Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

„Na dziś mamy dokonane oględziny w 222 obwodowych komisjach wyborczych, czyli 88 proc. wszystkich z 252 komisji, które zostały zaplanowane. W 151 nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Nieprawidłowości stwierdzono zaś w 71 komisjach” – powiedział prokurator krajowy Dariusz Korneluk w TVN24. „Główne nieprawidłowości to oczywiście przypisanie głosów jednego kandydata na rzecz drugiego, a także rozmijanie się protokołu po liczeniu głosów z faktycznymi ustaleniami” – dodał.

Jak podkreślił, prokuratura prowadzi w tej sprawie 19 śledztw.

„Myślę, że do końca tygodnia wpłyną zestawienia z oględzin poszczególnych kart wyborczych pozostałych komisji” – zaznaczył Korneluk.

Ponownego przeliczania głosów oddanych w wyborach prezydenckich dokonuje prokurator w obecności funkcjonariusza policji i przedstawiciela Komisji Wyborczej. Cały proces jest rejestrowany. 252 komisje wytypowali biegli. „Wskazali na bardzo wysoki i na wysoki stopień nieprawidłowości w poszczególnych komisjach” – wyjaśniał prokurator krajowy.

Jaki jest kontekst?

Druga tura wyborów prezydenckich, w której zwyciężył Karol Nawrocki, odbyła się 1 czerwca. Niedługo po wygranej Nawrockiego pojawiły się informacje o możliwych nieprawidłowościach związanych z liczeniem głosów w niektórych komisjach. Polegały m.in. na odwrotnym przypisaniu wyników poszczególnym kandydatom.

W piątek 4 lipca w Dzienniku Ustaw została opublikowana uchwała Sądu Najwyższego stwierdzającą ważność wyboru Karola Nawrockiego na Prezydenta RP. Sąd uzasadniał, że duża liczba wniesionych protestów i wykazane uchybienia nie miały wpływu na wynik wyborów. Głosowanie w tej sprawie, które odbyło się 1 lipca, nie było to jednak jednomyślne. Trzech sędziów złożyło zdanie odrębne. Jeden z nich, Leszek Bosek, powołał się w nim na argumenty o braku niezależności Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN. Jak mówił, "powinna zostać zniesiona, przynajmniej w tym kształcie”.

W sobotę 19 lipca opublikowano postanowienie marszałka Sejmu Szymona Hołowni, który oficjalni wyznaczył datę zaprzysiężenia Nawrockiego na prezydenta na 6 sierpnia o godz. 10. Dwa dni wcześniej jednak list do Hołowni skierował minister sprawiedliwości Adam Bodnar, wyliczając kwestie „budzące wątpliwości prawne”. Wymienił m.in. nierozpatrzenie niektórych z protestów wyborczych i wydanie uchwały stwierdzającej ważność wyborów przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, która „w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i prawa Unii Europejskiej nie może być uznana za sąd”.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło?

„22 lipca 2025 r., akcjonariusz Spółki – TiVi Foundation z siedzibą w Rugell w Liechtensteinie, wykonując przysługujące mu osobiste uprawnienie do powoływania i odwoływania Prezesa Zarządu Spółki [...] oraz Przewodniczącego Rady Nadzorczej [...]: – odwołał Mirosława Błaszczyka ze stanowiska Prezesa Zarządu Spółki i w jego miejsce powołał Andrzeja Abramczuka; – odwołał Zygmunta Solorza ze stanowiska Przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki i w jego miejsce powołał Daniela Kaczorowskiego” – podała spółka Cyfrowy Polsat w komunikacie giełdowym.

Komunikat nie podaje żadnych szczegółów dotyczących tej decyzji. Wyjaśniony w nim jedynie, że Andrzej Abramczuk posiada ponad 25-letnie doświadczenie w doradztwie na rzecz podmiotów z sektora telekomunikacyjnego oraz mediów, a Daniel Kaczorowski „posiada bogate doświadczenie w różnorodnych transakcjach” i przez wiele lat doradzał spółkom z Grupy Polsat Plus, w tym w szczególności Cyfrowemu Polsatowi S.A.

Jaki jest kontekst?

Od miesięcy w rodzinie Solorzów trwa konflikt dotyczący przejęcia władzy nad spółkami Zygmunta Solorza.

