Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

W 80. rocznicę Powstania Warszawskiego, której obchody dziś w Warszawie, premier Donald Tusk zapowiedział wsparcie Muzeum Powstania Warszawskiego kwotą 100 milionów złotych.

„Niezależnie od debat historyków przez dziesięciolecia i sporów, także politycznych, o sens powstania, mało które z wydarzeń historycznych i rzadko który bohater naszej historii tak bardzo jednoczy Polaków w szacunku dla zdarzenia i dla ludzi, jak Powstanie Warszawskie. To muzeum to fenomenalna placówka (…), zrobiliście rzecz wyjątkową i miliony odwiedzających tylko potwierdza sens waszej pracy” – powiedział premier podczas konferencji prasowej w ogrodzie Muzeum Powstania Warszawskiego w czwartek 1 sierpnia.

Premier podkreślił, że „skoro tak trudno w naszej historii znaleźć te momenty i te postaci, o których wszyscy możemy powiedzieć »tak, to są nasi bohaterowie« (...), to tym bardziej musimy dbać o tą historię”.

W porozumieniu z ministrem finansów, na wniosek dyrektora muzeum Jana Ołdakowskiego oraz prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego premier Donald Tusk podjął decyzję o wsparciu finansowym muzeum dodatkową kwotą 100 milionów złotych. Pieniądze mają być przeznaczone na realizację programu rozbudowy muzeum.

„Chcemy, żeby coraz więcej ludzi, w coraz lepszych warunkach mogli korzystać z tej placówki i z wiedzy o powstaniu” – powiedział premier. Pieniądze mają wpłynąć na konto muzeum w ciągu kilku miesięcy.

Trzech mężczyzn oskarżonych o planowanie ataków na USA z 11 września 2001 r. – uznawany za mózg zamachów Khalid Sheikh Mohammed, Walid Muhammad Salih Mubarak Bin Attash oraz Mustafa Ahmed Adam al-Hawsawi zawarło przedprocesowe porozumienie z prokuraturą – poinformował amerykański Departament Obrony, który wysłał w tej sprawie list do rodzin niemal 3 tysięcy ofiar zamachów w Nowym Jorku z 11 września 2001 roku.

Szczegóły porozumienia nie zostały ujawnione. Wiadomo tylko tyle, że zamachowcy przyznają się do winy, a prokuratura odstąpi od domagania się dla nich kary śmierci.

Zamachowcy zostali zatrzymani w 2003 roku. W więzieniu Guantanamo spędzili ponad 20 lat.

Proces był odwlekany tak długo, ponieważ w ciągu pierwszych dziesięciu lat ich przesłuchań, zamachowcy byli poddawani torturom – podtapianiu, ogłuszaniu, zastraszaniu, oślepianiu światłem stroboskopowym, itp. Te metody, zwane eufemistycznie przez administrację Georga W. Busha, który zezwolił na ich stosowanie „wzmocnionymi technikami przesłuchań”, zostały uznane za tortury i zabronione w 2014 roku. Prokuratorzy obawiali się, że sąd może zakwestionować dowody z przesłuchań zebrane przy użyciu takich metod, w związku z czym proces odwleczono, a po latach dowody zebrano powtórnie.

Ugoda wzbudziła ogromne poruszenie i sprzeciw wśród rodzin ofiar. “23 lata czekaliśmy na ten dzień w sądzie, w którym te bestie odpowiedzą za to, co zrobiły naszym rodzinom, ale zostało nam to odebrane” –powiedział Jim Smith, którego żona zginęła w atakach. „Powinni dostać najwyższy wymiar kary za to, co zrobili” – dodał mężczyzna, cytowany w tekście BBC.

Jak przypomina BBC, Khalid Sheikh Mohammed jest uznawany za mózg wrześniowych ataków terrorystycznych, w których terroryści porwali cztery samoloty i rozbili je wlatując w budynki World Trade Centre oraz budynek Pentagonu. Czwarty samolot rozbił się na polu w Pensylwanii, ponieważ pasażerowie stawili opór.

Zamachowcy mają postawione tysiące zarzutów, w tym o morderstwa, porwania oraz terroryzm.

Premier Izraela Benjamin Netanjahu powiedział wczoraj w orędziu do Izraelczyków, że w ostatnich dniach armia Izraela “zadała druzgoczące ciosy” wrogom. Odniósł się do zabicia Fauda Szukra, jednego z wysokich rangą dowódców Hezbollahu. Szukr zginął w poniedziałkowym ataku w Beirucie.

W wystąpieniu telewizyjnym Netanjahu podkreślił, że to Szukr był odpowiedzialny za “wiele brutalnych ataków” na Izraelczyków w ciągu ostatnich 9 miesięcy (od październikowych ataków terrorystycznych, od których rozpoczęła się wojna w Strefie Gazy), w tym sobotnich (27 lipca) ataków w miejscowości Madżdal Szams na Wzgórzach Golan, w których zginęło 12 dzieci.

Dodał, że był to poszukiwany międzynarodowym listem gończym terrorysta, za którego wytropienie USA wyznaczyły 5 milionów dolarów nagrody. USA ustanowiły nagrodę za pomoc w wytropieniu Szukra, ponieważ był on odpowiedzialny za śmierć 241 amerykańskich i 58 francuskich żołnierzy w Bejrucie w 1983 roku.

Netanjahu podkreślił w przemówieniu do Izraelczyków, że „czekają nas trudne dni, bo od momentu ataku w Bejrucie słyszymy groźby ze wszystkich kierunków”. Dodał jednak, że “jesteśmy przygotowani na każdy scenariusz i pozostaniemy zjednoczeni i zdeterminowani”.

“Dotąd nie ulegliśmy presji zewnętrznej i wewnętrznej, by odstąpić od wojny. Gdybyśmy to zrobili, dziś nie bylibyśmy w sytuacji, w której zadajemy naszym wrogom druzgoczące ciosy, nie zlikwidowalibyśmy korytarza Filadelfia, głównej arterii zaopatrzenia Hamasu w Strefie Gazy, nie wyeliminowalibyśmy tylu bojowników wroga. Nie spoczniemy, dopóki nie zrealizujemy celów tej wojny: nie sprowadzimy wszystkich bojowników do domu i nie zlikwidujemy w pełni zagrożenia wobec Izraela ze strony Hamasu" – powiedział Netanjahu.

Sytuacja w regionie zaostrza się, a konflikt znajduje się wciąż na ścieżce „powolnej, ale bardzo niebezpiecznej eskalacji” – przestrzega sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres.

Iran grozi, że Izrael zostanie „srogo ukarany” za zabicie przywódcy Hamasu, Ismaila Hanijego. Hanije został zabity w ataku w Teheranie w środę 31 lipca, dzień po tym, jak w Bejrucie zginął Szukr. Izrael nie potwierdził swojej odpowiedzialności za atak w Teheranie. Także USA podkreśliły, że nie miały nic wspólnego z zabójstwem Hanijego.

Wojna w Strefie Gazy i destabilizacja regionu trwa od 7 października 2023, kiedy to niemal 3 tysiące bojowników Hamasu przeprowadziło skoordynowany atak z terenu Gazy na Izrael. W ataku zabitych zostało 1139 osób w Izraelu, a 251 osób zostało uprowadzonych do Strefy Gazy jako zakładnicy. Według danych izraelskiej armii, podawanych przez dziennik Times of Israel, 111 osób wciąż pozostaje na terenie Gazy, z czego 39 z nich nie żyje.

Zawieszony przez TVP i odsunięty od komentowania zawodów w ramach Igrzysk Olimpijskich dziennikarz sportowy Przemysław Babiarz miał czytać formułki na osobiste zlecenie Jacka Kurskiego. Tak wynika z informacji, do których dotarła Wirtualna Polska.

Miało do tego dojść w czasie Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 roku. Na nagraniu pozyskanym przez WP widać, jak do budki komentatorskiej w czasie zawodów skoków narciarskich wchodzi mężczyzna, stawiając przed komentującymi dwie kartki papieru. Jak pisze portal, widać na niej dopisek „od prezesa i dyr. Marka (Szkolnikowskiego – ówczesnego dyrektora TVP Sport – red.)”

