Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Prezes PiS od ponad godziny odpowiada na pytania komisji śledczej zajmującej się wyborami kopertowymi w 2020 roku. Jak podkreśla Jarosław Kaczyński, decyzja o wyborach kopertowych była oczywistością. Co oznacza, że nikt mu się nie sprzeciwił, kiedy podjął decyzję, że to “jest właściwy pogląd”.

Obrona Kaczyńskiego wygląda zaś tak: owszem, podjął decyzję o wyborach kopertowych 10 maja 2020, bo to była oczywistość. Ale była to decyzja “wewnętrzna”. Zaś formalnie decyzję o wyborach kopertowych została podjęta w partii politycznej. Partie zaś są fundamentem mechanizmu demokracji parlamentarnej. To, że marszałek Sejmu Elżbieta Witek nic o decyzji o wyborach kopertowych nie wiedziała, nie ma znaczenia, bo na koniec Sejm, którym zarządza, potwierdził decyzję. Kto brał udział w podejmowaniu decyzji, tego Kaczyński nie ujawnił, gdyż po latach “mógłby się pomylić”.

Kaczyński o Bielanie: osoba, którą znam

Warto zauważyć też, że Kaczyński poniża przed komisją Adama Bielana i wychwala pod niebiosa Mateusza Morawieckiego. Bielan uchodził do tej pory za pomysłodawcę wyborów kopertowych. Kaczyński powiedział publicznie, że był nieistotny i on nawet nie pamięta telefonu od niego.

A to, że Bielan był członkiem sztabu wyborczego kandydata Andrzeja Dudy w ogóle nie było dla Kaczyńskiego ważne. Bielan był po prostu “osobą, która zna”. Nie chciał odpowiedzieć na pytanie, czy Adam Bielan był jego bliskim współpracownikiem.

Pochwały dla Morawieckiego

Premier Morawiecki – w opinii Jarosława Kaczyńskiego – wszystkie decyzje wydał prawidłowo. Kaczyński nie wie, kto koordynował proces wyborczy (bo nie była to PKW, marszałkini Sejmu ani premier), lecz wie, że decyzje – “zgodnie z prawem i prakseologią” – miały oparcie w opiniach dyrektorów i wicedyrektorów departamentów, których nazwy Kaczyński sobie w tej chwili nie przypomina.

Kaczyński, operujący w świecie, którym jego pogląd zamienia się w “oczywistość”, znalazł się w nowej sytuacji, bo komisja stawia mu opór. Nie pozwala na monologi i go kontruje. Nie pomagały łacińskie wtręty i skomplikowane, niepotrzebne słowa (“prakseologia”). Kaczyński powtarza, że komisja nie ma prawa go przesłuchiwać, bo łamie prawo, Konstytucję i zdrowy rozsądek.

Jako że to PO zablokowała wybory kopertowe, a teraz jeszcze przesłuchuje tych, którzy tylko chcieli wypełnić obowiązek konstytucyjny. Kaczyński nie jest w stanie jednak przejąć kontroli nad zeznaniami.

“Nikt nie jest ponad prawem, nawet pan. Tu jest Pan świadkiem. Traktujemy pana z szacunkiem, ale ma Pan odpowiadać na pytania” – powiedział przewodniczący komisji Dariusz Joński.

Jarosław Kaczyński na początku przesłuchania złożył wniosek o swobodną wypowiedź przed serią pytań. Przewodniczący komisji Dariusz Joński ten wniosek odrzucił. To było powodem pierwszego spięcia na posiedzeniu komisji ds. wyborów kopertowych.

Kaczyński stoi na stanowisku, że bez swobodnej wypowiedzi działania komisji będą bezprawne. Joński jednak odmawia swobodnych wypowiedzi od słynnego, styczniowego przesłuchania Artura Sobonia, który na każde pytanie komisji odpowiadał “odpowiedź na pytanie zawarłem w swobodnej części wypowiedzi”. Wcześniej długo odczytywał, jaki był jego zakres odpowiedzialności.

PiS oczywiście domagał się wyjaśnienia, dlaczego prezesowi uniemożliwia się wystąpienie. Joński te pytania zignorował i przeszedł do przesłuchania.

Pierwsze pytanie dotyczyło zeznań byłej marszałek Sejmu Elżbiety Witek, która mówiłą że „nic o wyborach nie wiedziała”.

„Jaką rolę odegrała wtedy marszałek Witek?” — zapytał Jarosława Kaczyńskiego Dariusz Joński. Prezes PiS odpowiedział: „Pełną winę za to, że te wybory się nie odbyły, ponosi Platforma Obywatelska. Mamy do czynienia z sytuacją, że ci, którzy są sprawcami deliktów, mają tych, którzy chcieli wykonać obowiązek konstytucyjny, stawiać w sytuacji oskarżonych”.

Przewodniczący komisji śledczej uznał, że ta wypowiedź jest unikaniem odpowiedzi na pytanie. Kaczyński nie powiedział również, kto był bezpośrednio odpowiedzialny za przeprowadzenie wyborów prezydenckich w 2020 roku, w wyjątkowym, covidowym trybie. „Nie mam takiej wiedzy” – mówił Kaczyński.

„Europa będzie bezpieczna tak długo, jak długo bezpieczne jest niebo nad nią” – napisali premierzy Polski i Grecji w liście do szefowej Komisji Europejskiej. Donald Tusk i Kyriakos Mitsotakis przekonują, że Europa potrzebuje nowego flagowego programu europejskiej tarczy obrony powietrznej.

W jego ramach UE zbudowałaby kompleksowy system obrony powietrznej chroniący Unię przed „wszystkimi nadchodzącymi zagrożeniami”, takimi jak samoloty, rakiety i drony — informuje PAP, który dotarł do treści listu.

Urusula von der Leyen odniosła się do inicjatywy Tuska i Mitsotakisa podczas czwartkowej debaty (23 maja) kanadydatów na nowego przewodniczącego KE. „Musimy mieć wspólną tarczę obrony powietrznej dla całej Europy” – podkreślała.

Tusk o „żelaznej kopule”

Donald Tusk mówił o pomyśle na „europejską żelazną kopułę” w wieczornym wywiadzie na antenie TVP.

„To wymaga koordynacji na szczeblu politycznym – żeby nie było tak, że Niemcy mają swoją, Francuzi swoją. Mnie mało interesuje, kto da więcej pieniędzy i sprzętu. Czy to będą niemieckie pieniądze, francuskie instalacje, polska myśl techniczne, amerykańskie wsparcie. Chce, by Polska była bezpieczna. W jakimś sensie, przepraszam za to sformułowanie, dzięki wojnie, w Europie wszyscy zrozumieli, że wobec zagrożenia rosyjskiego musimy być zjednoczeni” – stwierdził premier.

Michał Szczerba, poseł PO i przewodniczący komisji śledczej zajmującej się aferą wizową, przekazał w czwartek (23 maja), że policja na jego wniosek „szuka Obajtka pod różnymi adresami w całym kraju”. Były prezes Orlenu został wezwany na przesłuchanie, które ma odbyć się 28 maja.

Wezwania jednak nie odebrał. Pod adresem, który Daniel Obajtek podawał jako swoje miejsce zamieszkania, mieszka ktoś inny. „Nie ma kontaktów z właścicielem, czyli Danielem Obajtkiem” – mówił Szczerba w rozmowie z TVN24. Jak dodał, „coraz bardziej potwierdza się ta hipoteza, że Daniel Obajtek po prostu w Polsce nie przebywa”.

Były prezes Orlenu jest również wezwany na przesłuchanie w prokuraturze – i tego wezwania także nie odebrał.

„Policjanci w całym kraju próbują mu dostarczyć co najmniej dwa wezwania w tej chwili. A on udaje, że jest w kraju, on udaje, że prowadzi kampanię” – zaznaczał Szczerba w rozmowie z TVN24. Obajtek, przypomnijmy, kandyduje do Parlamentu Europejskiego z list Prawa i Sprawiedliwości.

O godz. 10 rozpocznie się przesłuchanie ostatniego świadka przed komisją ds. wyborów kopertowych. Jarosław Kaczyński miał być jedną z osób, które podejmowały najważniejsze decyzje w 2020 roku, kiedy rząd Zjednoczonej Prawicy próbował przeprowadzić wybory prezydenckie w wyjątkowym trybie.

Kaczyński pojawiał się w zeznaniach przesłuchiwanych wcześniej świadków. Mówili m.in. o tym, że prezes PiS uczestniczył w spotkaniach w willi KPRM przy ul. Parkowej, gdzie dyskutowano o wyborach kopertowych. Europoseł Adam Bielan zeznał, że przekazywał Kaczyńskiemu telefonicznie, jak podobne wybory przeprowadzono w Bawarii. „Powiedziałem, że po rozmowie z Jarosławem Gowinem uważam, że należy poważnie rozważyć możliwość przeprowadzenia wyborów w podobny sposób w Polsce” – mówił. Gowin zeznawał, że prezes PiS konsekwentnie dążył do organizacji wyborów kopertowych.

Po przesłuchaniu Kaczyńskiego komisja przystąpi do stworzenia raportu z przesłuchań. Ma być gotowy do końca maja, ale przewodniczący komisji, Dariusz Joński, podkreślał, że „zostawia furtkę”, gdyby zaszła konieczność wezwania dodatkowych świadków.

Przypomnijmy: wybory kopertowe w 2020 roku finalnie się nie odbyły. Prezydenta wybieraliśmy 28 czerwca (I tura), w lokalach wyborczych.

W OKO.press Agnieszka Jędrzejczyk śledzi i opisuje działania komisji: