Krótko i na temat: najnowsze wiadomości z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

Tygodnik „Die Zeit” opisał spotkanie, które odbyło się na początku listopada w luksusowym hotelu Bab al-Qasr w Abu Zabi. Uczestniczyli w nim wpływowi byli politycy i lobbyści z Niemiec oraz urzędujący przedstawiciele kreml0wskiej nomenklatury. Stronę niemiecką reprezentowali m.in. były szef urzędu kanclerskiego Ronald Pofalla, prezes Forum Niemiecko-Rosyjskiego Martin Hoffmann oraz były lider SPD Matthias Platzek. Wśród Rosjan byli Wiktor Zubkow, przewodniczący rady nadzorczej Gazpromu, oraz Walery Fadejew, pełnomocnik Władimira Putina... ds. praw człowieka. Obaj objęci są europejskimi sankcjami.

Treść rozmów nie jest znana, wydaje się jednak, że niemieccy uczestnicy spotkania nie reprezentowali oficjalnie niemieckiego państwa, lecz pewną grupę interesów w świecie niemieckiej polityki i biznesu. Niemniej po spotkaniu jego uczestnicy zapowiedzieli wizytę Pofalli i Hoffmana w Moskwie. Michaił Szwydkoja, pełnomocnik Putina ds. kultury, ma z kolei przyjechać do Niemiec, na co według „Die Zeit” miał już wyrazić zgodę szef niemieckiego MSZ Johann Wadephul.

Jaki jest kontekst?

Grupa, która spotkała się w Abu Zabi to stali uczestnicy tzw „Dialogu Petersburskiego”, czyli inicjatywy, którą w 2001 roku zapoczątkowali Władimir Putin i znany z prorosyjskich sympatii ówczesny kanclerz Niemiec Gerhard Schroeder. W ramach tego formatu przedstawiciele niemieckiej i rosyjskiej klasy politycznej i biznesu spotykali się regularnie przez dwie dekady, by wymieniać poglądy i snuć wizje wspólnych interesów. W 2021 roku dalsze działanie „Dialogu Petersburskiego” zablokowała ze względu na pogarszające się relacje Europy z Rosją kanclerz Niemiec Angela Merkel. Uczestnicy „Dialogu Petersburskiego” kontynuowali jednak swe spotkania przez kolejne lata, już w nieformalnym trybie.

Co się wydarzyło?

Do drzwi Jana O. policja zapukała o 6. rano. Został przewieziony do prokuratury w Nowym Sączu, gdzie postawiono mu zarzuty udziału w grupie przestępczej. Po kilku godzinach został zwolniony za kaucją 5 tys. zł. Informację o zdarzeniu opublikował portal wpolityce.pl, powołując się na swoje źródła w Prokuraturze Krajowej.

Portal przypomina, że śledztwo w sprawie karuzeli VAT-owskiej, w którą miał być zamieszany Jan O., toczy się już w prokuraturze w Radomiu.

„To niedopuszczalna próba nękania. To sprawa z pomówienia. Widać, że lepszy stan zdrowia księdza Olszewskiego kogoś niepokoi. Stąd takie działania„ – cytuje wpolityce.pl „osobę znającą kulisy śledztwa”.

Jaki jest kontekst?

Ksiądz Michał Olszewski, sercanin, to założyciel Fundacji Profeto, która dostała z Funduszu Sprawiedliwości rekordową dotację ponad 43 mln zł na budowę ośrodka dla ofiar przestępstw na warszawskim Wilanowie. Fundacja nie zajmowała się wcześniej taką działalnością. Według złożonego już w sądzie aktu oskarżenia przeciwko duchownemu i urzędnikom udzielającym dotacji ksiądz wybudował centrum medialne, które mogło służyć zarządzającym Funduszem Sprawiedliwości politykom Suwerennej Polski. Ksiądz Michał Olszewski jest oskarżony o udział w organizacji przestępczej i pranie pieniędzy – bo część środków z Funduszu przekazał zakonowi sercanów pod pretekstem wynajmu działki, na której powstawał ośrodek, część przelewał na prywatne konta.

Jan O. jest przedsiębiorcą budowlanym, który według ks. Michała Olszewskiego pomagał na budowie wilanowskiego ośrodka wolontaryjnie. Jednak według zeznań szefa firmy Tiso, oficjalnie prowadzącego budowę, kierował nią w rzeczywistości Jan O. Jego współpracownik, kierownik wilanowskiej budowy, próbował zastraszyć kontrolerów NIK sprawdzających inwestycję i groził im pobiciem.

Przeciwko przedsiębiorcy wcześniej prowadzono śledztwo w sprawie wystawiania fałszywych faktur VAT. Umorzyła je jednak tuż po wyborach 2023 roku lubelska prokuratura, kierowana jeszcze przez nominata Zbigniewa Ziobry. Wznowienie śledztwa nakazał dopiero w 2024 roku prokurator generalny Adam Bodnar.

Przeczytaj o tym więcej

Czemu warto? Bo to OKO.press jako pierwsze ujawniło sprawę dotacji dla fundacji Profeto i opisywało bardzo skrupulatnie wydarzenia z nią związane. To na naszych łamach szef firmy Tiso opowiedział o rzeczywistej roli Jana O. w budowie ośrodka Archipelag. Ujawniliśmy również, kto groził kontrolerom NIK.

Przeczytaj także:

Sekretarz stanu USA Marco Rubio opublikował komunikat o przyszłorocznym szczycie krajów G20 w USA.

„W przyszłym roku Stany Zjednoczone po raz pierwszy od 2009 roku będą gościć 20 największych gospodarek świata. Zbiegając się z 250. rocznicą powstania Stanów Zjednoczonych, szczyt G20 w 2026 roku będzie okazją do docenienia wartości innowacyjności, przedsiębiorczości i wytrwałości, które uczyniły Amerykę potęgą i wytyczyły drogę do dobrobytu dla całego świata”.

Duży fragment komunikatu poświęcony jest Polsce:

„Zaprosimy przyjaciół, sąsiadów i partnerów do amerykańskiej grupy G20. Powitamy przy amerykańskim stole największe gospodarki świata, a także rozwijających się partnerów i sojuszników. W szczególności Polskę, kraj, który niegdyś był uwięziony za Żelazną Kurtyną, a obecnie plasuje się w gronie 20 największych gospodarek świata. Dołączy do nas, aby zająć należne jej miejsce w G20. Sukces Polski dowodzi, że koncentracja na przyszłości jest lepszą drogą niż rozpamiętywanie żalów. Pokazuje, jak partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi i amerykańskimi firmami może sprzyjać wzajemnemu dobrobytowi i wzrostowi”.

Polska ma być dowodem sukcesu – w przeciwieństwie do RPA, która, wedle komunikatu, pogrąża się w kryzysie i nie podoba się USA. Z tego powodu nie dostanie zaproszenia na G20. Rubio wręcz grozi:

„Stany Zjednoczone wspierają naród RPA, ale nie jego radykalny rząd kierowany przez ANC, i nie będą tolerować jego dalszego postępowania. Kiedy RPA uzna, że ​​podjęła trudne decyzje niezbędne do naprawy swojego zepsutego systemu i jest gotowa ponownie dołączyć do rodziny zamożnych i wolnych narodów, Stany Zjednoczone zapewnią jej miejsce przy naszym stole”.

RPA nie tylko należy do G20, ale w tym roku organizowała szczyt Grupy. To na spotkaniu G20 w RPA 23 listopada światowi liderzy rozmawiali o o amerykańskim w sprawie Ukrainy.

Przeczytaj także:

Co w RPA krytykuje Rubio?

„Republika Południowej Afryki skupiła się na zmianach klimatu, różnorodności i integracji oraz uzależnieniu od pomocy humanitarnej jako głównych założeniach swoich grup roboczych. Rutynowo ignorowała sprzeciwy USA wobec komunikatów i wspólnych oświadczeń. Blokowała udział USA i innych krajów w negocjacjach. Aktywnie ignorowała nasze starania o negocjacje oparte na rozsądnej wierze. Ujawniła dane osobowe amerykańskich urzędników pracujących nad tymi negocjacjami. Fundamentalnie nadszarpnęła reputację G20”.

Przeczytaj także:

Jaki jest kontekst?

