Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

W sobotę przed mszą pogrzebową papieża Franciszka prezydent USA Donald Trump spotkał się z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim. Liderzy odbyli piętnastominutową rozmowę w Bazylice Św. Piotra. Wydarzenie zostało udokumentowane przez ukraińskie służby dyplomatyczne. To pierwsze spotkanie prezydentów od lutego 2025 i rozmowy w Gabinecie Owalnym, która skończyła się kłótnią.

Rzecznik Białego Domu nazwał spotkanie „bardzo produktywnym”. Szerzej skomentował je w social mediach Wołodymyr Zełenski.

„Dobre spotkanie. Dużo rozmawialiśmy sam na sam. Mamy nadzieję na rezultaty we wszystkim, co omawialiśmy. Ochrona życia naszych ludzi. Pełne i bezwarunkowe zawieszenie broni. Niezawodny i trwały pokój, który zapobiegnie wybuchowi kolejnej wojny. Bardzo symboliczne spotkanie, które ma potencjał stać się historyczne, jeśli osiągniemy wspólne rezultaty” – napisał prezydent Ukrainy.

Na jednym ze zdjęć zrobionych jeszcze przed ceremonią widać Zełenskiego, Trumpa, premiera Wielkiej Brytanii Keira Starmera i prezydenta Francji Emmanuela Macrona. Mężczyźni stoją w ciasnej grupie, wymieniają uprzejmości. Po pogrzebie Zełenski odbył też spotkania sam na sam ze Starmerem i Macronem. W planach ma także rozmowy z m.in. przewodniczącą KE Ursulą von der Leyen.

Rzecznik prezydenta Ukrainy informował rano, że Trump i Zełenski mają się spotkać drugi raz po pogrzebie. Nie doszło jednak do tego. Prezydent USA opuścił Rzym krótko po ceremonii, czego oficjalnym powodem miał być napięty harmonogram.

Po południu Prezydent Trump zabrał głos na platformie TruthSocial. W długim wpisie Trump atakuje dziennikarzy New York Times’a, którzy krytykują fakt, że prezydent USA w ramach negocjacji proponuje Rosji przejęcie Krymu i innych terytoriów Ukrainy. Trump pisze, że „nie ma nic wspólnego z tą głupią wojną”, za ktorej wybuch odpowiedzialni są Barack Obama i Joe Biden. W ostatnich zdaniach odnosi się jednak także do Władimira Putina, pisząc, że „nie było żadnego powodu, by wystrzeliwał w ostatnich dniach rakiety w obszary cywilne, miasta i miasteczka”.

„To sprawia, że myślę, że on nie chce zatrzymać wojny, tylko mnie podpuszcza, i że trzeba się nim zająć inaczej – poprzez bankowość i sankcje wtórne. Zbyt wielu ludzi umiera!!!” – podsumowuje Trump.

Jaki jest kontekst?

W piątek specjalny wysłannik prezydenta USA Steve Witkoff spotkał się w Moskwie z Władimirem Putinem. W sobotę po południu głos w tej sprawie zabrał rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow.

„Podczas wczorajszej rozmowy z wysłannikiem Trumpa, Witkoffem, Władimir Putin powtórzył, że strona rosyjska jest gotowa wznowić proces negocjacji z Ukrainą bez żadnych warunków wstępnych” – przekazał dziennikarzom. Dodał też, że „Putin mówił o tym już wiele razy”.

Plan Trumpa w sprawie zawieszenia broni, który na Kremlu prezentował Witkoff, zakłada m.in. oddanie Rosji części terytorium Ukrainy. Ukraina oraz europejscy liderzy stoją na stanowisku, że o zmianie granic nie ma mowy do rzeczywistego przerwania wojny, i dopiero wtedy mogą zacząć się rozmowy o zniesieniu sankcji dla Rosji.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Irańskie media państwowe poinformowały o potężnej eksplozji, do której doszło w największym porcie w kraju – Shahid Rajaee położonym w Bandar Abbas. Według źródeł agencji Reuters do wybuchu kilku kontenerów najprawdopodobniej przyczyniły się składowane tam materiały chemiczne. Nie ma na razie dowodów, które wskazywałyby, że wydarzenie może mieć związek z rozpoczęciem trzeciej tury negocjacji nuklearnych między Iranem i USA.

W wyniku eksplozji cztery osoby straciły życie, ponad 500 zostało rannych.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Ukraińskie siły powietrzne poinformowały, że w nocy Rosja zaatakowała Ukrainę z użyciem rakiety przeciwokrętowej Onyks, dwóch rakiet przeciwradarowych Ch-31P oraz 114 dronów.

Wojsko podaje, że na wschodzie, północy, południu i w centrum kraju udało się zestrzelić 66 dronów. Kolejne 31 bezzałogowców zniknęło z radaru, nie powodując zniszczeń.

W wyniku ataku ucierpiały obwody kirowohradzki, charkowski, kijowski i dniepropietrowski. Nie podano jednak szczegółowych informacji na temat skali zniszczeń.

Na zdjęciu – Charków po ataku dronami 22 kwietnia 2025 r.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

Pogrzeb papieża Franciszka odbywa się na placu świętego Piotra przed Bazyliką świętego Piotra. Mszą żałobną prowadzi włoski kardynał Giovanni Battista Re. Re to emerytowany urzędnik watykański i ceremonialny przewodniczący Kolegium Kardynałów. Na placu świętego Piotra zgromadziły się tłumy wiernych.

Watykan szacuje, że w uroczystościach weźmie do 250 tysięcy osób. Na pogrzebie zjawiło się także wielu światowych liderów. Obecni są między innymi: prezydent Andrzej Duda, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, prezydent USA Donald Trump, były prezydent USA Joe Biden, premier Wielkiej Brytanii Kier Starmer, książę William, prezydent Argentyny Javier Milei, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.

W związku z masowością wydarzenia oraz obecnością delegacji dziesiątek państw okolice patroluje ponad 2000 policjantów, do których doliczyć trzeba kilka tysięcy funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa. Reuters podaje, że środki bezpieczeństwa obejmują patrole na Tybrze, drony, wojskowe urządzenie do neutralizowania wrogich obiektów latających oraz snajperzy rozstawieni wokół placu św. Piotra.

Media Watykanu udostępniają relację live w języku polskim:

W związku z pogrzebem papieża prezydent Andrzej Duda zdecydował o wprowadzeniu w Polsce w sobotę 26 kwietnia żałoby narodowej. Nie oznacza ona jednak, że imprezy masowe, czy wydarzenia rozrywkowe są odwołane. Leży to w gestii samych organizatorów.

Przeczytaj teksty OKO.press na podobny temat:

„Rozmowy Witkoffa z Putinem były konstruktywne i odbyły się w 80. rocznicę spotkania wojsk amerykańskich i sowieckich nad Łabą” – oznajmił asystent Putina Uszakow. Ten komentarz można zdekodować tak, że choć Trumpowi nadal marzy się umowa pokojowa, czyli „deal”, to Moskwa cały czas liczy na zwycięstwo — jak w 1945 roku. Stąd przypomnienie współpracy sprzed 80 lat.

Z tym że w tym roku nie będzie wspólnego rosyjsko-amerykańskiego komunikatu o spotkaniu nad Łabą – tak jak to było za prezydentury Trumpa w 2020 r. (w 75. rocznicę)

Moskwa podkreśla też teraz, że nie ma terminu zakończenia negocjacji, więc rozmowy trwać będą dalej. Zapewne wedle dotychczasowej technologii „tak, ale”. Przy czym Putin preferuje bezpośrednie rozmowy z Witkoffem od telefonów do Trumpa. Więc Witkoff będzie latał do Putina dalej.

Reuters opublikował dziś propozycje Trumpa i europejsko-ukraińska odpowiedź na nie. Różnica jest bardzo istotna: o ile Trump oddaje Rosji terytorium Ukrainy, o tyle Europejczycy z Ukraińcami mówią, że o zmianie granic nie ma mowy do rzeczywistego przerwania wojny, i dopiero wtedy mogą zacząć się rozmowy o zniesieniu sankcji dla Rosji.

Jakie są propozycje Trumpa

Zawieszenie broni

• Stałe zawieszenie broni (a nie okresowe)
• Obie strony natychmiast przystąpią do negocjacji w sprawie zasad technicznych wdrożenia rozejmu.

Gwarancja bezpieczeństwa Ukrainy

• Ukraina otrzymuje solidne gwarancje bezpieczeństwa (nie wiadomo, jakie)
• Państwa gwarantów będą grupą ad hoc złożoną z państw europejskich i chętnych państw spoza Europy
• Ukraina nie będzie dążyć do przystąpienia do NATO
• Ukraina może starać się o członkostwo w UE.

Terytorium

• Stany Zjednoczone de iure uznają rosyjską kontrolę nad Krymem
• Stany Zjednoczone de facto uznają rosyjską kontrolę nad obwodem ługańskim
• Stany Zjednoczone de facto uznają kontrolowane przez Rosję części Zaporoża, obwodów: donieckiego i chersońskiego.
• Ukraina odzyskuje terytorium w obwodzie charkowskim
• Ukraina odzyskuje kontrolę nad Zaporoską Elektrownią Atomową w Zaporożu dzięki kontroli i administracji USA nad elektrownią, z dystrybucją energii elektrycznej do obu stron, a także nad zaporą kachowską (wysadzoną przez Rosjan w powietrze w 2023 r.)
• Ukraina cieszy się nieograniczonym przepływem rzeki Dniepr i kontrolą nad Mierzeją Kinburnską (to oznacza, że Rosja musiałaby zrezygnować z przejęcia kontroli nad Dnieprem i z żądania, by Ukraina oddała w całości cztery obwody – Putin mimo trzech lat wojny ich w całości nie zdobył).

Gospodarka

• Stany Zjednoczone i Ukraina wdrożą umowę o współpracy gospodarczej/surowcowej
• Ukraina zostanie w pełni odbudowana i otrzyma rekompensatę finansową
• Sankcje nałożone na Rosję w wyniku tego konfliktu od 2014 r. zostaną zniesione
• Amerykańsko-rosyjska współpraca gospodarcza w zakresie energetyki i innych sektorów przemysłu.

Stanowisko Ukrainy i Europy

Zawieszenie broni:

• Zaangażować się w całkowite i bezwarunkowe zawieszenie broni w powietrzu, na lądzie i na morzu.
• Obie strony natychmiast przystępują do negocjacji w sprawie technicznej realizacji z udziałem USA i krajów europejskich. Jest to równoległe do przygotowania agendy i warunków pełnego porozumienia pokojowego.
• Monitorowanie zawieszenia broni pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych i przy wsparciu państw trzecich.
• Rosja musi bezwarunkowo uwolnić wszystkie deportowane i nielegalnie przesiedlone ukraińskie dzieci.
• Wymiana wszystkich jeńców wojennych (zasada „wszyscy za wszystkich”). Rosja musi uwolnić wszystkich cywilnych więźniów.

Gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy:

• Ukraina otrzymuje solidne gwarancje bezpieczeństwa, m.in. od Stanów Zjednoczonych (umowa podobna do artykułu 5), podczas gdy wśród sojuszników nie ma konsensusu w sprawie członkostwa w NATO.
• Brak ograniczeń dla Sił Obronnych Ukrainy (Bloomberg podał, że Witkoff próbował dziś przekonać Putina do idei, że Ukraina ma prawo mieć własną armię – (najazd na Ukrainę zaczął się bowiem m.in. pod hasłem „demilitaryzacji”, co oznacza pozbawienie Ukrainy szansy do obrony przed Rosją w przyszłości)
• Państwa gwarantów będą grupą ad hoc krajów europejskich i chętnych krajów pozaeuropejskich. Brak ograniczeń na obecność, broń i operacje zaprzyjaźnionych sił zagranicznych na terytorium Ukrainy.

Terytorium:

• Kwestie terytorialne zostaną omówione i rozwiązane po pełnym i bezwarunkowym zawieszeniu broni
• Negocjacje terytorialne rozpoczynają się od ustalenia linii kontroli
• Ukraina odzyskuje kontrolę nad Zaporoską Elektrownią Atomową w Zaporożu z udziałem USA, a także nad Zaporą Kachowską
• Ukraina cieszy się nieograniczonym dostępem do rzeki Dniepr i kontrolą nad Mierzeją Kinburnską.

Gospodarka:

• USA i Ukraina wdrażają umowę o współpracy gospodarczej/surowcowej.
• Ukraina zostanie w pełni odbudowana i zrekompensowana finansowo, w tym za pośrednictwem rosyjskich aktywów państwowych, które pozostaną zamrożone do momentu, aż Rosja zrekompensuje Ukrainie szkody.
• Sankcje USA nałożone na Rosję od 2014 r. mogą podlegać stopniowemu łagodzeniu po osiągnięciu trwałego pokoju, a także mogą zostać wznowione w przypadku naruszenia porozumienia pokojowego (tzw. snapback).

[wstaw_tresc kategoria=„artykul” id=„920566”