Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Demonstrację organizuje Ogólnopolski Strajk Kobiet. To reakcja na odrzucenie 12 lipca przez Sejm ustawy dekryminalizującej pomoc w aborcji. Ustawa przygotowana była przez Lewicę, ale po konserwatywnych poprawkach została zaakceptowana przez sejmową komisję. Ostatecznie przepadła na sali plenarnej: za głosowało 215 posłów, przeciwko – 218, wstrzymało się – 2.

Przeciwko były oczywiście kluby PiS i Konfederacji, ale o klęsce ustawy zdecydowali de facto posłowie PSL, aż 24 z nich zagłosowało przeciw. Symboliczne było też zachowanie posła klubu KO Romana Giertycha, który mimo obecności w Sejmie nie zagłosował, łamiąc tym samym dyscyplinę klubową w tej sprawie. Liberalizacja prawa antyaborcyjnego była jedną z głównych obietnic Koalicji Obywatelskiej przed wyborami parlamentarnymi.

Reporterka OKO.press Natalia Sawka prowadzi relację na żywo na naszym kanale na Instagramie. Znajdziecie ją pod linkiem.

Pod Sejmem zebrało się kilkaset osób. Organizatorki przygotowały na demonstrację specjalne plakaty z hasłem:

Po godz. 18.00 na scenie rozpoczęły się przemówienia aktywistek. Padały głównie słowa wyrzutu wobec Donalda Tuska, któremu przypisywano odpowiedzialność za przegrane głosowanie. Ale największych antybohaterów było dwóch – Władysław Kosiniak-Kamysz, lider PSL i Roman Giertych, poseł KO.

„Mecenasik z parciem na szkło i parciem na władzę, który teraz udaje demokratę, ale nas nie oszuka. My wiemy, że to nacjonalista, człowiek bez honoru. Hańba” – mówiła Agnieszka Czerederecka. Tłum zaczął skandować:

„Oprócz oszusta Giertycha mamy tam w Sejmie cały obrotowy PSL. Który co robi? Ramię w ramię głosuje z PiS-em i Konfederacją. Oprócz czterech posłanek” – dodała aktywistka.

„Jaka z was jest koalicja? Wszystko jedno z kim. Byle by tylko rządzić, byle być przy korycie. Posłowie PSL, z Kosiniakiem na czele, jesteśmy tu przeciwko wam. To my was zatrudniamy w rządzie i my was zwalniamy. Oblaliście nasz wyborczy test. Wypierdalać!”

„Nie rzucamy słów na wiatr. Chcemy, żeby [projekt renty wdowiej] stał się rzeczywistością, a osoby starsze w tych trudnych chwilach były bezpieczne. Odpowiedzialna polityka społeczna to również troska o osoby starsze” – powiedziała ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk z Lewicy.

23 lipca 2024 Dziemianowicz-Bąk i premier Donald Tusk zapowiedzieli, że projekt będzie szedł przez Sejm z poparciem rządu.

Obywatelski projekt wraca

„Kiedy umiera bliska osoba, to jest to niezwykła tragedia osobista. Ale często jest to również zagrożenie ekonomiczne. Kiedy znika druga osoba, nie znika połowa kosztów utrzymania domu. Taka osoba mierzy się z wyzwaniami finansowymi” – mówiła Dziemianowicz-Bąk.

„Wyciągamy pomocną dłoń do dzieci, wnuków, na których barkach spoczywa wsparcie osoby starszej” – dała ministra.

Pod projektem zakładającym wprowadzenie „renty wdowiej” podpisało się ponad 200 tys. osób. Był to projekt obywatelski, popierany przez Lewicę. „Poprzednia większość włożyła go do zamrażarki” – przypomniała ministra rodziny. Obecna większość wróciła do projektu, drugie czytanie odbędzie się w najbliższy czwartek.

Na czym ma polegać renta wdowia? „To możliwość łączenia w ograniczonym zakresie dwóch świadczeń: renty rodzinnej i własnego świadczenia emerytalnego lub rentowego. Dotychczas było to niemożliwe – trzeba było wybrać jedno lub drugie” – pisał w OKO.press Jakub Szymczak.

