Dzień na żywo. Izrael wchodzi do Rafah, Tusk z von der Leyen w Katowicach

Podsumowujemy wydarzenia z czwartku, 4 kwietnia 2024 roku.

NATO deklaruje pomoc dla Ukrainy

Szefowie MSZ państw członkowskich NATO spotkali się w Brukseli z okazji 75-lecia ustanowienia Sojuszu. Po spotkaniu, w czwartek 4 kwietnia 2024, Radosław Sikorski powiedział dziennikarzom, że ministrowie podjęli decyzję „o ustanowieniu misji natowskiej” dla Ukrainy.

„To nie znaczy, że wchodzimy do wojny, ale to znaczy, że będziemy teraz mogli wykorzystać koordynujące, szkoleniowe, planistyczne zdolności Sojuszu do wspierania Ukrainy w bardziej skoordynowany sposób” – powiedział Sikorski na briefingu prasowym. Chodzi głównie o działania szkoleniowe dla ukraińskich żołnierzy, m.in. w Polsce.

„NATO zmierza w kierunku bezpośredniej konfrontacji” – stwierdził rzecznik Kremla, Dmitrij Pieskow.

Ambasador Izraela wezwany do MSZ

Ambasador Izraela Ja'akow Liwne został wezwany do MSZ na jutro, na godzinę 10:00.

Przed południem przedstawiciel Tel Awiwu w Polsce został ostro skrytykowany za swoje wypowiedzi medialne przez premiera Donalda Tuska i prezydenta Andrzeja Dudę. „Takie rzeczy na wojnie się zdarzają” – powiedział w wywiadzie dla Kanału Zero ambasador, odnosząc się do ostrzelania konwoju humanitarnego w Gazie, w wyniku którego zginął między innymi polski obywatel.

Audyt „Willi+” w Ministerstwie Edukacji

Ministerstwo Edukacji pracuje nad odzyskaniem środków przekazanych organizacjom pozarządowym w ramach programu, który za czasów rządów PiS opozycja nazwała „Willą Plus”. Pieniądze miały iść na działania edukacyjne, zamiast tego fundacje czy stowarzyszenia kupowały nieruchomości, w których w wielu przypadkach nie była prowadzona działalność edukacyjna.

„Do tej pory udało się wyegzekwować stuprocentowe zwroty od dwóch podmiotów” – przekazała dziś wiceministra edukacji, Joanna Mucha.

„Już teraz zwróconych zostało 3,5 mln złotych, czekamy na zwroty rozliczonych 3,2 mln złotych. Łącznie podpisano 132 umowy dotacyjne. 51 uzyskało negatywną opinię ekspertów, a mimo to zostało zrealizowanych” – wyjaśniała Mucha, zapowiadając kolejne transze zwróconych środków. „Będzie ich więcej, dopiero się rozkręcamy” – obiecywała.

Rządowy plan B dla pigułki „dzień po”

Ministra zdrowia Izabela Leszczyna przedstawiła na konferencji prasowej założenia rozporządzenia, które ma ułatwić dostęp do pigułki „dzień po”. Projekt pojawił się już na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Zasadniczą częścią proponowanego przez Ministerstwo Zdrowia pilotażowego programu będzie możliwość przepisywania recepty farmaceutycznej na antykoncepcję awaryjną przez pracowników apteki, którzy mają do tego uprawnienia (mają prawo wykonywania zawodu i tytuł zawodowy magistra farmacji oraz pracują jako farmaceuci co najmniej rok). Apteki będą musiały mieć też warunki lokalowe gwarantujące ochronę danych – możliwość rozmowy z pacjentką w cztery oczy.

Udział w pilotażowym programie będzie dobrowolny – apteki mają same zgłaszać się do udziału w nim.

Rusza konkurs na Prokuratora Europejskiego

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało nazwiska czterech kandydatów na stanowisko Prokuratora Europejskiego. W procedurze zgłosiło się pięć osób, ale jedna z kandydatur została odrzucona z przyczyn formalnych. Kandydatami zostali Tomasz Iwanowski, Grażyna Stronikowska, Piotr Turek i Paweł Wąsik.

Zwycięzca konkursu będzie reprezentował Polskę w Prokuraturze Europejskiej (EPPO), organie UE zajmującym się tropieniem przestępstw na szkodę unijnego budżetu (wyłudzeń funduszy, transgranicznych oszustw podatkowych itp.). Polska po raz pierwszy wyśle do EPPO swojego przedstawiciela lub przedstawicielkę. Rząd Zjednoczonej Prawicy sprzeciwiał się przystąpieniu do EPPO.

Remis KO i PiS w sejmikach?

Z sondażu dla „Faktów” TVN i TVN24 wynika, że w wyborach do sejmików wojewódzkich nieznaczną przewagę ma Koalicja Obywatelska: może liczyć na poparcie na poziomie 29 procent, wyprzedzając PiS o jeden punkt procentowy (28 proc.). To różnica nieistotna statystycznie, czyli faktyczny remis.

Na trzecim miejscu znalazła się Trzecia Droga – koalicja Polski 2050 i PSL. Wynik TD to 11 proc.

9 proc. wyborców planuje oddać głos na komitet lokalny. W sondażu Konfederacja nieznacznie wyprzedziła Lewicę. Na komitety zagłosować chce odpowiednio 8 i 7 proc. badanych. Bezpartyjni Samorządowcy mogą liczyć na 4 proc. poparcia. Tyle samo osób nie jest jeszcze zdecydowanych, na kogo odda głos.

Wybory w Warszawie na granicy jednej tury

TVP Info opublikowała wyniki sondażu o preferencjach w wyborach na prezydenta Warszawy. Głosy rozkładają się następująco:

• Rafał Trzaskowski (KO) – 49,7 proc.
• Magdalena Biejat (Lewica) – 16,2 proc.
• Tobiasz Bocheński (PiS) – 11,1 proc.
• Przemysław Wipler (Konfederacja) – 7,1 proc.
• Janusz Korwin-Mikke – 1,9 proc.
• Romuald Starosielec – 1,1 proc.

1,3 proc. badanych zamierza oddać w wyborach nieważny głos. Aż 11,5 proc. odpowiedziało, że nie wie jeszcze, którego z kandydatów poprze w niedzielnym głosowaniu.

TVP Info opublikowała wyniki sondażu o preferencjach w wyborach na prezydenta Warszawy. Badanie przygotowała pracownia Pollster na próbie 625 wyborców i wyborczyń. Głosy rozkładają się następująco:

• Rafał Trzaskowski (KO) – 49,7 proc.
• Magdalena Biejat (Lewica) – 16,2 proc.
• Tobiasz Bocheński (PiS) – 11,1 proc.
• Przemysław Wipler (Konfederacja) – 7,1 proc.
• Janusz Korwin-Mikke – 1,9 proc.
• Romuald Starosielec – 1,1 proc.

1,3 proc. badanych zamierza oddać w wyborach nieważny głos. Aż 11,5 proc. odpowiedziało, że nie wie jeszcze, którego z kandydatów poprze w niedzielnym głosowaniu.

Rafał Trzaskowski liczy na mocne zwycięstwo w pierwszej turze, które da mu mocną kartę w wyborach prezydenckich w 2025 roku. Opublikowane dziś badanie wskazuje, że warszawski wyścig faktycznie może rozstrzygnąć się już w 7 kwietnia.

W końcówce kampanii liderzy Trzeciej Drogi objeżdżają te województwa, w których możliwa jest przegrana Prawa i Sprawiedliwości. Byliśmy wraz z nimi w Skarżysku-Kamiennej.

Oficjalny cel koalicji Polski 2050 i PSL to 15-16 proc. w wyborach do sejmików wojewódzkich. Ale Trzecia Droga chce być również tą siłą, która przeważy szalę na rzecz obecnej koalicji rządowej w województwach, gdzie dziś rządzi PiS.

„Możemy wygrać w Świętokrzyskiem, w Małopolsce, Lubelskiem, na Podlasiu, w Podkarpackiem” – mobilizował zebranych w sali Miejskiego Centrum Kultury Władysław Kosiniak-Kamysz. Ta ostatnia wygrana jest mało prawdopodobna. PiS niemal na pewno obroni Podkarpacie.

Po co ta wygrana? „Żeby była współpraca, normalność, żeby się rozwijać” – mówił Władysław Kosiniak-Kamysz.

„Gdzie jest poseł ze świętokrzyskiego?”

