Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Zmiana, o którą od lat zabiegają twórcy, to dopisanie zaledwie jednego punktu do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Chodzi o uzupełnienie art. 70 o dopisek, dzięki któremu twórcy będą mieli prawo do wynagrodzenia nie tylko za filmy wyświetlone w kinach czy telewizji, ale również na platformach VOD. Dziś pierwsze czytanie nowelizacji ustawy na sejmowej komisji.

„Postulujemy utrzymanie bez poprawek w projekcie ustawy rozszerzenie artykułu 70 o punkt 5” – powiedziała podczas posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu Agnieszka Smoczyńska, reżyserka i scenarzystka, członkini Gildii Reżyserów Polskich.

Cały artykuł 70, ust. 2, o którym mowa, brzmi:

Współtwórcy utworu audiowizualnego oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do: 1) wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach; 2) stosownego wynagrodzenia z tytułu najmu egzemplarzy utworów audiowizualnych i ich publicznego odtwarzania; 3) stosownego wynagrodzenia z tytułu nadawania utworu w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów; 4) stosownego wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego.

Punkt piąty, proponowany w nowelizacji, miałby brzmieć: „stosownego wynagrodzenia z tytułu publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym”.

„To jest punkt, o który walczymy. Myślę, że uzasadnienie jest oczywiste: tantiemy gwarantują nam wynagrodzenie i wolność artystyczną” – podkreślała Smoczyńska. Dodała również, że polscy twórcy nie są „wyłącznie dostawcami i contentu, ale współtwórcami kultury polskiej i tożsamości narodowej”.

Ministrowie obiecują, ale co dalej?

Przed rozpoczęciem posiedzenia pod Sejmem zebrali się twórcy, którzy walczą o przyznanie tantiem z internetu. Organizatorzy podkreślają, że Polska jest ostatnim krajem Unii Europejskiej, który wciąż nie wdrożył dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym. Według unijnych regulacji Polska powinna przyjąć ją już prawie 3 lata temu.

W 2022 roku rząd Zjednoczonej Prawicy przedstawił propozycję zmian w ustawie, dzięki którym twórcom przysługiwałyby tantiemy za filmy trafiające na platformy streamingowe. Ówczesny premier Mateusz Morawiecki zrezygnował jednak z procedowania tego projektu – jak twierdzili filmowcy, powodem mogła być wizyta ówczesnego szefa Netflixa w Polsce, który spotkał się z szefem rządu.

Komisja Europejska skierowała sprawę bezczynności Polski w tej sprawie do TSUE. Dlatego też rząd Donalda Tuska proceduje zmiany w ustawie — chce uniknąć kar za opóźnienia we wdrażaniu dyrektywy. „Próbujemy uciec spod ostrza gilotyny, którą ustawił nam poprzedni rząd, żeby w ostatnim etapie było absolutnie jasne, kto jest za, a kto przeciw. Mamy nadzieję, że uciekniemy od ryzyka [płacenia kar]” – powiedział były już minister kultury, właśnie wybrany europoseł, Bartłomiej Sienkiewicz w OKO.press. W lutym ogłosił: „Mamy ostateczny kształt ustawy. Filmowcy będą dostawać tantiemy z internetu".

Nowa ministra kultury, Hanna Wróblewska również zapowiadała, że twórcy otrzymają wreszcie należne im wynagrodzenia.

Wszystko teraz zależy od prac nad nowelizacją — zauważają twórcy, którzy przyszli pod Sejm. Zgodnie nawołują do przyjęcia noweli bez zmian. Tak, aby ich praca przestała być wyceniana na 0 zł.

Niechlubny rekord najmniejszej frekwencji w wyborach do Parlamentu Europejskiego należy do Chorwacji — wyniosła tam zaledwie 21,34 proc. Słabo było również na Litwie: 28,35 proc.

Najwięcej osób głosowało w Belgii, gdzie frekwencja wyniosła 89,82 proc. Udział w wyborach jest tam jednak obowiązkowy — podobnie jak w Luksemburgu, gdzie frekwencja to 82,29 proc.

Polska frekwencja wyniosła 40,65 proc., co plasuje nas wśród krajów z dość niskim zainteresowaniem wyborami do PE. Podobny wynik zanotowała Grecja (41,39 proc.) i Słowenia (41,45 proc.)

W całej Unii frekwencja to 50,97 proc. – porównywalna z wyborami w 2019 (50,66 proc.). W poprzednich latach było znacznie gorzej: 45,47 proc. w 2004 i ponad 42 proc. w 2009 oraz 2014 roku.

„Zarzuty o charakterze korupcyjnym usłyszało 3 nowych podejrzanych (byłych lub obecnych rektorów prywatnych uczelni). Nadto sąd przedłużył tymczasowe aresztowanie wobec dotychczasowych podejrzanych” – informuje Prokuratura Krajowa w oficjalnym komunikacie. W ubiegłym tygodniu, 6 czerwca śledczy zatrzymali Andrzeja K., byłego rektora Akademii Polonijnej w Częstochowie, Waldemara U., rektora Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie oraz Marka W., rektora Wyższej Szkoły Kadr Menadżerskich w Koninie.

