Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Polski żołnierz zmarł w czwartek w szpitalu wojskowym w Warszawie. 28 maja 2024 ugodził go nożem mężczyzna, który próbował przekroczyć granicę polsko-białoruską.

„To jest kompletnie nie do zaakceptowania, żeby kraj sąsiedzki tak zachowywał się w stosunku do swojego sąsiada” – powiedział Sikorski.

„Obiecuję państwu, że władze białoruskie poniosą za to konsekwencje” – dodał minister. Zapowiedział też, że jeszcze w czwartek białoruski chargé d'affaires otrzyma notę protestacyjną.

O rosyjskich atakach na infrastrukturę krytyczną i cyberprzestrzeń w Europie Sikorski powiedział: „To już nie są pieszczoty, to jest twardy atak na Europę”.

Katarzyna Kotula opublikowała na portalu X oświadczenie sztabu Lewicy:

„W poczuciu odpowiedzialności za państwo i proces demokratyczny, w obliczu tragicznych wydarzeń na granicy i w oczekiwaniu na wyjaśnienia, sztab Lewicy podjął decyzję o zawieszeniu kampanii wyborczej przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Nie chcemy, by śmierć człowieka i wydarzenia na granicy, były wykorzystywane politycznie w kampanii wyborczej.

Rodzinie zmarłego żołnierza składamy najgłębsze kondolencje”.

Lewica odwołała zaplanowane na piątek wydarzenia kampanijne — poinformował OKO.press sztab komitetu.

W czwartek Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych poinformowało, że żołnierz ugodzony nożem na granicy polsko-białoruskiej zmarł. Śledztwo w sprawie jego zabójstwa prowadzi Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Jednocześnie kontrowersje budzi ujawnione przez Onet zatrzymanie na przełomie marca i kwietnia trzech żołnierzy za użycie broni wobec osób próbujących przekroczyć granicę. Donald Tusk wezwał na pilne spotkanie ministra sprawiedliwości Adama Bodnara i ministra obrony Władysława Kosiniaka-Kamysza.

„Nie budujcie atmosfery sensacji na czyjejś śmierci”

„Chciałem namawiać wszystkich do dystansu. Będzie masę fake newsów, zrzucania winy na innych” – mówił w czwartek 6 czerwca współprzewodniczący Nowej Lewicy Włodzimierz Czarzasty.

Przestrzegał przed „budowaniem atmosfery sensacji bądź na czyjejś śmierci, bądź na użyciu broni na granicy”. Dodał, że wierzy, że minister obrony Władysław Kosiniak-Kamysz opanuje sytuację i namawiał do transparentności.

„Wierzę, że nic nie będzie ukrywane. Przed dziennikarzami nic nie powinno się ukrywać” – stwierdził Czarzasty.

„Proszę o dystans, proszę o nierobienie sensacji, nierobienie propagandy, wybory za dwa dni się skończą”.

„Ta sytuacja będzie wykorzystywana przez propagandę rosyjską”

„My jako Lewica apelujemy przede wszystkim o rozsądek w tej sprawie. Jesteśmy w przededniu wyborów. Sytuacja jest bardzo trudna, wymaga od całej sceny politycznej rozsądku” – powiedział współprzewodniczący Nowej Lewicy Robert Biedroń.„ Ta sytuacja na pewno będzie wykorzystywana przez propagandę rosyjską. Przez dezinformację, która w ostatnim czasie bardzo się nasiliła”.

„Stojąc murem za polskim żołnierzem, za polskim strażnikiem, my jako lewica domagamy się szczelnych granic, na których ani z jednej, ani z drugiej strony nikt nie umiera” – dodał Biedroń.

Biedroń powtórzył, że Lewica jest drugą siłą w Unii Europejskiej i apelował o głosowanie na tych, którzy mają wpływ na politykę europejską. Dodał, że UE musi mieć wspólną politykę obronną, w tym wspólny przemysł i obronę cywilną.

Na piątek rano premier Donald Tusk wezwał na spotkanie ministra sprawiedliwości Adama Bodnara oraz wicepremiera i szefa MON Władysława Kosiniaka-Kamysza — informują „Fakty” TVN.

„Myślę, że premier najzwyczajniej w świecie chce o sprawie porozmawiać, zobaczyć, co udało nam się ustalić” – odpowiedział Adam Bodnar na pytanie, czy faktycznie został wezwany przez Donalda Tuska. Spotkanie ma się odbyć o ósmej rano.

Chodzi o wydarzenia z marca 2024. „Żandarmeria Wojskowa zatrzymała trzech żołnierzy, którzy oddali strzały ostrzegawcze w kierunku napierających uchodźców. Prokuratura oskarżyła dwóch o przekroczenie uprawnień i narażenie życia innych osób”.

Opinia publiczna dowiedziała się o zdarzeniu dopiero po publikacji Onetu z 5 czerwca 2024. „W wojsku wrze. Oficerowie mówią o zhańbieniu munduru i poniżeniu godności żołnierskiej” – pisał dziennikarz Onetu, Marcin Wyrwał.

W czwartek do sprawy odnosili się w rozmowach z dziennikarzami zarówno minister sprawiedliwości, jak i minister obrony.

Co zatrzymaniu żołnierzy mówi Kosiniak-Kamysz

Jak się okazało, o zdarzeniu wiedział szef ministerstwa obrony Władysław Kosiniak-Kamysz. Podczas konferencji prasowej w czwartek 6 czerwca szef MON powiedział: „ Nic nie było ukrywane. To jest postępowanie o charakterze operacyjnym. Ja nie jestem osobą uprawnioną do informowania” – mówił. Dodał: „Jeśli chodzi o sam sposób zatrzymania, to on jest bulwersujący dla mnie”. Jednak jak powiedział, „nie miał jednak informacji o sposobie zatrzymania”.

Wicepremier podkreślił, że żołnierze zostali zatrzymani, ale nie są aresztowani. „Nie było wniosków o areszt”. Dodał: „Oczekuję natychmiastowych działań ze strony Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej”.

Kosiniak-Kamysz mówił też: „Dochodzi do sytuacji, którą jak zawsze każdą trzeba wyjaśnić. Głęboko wierzę w naszych żołnierzy i tej wiary nigdy nie utracę”. Zaznaczył, że tylko w maju polscy żołnierze użyli na granicy broni ok. 700 razy.

Co mówi Bodnar

Według ministra sprawiedliwości sytuacja jest szczególna, bo zastępca prokuratora generalnego odpowiedzialny za sprawy wojskowe odpowiada zarówno przed Prokuratorem Generalnym, jak i szefem MON. „Myślę, że tego będzie dotyczyła kwestia w ogóle funkcjonowania prokuratury wojskowej” – powiedział w czwartek podczas konferencji prasowej Adam Bodnar.

Bodnar proponuje stworzenie „kompleksowego systemu pomocy prawnej dla żołnierzy na wzór amerykańskiego JAG” (to specjalny korpus, który świadczy usługi prawnicze wojskowym). Minister sprawiedliwości, żeby żołnierze mieli „z automatu” przydzielanego prawnika i nie musieli się martwić o pomoc prawną.

Co mówi opozycja

Rządzący od marca ukrywali przed nami informację o areszcie żołnierzy. Sprawa jest prosta, bali się, że to, co się stało, wpłynie na wybory. Chcieli ukryć ten fakt przed wyborami do Parlamentu Europejskiego — powiedział w czwartek Mateusz Morawiecki. Były premier wezwał Donalda Tuska do dymisji.

Morawiecki zorganizował konferencję prasową na granicy. Stwierdził, że obecnie rządząca koalicja gra w jakiejś „orkiestrze kremlowskiej”. „Żołnierz zakuty w kajdanki. Ten sam, który bronił naszej granicy. To haniebne, co się stało. Powinno to być potępione” – mówił Morawiecki.

„Z przykrością informujemy, że 6 czerwca w godzinach popołudniowych w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie, otoczony wsparciem rodziny i żołnierzy zmarł ugodzony nożem żołnierz 1 Brygady Pancernej” – poinformowało Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.

Zareagowali premier Donald Tusk i wicepremier i minister obrony Władysław Kosiniak Kamysz.

„Mateusz oddał życie w obronie granicy Rzeczpospolitej. Ojczyzna i rodacy nie zapomną o tej ofierze” napisał premier Tusk.

„Mimo wysiłków lekarzy zmarł po bandyckim ataku podczas obrony polskiej granicy. Jego poświęcenie i oddanie dla Ojczyzny są przykładem najwyższej odwagi” – napisał wicepremier Kosiniak-Kamysz.

Co się wydarzyło

28 maja 2024 żołnierza zaatakował mężczyzna, który próbował przekroczyć granicę polsko-białoruską w okolicach Dubicz Cerkiewnych w województwie podlaskim. Pchnął go nożem w okolice klatki piersiowej przez wyłom w zaporze. Żołnierz 1. Warszawskiej Brygady Pancernej próbował zatkać wyłom tarczą ochronną. Do wydarzenia doszło o świcie, około godz. 4:30.

Ranny najpierw został przewieziony do szpitala w Hajnówce, a później do szpitala Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. Początkowo wojsko informowało, że jego stan jest ciężki, ale życiu nie zagraża niebezpieczeństwo.

To właśnie po ataku na żołnierza premier Donald Tusk zapowiedział utworzenie strefy buforowej na granicy.