To właśnie ze świętokrzyskiego startował w październiku 2023 Jarosław Kaczyński – wyjątkowo nie z Warszawy. Prezes PiS miał wzmocnić tutejsze struktury swojej partii, a teraz Trzecia Droga wykorzystuje jego (nie)obecność jako argument przeciwko Kaczyńskiemu. Chce z niej zrobić symbol, który wzmocni wrażenie, że dawnej partii władzy nie zależy na Polsce regionalnej.

„Czy posłowi ze świętokrzyskiego zależy? Gdzie jest Jarosław Kaczyński?” – pytał w Skarżysku Kamiennej Władysław Kosiniak-Kamysz.

„Nie marnujcie głosów na PiS i Konfederację”

Trzecia Droga próbuje zniechęcić wahających się, bardziej umiarkowanych wyborców do głosowania nie tylko na PiS, ale również na Konfederację. Jeden z najważniejszych argumentów brzmi: oni nie mają wpływu na rzeczywistość, więc po co na nich głosować?

Liderzy podkreślają, że to wybrane w niedzielę sejmiki będą dzielić pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). „Oni nie chcieli środków z Europy” – mówił o PiS-ie Władysław Kosiniak-Kamysz. Trzecia Droga obiecuje, że dofinansuje szpitale i będzie rozwijać przemysł zbrojeniowy w regionie.

„Igrzyska już były, teraz czas na chleb” – mówił Hołownia. W wypowiedziach liderów pojawił się argument, że Trzecia Droga gwarantuje dobrą współpracę samorządu z rządem i parlamentem.

„Ani lewacy, ani prawacy…”

Trzecia Droga podkreśla swoją pozycję partii środka. „My jesteśmy centrystami” – mówił Hołownia. „Jesteśmy zwornikiem między lewicą a prawicą, jesteśmy pomiędzy” – stwierdził Władysław Kosiniak-Kamysz.

Hołownia rymował:

Marszałek Sejmu żartował też, że ci, którzy są pośrodku, muszą się liczyć z tym, że będą ich kopać z obu stron. To prawdopodobnie nawiązanie do konfliktu z Lewicą o aborcję. Pobrzmiewało to też w innej deklaracji Hołowni:

„Kochani chłopi, obudźcie się!”

Władysław Kosiniak-Kamysz odniósł się do tematu, który może podkopać poparcie dla Trzeciej Drogi. Chodzi o rolników. Ich protesty mogą się odbić na wynikach PSL-u.

Lider ludowców przypominał antyrolnicze przewiny PiS-u: „Wielu na polskiej wsi zapomniało: 200 tysięcy gospodarstw zlikwidowana, były próby rejestracji każdej kury, niszczenie polskiego rolnictwa piątką Kaczyńskiego”.

Kosiniak-Kamysz wspomniał też o unijnym komisarzu do spraw rolnictwa Januszu Wojciechowskim. „Zjednoczył europejskich rolników przeciwko sobie, nic innego dobrego nie zrobił”.

W 2018 roku w Świętokrzyskiem PiS zdobył 38,40 proc. głosów, co dało mu 16 mandatów i sejmikową większość. PSL miał wówczas 25,52 proc. i 9 mandatów.

W wyborach do Sejmu w 2023 roku Trzecia Droga miała w Świętokrzyskiem 13,8 proc. Prawo i Sprawiedliwość – 47,07 proc.

Szefowie MSZ państw członkowskich NATO spotkali się w Brukseli z okazji 75-lecia ustanowienia Sojuszu. Po spotkaniu, w czwartek 4 kwietnia 2024, Radosław Sikorski powiedział dziennikarzom, że ministrowie „podjęli decyzję o ustanowieniu misji natowskiej” dla Ukrainy.

„To nie znaczy, że wchodzimy do wojny, ale to znaczy, że będziemy teraz mogli wykorzystać koordynujące, szkoleniowe, planistyczne zdolności Sojuszu do wspierania Ukrainy w bardziej skoordynowany sposób” – powiedział Sikorski na briefingu prasowym. Chodzi głównie o działania szkoleniowe dla ukraińskich żołnierzy, m.in. w Polsce.