„To wymagało setek godzin wspólnej pracy”

O politycznym znaczeniu projektu mówił premier Donald Tusk.

„Dzięki pracy pani minister, innych ministrów w to zaangażowanych, mojej dość cierpliwej pracy z liderami koalicji rządowej udało się uzyskać wspólne stanowisko. Pokazują te miesiące, że jak udaje się wspólnie pracować, to wygrywamy ważne sprawy dla Polek i Polaków” – stwierdził Tusk.

„To wymagało elastyczności, dobrej woli. To wymagało setek godzin wspólnej pracy” – powiedział.

„Stanowisko rządu ma o tyle duże znaczenie polityczne, że zobowiązaliśmy się, że w Sejmie będziemy pracowali i głosowali za takim projektem, który wynika ze stanowiska rządu” – zapowiedział premier.

„Czy czuje, że zawiódł kobiety?” – zapytała Donalda Tuska 23 lipca 2024 dziennikarka „Bloomberga”. Chodziło o głosowanie z 12 lipca 2024, kiedy różnicą czterech głosów przepadł projekt częściowej dekryminalizacji aborcji.

„Źle się z tym bardzo czuję, że nie znalazłem argumentów, które by przekonały tych, którzy zagłosowali inaczej niż ja. Jako człowiek mam czyste sumienie, że robię wszystko, żeby to piekło kobiet zniknęło. Żeby kobiety czuły się podmiotowo, jak wolni ludzie” – odpowiedział Tusk.

Będą nowe wytyczne prokuratury

Tusk mówił też o tym, co jego rząd zamierza zrobić, żeby poprawić sytuację kobiet, które chciałyby przerwać ciążę. Nie pierwszy raz premier powiedział, że wobec braku zmian ustawowych ministrowie jego rządu będą się starać w inny sposób

„Szukamy od czasu tego nieszczęsnego głosowania praktycznych sposobów, które nie wymagają zmian ustawowych” – przyznał Tusk. Zapowiedział, że w najbliższy poniedziałek pojawią się nowe wytyczne dla prokuratury dotyczące ścigania przestępstw związanych z aborcją. Według raportu na temat działań prokuratury, o który prosił premier, już teraz „zmienił się radykalnie stosunek prokuratury do kwestii poronień”.

„Będę się zwracał do pana [ministra sprawiedliwości Adama] Bodnara i pani [ministry zdrowia Izabeli] Leszczyny, żeby ulżyć kobietom w tych sprawach. Praktyka naprawdę będzie inna” – powiedział Tusk.

„Wiem, że nic nie zastąpi ustawowej zmiany” – dodał.

„To jest dla mnie wielki ciężar”

Tusk skomentował głosowanie z 12 lipca 2024.

„Nie było obecnych 14 posłów PiS-u.

Czy Tusk będzie próbował dalej przekonywać PSL, by zmienił stanowisko i zagłosował za lub wstrzymał się od głosu w sprawach dotyczących aborcji?

„Na razie nie widzę powodów do optymizmu” – odpowiedział Tusk. Według niego Władysław Kosiniak-Kamysz i część PSL musieliby „radykalnie zmienić poglądy”.

Ponowne złożenie projektu, który przepadł 12 lipca, zapowiedziała Lewica. „Jestem ostrożny, Źle się będę czuł, jeśli głosowanie znów będzie przegrane”. Zapowiedział, że będzie sondował „wszystkie możliwe sposoby”, ale nie przeskoczy arytmetyki sejmowej”.

„To jest dla mnie wielki ciężar” stwierdził Tusk. Pytany, czy wyjdzie do protestujących dziś przed Sejmem, powiedział, że ma „sporo zajęć”.

O Giertychu Tusk powiedział, że nie oczekiwał, że poseł zmieni poglądy dotyczące aborcji. Jednak liczył na to, że Giertych „wykaże większą lojalność wobec kobiet niż wobec własnych poglądów”. Według Tuska to nie Giertych, który wyjął kartę w trakcie głosowania, zdecydował o tym, że projekt nie miał większości. Dodał, że sejmową działalność Giertycha ocenia pozytywnie.

