Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Co się wydarzyło?

Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar napisał na portalu X: „6 maja ok. godz. 12:00 w Parlamencie Europejskim odbędzie się głosowanie nad wnioskiem o uchylenie immunitetu europosła. Prokuratura Okręgowa w Warszawie chce mu postawić zarzuty popełnienia 7 przestępstw".

Resort już w październiku 2024 roku zwrócił się do PE z wnioskiem o pozbawienie Brauna immunitetu. W informacji prasowej wyliczano wtedy, że „zgromadzono materiał dowodowy uzasadniający dostatecznie podejrzenie popełnienia przez Grzegorza Brauna 7 przestępstw, a w tym czynów polegających na":

• naruszeniu nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego Dyrektora Narodowego Instytutu Kardiologii, podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych – art. 222 § 1 kk w zb. z art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;
• znieważeniu funkcjonariusza publicznego Dyrektora Narodowego Instytutu Kardiologii, podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, pomawiając o zachowanie, które mogło poniżyć go w opinii publicznej oraz narazić na utratę zaufania potrzebnego do sprawowania funkcji oraz wykonywania zawodu lekarza – art. 226 § 1 kk w zb. z art. 212 § 1 i 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;
• uszkodzeniu choinki bożonarodzeniowej wraz ze zdobieniami, stanowiącej własność Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” oddział w Krakowie i Stowarzyszenia Sędziów „Themis”, powodując szkodę o wartości 1.400 zł – art. 288 kk;
• uszkodzeniu mienia w postaci sprzętu nagłaśniającego oraz sprzętu elektronicznego o wartości 2.569 zł na szkodę Niemieckiego Instytutu Historycznego – art. 288 kk;
• nieopuszczeniu siedziby Niemieckiego Instytutu Historycznego wbrew żądaniu Dyrektora tej instytucji – art. 193 § 1 kk;
• publicznym znieważeniu na terenie Sejmu RP grupy ludności z powodu jej przynależności wyznaniowej i publicznym znieważeniu przedmiotu czci religijnej, czym obraził uczucia religijne – art. 257 kk w zb. z art. 195 § 1 kk w zb. z art. 196 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;
• naruszeniu nietykalności cielesnej osoby podejmującej interwencję na rzecz ochrony porządku publicznego, powodując lekki uszczerbek na zdrowiu – art. 157 § 2 kk w zb. z art. 217a kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

„W sprawie bulwersującego przebiegu wiecu w Białej Podlaskiej podejmowane są czynności przez policję i prokuraturę. W kontekście wydarzeń w szpitalu w Oleśnicy prowadzone jest intensywne śledztwo, które może doprowadzić do złożenia przez prokuraturę kolejnego wniosku o uchylenie immunitetu. Skandaliczne wypowiedzi w czasie debaty prezydenckiej też są przedmiotem zainteresowania prokuratury" – napisał Bodnar.

Jaki jest kontekst?

W pierwszej ze spraw chodzi o zdarzenie z marca 2022, kiedy Braun wtargnął do Narodowego Instytutu Kardiologii, wykrzykując hasła o segregacji sanitarnej. „Rzucił się na mnie, krzycząc, że jestem pod wpływem alkoholu, krzyczał: »Zatrzymajcie pijaka i przestępcę«. [...] Nie nawykłem do tego, by osoby o wątpliwej reputacji próbowały nawiązać ze mną kontakt osobisty w taki sposób. Dla mnie to niepojęte, co ten człowiek ma w głowie" – relacjonował ówczesny dyrektor Instytutu i były minister zdrowia Łukasz Szumowski.

Druga sprawa — zabranie choinki z krakowskiego sądu – to zdarzenie ze stycznia 2023 roku. Brauna zdenerwowały bombki z flagami UE, Ukrainy i tęczowymi symbolami. Po zabraniu choinki, wyrzucił ją do śmietnika pod sądem.

Kolejna sprawa to maj 2023, kiedy Braun przerwał wykład prof. Jana Grabowskiego pt. „Polski (narastający) problem z historią Holocaustu„ w Niemieckim Instytucie Historycznym. Europoseł zniszczył sprzęt nagłaśniający, a do dyrektora Instytutu Miloša Řeznika, który jest Czechem, krzyczał: „Won, wynoś się z Polski natychmiast!”.

Braun ma usłyszeć również zarzuty za użycie gaśnicy do zgaszenia świec chanukowych zapalonych podczas uroczystości w grudniu 2023 w Sejmie. Prysnął gaśnicą w twarz próbującej interweniować Magdalenie Gudzińskiej-Adamczyk, lekarce, która była na żydowskiej uroczystości prywatnie. „Czuję się źle, mam trudności z mówieniem” – powiedziała tuż po zdarzeniu.

Wszystkie sprawy opisywaliśmy w OKO.press:

Inne sprawy, o których wspomina Adam Bodnar, dotyczą zerwania ukraińskiej flagi i ataku na lekarkę w Oleśnicy, co również opisywaliśmy:

Co się wydarzyło?

Grzegorz Braun sięga po kolejne polityczne „happeningi" podczas swoich wystąpień przedwyborczych. Wieczorem w środę 30 kwietnia spotkał się z wyborcami w Białej Podlaskiej. Podpisywał gaśnice, mówił o tym, że mógłby przenieść siedzibę prezydencką na Podlasie. Wyborcy skanowali jego nazwisko, a w pewnym momencie poprosili o pomoc w zdjęciu flagi Ukrainy z balkonu miejskiego ratusza. Flaga wisi tam od momentu wybuchu pełnoskalowej wojny w Ukrainie, jako symbol solidarności.

„Chętnie pomogę„ – odpowiedział europoseł i kandydat na prezydenta, apelując o „zorganizowanie jakiegoś sprzętu”. Relację live z tego zdarzenia udostępnił w swoich mediach społecznościowych. Widać na niej tłum zebrany wokół Brauna i mężczyznę niosącego drabinę. Jeden z uczestników, przy aplauzie pozostałych, wspiął się na balkon i zerwał ukraińską flagę, po czym rzucił ją w tłum. Braun uścisnął rękę mężczyzny i zapowiedział, że flaga zostanie przekazana do ukraińskiego konsulatu.

Później Braun oświadczył: „Biorę wszystkich państwa na świadków, że pan Kacper jako mój asystent [...] na moją prośbę i moje wyraźne polecenie uczynił to, co uczynił. A zatem to moja odpowiedzialność".

Policja z Białej Podlaskiej podała, że potwierdzono dane osoby, która zrywała flagę. „Szczegółowo analizowane są również nagrania dotyczące tego zajścia. Zebrane materiały zostaną przekazane do prokuratury. Wobec osób odpowiedzialnych za takie zachowanie wyciągnięte zostaną konsekwencje prawne" – informuje.

Sprawę skomentował Wojciech Sosnowski, naczelnik gabinetu prezydenta Białej Podlaskiej, na platformie X: „Skandal! Grzegorz Braun wraz ze swoimi wyznawcami napadli na Urząd Miasta Białej Podlaskiej i zerwali flagę Ukrainy z balkonu przy wykorzystaniu drabiny. Dziki tłum osób karmionych hejtem do innych i jawne podżeganie do nienawiści to wstyd!".

Jaki jest kontekst?

Grzegorz Braun nieustannie podsyca antyukraińskie nastroje i szerzy rosyjską propagandę. Zrywanie ukraińskich flag nie jest nowym pomysłem — to samo zrobił w czerwcu 2024 r. w Krakowie. Braun brał wtedy udział w zdejmowaniu flagi z Kopca Kościuszki.

Prokuratura wielokrotnie zajmowała się działaniami europosła. W 2024 roku – w śledztwie prowadzonym w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie – usłyszał zarzuty, dotyczące m.in. znieważenia na terenie Sejmu grupy osób na tle religijnym. Chodziło o zgaszenie świec chanukowych w Sejmie. Wcześniej Sejm zagłosował za odebraniem mu immunitetu.

17 kwietnia 2025 prokuratura wszczęła dochodzenie wokół wydarzeń w Oleśnicy (woj. dolnośląskie) po tym, jak Braun wdarł się do tamtejszego szpitala, by „obywatelsko zatrzymać” jedną z lekarek wykonującą legalne aborcje – Gizelę Jagielską.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Co się wydarzyło?

Ministerstwo finansów USA poinformowało, że Stany Zjednoczone i Ukraina podpisały umowę o partnerstwie ekonomicznym. Jego głównym założeniem jest utworzeniu Amerykańsko-Ukraińskiego Funduszu Inwestycyjnego na rzecz Odbudowy. Szef resortu Scott Bessent, ogłaszając tę informację, komentował: „Ta umowa jasno sygnalizuje Rosji, że administracja Trumpa jest zaangażowana w proces pokojowy skoncentrowany na wolnej, suwerennej i prosperującej Ukrainie w perspektywie długoterminowej. [...] Żeby było jasne, żadne państwo ani osoba, która finansowała lub zaopatrywała rosyjską machinę wojenną, nie będzie mogła skorzystać z odbudowy Ukrainy".

Co się znalazło w dokumencie? Oficjalna informacja prasowa, opublikowana na stronie resortu finansów, nie podaje konkretnych ustaleń. „Zarówno Stany Zjednoczone, jak i rząd Ukrainy liczą na szybką realizację tego historycznego partnerstwa gospodarczego na rzecz obu narodów: ukraińskiego i amerykańskiego" – czytamy. Ministerstwo podkreśla, że oba kraje będą kontynuowały prace, by sfinalizować szczegóły dotyczące zarządzania programem.

Więcej dowiadujemy się ze wpisów na portalu X zamieszczonych przez ukraińską wicepremier Julię Swyrydenko, która w imieniu rządu podpisała porozumienie w Waszyngtonie. Poinformowała, że USA i Ukraina będą dokonywać wpłat na rzecz funduszu po równo. Wkładem USA do funduszu będzie pomoc wojskowa, a Ukrainy – 50 proc. dochodów do budżetu państwa z eksploatacji nowych złóż surowców. „Fundusz będzie zasilany przychodami wyłącznie z NOWYCH licencji. Chodzi o 50 proc. środków z nowych koncesji na projekty z zakresu materiałów krytycznych oraz ropy i gazu, które zostaną przekazane do budżetu po utworzeniu Funduszu„ – napisała Swyrydenko, dodając, że Fundusz może inwestować wyłącznie w Ukrainie. „Oczekujemy, że przez pierwsze 10 lat zyski i dochody Funduszu nie będą dystrybuowane, ale zamiast tego reinwestowane w Ukrainę — w nowe projekty lub odbudowę” – zapowiedziała. Podkreśliła też, że te warunki będą przedmiotem dalszych dyskusji.

Swyrydenko napisała również, że:

• Stany Zjednoczone pomogą przyciągnąć do Ukrainy dodatkowe inwestycje i technologie;
• do Funduszu nie wlicza się dochodów z projektów już rozpoczętych ani przychodów przewidzianych w budżecie;
• porozumienie nie zmienia kierunku integracji europejskiej Ukrainy;
• w umowie nie ma żadnej wzmianki o zobowiązaniach Ukrainy wobec Stanów Zjednoczonych. Wdrożenie umowy pozwoli obu krajom na zwiększenie potencjału gospodarczego poprzez równą współpracę i inwestycje;
• umowa nie przewiduje żadnych zmian w procesach prywatyzacyjnych ani w zarządzaniu przedsiębiorstwami państwowymi;
• to państwo ukraińskie decyduje, gdzie i jakie minerały będzie wydobywać.

Jaki jest kontekst?

Wołodymyr Zełenski w 2024 roku zaproponował Stanom Zjednoczonym wykorzystanie z ukraińskich złóż rzadkich minerałów w zamian za gwarancje bezpieczeństwa. Była to odpowiedź na nowe podejście USA do sprawy Ukrainy, które zmieniło się, kiedy urząd prezydenta objął Donald Trump.

Kiedy rozpoczęły się negocjacje dotyczące ostatecznego kształtu umowy, Trump zaczął wypowiadać się coraz ostrzej na temat Zełenskiego i Ukrainy. Gdy Zełenski odrzucił pierwszą propozycję, Trump nazwał go „dyktatorem bez wyborów”, a Elon Musk rozpętał nagonkę na ukraińskiego prezydenta w mediach społecznościowych. Ogromne napięcie między Zełenskim i Trumpem było widać podczas wizyty ukraińskiego prezydenta w Białym Domu. Wydawało się wtedy, że umowy nie będzie. Opisywaliśmy to w OKO.press:

Mimo tego negocjacje kontynuowano. Pod koniec marca Stany Zjednoczone przekazały stronie ukraińskiej pełną wersję umowy surowcowej. Jak pisała w OKO.press Krystyna Garbicz, dokument dawał zbyt duże uprawnienia Amerykanom, był sprzeczny z ukraińską konstytucją oraz nie uwzględniał międzynarodowych zobowiązań Ukrainy. USA chciała również rekompensat za wcześniejszą pomoc Ukrainie.

Ta wersja została odrzucona. Do ostatniej chwili nie było pewne, czy w kwietniu rozmowy USA-Ukraina zakończą się sukcesem.

Porozumienie podpisano 30 kwietnia, choć do ostatniej chwili trwały negocjacje i wprowadzanie poprawek. Wcześniej tego samego dnia Bessent mówił, że strona amerykańska jest gotowa zawarcia porozumienia, ale „Ukraińcy zdecydowali się minionej nocy na pewne zmiany w ostatniej chwili".

„Financial Times" podał jednak, że to strona amerykańska zaczęła stawiać nowe warunki w momencie, kiedy samolot Julii Swyrydenko był już w drodze do Waszyngtonu. Administracja Trumpa chciała, żeby Ukraina podpisała nie tylko (jak ustalono wcześniej) wstępne porozumienie o surowcach, ale całą, szczegółową umowę o Inwestycyjnym Funduszu Odbudowy.

Przeczytaj więcej w OKO.press

Co się wydarzyło

Prokuratura wszczęła dochodzenie w sprawie znieważenia Żydów oraz nawoływania do nienawiści przez Grzegorza Brauna podczas poniedziałkowej debaty prezydenckiej „Super Expressu”.

Rzecznik Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga prok. Norbert Antoni Woliński poinformował, że wszczęto dochodzenie w sprawie „dokonanego 28 kwietnia przy ul. Jubilerskiej 10 w Warszawie publicznego znieważenia grupy ludności żydowskiej z powodu jej przynależności narodowej oraz publicznego nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych i wyznaniowych”.

Jaki jest kontekst

Podczas debaty kandydatów na prezydenta 28 kwietnia 2025 europoseł Grzegorz Braun stwierdził: „chwała Bogu”, że Polska nie graniczy z „żydowskim państwem położonym w Palestynie”. Mówił, że „wówczas ludobójcza polityka reklamowana przez ministrów, rabinów i generałów państwa Izrael mogłaby łatwo zwrócić się przeciw nam”. Powiedział też, że „państwo Izrael jest Polakom stręczone jako sojusznik, jako jakiś lotniskowiec cywilizacji europejskiej na Bliskim Wschodzie”.

Już w trakcie debaty na słowa Brauna zareagowała kandydatka Lewicy Magdalena Biejat.

„To skandaliczne, że pozwala się na taki ściek antysemicki, jaki zaprezentował pan Braun na początku tej debaty” – powiedziała. Stwierdziła, że słowa Brauna „są niedopuszczalne w debacie publicznej i nie ma dla nich żadnej wymówki. „Nie będę milczeć, gdy ktoś mówi takie rzeczy”.

Dzień po debacie Magdalena Biejat złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z art. 257 Kodeksu karnego „za szerzenie mowy nienawiści, za podżeganie do nienawiści i do agresji wobec konkretnych grup narodowościowych”.

W innym momencie debaty Braun powiedział do Rafała Trzaskowskiego, kandydata Koalicji Obywatelskiej, że Polacy zdecydują, czy wybierają Polskę, czy kraj „eurokołchozowy, w którym naród polski coraz bardziej marginalizowany jest przez proces ukrainizacji, judaizacji i napływ subsaharyjskiej Żydów”.

„Co pan opowiada? Nieprawdopodobne!” – zareagował Trzaskowski.

„Parę dni temu był pan oflagowany żydowskim żonkilem, tym znakiem hańby” – kontynuował Braun.

„O czym Pan mówi? Jakiej hańby? To było powstanie. O czym pan opowiada? To są bohaterowie naszej historii! Ja tego nie będę słuchał!” – krzyknął Trzaskowski, odwrócił się, zostawił Brauna i wrócił na swoje miejsce.

Inne teksty OKO.press na ten temat

Co się wydarzyło

Krakowski sąd rejonowy zdecydował w środę 30 kwietnia 2025 o tymczasowym aresztowaniu na trzy miesiące 35-latka podejrzanego o zabójstwo lekarza w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. Mężczyzna nie przyznał się do stawianych mu zarzutów zabójstwa lekarza i usiłowania uszkodzenia ciała pielęgniarki. Odmówił też składania wyjaśnień — poinformował sędzia Maciej Czajka, rzecznik Sądu Okręgowego w Krakowie ds. karnych.

Śledztwo w sprawie zabójstwa ortopedy ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie prowadzi Prokuratura Rejonowa Kraków-Podgórze.

W związku ze śmiercią lekarza odwołany został dyrektor generalny służby więziennej płk Andrzej Pecka. Poinformował o tym premier Donald Tusk.

Co wiadomo o zabójstwie lekarza

We wtorek 29 kwietnia 2025 około godz. 10:30 do gabinetu doktora Tomasza Soleckiego, ortopedy z krakowskiego Szpitala Uniwersyteckiego, wtargnął mężczyzna, Jarosław W. Zadał lekarzowi wiele ciosów nożem. Następnie próbował uciec, jednak obezwładnili go ochroniarze i jeden ze świadków zdarzenia.

Mimo natychmiastowych prób reanimacji lekarz zmarł.

Rzeczniczka prasowa Prokuratury Okręgowej w Krakowie Oliwia Bożek-Michalec przekazała, że pokrzywdzonemu zadano liczne rany, głównie w obrębie serca i wątroby, niektóre z nich były głębokie na 16 cm.

Dwa lata temu doktor Solecki miał operować łokieć napastnika.

„Syn był do tego lekarza od momentu zabiegu wrogo nastawiony, mówił, że on go uszkodził, że wszczepił mu białaczkę. Ostatnio był w kiepskim stanie psychicznym, twierdził, że jest śmiertelnie chory, byliśmy nawet u onkologa, ale onkolog nie stwierdził żadnej choroby. Dwa tygodni temu się jeszcze pogorszyło, syn powiedział mi, że weźmie garść tabletek i się otruje, że nie będzie kaleką i więcej go nie zobaczymy” – opowiadała w rozmowie z „Super Expressem” Teresa, matka Jarosława W.

Jarosław W. był funkcjonariuszem Służby Więziennej zatrudnionym w Areszcie Śledczym w Katowicach. Według relacji jego współpracowników, zebranych przez dziennikarzy m.in. RMF FM i Onetu, zachowanie Jarosława W. było niepokojące.

„Zachowywał się irracjonalnie, dziwiło nas to, że przełożeni tego nie zauważali” – mówił stacji RMF FM jeden z funkcjonariuszy.

Wiceministra sprawiedliwości Maria Ejchart przekazała dziennikarzom, że „służba otrzymywała sygnały o zachowaniach tego funkcjonariusza, które powinny były wzbudzić niepokój”.

Natomiast minister sprawiedliwości, Adam Bodnar, przyznał: „Od 2020 roku pojawiały się niepokojące informacje na temat tego człowieka. Niestety, akta z zastrzeżeniami nie idą za funkcjonariuszem. Sytuacja wygląda tak, że pełne akta z zastrzeżeniami nie trafiają do nowych jednostek, nie idą za funkcjonariuszem. Zauważone wcześniej zastrzeżenia trafiały w bardzo ogólnej formie, bez dalszych obserwacji. Gdyby areszt w Katowicach miał większą wiedzę w tym zakresie, mógłby inaczej działać”.

Dopiero w ubiegłym tygodniu dyrektor placówki, w której służył Tomasz W. „powziął wątpliwości co do jego zdolności do służby i ponownie skierował go na badania do lekarza medycyny pracy, które winien wykonać przed powrotem do swoich obowiązków służbowych”. Wcześniej Tomasz W. pozytywnie przeszedł badania, które uprawniały go do służby do 2027 roku.

„W wyniku analiz i naszych przemyśleń stwierdziliśmy wspólnie z panią minister Marią Ejchart o konieczności powstanie zespołu doradczego, który przygotuje kompleksowy pakiet testów psychologicznych, dzięki którym będziemy w stanie ocenić przydatność funkcjonariuszy do służby” – zapowiedział Adam Bodnar.

Minister Bodnar zapowiedział też działania, które wzmocnią bezpieczeństwo lekarzy.