Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

Senat USA odrzucił półtoramiesięczne prowizorium budżetowe na nowy rok fiskalny, który zaczyna się od 1 października. Do przyjęcia budżetu zabrakło pięciu głosów. Aby został przyjęty poprzeć musieliby go wszyscy Republikanie (53 osoby) i co najmniej siedmiu senatorów opozycji – w sumie 60 osób ze stuosobowej izby. Tymczasem we wtorkowym głosowaniu prowizorium budżetowego nie poparł jeden senator Republikanów, a wśród opozycji „za” było tylko trzech Demokratów.

Ponieważ stary budżet wygasł w nocy z 30 września na 1 października, a nowego nie udało się uchwalić, amerykański rząd federalny wszedł w tryb tzw. shutdownu. Bez uchwalonego budżetu agencje federalne ograniczają swoje funkcjonowanie do minimum w oczekiwaniu na nową ustawę. W nocy z wtorku na środę Biały Dom wydał instrukcję wszystkim agencjom federalnym, by wdrożyć odpowiednie plany pracy.

To pierwsza taka sytuacja od 2018 roku.

Jaki jest kontekst?

Spór o budżet federalny na nowy rok fiskalny trwa już od kilku miesięcy. Demokraci sprzeciwiają się wprowadzonym przez Republikanów w nowej ustawie budżetowej, czyli w tzw. One Big Beatiful Bill Act (Jednej Wielkiej Pięknej Ustawie), cięciom wydatków m.in. na służbę zdrowia. Republikanie nie godzą się na zmiany i zapowiadają, że w najbliższych dniach będą poddawać pod głosowanie ten sam projekt prowizorium.

Wprowadzenie shutdownu oznacza, że około 750 tysięcy pracowników federalnych pójdzie na przymusowy urlop. Wszystkie agencje – nawet Pentagon – będą działać w bardzo okrojonym zakresie. Na stanowiskach zostaje personel sił zbrojnych oraz organów ścigania, w tym FBI.

Ostatni shutdown miał miejsce pod koniec 2018 roku, także w okresie prezydentury Donalda Trumpa. Agencje federalne nie działały przez 35 dni między grudniem 2018 a styczniem 2019. Spór dotyczył wówczas finansowania budowy muru na granicy z Meksykiem.

Przeczytaj także:

Co się stało

Służba Wywiadu Zagranicznego ogłosiła, a propaganda Kremla powtórzyła we wszystkich kanałach (łącznie z wieczornym dziennikiem telewizyjnym), że „Ukraina przygotowuje się do przeprowadzenia operacji przygotowawczej w Polsce z udziałem grupy dywersyjno-rozpoznawczej rzekomo złożonej z rosyjskich i białoruskich żołnierzy sił specjalnych”. Agencja TASS napisała przy tym, że do tej rewelacji „dotarła”. „Ujawniła” też, że „scenariusz prowokacji został opracowany przez Główny Zarząd Wywiadowczy Ministerstwa Obrony Ukrainy wspólnie z polskimi służbami wywiadowczymi”. „Możliwe, że operacja Kijowa „będzie symulowanym atakiem na krytyczną infrastrukturę w Polsce, aby wywołać większy oddźwięk społeczny”.

Jaki jest kontekst?

1. Rosji się ostatnio nie wiedzie

Kontekstem jest przede wszystkim pogarszająca się sytuacja Rosji – gospodarcza, wojskowa i na świecie. Przyjacielem Putina, przynajmniej na jakiś czas, przestał być Donald Trump. Zawaliła się koncepcja, że nowy prezydent USA zmusi sojuszników z Europy do wycofani wsparcia dla Ukrainy. Rosja właśnie straciła nadzieję na odzyskanie Mołdawii, a w sprawie uregulowania kryzysu w Gazie nikt nie spytał jej o zdanie, co musiał dziś przyznać szef rosyjskiej dyplomacji Ławrow.

Dronowy atak na Polskę 10 września i naruszenie przestrzeni powietrznej Estonii spotkały się ze sprawną odpowiedzią wojsk NATO. Do tego Europejczycy zaczęli się organizować do lepszej obrony i rozmawiać o antydronowych zabezpieczeniach.