Premier poinformował też, że podpisał wniosek o zdymisjonowanie wiceministra rozwoju Waldemara Sługockiego. Sługocki był jednym z trzech posłów KO nieobecnych podczas głosowania 12 lipca. Był wówczas w zagranicznej delegacji, poseł popierał wcześniej ustawy wprowadzające liberalizację prawa aborcyjnego.

Czy Tusk poprze „kompromis” Kosiniaka-Kamysza?

Szef PSL-u Władysław Kosiniak-Kamysz twierdzi, że wyjściem z sytuacji jest powrót do prawa sprzed decyzji TK z 2020 roku. Projekt w tej sprawie złożony przez Trzecią Drogę (Polska 2050 i PSL) jest w nadzwyczajnej komisji zajmującej się projektami ustaw aborcyjnych.

„Wszystkie te kobiety, kto od lat są zaangażowane w liberalizację prawa aborcyjnego, dały wiele razy jasny sygnał, że powrót do «kompromisu» to jest sytuacja nie do zaakceptowania. Tutaj sprawy zaszły za daleko, pójście na tzw. kompromis byłoby wymuszoną przez facetów kapitulacją. Pozostaje różnica zdań, być może nie do zakopania”.

„Wkurzenie, a nawet wściekłość kobiet bardzo dobrze rozumiem” – podsumował Tusk.

Podczas tej samej konferencji prasowej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ministra rodziny z Lewicy, powiedziała: „Dla Lewicy, dla mnie jako posłanki, kobiety, Polki jest to oczywiste: legalna bezpieczna aborcja do 12. tygodnia. Do tego konsekwentnie dążymy”.

Dziemianowicz-Bąk będzie na proteście: „Ja i koleżanki z pewnością się pojawimy. Ale to nie jest tak, że wyjdziemy do protestujących kobiet. My od lat walczymy ramię w ramię z walczącymi kobietami”.

„Podlegamy wyrokom sądów, nawet jeśli się z nimi nie zgadzamy. Tak działa państwo praworządne” – stwierdził Donald Tusk, odnosząc się do działań Prokuratury Krajowej.

Podczas konferencji prasowej 23 lipca 2024 premier został zapytany, czy działania Prokuratury Krajowej w sprawie Marcina Romanowskiego były jej kompromitacją.

„Pełną kompromitacją był Fundusz Sprawiedliwości i to na skalę niespotykaną” – odpowiedział Donald Tusk. „W całym tym przedsięwzięciu jest jedna osoba skompromitowana: pan Romanowski i jego towarzysze tego procederu”.

Tusk zadał sam sobie dwa pytania, na które odpowiedział.

„Czy prokuratura popełniła błąd, zlecając zatrzymanie [Romanowskiego]? Nie” – Tusk dodał, że pokazują to wyniki śledztwa.

Według Tuska przepisy dotyczące immunitetu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy są jasne: immunitet przysługuje w drodze na posiedzenie, w trakcie posiedzenia oraz w związku z działaniami ZPRE. „Żadna z tych sytuacji nie zachodzi” – powiedział premier.

„Tak działa państwo praworządne”

Podkreślił też, że obecna władza jest „w innej sytuacji niż PiS”. „Powoływanie się na immunitet uważam za błąd. Ale nie zamierzam kwestionować wyroku sądu”. Chodzi o decyzję Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa. Zdecydował on o tym, by wypuścić Marcina Romanowskiego z aresztu. Tutaj jako pierwsi publikowaliśmy uzasadnienie tej decyzji:

„Tak będzie wyglądała teraz Polska” – powiedział Tusk. „Podlegamy wyrokom sądów, nawet jeśli się z nimi nie zgadzamy.

Premier zapowiedział też, że Romanowski stanie przed sądem.

„Prokuratura wykonała ogromną robotę. Samo uzasadnienie! Przeczytajcie to! Tam przesłanek wystarcza nie na jednego, tylko na wszystkich” – mówił Tusk.

Prokuratura złożyła zażalenie na decyzję sądu w sprawie Romanowskiego. Pisaliśmy o tym tutaj.