„Współprowadzący program kręci głową na chwilę po zerknięciu w tekst. Przemysław Babiarz bierze głęboki oddech, ale ostatecznie czyta. To tekst sugerujący, że Dawid Kubacki zdobył medal w zasadzie dzięki telewizji publicznej. Gdy transmisja skoków była w konkurencyjnym TVN, medali i wygranych nie było – sugeruje. Jak wróciła do TVP, pojawiły się sukcesy. Najprawdopodobniej fragment dotyczący mediów publicznych Babiarzowi został podstawiony pod nos przez władze TVP” – sugeruje portal.

„Skoki wróciły do domu, i od razu jest efekt” – mówił Babiarz. Do domu – czyli do TVP, które dzieli się prawami do pokazywania poszczególnych konkursów z TVN-em.

Przedłuża się posiedzenie Państwowej Komisji Wyborczej, która ma zdecydować o sprawie subwencji budżetowej dla Prawa i Sprawiedliwości. Ugrupowanie może być zmuszone zwrócić państwowe pieniądze w związku z aferą Funduszu Sprawiedliwości i to, że w kampanii wyborczej komitet PiS miał korzystać z wyprowadzonych z niego środków. W szczegółach sprawę tłumaczy na naszych łamach Anna Mierzyńska.

Zaplanowane na dziś spotkanie Państwowej Komisji Wyborczej przeciąga się. Nadal nie wiadomo, czy sprawozdanie finansowe PiS z kampanii zostanie przyjęte.

„Sprawy są bardzo skomplikowane i wiele razy się powtarza, że kiedyś z powodu małych braków formalnych, mówię to jako adwokat, że sądy zawsze szukają braków formalnych, bo to jest najprostsze. A my musimy podjąć decyzję merytoryczną, co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Chcę państwu przypomnieć również, że istnieje art. 149 w Kodeksie Wyborczym, który stanowi, że jeżeli w stosunku do jakiekolwiek komitetu wyborczego, stwierdzi się przyjęcie korzyści nielegalnej na rzecz komitetu wyborczego, to ta korzyść przepada na rzecz skarbu państwa. Uchwała PKW jest takim tytułem wykonawczym przepadku, w związku z tym, jeżeli ta korzyść ma ulec przepadkowi to ona co do złotówki musi być określona” – mówił dziennikarzom Ryszard Kalisz, były polityk SLD i członek PKW.

Kłopot Komisji sprawiają przepisy zmienione przez PiS – konkretnie usunięty przecinek w jednym z artykułów kodeksu wyborczego.

Pprzed nowelizacją z 2018 roku artykuł 106.1 kodeksu brzmiał:

„Każdy wyborca może prowadzić agitację wyborczą na rzecz kandydatów, w tym zbierać podpisy popierające zgłoszenia kandydatów, po uzyskaniu pisemnej zgody pełnomocnika wyborczego”.

Po nowelizacji w 2018 roku ten sam artykuł brzmi:

„Agitację wyborczą może prowadzić każdy komitet wyborczy i każdy wyborca, w tym zbierać podpisy popierające zgłoszenia kandydatów po uzyskaniu pisemnej zgody pełnomocnika wyborczego”.

„Skutek jest taki, że w obecnym stanie prawnym nie ma formalnych przeszkód, by każdy wyborca nakłaniał innych do głosowania na konkretnego kandydata czy partię. Może to robić także za pieniądze. W praktyce oznacza to realizowanie kampanii wyborczej, ale poza komitetem wyborczym, bez jego zgody, ba, nawet bez informowania go, oraz bez obostrzeń prawnych, którym podlegają komitety” – wyjaśnia Mierzyńska. – "

Jak wynika z kodeksu wyborczego, taką płatną, niekontrolowaną kampanię może dziś prowadzić osoba fizyczna (czyli wyborca). Nie mogą tego robić osoby prawne (firmy czy instytucje). Tyle że usunięto przepisy mówiące o sankcjach. Tym samym, jeśli instytucja lub firma wykupi reklamy wyborcze, to zgodnie z kodeksem Państwowa Komisja Wyborcza nie może nic z tym zrobić. Bo nie istnieją sankcje za takie działania. W ten sposób usunięcie przecinka otworzyło drogę między innymi do wspierania kandydatów dotacjami z Funduszu Sprawiedliwości czy z Rządowego Centrum Legislacji" – zauważa nasza autorka.