„Ważne by było, aby Putin zrozumiał, że planujemy, jak trzeba, to na parę lat. Nie jest on w stanie tego wygrać w ciągu paru miesięcy czy w ciągu nawet roku czy dwóch. Jako Sojusz Północnoatlantycki jesteśmy 20 razy bogatsi od niego i jak trzeba będzie, to stać na długotrwały konflikt” – podkreślił Sikorski. Dodał, że „Ukraina nie powiedziała ostatniego słowa”.

Na spotkaniu w Brukseli pojawił się też pomysł ustanowienia funduszu wsparcia dla Ukrainy: 100 mld dolarów w ciągu pięciu lat.

„100 mld dolarów to dużo pieniędzy. (...) Uważam, że sygnał polityczny byłby ważny. Skoro mamy na niego sprawiedliwie łożyć, czyli w proporcji do PKB, to sprawa jest godna rozważenia. Jak to bywa wśród sojuszników, nie wszyscy od razu się zgadzają, ale docieramy stanowiska. Ja uważam to za cenną inicjatywę” – mówił Sikorski.

Na wypowiedzi po szczycie zareagowali już politycy rosyjscy. „Utworzenie misji NATO na Ukrainie może oznaczać legalizację kolejnych kroków, Rosja będzie je uważnie monitorować” – powiedział propagandowej agencji RIA Novosti Andriej Kartapołow, szef Komitetu Obrony Dumy Państwowej. „NATO zmierza w kierunku bezpośredniej konfrontacji” – stwierdził rzecznik Kremla, Dmitrij Pieskow.

Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg zaprzeczał. „NATO nie jest i nie będzie stroną konfliktu w Ukrainie [...] Samoobrona jest legalna, a my jako sojusz mamy prawo wspierać Ukrainę” – powiedział Stoltenberg.

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało nazwiska osób, które będą kandydować na stanowisko Prokuratora Europejskiego. W procedurze zgłosiło się pięć osób, ale jedna z kandydatur została odrzucona z przyczyn formalnych. Kandydatami zostali:

• Tomasz Iwanowski – prokurator Prokuratury Krajowej, Zastępca Dyrektora Departamentu do Spraw Cyberprzestępczości i Informatyzacji w Prokuraturze Krajowej;
• Grażyna Stronikowska – doktor nauk prawnych, prokurator Prokuratury Krajowej; członek Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, w latach 2016-2022 członek Komitetu Nadzoru Europejskiego Urzędu do Spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych;
• Piotr Turek – doktor nauk prawnych; prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie; w latach 2006–2011 pracownik kancelarii Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Rady Europy;
• Paweł Wąsik – prokurator Prokuratury Okręgowej w Poznaniu, asystent Przedstawiciela Krajowego Polski w Eurojust, pełniący funkcję Przewodniczącego Zespołu do spraw Przestępczości Gospodarczej Eurojust.

Kandydaci 18 kwietnia odbędą rozmowy kwalifikacyjne z zespołem powołanym w tym celu przez ministra Adama Bodnara. Ministerstwo informuje, że będzie badać ich doświadczenie w pracy z przestępstwami na szkodę interesów finansowych UE, doświadczenie we współpracy międzynarodowej w sprawach karnych, umiejętności językowe i dorobek naukowy.

W rozmowach kwalifikacyjnych udział będą brali także (ale bez prawa głosu) zgłoszeni wcześniej zewnętrzni obserwatorzy. To przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych, a także osoby wyznaczone przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Izbę Radców Prawnych, Prokuratorię Generalną RP oraz Kancelarię Premiera.

Zespół z czterech kandydatów wyłoni finałową trójkę, która zostanie przedstawiona komisji selekcyjnej.

Prokurator Europejski będzie reprezentował Polskę w Prokuraturze Europejskiej (EPPO), organie UE zajmującym się tropieniem przestępstw na szkodę unijnego budżetu (wyłudzeń funduszy, transgranicznych oszustw podatkowych itp.).

Polska po raz pierwszy wyśle do EPPO swojego przedstawiciela lub przedstawicielkę. Rząd Zjednoczonej Prawicy sprzeciwiał się przystąpieniu do EPPO. Były minister Zbigniew Ziobro przekonywał, że krajowa prokuratura dostatecznie dobrze radzi sobie z przestępstwami na szkodę unijnego budżetu. W OKO.press pisaliśmy, że członkostwo w EPPO zwiększy kontrolę unijnych instytucji nad działaniami polskich śledczych.