Wejście do grupy największych gospodarek jest efektem starań polskich władz. Ma pokazać światu, jak wielki sukces Polska odniosła w czasie 36 lat transformacji.

OKO.press sprawdzało zapowiedzi premiera Tuska, że Polska kwalifikuje się do G20 i wyszło nam, że rzeczywiście coś w tym jest:

Przeczytaj także:

Ten wielki sukces jest jednak słodko gorzki przez ton komunikatu Sekretariatu Stanu. Wynika z niego, że uznanie sukcesu Polski może być warunkowe i można je cofnąć. Trump demonstruje, że o przynależności do G20 decyduje jego wola i to, czy podobają mu się władze w danym kraju.

Na zdjęciu – migawka ze świątecznego jarmarku w Warszawie w serwisie AP

Co się stało?

„Nie ma takiej możliwości, żeby w tym, czy w przyszłym roku podnieść składkę zdrowotną” – zadeklarował w trakcie szczytu medycznego 4 grudnia premier Donald Tusk.

Oprócz premiera była tam ministra zdrowia, minister finansów i przedstawiciel Kancelarii Prezydenta, który swój szczyt w sprawie sytuacji w ochronie zdrowia zwołuje na 4 grudnia.

„Wiem, że część z państwa bardzo by chciała, żebyśmy podnieśli składkę zdrowotną. Nie planujemy. Nawet gdybym miał taki pomysł, żeby podnieść składkę zdrowotną, to tego nie przeprowadzę – zadeklarował Tusk. – Otóż nie, nie ma takiej możliwości, żeby w tym, w przyszłym roku podnieść składkę zdrowotną. Realizm mi podpowiada i uczciwość każe mi powiedzieć, że musimy zastanowić się, jak najmądrzej podzielić pulę pieniędzy, którą mamy. Ona nie jest mała. Wydajemy dzisiaj 40 mld zł więcej na zdrowie niż obronę”.

Jaki jest kontekst

Szacowany na przyszły rok deficyt Narodowego Funduszu Zdrowia to blisko 23 mld zł.

Przeczytaj także:

Zdaniem ekspertów można temu zaradzić jest albo zwiększenie wpływów ze składki zdrowotnej, np. przez jej podniesienie, albo znalezienie oszczędności w systemie, albo zwiększenie dotacji z budżetu państwa. NFZ jest bowiem w większości finansowany ze składki zdrowotnej. Dodatkowo zasilany jest dotacją z budżetu państwa.

1 grudnia, „Business Insider” opublikował list ministry zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy do ministra finansów, w którym ministra proponuje oszczędności w budżecie NFZ na kwotę blisko 10,4 mld zł w 2026 r. i blisko 213 mln zł jeszcze w roku 2025.

Rzecznik rządu zapewnił jednak, że żadne decyzje o cięciach jeszcze nie zapadły. Pismo ministry zdrowia należy interpretować tylko jako wskazanie miejsc, skąd pieniądze wyciekają.

Przeczytaj także:

Już w listopadzie PiS zaczął próbować z dziury w budżecie służby zrobić swoją główną oś narracyjną:

Przeczytaj także:

Teraz dołącza do tego prezydent Nawrocki, który z kolei ma na sztandarach sprzeciw wobec „podnoszenia podatków”.

Co się wydarzyło

Część piątkowych (5 grudnia 2025) obrad Sejmu zostanie utajniona na wniosek premiera. Zgodziło się już na to prezydium Sejmu. Tajne obrady mają trwać 1,5 godziny. Donald Tusk ma przedstawić „pilną informację dotyczącą bezpieczeństwa państwa”. Jak ustaliła dziennikarka TVN24 Agata Adamek, „ma to dotyczyć sprawy kryptowalut i pojawiającego się rosyjskiego śladu”. Podobne informacje ma portal Money.pl.

Sejm ma też zagłosować za odrzuceniem weta Karola Nawrockiego do ustawy o kryptowalutach. „Właściwie mogę powiedzieć tak – pan prezydent apelował do mnie, żebyśmy się zajmowali jego wnioskami, w związku z tym zajmiemy się jutro jednym wetem, a za dwa tygodnie drugim. W związku z tym współpraca między prezydentem a Sejmem trwa” – powiedział w czwartek marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty.

Jaki jest kontekst

1 grudnia 2025 Karol Nawrocki zawetował ustawę, która miała regulować polski rynek kryptowalut. Miała dostosować polskie przepisy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 roku (tzw. rozporządzenie MiCA). Polska już o rok przekroczyła termin wprowadzania regulacji.

Według branży ustawa była jednak zbyt restrykcyjna, a proponowane rozwiązania — ostrzejsze niż te, które wprowadziły np. Czechy, Węgry czy Słowacja. Za wetem lobbował biznes kryptowalutowy, a także politycy Konfederacji i PiS (Janusz Kowalski).

Jak pisaliśmy w OKO.press, obóz rządowy i prezydent przyjęli w sprawie tej ustawy dwie zupełnie różne strategie narracyjne. Premier bronił jej zapisów, odwołując się do bezpieczeństwa. Prezydent oraz Konfederacja i PiS — posługiwali się argumentacją dotyczącą wolności.

„600 tys. ludzi zostało poszkodowanych na rynku kryptowalut” – mówił Tusk.

Przeczytaj także:

Donald Tusk już w poniedziałek stwierdził: „To weto jest kompletnie nie do obrony”. Premier kładł nacisk na to, że kryptowaluty służą Rosji do prowadzenia działalności przeciwko innym państwom, w tym przeciwko Polsce. Wynagrodzenie w kryptowalutach mieli dostać sabotażyści, którzy próbowali doprowadzić do katastrofy kolejowej w miejscowości Mika.

„Jesteśmy ostatnim krajem Unii Europejskiej, w którym takiej regulacji nie ma, często świat przestępczy korzysta właśnie z kryptowalut. Korzystają szpiedzy, korzystają dywersanci. Też ludzie w służbach specjalnych kompletnie nie rozumieją tego weta” – powiedział w czwartek w Polsat News minister koordynator służb specjalnych Tomasz Siemoniak.

O tym, że Rosja w kryptowalutach płaci osobom, które rekrutuje do działalności dywersyjnej, pisaliśmy w OKO.press nie raz.

Przeczytaj także:

Już wtedy premier sugerował, że sprawa będzie miała ciąg dalszy. „Prześlemy jeszcze raz, w trybie natychmiastowym, tę ustawę i ona szybko przejdzie przez parlament. Proszę to potraktować jako szansę i ofertę, żeby nie wiązano pańskiego nazwiska z kryptoaferą” – zapowiedział premier.

Dodatkowym kontekstem jest tu nasilający się konflikt między prezydentem a obozem rządowym.

Przeczytaj także:

Między obozem rządzącym a prezydentem toczy się rywalizacja, kto będzie „właścicielem” tematu bezpieczeństwa. Prezydent starał się dotąd rozgrywać ten temat, pokazując, że dzięki dobrym relacjom z Donaldem Trumpem stoi na straży bezpieczeństwa Rzeczpospolitej. Jednak to rząd ma tu więcej kompetencji, łącznie z informacjami od służb – które właśnie w piątek Donald Tusk chce przekazać posłom.

Z naszych rozmów na zapleczu rządu wynika, że koalicji widzi szansę na odbicie sondażowe między innymi w tym, że w obliczu zagrożenia ludzie gromadzą się wokół aktualnie rządzących.

Rosja kontra kryzys w ochronie zdrowia

Termin utajnionego posiedzenia też nie jest przypadkowy.

To właśnie na piątek na godzinę 10 rano Karol Nawrocki zwołał „Szczyt zdrowotny” pod hasłem „Na ratunek ochronie zdrowia”. Premier będzie więc przedstawiał informację związaną „z twardym bezpieczeństwem”, jak powiedziała nam jedna z osób pracujących dla rządu w czasie, gdy zgromadzeni u prezydenta eksperci zapewne będą krytykować rząd z powodu kryzysu w opiece zdrowotnej.

W ten sposób obóz rządowy nie pozwala, by prezydent zagarnął całą uwagę opinii publicznej. A temat kryzysu w ochronie zdrowia jest dla rządu kłopotliwy. Zwłaszcza po ujawnieniu pisma ministry zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy do ministra finansów z 29 października 2025, w którym proponowała oszczędności w budżecie NFZ w 2026 roku.

Przeczytaj także: