Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

„Komisja Europejska zamknęła dziś procedurę z artykuły 7.1 Traktatu o Unii Europejskiej wobec Polski. Uważamy, że nie ma już jasnego ryzyka poważnego naruszenia praworząności w Polsce” – poinformowała w mediach społecznościowych wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Vera Jourová.

W marcu w Brukseli minister sprawiedliwości Adam Bodnar na radzie do spraw ogólnych przedstawił rządom państw członkowskich postępy w realizacji Planu Działań na rzecz naprawy praworządności w Polsce. Dwadzieścia sześć państw UE – wszystkie oprócz Węgier – poparło pomysł zamknięcia procedury Artykułu 7.1 Traktatu o Unii Europejskiej, prowadzonej wobec Polski od 2017 roku.

Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Věra Jourová przekazała ocenę Komisji Europejskiej: w Polsce nie ma już wyraźnego ryzyka naruszeń praworządności.

Komisja Europejska doceniła, że Polska:

• wprowadziła szereg środków legislacyjnych i nielegislacyjnych, aby rozwiać obawy dotyczące niezależności wymiaru sprawiedliwości,
• uznała nadrzędność prawa UE,
• zobowiązała się do wdrożenia wszystkich wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczących praworządności, w tym niezależności sądownictwa,
• robi postępy w realizacji Planu Działania na rzecz przywracania praworządności.

Procedurę wprowadzono do prawa UE w 1999 roku. Miała pomóc chronić praworządność w krajach UE, ale tworzono ją z myślą o rozszerzeniu wspólnoty o kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Procedura wobec Polski trwała od 2017 roku i nie przyniosła spodziewanych efektów – rząd PiS nie wycofywał się ze zmian w wymiarze sprawiedliwości, które praworządności zagrażały.

Procedura Artykułu 7 Traktatu o UE jest mechanizmem politycznym, a nie prawnym. Zakończono ją jednak wobec Polski w momencie, w którym nie weszła w życie ani jedna ustawa obiecana w Planie Działania Ministerstwa Sprawiedliwości, który miał doprowadzić do zakończenia procedury. Daje wodę na młyn Orbánowi i innym europejskim politykom nieliczącym się z demokratycznymi standardami. Politycy partii eurosceptycznych mogą mówić o nierównym traktowaniu Polski i Węgier i podsycać antyunijne nastroje. Jednocześnie, zakończenie procedury to dobra wiadomość dla Polski.

„Oczekuję przeprosin od pana Romanowskiego albo bardzo wyraźnego stwierdzenia, że słowa, które padły, są sfałszowane, nieprawdziwe, zmanipulowane. Ta kwestia, kwestia taśmy Funduszu Sprawiedliwości, jest typową wrzutką PO. Nie zamierzam grać w scenariuszu pana Tuska. Teraz koncentrujemy się na wyborach” – powiedział dziś dziennikarzom w Sejmie były premier i poseł PiS Mateusz Morawiecki.

W zeszłym tygodniu Onet ujawnił, że Tomasz Mraz, były dyrektor Departamentu Funduszu Sprawiedliwości nagrywał rozmowy z politykami Suwerennej Polski. Ma ponad 50 godzin nagrań.

Jedno z nich wyemitował program „19:30” TVP1. Słyszymy na nim byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego, jak mówi:

„Gość po prostu chce zostać liderem łże-prawicy, nie? Tak jak jego tatuś — ruski agent, a on — nie wiem jaki, niemiecki, albo jedno i drugie”.

To do tych słów Romanowskiego niewątpliwie odnosił się Mateusz Morawiecki. Wcześniej były szef kancelarii premiera za czasów rządów Mateusza Morawieckiego Michał Dworczyk nazwał wypowiedź Romanowskiego „skandaliczną”.

Partyjny kolega Romanowskiego, Michał Wójcik powiedział z kolei, że: „To była niefortunna wypowiedź i tyle mam do powiedzenia w tej sprawie. W emocjach różne wypowiedzi padają, ta była niefortunna”. I dodawał, że Romanowskiego nie spotkają żadne wewnątrzpartyjne konsekwencje.

GUS opublikował najnowsze dane: wskaźnik cen i towarów konsumpcyjnych, zwany potocznie inflacją, wyniósł w maju 2,5 proc. To wyżej niż w kwietniu, ale nieznacznie. Miesiąc wcześniej odczyt wynosił 2,4 proc. Szczególnie, że mówimy o szybkim szacunku, który może jeszcze zostać skorygowany w połowie czerwca. Także w dół.

W stosunku do maja zeszłego roku:

• żywność i napoje bezalkoholowe zdrożały o 1,6 proc.,
• nośniki energii staniały o 1,8 proc.,
• paliwa do prywatnych środków transportu zdrożały o 3,6 proc.

Dzisiejszy odczyt GUS oznacza, że inflacja już czwarty miesiąc z rzędu utrzymuje się w granicach ufności celu inflacyjnego (2,5 proc. +/- 1 punkt procentowy).

Zdaniem analityków ekonomicznych mBanku inflacja bazowa spadła z 4,1 proc. do 3,8 proc. GUS takiej informacji w szybkim szacunku nie podaje. Inflacja bazowa to wskaźnik cen po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych – paliw, energii czy żywności. Pokazuje, jak trwały jest trend inflacyjny.

Mamy więc w ostatnich czterech miesiącach najbardziej stabilną inflację od lat. Ale ci sami cytowani już ekonomiści mBanku przekonują, że choć trudno wskazać dokładny miesiąc, inflacja powinna niedługo znów nieco wzrosnąć. Nie ma co się obawiać powrotu do trendów z 2022 i 2023 roku. Ale powrót ponad cel jest w najbliższych miesiącach bardzo możliwy.

Analitycy Polskiego Instytytu Ekonomicznego piszą:

„Czerwiec będzie ostatnim miesiącem, kiedy inflacja pozostanie w granicach celu NBP. W lipcu inflacja prawdopodobnie znajdzie się w przedziale 4,0-4,5 proc. z uwagi na odmrożenie cen energii. Możemy zobaczyć też pierwsze wzrosty inflacji bazowej z uwagi na presję płacową”.

„Jestem gotowy dostrzec pewne przesłanki, które spowodowały, że dyskusja o obniżkach stóp byłaby realna, ale prawdopodobieństwo tego w tym roku jest coraz mniejsze” – powiedział dla Biznes24 członek Rady Polityki Pieniężnej Henryk Wnorowski tuż po informacji od GUS o poziomie inflacji w maju.

Według informacji Onetu dwaj posłowie Suwerennej Polski – Marcin Romanowski i Dariusz Matecki – mają usłyszeć zarzuty ustawiania konkursów na milionowe dotacje z Funduszu Sprawiedliwości. Według informacji portalu prokuratura przygotowuje już wnioski do Sejmu o uchylenie im immunitetów.

Jednym z zadań Marcina Romanowskiego w Ministerstwie Finansów było nadzorowanie Funduszu Sprawiedliwości. Został on nagrany przez Tomasza Mraza, kierownika FS. Z nagranych przez Mraza rozmów wynika, że Romanowski osobiście ustalał, kto ma wygrać konkursy, w których można było otrzymać dotacje warte miliony złotych. Zdaniem Mraza to minister Zbigniew Ziobro ustalał, kto ma wygrywać konkursy i zlecał mu wykonanie tych decyzji.

Wniosek o uchylenie immunitetu Romanowskiemu jest już na ukończeniu. Prokuratura ma postawić mu zarzuty za ustawianie konkursów na dotacje z Funduszu Sprawiedliwości

Drugi poseł, który ma usłyszeć zarzuty, Dariusz Matecki, podobnie jak Romanowski jest posłem dopiero od ostatnich wyborów parlamentarnych. Matecki wcześniej pełnił funkcję szczecińskiego radnego, a jednocześnie prowadził kilka fundacji, które otrzymywały milionowe dotacje z FS. Na przykład stowarzyszenie Fidei Defensor otrzymało 9,2 mln zł. Planowano 12 mln zł dotacji, ale po zmianie władzy przelewy wstrzymano.

W tej chwili prokuratura nie planuje postawienia zarzutów kolejnym członkom Suwerennej Polski. Ale szczegółowo sprawdza ich wydatki na kampanię wyborczą. Z informacji Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że wśród obecnych posłów najwięcej pieniędzy na kampanię wyborczą z Funduszu Sprawiedliwości otrzymał poseł Romanowski. Chodzi o ponad 19 mln zł.