2 sierpnia 2024 roku Zygmunt Solorz podpisał ze swoimi dziećmi porozumienie o przekazaniu w ich ręce dwóch fundacji (TiVi i Solkomtel), do których należy cały majątek miliardera. Tyle że zaledwie dzień po podpisaniu dokumentów, 3 sierpnia, Solorz oznajmił, że chce się wycofać z tej decyzji. Stwierdził, że złożył oświadczenie woli pod wpływem błędu. Jednocześnie podjął próbę wymiany władz fundacji w Liechtensteinie — co doprowadziło do potyczki sądowej. Dzieci miliardera, Tobias, Aleksandra i Piotr podejrzewają, że za tą nagłą zmianą woli Zygmunta Solorza stoi Justyna Kulka.

Na początku października 2024 r. dzieci Solorza zostały odwołane ze stanowisk w jego polskich spółkach, m.in. w Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin SA oraz Cyfrowym Polsacie.

W listopadzie 2024 r. sąd w Liechtensteinie zdecydował o wprowadzeniu kuratora do obu fundacji. Tym samym zawiesił prawo Solorza do powoływania członków organów zarządzających tymi fundacjami, zabronił wydawania im poleceń oraz zatwierdzania uchwał pod rygorem nieważności.

W maju 2025 r. sąd w Liechtensteinie poparł stanowisko Aleksandry Żak, Tobiasa Solorza i Piotra Żaka i uznał za wiążące postanowienia statutu fundacji z sierpnia 2024 r., które zapewniły dzieciom miliardera władzę nad fundacjami. Zygmunt Solorz zapowiedział, że się od tego postanowienia odwoła.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło?

Na początku lipca międzyresortowy zespół zaakceptował rekomendacje do „Strategii ochrony obszarów wodno-błotnych”, powiedział 21 lipca wiceminister klimatu i środowiska Mikołaj Dorożała. Jesienią dokument ma trafić do konsultacji ministerialnych i publicznych. Według zapowiedzi strategia ma służyć nie tylko poprawie stanu środowiska, ale również zwiększeniu militarnego i żywnościowego bezpieczeństwa państwa. Ostatecznie strategia ma zostać przyjęta uchwałą rządu – prawdopodobnie jeszcze w tym roku.

Dlaczego to ważne?

Polska od lat boryka się z suszą, której zasięg i intensywność zwiększają się wraz ze spowodowanym przez zmiany klimatyczne wzrostem temperatury, zmieniającym się rozkładem lub wręcz brakiem opadów (tak, jak minionej praktycznie bezśnieżnej zimy).

“Susza hydrologiczna, która dzisiaj dotyka największe polskie rzeki, w tym na przykład Wisły, jest efektem między innymi postępujących zmian klimatycznych. Dzisiaj tak na dobrą sprawę woda i zarządzanie wodą staje się jednym z najważniejszych strategicznych aspektów polityki państwa” – mówił na konferencji prasowej Dorożała. Wiceminister dodał, że osuszanie torfowisk jest istotnym źródłem emisji gazów cieplarnianych.

Wiceminister przypomniał również, że poprzednia wersja dokumentu została opracowana jeszcze w 2021 roku, ale rząd PiS jej nie wdrożył. Obecna ekipa – jak stwierdził – „odświeża” dokument i zamierza połączyć ochronę przyrody z celami obronnymi oraz bezpieczeństwa żywnościowego państwa. Obszary wodno-błotne stanowią ok. 4 proc. powierzchni Polski; niektóre podlegają ochronie w ramach Konwencji ramsarskiej.

Jedną z kluczowych rekomendacji projektu strategii jest przyznanie pierwszeństwa finansowaniu działań odtwarzających mokradła w pasie przygranicznym. Tam rząd Tuska buduje tzw. Tarczę Wschód, czyli system zapór mający odstraszyć lub utrudnić atak na nasz kraj ze strony Rosji i Białorusi.

“Resort środowiska przy wsparciu resortu obrony narodowej rozważy finansowanie ze środków krajowych i europejskich projektu, którego celem będzie tworzenie zabezpieczeń »dual use«, a więc podwójnego zastosowania” – mówił Dorożała. Chodzi o zachowanie lub odtwarzanie terenów podmokłych tak, by – w rejonach blisko granicy – stanowiły uzyskaną względnie niskim kosztem barierę. Od dłuższego czasu mówią o tym polscy naukowcy.

Zastosowań wody jest oczywiście dużo więcej. Dorożała podkreślił znaczenie mokradeł dla rolnictwa – w szczególności dla utrzymania zasobów wodnych. “[Chodzi o] doprowadzenie do takiej współpracy i takiej koordynacji, żeby nie działo się to na zasadzie, że każdy robi sobie po swojemu, tylko że razem, wspólnie wypracowujemy jakąś metodę zarządzania zasobami wodnymi” – mówił Dorożała.

Tymczasem brak systemowego podejścia do wody skutkuje wzajemnie wykluczającym się działaniami państwa. Tam, gdzie naukowcy apelują o renaturyzację rzek, Wody Polskie wciąż wykonują “prace utrzymaniowe”, których skutkiem jest szybszy spływ wody – a więc to, czego należy unikać, ponieważ im wolniej spływa woda np. po opadach, tym większa szansa na odbudowę zasobów wód podziemnych. Coraz częściej słychać też o rolnikach, którzy samodzielnie blokują odpływ wody – ale także o wysiłkach Ministerstwa Rolnictwa, by unijne przepisy mające zapobiegać degradacji torfowisk stosować w jak najwęższym zakresie.

Jest jeszcze aspekt czysto przyrodniczy. Wyniki monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przeprowadzonego na czterech typach siedlisk w 2024 roku wskazują, że wiele z nich znajduje się w złym stanie. Monitoring przeprowadzono na 369 stanowiskach, z czego na 53 proc. stanowisk stan siedlisk określono jako zły, poinformował GIOŚ w styczniu 2025 roku.

“Musimy zapewnić spójność między strategią [ochrony obszarów wodno-błotnych], a Krajowym Planem Zasobów Przyrodniczych, a także strategią odbudowy zasobów przyrodniczych programu unijnego, czyli Nature Restoration Law” – mówił Dorożała. Tymczasem naukowcy alarmują, że koalicyjny rząd – który w toku prac nad NRL opowiadał się przeciwko przyjęciu dokumentu – nie zrobił do tej pory praktycznie nic dla jego wdrożenia.

Co dalej?

Ministerstwo chce, by strategia była spójna z innymi dokumentami strategicznymi, takimi jak średniookresowa strategia rozwoju kraju. Równolegle z konsultacjami resort planuje pozyskać finansowanie – zarówno krajowe, jak i unijne – na wspomniane wyżej projekty podwójnego zastosowania, czyli łączące cele ekologiczne i militarne. Ma też powstać katalog zasad dla inwestycji infrastrukturalnych, które będą musiały uwzględniać potrzeby ochrony mokradeł.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Wniosek o uchylenie immunitetu Danielowi Obajtkowi Bodnar jako prokurator generalny podpisał w poniedziałek 21 lipca. Jest on wynikiem śledztwa toczącego się w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie. Obajtek jest podejrzany o składanie fałszywych zeznań w sprawie swojej znajomości z dziennikarzem Piotrem Nisztorem oraz o podjęcie decyzji wycofania z punktów sprzedaży PKN Orlen, Ruchu i Poczty Polskiej czasopisma „Nie". Odmowa dystrybucji czasopisma przyjętego do rozpowszechniania jest naruszeniem prawa prasowego.

„W toku postępowania zgromadzono materiał dowodowy, a w tym: zeznania świadków, zapis rozmowy z czerwca 2018 r., opinię biegłego z zakresu fonoskopii, kopię protokołu przesłuchania Daniela Obajtka w charakterze świadka przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie w dniu 11 maja 2023 r., korespondencję email wewnętrznego portalu EkoSystem PKN Orlen S.A." – pisze prokuratura w komunikacie na stronie gov.pl.

Jaki jest kontekst

O możliwości złożenia fałszywych zeznań przez Obajtka poinformował Onet. Jego autorzy dotarli do nagrań z podsłuchu założonego w gabinecie prezesa PKN Orlen. Na jednym z nich, z 2018 roku, rozmawia on z prawicowym dziennikarzem Piotrem Nisztorem, który prosił go o załatwienie pracy dla swojej żony. „My o nią zadbamy i się zaopiekujemy. Tak samo z ojcem. Może kogoś wyp***ę" – miał mu odpowiedzieć Obajtek. Obaj panowie byli ze sobą po imieniu.

Tymczasem zeznając jako świadek w sądzie w procesie niezwiązanym z tą sprawą w maju 2023 roku, Obajtek stwierdził: „Znam Piotra Nisztora tylko ze względu na wywiady, których udzielałem w TV Republika, nie przypominam sobie, w którym roku. Nie jesteśmy na »ty«, nie ma między nami bliskiej relacji [...]. Nigdy nie spotykałem się z nim nieformalnie i nie miałem nigdy żadnego spotkania nieformalnego z redaktorem Piotrem Nisztorem".

Na wiadomość o tym, że prokuratura wysłała do Adama Bodnara wniosek o uchylenie byłemu prezesowi Orlenu immunitetu, ten zareagował gniewnym tweetem: „Jeżeli chodzi o zarzuty: wytłumaczyłem wszystko w prokuraturze. Nagrania są zmontowane. Co do drugiego: wycofanie jednego numeru tygodnika „NIE” uważam jak najbardziej za stosowane, bo obrażało uczucia religijne, krzyż i Świętego JPII. Jeżeli za to mają mi uchylić immunitet, to jestem z tego dumny. Nie potraficie nic robić, nie ma żadnych inwestycji, żadnych działań prorozwojowych. Nie wychodzi Wam rządzenie i potraficie jedynie atakować tych, którzy działali dla dobra kraju".

Obajtek załączył też okładkę numeru „Nie", który kazał wycofać. Przedstawia ona Jana Pawła II z krucyfiksem, na którym zamiast Chrystusa jest plastikowa laleczka-niemowlak.

Przeczytaj inne teksty o Danielu Obajtku:

Przeczytaj także:

Pomoc należy się przede wszystkim w miejscu zamieszkania. A jeśli ktoś przejmuje nieruchomość osoby wysłanej do DPS, jak było to w przypadku Karola Nawrockiego i pana Jerzego, to powinien płacić za jej pobyt tam. A jest to w większości wypadków droższe niż pomoc na miejscu,

21 lipca wieczorem o przekazaniu projektu nowelizacji do wpisu w Radzie Ministrów zawiadomiła na Facebooku wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej Katarzyna Nowakowska. Uzyskanie takiego wpisu to formalne zajęcie miejsca w kolejce rządowych projektów. Zaczynają się konsultacje z partnerami społecznymi i uzgodnienia międzyresortowe, a kolejne komitety Rady Ministrów analizują projekt. Na końcu staje on na posiedzeniu rządu i trafia do parlamentu.

Etap jest więc bardzo ważny, bo projekt przestał być wewnętrznym dziełem resortu. Ale też do ostatecznych rozstrzygnięć, a zwłaszcza do wdrożenia zmian – jeszcze daleko.

Projekt zakłada

• wspieranie mieszkalnictwa wspomaganego i treningowego, czyli takiego, w który ludzie dotknięci różnymi trudnymi sytuacjami życiowymi albo z niepełnosprawnością uczą się samodzielnego życia albo mieszkają samodzielnie dzięki wsparciu. „W projekcie chodzi m.in. o usunięcie przeszkody do zamieszkania w przypadku potrzeby całodobowych usług opiekuńczych, wprowadzenie możliwości najmu” – pisze wiceministra Nowakowska
• wzmocnienie zapisów dotyczących konieczności zapewnienia usług środowiskowych przed skierowaniem osoby do DPS
• zniechęcanie do „najprostszego” rozwiązania, jakim jest przejęcie nieruchomości i odesłanie właściciela do DPS. Osoby, które podpisały umowę dożywocia lub zostały obdarowane nieruchomością musiałby płacić za pobyt w DPS osoby, której mieszkanie przejęły.
• wojewodowie mieliby dostać większe uprawnienia do kontroli sytuacji w DPS
• prawo defniowałoby kluczowe pojęcia z zakresu nowoczesnej pomocy społecznej: deinstytucjonalizację, kręgi wsparcia, streetworking
• projekt zakłada też doprecyzowanie terminu, w jakim należy się pracownikowi socjalnemu podwyżka po uzyskaniu awansu zawodowego.

Jaki jest kontekst

U podstaw projektu jest wywodząca się z praw człowieka idea, że pomocy nie świadczy się w instytucjach – wysyłając tam ludzi, którzy sami z różnych powodów nie mogą mieszkać. DPS jest bowiem domem w takim sensie, w jakim jest nim dom dziecka. To instytucja. Powinna pomagać tylko w sytuacjach wyjątkowych. W większości przypadków państwo powinno zapewniać ludziom usługi społeczne pozwalające mieszkać u siebie, samodzielnie lub ze wsparciem.

O konieczności deninstytucyjonalizacji pisaliśmy w OKO.press:

Przeczytaj także:

Na zdjęciu na samej górze: Warszawa. Mieszkanie treningowe dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Fot. Sławomir Kamiński, Agencja / Wyborcza.pl