Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Senator Koalicji Obywatelskiej i były Marszałek Senatu Tomasz Grodzki dość kwaśno skomentował ustalenia, które zapadły na spotkaniu premiera Donalda Tuska i Marszałkini Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej z redaktorami naczelnymi i wydawcami mediów. W myśl tych ustaleń protestowana przez media nowelizacja ustawy o prawach autorskich ma zostać poprawiona w trakcie rozpoczętych już prac w Senacie.

„Środowiska medialne nie robiły protestu przed Sejmem. Dopiero się obudziliście i jak trwoga, to do Senatu. A senatorowie, może pan to napisać, mają pretensję, że 4 lipca, kiedy Senat miał swoje święto, 35-lecie odrodzonego Senatu, to żadna z większych witryn wydawniczych nawet jednym zdaniem się o tym nie zająknęła. Senat czuje się lekceważony, a teraz, jak trzeba, to wszyscy do nas przychodzą” – mówił Grodzki w rozmowie z dziennikarzem „Wprost”.

Jerzy Stuhr, jeden z najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich aktorów zmarł we wtorek 9 lipca w wieku 77 lat. W ostatnich latach zmagał się z ciężką chorobą. O dacie i miejscu jego pogrzebu (Cmentarz Rakowicki, 17 lipca, godzina 14) poinformował dziś Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie.

„Zasłynął z ról w arcydziełach kina moralnego niepokoju: „Wodzireju” Feliksa Falka (1977) i „Amatorze” Krzysztofa Kieślowskiego (1979). Kreował niejednoznaczne postaci, uwikłane w sprzeczności i konflikty późnego komunizmu czasów Edwarda Gierka. ” – pisał w OKO.press we wspomnieniu Jerzego Stuhra Roman Pawłowski.

W środę w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” odbyło się spotkanie premiera Donalda Tuska oraz Marszałkini Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej z wydawcami i redaktorami naczelnymi polskich mediów. OKO.press reprezentował na nim redaktor naczelny Michał Danielewski.

Spotkanie dotyczyło zmian w ustawie o prawie autorskim, które mają służyć wdrożeniu w Polsce unijnej dyrektywy Digital Single Market. Forma nowelizacji, którą przyjął Sejm, spotkała się najpierw ze sprzeciwem a później z otwartym protestem polskich mediów – nie gwarantuje bowiem wsparcia ze strony instytucji państwa dla polskich mediów w negocjacjach z globalnymi koncernami internetowymi dotyczących wynagrodzenia za tworzone przez media i szeroko wykorzystywane przez Big Techy treści.

W trakcie spotkania Donald Tusk zapowiedział wydawcom i redaktorom naczelnym wspólne znalezienie „satysfakcjonującego rozwiązania jeszcze w obecnym, lipcowym cyklu senackim”.

„Ja nie mam wątpliwości, że w interesie zarówno mediów, dziennikarzy, twórców, ale też w interesie każdej przyzwoitej władzy publicznej jest utrzymanie maksymalnego poziomu niezależności mediów i to nie tylko niezależności politycznej” – mówił Tusk.

Rządowe prace z udziałem wydawców nad poprawkami mają rozpocząć się w najbliższych dniach.

„Wiemy, że w Polsce media, artyści, twórcy muszą być chronieni i muszą czuć wsparcie państwa. Szukamy dobrego zapisu, który zapewni polskim mediom bezpieczeństwo w starciu z gigantami. W czwartek mamy pierwszą komisję kultury w Senacie, potem następną i mam nadzieję, że w najbliższych dniach przygotujemy wspólnie rozwiązanie, jeden zapis, który te gwarancje polskiego państwa da” – mówiła po spotkaniu Marszałkini Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska.

Przedstawiciele mediów dobrze oceniają spotkanie.

„Spotkanie było bardzo dobre. Dwie rzeczy główne, które są do przekazania: powstanie grupa rządowa złożona z przedstawicieli wydawców, która będzie pracować bardzo szybko nad rozwiązaniami, które usatysfakcjonują obie strony. Dostaliśmy obietnice od pana premiera i od pani marszałek Senatu, bo oboje byli obecni na spotkaniu, w obecności pani minister kultury, że jutro komisja senacka rozważy poprawki do ustawy o prawie autorskim, a następnie zawiesi obrady” – mówił po spotkaniu redaktor naczelny Onetu Bartosz Węglarczyk.

„Kiedy się mówi, że spotkanie przebiegało w pozytywnej atmosferze, zwykle oznacza to, że rozmowa była rytualna i bezproduktywna, ale tym razem było inaczej: było i pozytywnie i bardzo merytorycznie. Mam przekonanie, że argumenty i postulaty mediów zrobiły pewne wrażenie na premierze Tusku i że jest spora szansa, aby postulowane przez nas poprawki do ustawy, zwłaszcza te dotyczące wprowadzenia w jakiejś formie instytucjonalnej mediacji między mediami i Big Techami, zostały do końca lipca uzgodnione oraz przyjęte najpierw przez Senat, a później przez Sejm.” – tak komentuje spotkanie redaktor naczelny OKO.press Michał Danielewski.

W Jedwabnem odbyły się obchody 83 rocznicy zbrodni popełnionej 10 lipca 1941 roku. Grupa około 40 polskich mieszkańców miasteczka i jego okolic wymordowała wtedy nie mniej niż 340 (dane wg IPN) swoich żydowskich sąsiadów. Większość z nich została spalona żywcem w jednej z miejscowych stodół. Do podobnych zbrodni i pogromów o różnej skali doszło w lipcu 1941 roku w kilkunastu innych miejscowościach Podlasia. Działo się niedługo po rozpoczęciu inwazji Trzeciej Rzeszy na Związek Radziecki, na ziemiach okupowanych do czerwca 1941 roku przez Sowietów. Inspiratorami zbrodni byli Niemcy, ale jej wykonawcami – Polacy.

Obchody organizowała tradycyjnie Gmina Wyznaniowa Żydowska z Warszawy, prowadził je naczelny rabin Polski Michał Schudrich. Nie było prezydenta ani premiera, jednak Andrzeja Dudę reprezentował jego minister Wojciech Kolarski, a administrację rządową wicewojewoda podlaski Paweł Krutul.

Rabin Michał Schudrich razem z ks. Wojciechem Lemańskim, pastorem Michałem Jabłońskim z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego oraz dominikaninem ks. Maciejem Biskupem odmówili ekumeniczną modlitwę za ofiary zbrodni.

Dosłownie tuż obok odbywało się coś w rodzaju kontrobchodów organizowanych co roku przez prawicowego publicystę Wojciecha Sumlińskiego, jednego z negacjonistów zbrodni popełnionej w Jedwabnem. W odległości 30 metrów od pomnika prowadził on siedmiogodzinne (sic!) spotkanie pod hasłem „”Odkłamujemy historię zbrodni w Jedwabnem„. Pojawiły się na nim banery ”Gross kłamie. Żądamy ekshumacji!!! Żądamy prawdy!!!„ i ”Naród polski żąda ekshumacji Żydów i ujawnienia prawdy".

„Osobiście jestem zainteresowany, żeby wolność i niezależność mediów nie była tylko sloganem. Także w relacji z big techami. Ta dysproporcja wymaga innych, nowatorskich regulacji” – powiedział podczas środowego spotkania premier.

Utworzenie okrągłego stołu rządu z przedstawicielami mediów, którzy protestują przeciwko nowelizacji prawa autorskiego, Tusk zapowiedział w sobotę. „Władza nie powinna kupować przychylności mediów, media z władzą robić dwuznacznych interesów a big techy wykorzystywać autorów i wydawców” – pisał szef rządu na portalu X.

Chodzi o wzmocnienie pozycji wydawców w relacjach z gigantami technologicznymi. Media wskazują, że nowe prawo autorskie daje im jedynie w teorii prawo do wynagrodzenia od big techów i apelują o zmiany w Senacie.

W środę o godz. 13 rozpoczął się okrągły stół w tej sprawie. Poza premierem Tuskiem w spotkaniu uczestniczy też marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, minister kultury Hanna Wróblewska, Jan Grabiec, szef kancelarii premiera i Maciej Berek, przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Spotkanie ma się zakończyć około godz. 15.

Spóźniona o trzy lata nowelizacja prawa autorskiego, będąca implementacją unijnych dyrektyw, które upoważniają twórców do tantiem z tytułu wykorzystywania ich dzieł w internecie i na platformach streamingowych, została pod koniec czerwca przyjęta przez Sejm.

Zgodnie z unijną dyrektywą ustawa nakazuje internetowym platformom (takim jak Google lub Facebook), by płaciły wydawcom za treści, które generują reklamy na przykład w wyszukiwarkach internetowych. Kluczową poprawkę zgłosiły posłanki Lewicy – Dorota Olko i Daria Gosek-Popiołek. Dzięki niej państwo mogłoby się włączyć w negocjacje między gigantami a wydawcami. Tymczasem właściciele platform chcą negocjować z każdym wydawcą z osobna.

Poprawka przepadła jednak w Sejmie. Wciąż jest szansa, by ustawę naprawić – w Senacie. Przeciwko poprawionym zapisom lobbują wielkie internetowe korporacje, a część polityków rządzącej koalicji opiera się zmianom. Tłumaczą, że ustawę trzeba przyjąć jak najszybciej, bo za brak nowelizacji (która realizuje unijną dyrektywę) Polska płaci kary.