Z dronami coś się jednak Kremlowi udało. W Polsce wybuchła dyskusja o tym, czy atak było odpierany prawidłowo, czy nie był przypadkiem ukraińską prowokacją albo w ogóle fikcją, w wyniku której rakieta NATO uszkodziła dom na Lubelszczyźnie. Dokładnie taką narrację suflowała propaganda Kremla, więc można powiedzieć, że odniosła tu sukces.

2. To nie pierwszy taki „odkryty” przez Rosję spisek

Drugą ważną rzeczą, którą trzeba brać pod uwagę przy interpretacji rewelacji Służby Wywiadu Zagranicznego Rosji, jest to, że nieustannie ujawnia ona spiski. Śledzimy je i odnotowujemy w rubryce „GOWORIT MOSKWA”. Dla przykładu – wojskowi wywiadowcy Putina i sam rosyjski MON ujawnili już oficjalnie:

• spisek Wielkiej Brytanii i Ukrainy na Bałtyku zakładający „przeprowadzenie rosyjskiego ataku torpedowego na okręt marynarki wojennej USA”. Ten spisek pojawił się, gdy Kreml zaczął grać na poróżnienie Waszyngtonu z Londynem w sprawie Ukrainy.
• tajny plan władze UE, by wysłać wojsk NATO do Mołdawii. Siły desantowe miały być tuż przed ostatnimi wyborami w Mołdawii „już przygotowywane celu zastraszenia Naddniestrza”. Spisek ten był elementem nacisku propagandowego na Mołdawię przed wyborami.
• tajny plan Wielkiej Brytanii atakowania rosyjskich tankowców. „Jednym ze scenariuszy jest zaaranżowanie wypadku »niechcianego« statku w którymś z wąskich punktów komunikacji morskiej, np. w cieśninie”. Plan ten został „ujawniony”, gdy Rosja zaczęła mieć kłopoty z transportem ropy.
• tajny plan “Waszyngtonu i Warszawy” „ustanowienia ścisłej wojskowo-politycznej kontroli Polski nad jej historycznymi posiadłościami w Ukrainie”.

Przeczytaj także:

Wersji tego spisku było kilka. Świadczyć miał o tym, że rozbiory i napadanie na sąsiada jest rzeczą normalną, więc Rosja nie robi nic złego. W jednej, do jakiej „dotarli” rosyjscy wywiadowcy, ostatecznym dowodem na spiek była nazwa gazety „Rzeczpospolita”. Wedle Kremla świadczy ona o imperialnych planach Polski.

Przeczytaj także:

• tajny i już kilka razy ujawniony plan sporządzenia brudnej bomby atomowej i detonowanie jej w Ukrainie (żeby potem zwalić winę na Rosję). Tu propaganda wykorzystuje lęki przed wojną atomową i przed skażeniem jądrowym – zaporoska elektrownia atomowa jest w strefie działań wojennych.
• tajny plan USA użycia w Ukrainie broni masowego rażenia („chemicznej, biologicznej lub jądrowej”) mający na celu oskarżenie o to Rosji. Tu propaganda wykorzystywała post-covidowe lęki przed zakażeniem
• tajny plan USA wyhodowania w laboratoriach ukraińskich mikrobów oraz nietoperzy gotowych roznosić broń wyłącznie wśród Słowian. Powód był ten sam, ale pojawił się tu wątek rasistowski, który propaganda Kremla eksploruje szczując na uchodźców.

Przeczytaj także:

• tajna a zaplanowana przez warszawską SGGW (!) operacja rozprzestrzeniania wścieklizny na wschodniej Ukrainie. Tu nie mogliśmy się już w OKO.press powstrzymać i sprawdziliśmy – co opisaliśmy w tym tekście,

Przeczytaj także:

• zaplanowane przez Ukraińców masowe mordy Ukraińców, by zwalić winę na Rosję za kolejną Buczę. Spiskiem w tej wersji jest też sam mord w Buczy – wedle Kremla dokonali go sami Ukraińcy, na złość Rosji, albo odpowiednio ucharakteryzowali manekiny. Dowodem tego spisku jest to, że Rosja nigdy nie dostała listy zamordowanych. Poskarżyła się nawet w tej sprawie do ONZ. I ku swojemu zdumieniu otrzymała na dniach odpowiedź, że to niemożliwe, ze względu na bezpieczeństwo żyjących krewnych ofiar

Przeczytaj także:

Wszystkie te spiski są w propagandzie Kremla skorelowane z aktualnymi problemami Moskwy, a propaganda stara się opowieści o tym rozprzestrzeniać tak, by wyrządzić jak najwięcej szkody osobom podatnym na teorie spiskowe o tajnych broniach, wirusach i zaprogramowanych nietoperzach.

Prawdą jest natomiast, że twórca wielu z przytoczonych teorii spiskowych, generał Igor Kiriłłow, zginął w grudniu 2024 r. wysadzony w powietrze przez bombę w hulajnodze pod swoim domem w Moskwie.

Co się wydarzyło

„Drogi Donaldzie Tusku, możesz myśleć, że jesteś w stanie wojny z Rosją, ale Węgry nie są. Unia Europejska też nie. Grasz w niebezpieczną grę, narażając życie i bezpieczeństwo milionów Europejczyków. To bardzo źle!” – napisał w mediach społecznościowych premier Węgier.

Polityk zamieścił w komentarzu do swojego wpisu artykuł portalu Euractiv, w którym przywołano wypowiedzi prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego i premiera Tuska z Warsaw Security Forum w Warszawie. Ukraiński przywódca wezwał w poniedziałek do utworzenia wspólnej europejskiej tarczy przeciwko rosyjskim zagrożeniom powietrznym.

Jaki jest kontekst

„Ukraina może przeciwstawić się wszystkim typom rosyjskich dronów i pocisków, a jeśli będziemy działać razem w regionie, będziemy mieli wystarczająco dużo broni i zdolności produkcyjnych” – mówił Wołodymyr Zełenski.

Donald Tusk podkreślił natomiast, że wojna na Ukrainie jest też naszą wojną, bez względu na to, czy to się komuś podoba, czy nie. "Musimy mieć świadomość, (...) że to jest nasza wojna, bo wojna na Ukrainie jest tylko częścią tego upiornego projektu, który raz na jakiś czas pojawia się na świecie. I celem tego politycznego projektu jest zawsze to samo. Jak zniewolić narody, jak odebrać wolność poszczególnym ludziom, co zrobić, żeby zatriumfowały autorytaryzmy, despocje, okrucieństwo, brak praw człowieka – mówił premier cytowany przez PAP.

Orban w udzielonym w poniedziałek wywiadzie ocenił, że wojna na Ukrainie „jest już rozstrzygnięta i wygrali ją Rosjanie”. – Pytanie brzmi, kiedy i kto osiągnie porozumienie z Rosjanami: czy będzie to porozumienie amerykańsko-rosyjskie, czy też Europejczycy w końcu będą skłonni do negocjacji – dodał.

W jego ocenie „Ukraina mogłaby wygrać wojnę tylko wtedy, gdyby setki tysięcy żołnierzy przybyły z Europy Zachodniej lub USA do walki na froncie, ale oznaczałoby to wojnę światową, której nikt nie chce”.

Budapeszt konsekwentnie opowiada się za jak najszybszym zakończeniem wojny i ograniczeniem sankcji wobec Rosji, argumentując, że szkodzą one bardziej gospodarce UE niż Moskwie. Węgry nie przekazują Ukrainie pomocy wojskowej, ograniczając wsparcie do form humanitarnych.

Orbán w ostatnich dniach kwestionował niezależność Ukrainy: „Trzyma się na powierzchni dzięki Zachodowi i jego broni” — mówił, odnosząc się do incydentów z dronami naruszającymi węgierską przestrzeń powietrzną.

Już w styczniu Tusk krytykował Orbána, sugerując, że jeśli Węgry zablokują sankcje wobec Rosji, „będzie jasne, że w tej wielkiej grze o bezpieczeństwo i przyszłość Europy gra w drużynie Putina, a nie naszej”.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Podczas wystąpienia przed posiedzeniem rządu premier odniósł się do projektu zakładającego podwyższenie podatku dochodowego pobieranego od banków.

„Jeśli nasze państwo ma być państwem, które opiekuje się słabszymi, które gwarantuje wyższe zarobki i jesteśmy państwem, które ma być bezpieczne, a więc wymaga to gigantycznych inwestycji w naszą armię, to powoduje, że potrzebujemy po prostu więcej pieniędzy. Taka jest brutalna prawda” – powiedział premier Donald Tusk przed posiedzeniem rządu.

„Bardzo chcemy uniknąć obciążania polskich rodzin jakimiś wyższymi składkami czy podatkami. To chyba też zrozumiałe. To jest powód, dla którego minister finansów i gospodarki zdecydował się na tę propozycję” – dodał.

„Lepiej opodatkować banki niż polskie rodziny, tym bardziej, że banki są w bardzo dobrej kondycji finansowej. W żaden sposób nie uderza to w ich realną kondycję. Będzie to większe obciążenie, ale kogo obciążyć, jak nie tych, którzy mają tych pieniędzy najwięcej. To nie jest populizm, tylko dość oczywisty wniosek” – powiedział premier Donald Tusk.

Jaki jest kontekst

We wtorek rząd zajmuje się projektem Ministerstwa Finansów dotyczącym podniesienia podatku CIT dla banków. Stawka ma wzrosnąć z obecnych 19 proc. do 30 proc. w 2026 roku, a następnie stopniowo spadać – do 26 proc. w 2027 i 23 proc. od 2028 roku na stałe. Przewidziano też przegląd zmian po trzech latach.

Resort finansów szacuje, że w pierwszym roku podwyżki do budżetu wpłynie dodatkowo 6,6 mld zł, a w ciągu dekady – 23,4 mld zł.

Jednocześnie projekt zakłada obniżenie tzw. podatku bankowego – o 10 proc. w 2027 r. i o 20 proc. w 2028 r., gdzie poziom ma zostać utrzymany.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także:

Co się wydarzyło

Zatrzymany to Wołodymyr Z. Wpadł w ręce policji w Pruszkowie. Następnie przewieziono go do Prokuratury Okręgowej w Warszawie. Jego adwokat, Tymoteusz Paprocki, w rozmowie z dziennikarzem RMF FM Krzysztofem Zasadą podkreślił, że „nie ma żadnych podstaw do wydania Wołodymyra Z. niemieckiemu wymiarowi sprawiedliwości”.

„Mając na uwadze pełnowymiarową wojnę na Ukrainie i fakt, że właścicielem Nord Stream jest spółka rosyjska Gazprom, która finansuje te działania, obrona na dzisiaj nie widzi jakichkolwiek możliwości postawienia zarzutu komukolwiek, kto w tych działaniach uczestniczył” – powiedział Paprocki.

Podkreślił, że na razie nie ma pewności, czy jego klient brał udział w dywersyjnej akcji.

„Teraz oczekujemy na wyznaczenie oficjalnie czynności procesowych z udziałem mojego klienta, informacje o zamiarze przedstawienia mu zarzutów przez wymiar sprawiedliwości Niemiec. Zostanie mu to przekazane w prokuraturze okręgowej” – dodał.

Jaki jest kontekst

Niemieckie służby, ścigając Wołodymyra Z., stwierdziły, że ten bezpośrednio uczestniczył w wysadzeniu gazociągu. Podejrzany jest instruktorem nurkowania i według nich miał we wrześniu 2022 roku wypłynąć na Bałtyk jachtem z Rostocku, a następnie zejść pod wodę i umieścić na podmorskiej rurze ładunki wybuchowe.

Jak podaje „Rzeczpospolita” kilka dni temu sąd apelacyjny we Włoszech zdecydował o przekazaniu Niemcom innego obywatela Ukrainy, Serhija K., zatrzymanego w sierpniu koło Rimini w związku z podejrzeniem uczestnictwa w ataku na gazociągi Nord Stream. 49-letni Ukrainiec twierdzi, że nie miał nic wspólnego z atakiem i że w czasie, gdy do niego doszło, przebywał w Ukrainie.

Również prawnik Serhija K. zapowiedział zaskarżenie decyzji o ekstradycji do włoskiego Sądu Najwyższego. Jak twierdził, naruszone miały zostać podstawowe prawa jego klienta, w tym do sprawiedliwego procesu.

26 września 2022 roku, ponad siedem miesięcy po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, doszło do zniszczenia trzech z czterech nitek gazociągów Nord Stream 1 i 2. Eksplozje nastąpiły na głębokości około 80 metrów, na dnie Morza Bałtyckiego. Niemieccy śledczy ustalili, że sprawcy mieli wykorzystać jacht wypływający z portu w Rostocku. Łódź wynajęto od niemieckiej firmy, posługując się sfałszowanymi dokumentami i pośrednikami. Według prokuratury nurkowie podłożyli przy rurociągach co najmniej cztery ładunki wybuchowe, a następnie zostali przewiezieni samochodem na Ukrainę.

Czytaj więcej tekstów OKO.press

Przeczytaj także: