Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

„Głosowałam, jak potrzebował PiS, ale nagrodzeni dziś zostali zdrajcy” – stwierdziła Barbara Nowak po czwartkowym głosowaniu nad wyborem marszałka małopolski. Nowak wspierała frakcję Ryszarda Terleckiego: chciała, żeby z namaszczenia prezesa Jarosława Kaczyńskiego stery w Małopolsce przejął Łukasz Kmita. Pięć razy buntownicy z PiS zablokowali kandydaturę Kmity, a zwaśnione frakcje pogodził dopiero Łukasz Smółka.

Nowak, choć głosowała z linią partii, szybko stwierdziła, że taki układ jej nie pasuje. W mediach społecznościowych pisała, że to nie jest „ucieczka z pola walki”. „Wyszłam, bo pamiętam, co obiecałam moim wyborcom i nie sprzeniewierzę się ślubowaniu radnego. Honor nie ma ceny” – tłumaczyła Nowak w piątek, 5 lipca.

Ale już w niedzielę po południu zmieniła kurs. „Nadal jestem w oku cyklonu” – napisała na platformie X była kuratorka oświaty. „Moi wyborcy życzą sobie realizacji wyborczych zobowiązań. Trzeci dzień słyszę nakaz powrotu”. Dodała, że jest „jedną wielką rozterką”, a głosy ludzi są dla niej ważne.

Według danych ministerstwa spraw wewnętrznych, które podaje dziennik „Le Monde”, wybory we Francji wygrał Narodowy Front Ludowy (NFP). Lewica może liczyć na 182 mandaty w 577-osobowej izbie. Na drugim miejscu uplasowała się koalicja liberałów skupiona wokół prezydenckiego obozu politycznego. Razem dla Republiki uzyskało 168 mandatów. Typowana do zwycięstwa skrajna prawica zdobyła trzecie miejsce. Front Narodowy Marine Le Pen dysponuje 143 miejscami w parlamencie. Republikanie zdobyli 45 mandatów.

Zgodnie z sondażowymi prognozami, żadna z partii nie uzyskała bezwzględnej większości. Po ogłoszeniu wyników Jean-Luc Melenchon, lider lewicowej Francji Niepokornej (LFI), wezwał prezydenta Emmanuela Macrona do powierzenia lewicy misji utworzenia rządu. Melenchon stwierdził, że dotychczasowy premier Gabriel Attal „musi odjeść”, a francuska lewica „jest gotowa do rządzenia”. W pierwszych, nieoficjalnych wypowiedziach liberałowie odrzucali taką możliwość, deklarując chęć zacieśnienia współpracy z republikańską prawicą. Prezydent Macron nie skomentował wyników wyborów, ale osoba z jego otoczenia powiedziała Reutersowi, że w najbliższych dniach należy zadać się sobie pytanie, która koalicja jest w stanie osiągnąć 289 mandatów. Lewicę i liberałów dzieli nie tylko program, w tym stosunek do migracji czy reform socjalnych, ale także upodobanie do konkretnych polityków. 72-letni Melenchon jest jedną z najbardziej polaryzujących postaci na francuskiej scenie politycznej.

Na giełdzie nazwisk potencjalnych lewicowych kandydatów na premiera Reuters wymienia:

• Marine Tondelier – 37-letnią liderkę Zielonych;
• Raphaela Glucksmanna – ojca sukcesu socjalistów w wyborach do Parlamentu Europejskiego;
• Laurenta Bergera – byłego szefa Francuskiej Demokratycznej Konfederacji Pracy, jednego z największych francuskich związków zawodowych.

Większość komentatorów uważa, że nie ma szans na szybkie polityczne rozstrzygnięcie, wskazując niechęć francuskich polityków do zawierania sojuszy. Jeśli lewicy nie rozszarpią wewnętrzne konflikty, mogłaby utworzyć rząd mniejszościowy, żyjący w kohabitacji z prezydentem pochodzącym z innego ugrupowania. Macron będzie sprawował swój urząd do 2027 roku.

W drugim scenariuszu to liberałowie z poparciem republikanów tworzą centrowy rząd mniejszościowy. Ale ten wariant mógłby doprowadzić do protestów, bo pierwszy na mecie zameldował się Narodowy Front Ludowy. Według komentatorów Macron wyraźnie przegrał wybory i brakuje mu legitymacji do powołania nowego rządu.

Mimo że blokada republikańska wyraźnie zatrzymała pochód skrajnej prawicy do władzy, część analityków wskazuje, że ekscytacja była przedwczesna. Jordan Bardella nie zostanie premierem, Le Pen nie będzie rządzić, ale Front Narodowy podwoił liczbę miejsc w parlamencie. Przy trzech dużych blokach politycznych, Francję czekają tygodnie albo miesiące niepewności.

Sama Marine Le Pen stwierdziła, że zwycięstwo skrajnej prawicy „zostało jedynie opóźnione”. „Fala rośnie, ale tym razem nie podniosła się wystarczająco wysoko” – powiedziała.

W czwartek 4 lipca brytyjczycy po 14 latach rządów Partii Konserwatywnej zmienili w wyborach rządzących. Bezwględną większość zdobyła Partia Pracy. Już dziś, zaledwie trzy dni po wyborach Polskę odwiedził nowy szef brytyjskiej dyplomacji David Lammy. W posiadłości polskiego ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego w Chobielinie obaj dyplomaci rozmawiali przed nadchodzącym w przyszłym tygodniu szczycie NATO w Waszyngtonie.

„Udajemy się do Waszyngtonu, żeby podkreślić, iż to zaangażowanie na rzecz Ukrainy i NATO jest dla nas niezwykle poważną sprawą. Myślę, że w najbliższych dniach może dużo się udać. Na pewno możemy pokazać Putinowi, że jesteśmy gotowi pomagać długo, wspierać Ukrainę finansowo, wojskowo i udzielać jej pomocy humanitarnej. Sojusz jest stanowczy i – co ważne – zjednoczony w tym zobowiązaniu. I to, myślę, będzie przesłanie szczytu waszyngtońskiego” – mówił Lammy po spotkaniu z Sikorskim.

Ze słów Lammy'ego i Sikorskiego po spotkaniu wynika, że obaj zamierzają w Waszyngtonie prezentować wspólny front mocnego wsparcia dla Ukrainy. Sikorski mówił dziś jednak, że ma obawy, czy wszyscy członkowie sojuszu postąpią podobnie. Polski minister dodał, że w Waszyngtonie chce uzyskać „potwierdzenie długofalowego wspierania Ukrainy”.

Dyplomaci potwierdzili też dobre wzajemne stosunki Polski i Wielkiej Brytanii. A Sikorski podkreślił, że jeszcze w tym tygodniu ma dojść do spotkania premiera Tuska z premierem Stramerem.