Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło

Działa sygnalizacja świetlna, a ruch pociągów i metra powoli wraca do normy. Ponownie zostały otwarte szkoły i przedszkola.

„Do godz. 7 we wtorek przywrócono 99,95 proc. dostaw prądu w Hiszpanii" – poinformował krajowy operator sieci Red Electrica.

We wtorek 29 kwietnia władze Madrytu uruchomiły darmowe autobusy, by ułatwić mieszkańcom dotarcie do pracy. Metro i część pociągów wznowiły kursowanie, choć z opóźnieniami.

Jak podaje Reuters, w poniedziałek około południa w ciągu zaledwie pięciu sekund zużycie energii w Hiszpanii spadło o 60 proc. Choć operator krajowej sieci energetycznej REE we wtorek wykluczył cyberatak jako przyczynę, hiszpański Sąd Najwyższy wszczął śledztwo w sprawie możliwego ataku terrorystycznego na infrastrukturę energetyczną kraju. Premier Pedro Sánchez podkreślił, że rząd bada różne hipotezy, zastrzegając, że nie chce się spieszyć z wyjaśnieniem, by nie działać pochopnie.

„Ustalimy, co się wydarzyło w ciągu tych pięciu sekund” – powiedział Sánchez.

We wtorek rząd Portugalii poinformował, że działalność wznowiły szpitale, w stolicy ponownie działa metro i kursują pociągi. Także lotniska, choć z opóźnieniami w Lizbonie.

Jaki jest kontekst

REE poinformował, że przyczyną awarii mogły być incydenty powiązane z utratą energii, najprawdopodobniej z elektrowni słonecznych w południowo-zachodniej Hiszpanii. Spowodowały one destabilizację systemu i przerwanie połączenia z siecią energetyczną Francji.

Według banku inwestycyjnego RBC koszt gospodarczy awarii może sięgnąć od 2,25 do 4,5 miliarda euro. Eksperci zarzucają hiszpańskiemu rządowi zbytnią bierność wobec problemu niedoinwestowanej infrastruktury, szczególnie przy systemie opartym na energii słonecznej i niewielkim udziale magazynowania energii.

Według danych Red Eléctrica w chwili awarii ponad 75 proc. energii elektrycznej w Hiszpanii pochodziło ze źródeł energii odnawialnej.

Premier Pedro Sánchez we wtorek wykluczył, że przyczyną awarii była nadprodukcja energii odnawialnej. Zwrócił uwagę, że elektrownie jądrowe nadal nie wznowiły pracy, co pokazuje, że nie są one tak niezawodne jak OZE. Dodał, że zapotrzebowanie na energię w chwili awarii było stosunkowo niskie, a dostępność mocy wystarczająca.

„To, co wydarzyło się wczoraj, było zdarzeniem wyjątkowym w normalnych, codziennych warunkach" – powiedział Sánchez.

Co się wydarzyło

Informację o śmierci lekarza przekazała na platformie X minister zdrowia Izabela Leszczyna. „Nie ma słów, które wyraziłyby mój smutek i gniew po śmierci Pana Doktora z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Krakowie, śmierci po ataku nożownika” – napisała w mediach społecznościowych.

"Jeden z lekarzy poległ, bo tak to można określić, poległ w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Został zaatakowany przez pacjenta bez żadnego ostrzeżenia w trakcie wizyty pacjentki – mówił podczas konferencji prasowej dyrektor Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Marcin Jędrychowski.

Jak podają media (Gazeta Wyborcza, Onet), do ataku na lekarza doszło w krakowskim Szpitalu Uniwersyteckim przy ul. Jakubowskiego, w poradni ortopedycznej, na parterze budynku. Mężczyzna udał się do gabinetu, w którym jeden z lekarzy przyjmował pacjentkę. Tam zadał mu kilka ciosów w brzuch ostrym narzędziem.

„Około godziny 10:30 mężczyzna wszedł do poradni, a następnie wtargnął do gabinetu, w którym lekarz przebywał z pacjentką. Zaatakował go, poważnie zranił, po czym wybiegł ze szpitala” – przekazał „Wyborczej” młodszy aspirant Mateusz Lenartowicz.

Rzecznik prasowy policji później przekazał, że podejrzany, który został zatrzymany, nie jest mieszkańcem Małopolski i pacjentem przychodni — pochodzi z powiatu jędrzejowskiego (woj. świętokrzyskie).

Nie wiadomo, jakie były motywy jego działania, sprawę ustala policja.

Z informacji radia RMF FM wynika, że lekarz miał około 40 lat. Po ataku był operowany, a jego stan od początku był ciężki.

Jaki jest kontekst

To kolejny atak na pracownika ochrony zdrowia w ostatnim czasie. W styczniu nożem został ugodzony podczas interwencji w Siedlcach ratownik medyczny. Zmarł w szpitalu. Policja zatrzymała 57-letniego sprawcę. Był pod wpływem alkoholu. Sprawą zajęły się odpowiednie służby.

Minister Zdrowia Izabela Leszczyna zapowiedziała zmiany legislacyjne, zapewniające bezpieczeństwo ratownikom.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Co się wydarzyło

W ataku sił moskiewskich dronów w obwodzie dnipropetrowskim w Ukrainie zginęła 12-letnia dziewczynka, a jej rodzice zostali ranni. Poinformowały o tym służby ratownicze. Spod gruzów zniszczonego budynku wydobyto drugie dziecko. Ukraińskie siły powietrzne podały, że w nocy zestrzelono 37 ze 100 rosyjskich dronów bojowych, a 47 zostało unieszkodliwionych środkami walki elektronicznej. Rosyjskie ataki spowodowały szkody w obwodzie dnipropetrowskim, charkowskim, donieckim i kijowskim.

"W obwodzie czernihowskim dron uderzył w budynek mieszkalny, zabijając 68-letniego mężczyznę: — poinformował Wiaczesław Chaus, szef czernihowskiej administracji wojskowej.

„W wyniku rosyjskich ataków w obwodzie dnipropetrowskim zginęło dziecko, a pięć osób zostało rannych” — przekazał z kolei gubernator Serhij Łysak, szef dnipropetrowskiej administracji wojskowej.

Zginęła 12-letnia dziewczynka, a sześcioletnia dziewczynka oraz dwoje dorosłych zostało rannych. W wyniku ataków na rejon Nikopola ranny został 59-letni mężczyzna i 47-letnia kobieta.

W obwodzie donieckim zginęło pięć osób, a cztery zostały ranne. W obwodzie sumskim zginęła jedna osoba. Według strony ukraińskiej, siły Moskwy użyły przeciwko temu regionowi niemal 20 bomb kierowanych KAB oraz 35 dronów bojowych.

W obwodzie charkowskim rannych zostało dwóch mężczyzn w wieku 61 i 65 lat. Siły rosyjskie wystrzeliły tam około 20 dronów uderzeniowych i 31 bomb kierowanych.

W obwodzie chersońskim w rosyjskich atakach rannych zostało dwanaście osób. Zniszczeniu uległy trzy budynki mieszkalne, dziewięć domów, przedsiębiorstwo rolnicze, garaż, gazociąg oraz samochody.

Jaki jest kontekst

Rosyjskie siły nasiliły ataki na ukraińskie miejscowości, mimo że Kijów wzywa do bezwarunkowego zawieszenia broni. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zaproponował Rosji zawieszenie ataków za pomocą dronów i rakiet dalekiego zasięgu na infrastrukturę cywilną przez co najmniej 30 dni, z możliwością przedłużenia tego okresu. Rosja nie podjęła tej propozycji.

Jak podaje PAP, Kreml poinformował, że Rosja ogłasza rozejm w wojnie na Ukrainie od północy z 7 na 8 maja do północy z 10 na 11 maja „z powodów humanitarnych”. Moskwa uważa, że „strona ukraińska powinna pójść za tym przykładem”.

Oświadczenie Kremla głosi, że termin rozejmu jest związany „z 80. rocznicą Zwycięstwa”. Rosja świętuje rocznicę pokonania hitlerowskich Niemiec w II wojnie światowej jako Dzień Zwycięstwa, obchodzony 9 maja.

Żródło: The Kyiv Independent

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Co się wydarzyło

W przedterminowych wyborach parlamentarnych w Kanadzie wygrali Liberałowie i będą rządzić kolejną kadencję, mimo że sondaże długo pokazywały bezpieczną przewagę opozycyjnych konserwatystów.

Liberałowie to centrolewicowa formacja jeszcze do niedawna kierowana przez byłego premiera Justina Trudeau, który w marcu tego roku po 10 latach ustąpił ze stanowiska i przekazał kierowanie krajem i partią w ręce ekonomisty Marka Carneya, byłego prezesa Banku Kanady i Banku Anglii. Trudeau ustępował, gdy wydawało się, że los polityczny liberałów jest przesądzony i będą musieli oddać władzę Konserwatystom, do których jeszcze w lutym tracili w sondażach nawet ponad 20 pkt. proc. Ale wtedy na scenę polityczną Kanady wkroczył prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump.

Trump rozpoczął z Kanadą agresywną wojnę celną, premiera Trudeau nazywał „gubernatorem” i zapowiadał, że jego celem politycznym jest przyłączenie Kanady do USA w roli 51. amerykańskiego stanu. Wywołało to ogromny sprzeciw kanadyjskiego społeczeństwa i rozpoczęło spektakularne odrodzenie sondażowe Liberałów, którzy w dwa miesiąc odrobili kilkadziesiąt punktów procentowych i w przeddzień wyborów byli w sondażach na kilkopunktowym prowadzeniu, które potwierdziło się przy urnach.

We wtorek nad ranem polskiego czasu po podliczeniu prawie 96 proc. głosów Liberałowie mogą liczyć na 167 miejsc w kanadyjskim parlamencie, Konserwatyści na 145 miejsc, regionalny Blok Quebecki na 23 mandaty, lewicowa partia NDP na 7 miejsc, a Zieloni na jedno miejsce.

Oznacza to, że mimo wygranej Liberałowie nie osiągną wymaganych 172 mandatów do uzyskania samodzielnej większości i będą musieli liczyć na poparcie mniejszych partnerów w parlamencie – w poprzedniej kadencji była to lewica z NDP.

„Zmiana w sondażach była absolutnie bez precedensu” – mówił w wyborczy wieczór cytowany przez „Guardiana” David Coletto, szef firmy sondażowej Abacus. „Nie mogę sobie wyobrazić innych państw na świecie, gdzie widzielibyśmy tak całkowity reset w badaniach. A wynikał on z dwóch czynników: tego jak wcześniej niepopularny był Justin Trudeau i jak wielkim zagrożeniem dla Kanady później okazał się Donald Trump”.

Inne teksty OKO.press na ten temat

Co się wydarzyło

Hiszpańska agencja prasowa EFE poinformowała, że o godzinie 16:30 konsumpcja energii elektrycznej w kraju przekroczyła 50 proc. wartości oczekiwanej dla tej pory dnia. To oznacza, że dostęp do prądu udaje się stopniowo przywracać w niektórych częściach kraju. Ale sytuacja jest daleka od normalności.

Hiszpańskie pociągi intercity nie wyjadą dziś na swoje trasy, bez względu na to, czy dostęp do energii uda się dziś przywrócić do normalnych poziomów, czy też nie. Zatrzymanie wszystkich pociągów to poważne wyzwanie logistyczne. Wiele z nich zatrzymało się daleko od miejscowości, w pociągach lub przy nich utknęły tysiące osób, a organizacja masowego transportu zastępczego w sytuacji utrudnionej komunikacji jest niemal niemożliwa. A ewakuacji wymaga około 30 tys. osób.

Wszystkie mecze odwołał prestiżowy turniej tenisowy w Madrycie Mutua Madrid Open. Swoje mecze miały tam dziś rozgrywać między innymi liderka światowego rankingu Aryna Sabalenka i najlepsza polska tenisistka Iga Świątek.

O 15:30 portugalski dystrybutor energii elektrycznej nie potrafił powiedzieć, kiedy uda się przywrócić sytuację do normalności. W Hiszpanii o o godzinie 17 udało się przywrócić 1,5 GW mocy od momentu blackoutu o 12:35. Do wypełnienia zapotrzebowania wciąż brakowało jednak aż 10 GW, a w godzinach wieczornych zapotrzebowanie będzie rosło.

Jaki jest kontekst

Prezydent Rady Europejskiej Antonio Costa, premier Portugalii w latach 2015-2024 przekazał dziś na konferencji prasowej, że na razie nie ma żadnych dowodów na to, że blackout był spowodowany cyberatakiem. Podobnie wypowiadał się hiszpański premier Pedro Sanchez na konferencji prasowej po godzinie 18. Rzetelne zbadanie tej hipotezy zajmie przynajmniej kilka dni.

Sanchez zaapelował do Hiszpanów, by powstrzymać się od spekulacji i czerpać wiadomości na temat sytuacji z oficjalnych źródeł. Prosił też rodaków, by odpowiedzialnie korzystali z sieci komórkowej, ponieważ jest ona przeciążona, a połączenia dopiero są przywracane oraz powstrzymali się od niepotrzebnych podróży. Dodał też, że dostęp do energii w części miejsc na południu i północy kraju udało się odzyskać dzięki pomocy Maroka i Francji.

Najpewniej mieliśmy do czynienia z największym blackoutem w XXI wieku w Europie.

Portugalski operator sieci elektrycznej REN podał o godzinie 16, że za problem odpowiada „rzadki fenomen atmosferyczny”, który spowodował nagłe zmiany temperatury. Strona hiszpańska na razie nie potwierdziła takiej oceny. Kolejne potencjalne tłumaczenie — o pożarze na południu Francji — najpewniej również jest nieprawdziwe.

Przeczytaj inne teksty na ten temat w OKO.press