został kilka lat później właścicielem mieszkania w zamian za opiekę na jego lokatorem oraz opłacanie rachunków. Jerzy Ż przebywa obecnie w Domu Opieki Społecznej, a koszty jego opieki pokrywa w całości miasto Gdańsk.

Przeczytaj inne teksty na ten temat

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

W irańskim kontruderzeniu w nocy i nad ranem zginęły co najmniej trzy osoby. Irańska rakieta uderzyła w blok mieszkalny w Petach Tikwa. Dotychczas wiemy o co najmniej ośmiu ofiarach tego uderzenia. Nad ranem służby odnalazły trzy ciała w Hajfie. Co najmniej dwie irańskie rakiety, które przebiły się przez izraelską obronę powietrzną, uderzyły w rafinerię w Hajfie. Po ósmej rano czasu izraelskiego strażacy wciąż walczyli z pożarem rafinerii.

Izraelski minister obrony Israel Kac oskarżył Iran o świadome uderzanie w izraelskich cywilów. I zagroził, że mieszkańcy zapłacą cenę za tę taktykę. Wypowiedź ta powszechnie interpretowana jest jako zapowiedź świadomych ataków na irańskich cywili.

Nie mamy danych z Iranu na temat liczby ofiar nocnych ataków. Według ostatnich danych tamtejszego Ministerstwa Zdrowia w izraelskich atakach zginęły 224 osoby, a 90 proc. ofiar ma być cywilami. Waszyngtońska grupa Human Rights Activists podaje, że liczba ofiar jest wyższa i wczoraj wynosiła już 406 osób.

Izraelska armia podała, że w nocy uderzyła w centra dowódcze irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji, ważnej formacji militarnej odpowiedzialnej za „ochronę rewolucji” w kraju i za wiele operacji militarnych poza granicami kraju w ostatnich latach, m.in. w Syrii i Libanie.

Jaki jest kontekst

Trwa czwarty dzień wojny izraelsko-irańskiej. Rozpoczęła się ona od nocnych ataków na cele w Iranie w piątek 13 czerwca. Izrael utrzymuje, że prowadzi uderzenie wyprzedzające, gdyż Iran miał być zagrożeniem dla istnienia Izraela i być blisko stworzenia bomby atomowej. Istnieją dowody na to, że w ostatnich miesiącach irański program nuklearny przyspieszył. Nie ma jednak niezależnego potwierdzenia, że Irańczycy byli o krok od bomby atomowej.

Izrael chce też zneutralizować irański potencjał rakietowy, a część izraelskich polityków po cichu liczy na to, że wojna pomoże obalić islamski reżim w Teheranie. Wojna przerwała irańsko-amerykańskie rozmowy o irańskim programie atomowym. Izrael liczy na to, że Amerykanie włączą się do wojny. Bez ich zaangażowania zniszczenie irańskiego programu atomowego będzie bardzo trudne.

Przeczytaj inne teksty na ten temat w OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło?

MSZ apeluje też o rejestrację swojego pobytu w Izraelu za pomocą internetowego systemu Odyseusz, który ma ułatwiać kontakt z władzami w razie sytuacji kryzysowej. Resort wie już o 200 osobach, które zgłosiły chęć powrotu do kraju i proszą o pomoc w jego zorganizowaniu.

Media donoszą, że MSZ na poważnie myśli o zorganizowaniu ewakuacji osób, które przebywają w strefach zagrożenia na Bliskim Wschodzie. Taką informację podało Radio Zet. Nasi rodacy mogliby wyjechać z Izraela, przedostając się przez przejścia graniczne z Egiptem i Jordanią, skąd do kraju mogliby dostać się samolotem. W akcję ma być zaangażowany konsul honorowy RP w Betlejem. Resort dyplomacji potwierdza, że wie o jego inicjatywie i prosi o cierpliwość.

„W poniedziałek odbędzie się spotkanie w Centrum Koordynacyjnym, a po nim briefing, na którym podsumujemy całą sprawę. Reagujemy stosownie do okoliczności” – przekazał rzecznik MSZ Marcin Wroński. Jednocześnie resort radzi Polakom w Iranie, by „natychmiast” opuścili terytorium tego kraju.

Jaki jest kontekst?

To trzeci dzień wymiany ognia Izraela z Iranem, rozpoczętego przez to pierwsze państwo. Władze Izraela twierdzą, że muszą reagować na postępy irańskiego programu atomowego, by nie dopuścić do powstania w tym kraju bomby jądrowej. Teheran zaprzecza, by było to jego celem. W niedzielę przedstawiciele irańskiego reżimu mieli spotkać się z delegacją USA, by negocjować warunki zaprzestania wzbogacania uranu.

W wyniku irańskiej odpowiedzi na atak Izraela ucierpiały między innymi miasta Tamra i Bat Jam, w które uderzyła rakieta balistyczna. Izrael odpowiedział, atakując między innymi „kilka celów w Teheranie związanych z projektem broni nuklearnej reżimu irańskiego".

Izrael twierdzi, że w rozpoczętych w piątek atakach przeciwko Iranowi zginęło łącznie około 20 czołowych irańskich wojskowych. Teheran potwierdził śmierć sześciu wysokich rangą dowódców, a także doradcy najwyższego przywódcy duchowego i politycznego Iranu.

Przeczytaj więcej w OKO.press:

Przeczytaj także: