Dzień na żywo. Wybory samorządowe

„Ludzie chcą wiedzieć, czy będziemy rozliczali za przestępstwa tych, którzy przegrali 15 października. Chcę zapewnić, i dziś potwierdzą to prokuratorzy, że nikt o niczym nie zapomina. Nikt nie zapomni zła, które działo się przed 15 października. Prokuratura działa poza naciskami polityków, ale te sprawy się toczą” – mówił premier Donald Tusk, zapowiadając, że prokurator krajowy o toczących się śledztwach poinformuje podczas konferencji o 13:00.

Informacja prokuratora będzie najprawdopodobniej dotyczyć Daniela Obajtka. W poniedziałek dowiedzieliśmy się o utracie 1,6 mld złotych na kontrakcie paliwowym w szwajcarskiej spółce Orlenu. Za transakcję był odpowiedzialny Samer A., Libańczyk, który przez doradców Obajtka podejrzewany był o współpracę z Hezbollahem, radykalną libańską partią uznawaną za organizację terrorystyczną.

Wczoraj Donald Tusk naradzał się w sprawie byłego szefa polskiego giganta paliwowego z ministrem-koordynatorem służb specjalnych Tomaszem Siemoniakiem i ministrem sprawiedliwości Adamem Bodnarem. We wtorkowy poranek poseł Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba poinformował, że Daniel Obajtek wyjechał za granicę. Nie wyjawił jednak, jaki kierunek wybrał były prezes Orlenu.

„Idziemy Trzecią Drogą – która jest szeroka, pomiędzy bezkrytycznymi eurofanami, i eurohejterami, którzy chcą z Europy uciekać” – przekonywał marszałek Sejmu Szymon Hołownia. Według lidera Polski 2050 jego ugrupowanie będzie walczyć o uznanie atomu za pożądane zielone źródło energii i opóźnić wprowadzenie dyrektywy budynkowej, która wprowadzi między innymi nowe standardy termomodernizacji. Hołownia chciałby również odłożyć opodatkowanie samochodów spalinowych do końca dekady i wprowadzić mocniejsze wsparcie dla elektromobilności.

„Chciałbym, by moje dzieci, wnuki, nasi najbliżsi żyli w bezpiecznej Europie” – mówił wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz, któremu wczoraj urodziła się trzecia córka. – „Trzecia Droga dała zwycięstwo 15 października, zwycięstwo w wielu województwach w wyborach samorządowych. Po 20 latach w UE nie wszyscy pamiętamy, o co szła walka – walczyliśmy o powrót do Europy i pożegnanie z żelazną kurtyną. Ślady UE widać wszędzie, ale UE nie jest idealna i musi się zmienić. Europa musi zainwestować w bezpieczeństwo. Mamy NATO, jako sojusz militarny, ale Unia musi współpracować z NATO, szczególnie na wschodniej flance” – stwierdził Kosiniak-Kamysz. Lider PSL zapowiedział, że jego ugrupowanie będzie dbać o inwestycje w przemysł zbrojeniowy w UE, będzie też walczyć o możliwość głosowania przez internet.

Trzecia Droga: jedna lista, dwie partie w PE, mocne nazwiska

Trzecia Droga w Polsce idzie jedną listą, ale w Parlamencie Europejskim dołączy do dwóch różnych grup politycznych. PSL pozostanie w Europejskiej Partii Ludowej (EPP), a Polska 2050 ma dołączyć do liberałów z Renew Europe. „Gra na dwóch fortepianach Polsce się opłaci” – przekonywał Kosiniak-Kamysz. Przyznał, że Trzecia Droga obawia się małej frekwencji, dlatego postawiła na silne listy, z parlamentarzystami i członkami rządu.

„W tych wyborach nie ma głosu straconego. Jest 13 okręgów, ale wszystko gromadzi się do jednej puli – tak jakby to była jedna lista” – wyjaśniał zawiłości ordynacji wyborczej do PE minister obrony i wicepremier.

Lista jedynek Trzeciej Drogi do Europarlamentu:

• Warszawa i powiaty podwarszawskie: Michał Kobosko, szef klubu Polski 2050,
• Reszta woj. Mazowieckiego: Bożena Żelazowska, wiceministra kultury,
• Podlasie, Warmia i Mazury: Paweł Zalewski, wiceminister obrony narodowej,
• Małopolskie i Świętokrzyskie: Adam Jarubas, europoseł,
• Dolnośląskie, Opolskie: Róża Thun, europosłanka,
• Wielkopolskie: Krzysztof Hetman, minister rozwoju i technologii,
• Pomorskie: Wioletta Tomczak, posłanka,
• Śląskie: Michał Gramatyka, poseł,
• Zachodniopomorskie: Michał Kamiński, wicemarszałek Senatu,
• Łódzkie: Jolanta Zięba-Gzik, posłanka,
• Podkarpacie: Elżbieta Burkiewicz
• Lubelskie: Sławomir Ćwik, poseł
• Kujawsko-pomorskie: Łukasz Bober

„Mamy pewność, że Daniel Obajtek jest poza Polską” – powiedział w TVP Info poseł Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba. Dopytywany o miejsce, do którego wybrał się były prezes Orlenu, odmówił odpowiedzi. Jak stwierdził, potrzebne informacje przekaże prokuraturze, a o sytuacji poinformował już premiera Donalda Tuska. Ten ma odnieść się do niej podczas briefingu o 9:30.

Szczerba nie odpowiedział też na pytanie o to, czy Obajtek wyjechał do kraju, z którym Polska podpisała umowę o ekstradycji. Jak jednak stwierdził, byłego prezesa Orlenu w Polsce „nie ma już jakiś czas”.

W tle sprawa Samera A.

Informacje o wyjeździe Obajtka z kraju zbiegają się w czasie z wieściami na temat gigantycznych strat Orlenu, na które miał pozwolić były prezes koncernu. Miał do nich doprowadzić Samer A., były szef Orlenu OTS (Orlen Trading Switzerland). Spółka w 2023 roku w podejrzanych okolicznościach straciła 1,6 mld złotych – wypłaconych jako zaliczki na zakup ropy z Wenezueli, ta zaś nigdy do Polski nie dotarła. Sprawa wyszła na jaw dopiero w kwietniu, gdy zarządzany już przez nowe władze Orlen zmuszony był odpisać rzeczoną stratę od swoich wyników finansowych. Wtedy okazało się również, że Samer A. jest podejrzewany o udział w przestępstwach polegających na wyłudzaniu VAT w okresie wcześniejszym niż jego działalność w Orlenie.

Były ostrzeżenia

Onet dowiedział się, że eksperci z Biura Kontroli i Bezpieczeństwa Orlenu ostro skrytykowali pomysł postawienia na czele OTS pochodzącego z Libanu Samera A. Ich zdaniem miało to stwarzać zagrożenie „że OTS zostanie wykorzystana do udziału w obrocie ropą pochodzącą z krajów objętych międzynarodowym embargiem, takich jak Iran.”. Wskazywali, że Samer A. może być powiązany z proirańską libańską organizacją terrorystyczną Hezbollah, kontrolującą część terytorium Libanu i regularnie przeprowadzającą stamtąd ataki na terytorium Izraela. Ich zdaniem Samer A. mógł mieć powiązania również w Iranie. Według BKiB Libańczyk był już wcześniej zaangażowany w handel irańską ropą – objętą międzynarodowymi sankcjami. Ewentualny udział w nim zaś państwowej polskiej firmy naftowej wywołałby skandal na światową skalę.