„Prokurator ogłosił im zarzuty popełnienia przestępstw przekupstwa oraz płatnej protekcji czynnej, polegających na wielokrotnym wręczaniu korzyści majątkowych pracownikom i członkom Polskiej Komisji Akredytacyjnej” – informuje Prokuratura Krajowa.

Po ogłoszeniu zarzutów i przesłuchaniu podejrzanych, prokurator zastosował wobec rektora szkoły ze Szczecina poręczenie majątkowe w kwocie 50.000 zł oraz dozór policji. Pozostali dwaj rektorzy mieli trafić do tymczasowego aresztu. Sąd zdecydował jednak, że jedynie Andrzej K. z Akademii Polonijnej w Częstochowie trafi do aresztu. Wobec Marka W. zastosowano dozór policji, zakaz opuszczania kraju i poręczenie majątkowe w wysokości 100 tys. zł.

57 przestępstw

To pokłosie afery związanej z warszawskim Collegium Humanum w sprawie handlu dyplomami. Śledztwo w tej sprawie dotyczy zorganizowanej grupy przestępczej.

Byłemu rektorowi Collegium Humanum Pawłowi Cz. prokuratura postawiła zarzut popełnienia 57 przestępstw, w tym:

• wystawianie, w zamian za korzyści majątkowe, poświadczających nieprawdę świadectw ukończenia studiów podyplomowych;
• podrabianie, w zamian za korzyści majątkowe i osobiste, dokumentów dotyczących przebiegu jednolitych studiów magisterskich oraz obrony prac magisterskich i wystawianie na tej podstawie poświadczających nieprawdę dyplomów ukończenia studiów magisterskich;
• przywłaszczenie mienia znacznej wartości;
• znęcanie się psychiczne nad osobami pozostającymi w przelotnym stosunku zależności od sprawcy wynikającego ze stosunku zatrudnienia oraz przestępstwa przeciwko wolności seksualnej.

„Nadto, postanowieniem z 6 czerwca 2024 r., Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił wniosek prokuratora i przedłużył stosowanie tymczasowego aresztowania wobec Artura G., byłego Dyrektora Biura Polskiej Komisji Akredytacyjnej, któremu prokurator przedstawił zarzuty popełnienia szeregu przestępstw o charakterze korupcyjnym” – czytamy w komunikacie PK.

Obecnie w śledztwie jest 35 podejrzanych.

Daniel Obajtek, były prezes Orlenu, dwukrotnie nie stawił się na komisji śledczej ds. afery wizowej. Przewodniczący komisji, poseł KO Michał Szczerba (który właśnie dostał się do PE) wnioskował o zatrzymanie Obajtka i przymusowe doprowadzenie go na przesłuchanie 7 czerwca.

Sąd się jednak do tego wniosku nie przychylił, zastosował wobec byłego prezesa Orlenu karę w wysokości 3 tys. zł.

Michał Szczerba przyznaje, że komisja nie będzie kolejny raz próbowała przesłuchać Daniela Obajtka. „W tej chwili komisja jest na etapie przygotowania wniosków końcowych” – powiedział w rozmowie z RMF FM. Szczerba dodał również, że komisja przygotuje wnioski do prokuratury.

Przebieg prac komisji ds. afery wizowej relacjonowaliśmy obszernie w OKO.press:

Tematów do omówienia jest kilka: sytuacja na wschodniej granicy, strefa buforowa, pomoc dla przedsiębiorców w związku z jej wprowadzeniem, a także sytuacja uchodźców w Polsce. Wszystkie mają zostać omówione podczas narady premiera Donalda Tuska z wojewodami z całego kraju, które rozpoczęło się w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku.

„Nieprzypadkowo spotykamy się w Białymstoku, nie tylko dlatego, że wczoraj odbyło się tu posiedzenie rządu i Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Białystok stał się miejscem symbolicznym” – powiedział Donald Tusk, otwierając spotkanie z wojewodami. „Mówimy tu nie tylko o nielegalnej imigracji, ale także o innych napięciach i zagrożeniach, które wynikają z agresywnej polityki naszych wschodnich sąsiadów — Białorusi i Rosji. Ale nie chcę, żeby wojewodowie z innych województw myśleli, że pełna mobilizacja administracji państwowej dotyczy tylko województw przygranicznych od wschodniej strony” – dodał.

Tusk podkreślił również, że wojewodowie muszą sprawdzać się w sytuacjach kryzysowych – a taką, jak ocenił, mamy obecnie.

„Jesteśmy gotowi do wytężonej pracy w zakresie bezpieczeństwa, nie ma innego priorytetu. Tu na Podlasiu widać to z wyjątkową ostrością. Nie mówimy o ćwiczeniach czy lekcjach z teorii zagrożeń. Aresztowaliśmy w ciągu ostatnich dni 10 osób zaangażowanych w akty dywersji i sabotażu w Polsce. Mamy powody, by sądzić, że to nie są ostatnie tego typu zdarzenia” – mówił Tusk.